|
2000
|
|
|
Ez zuten hitzik esan. Dena
|
esanda
zegoen. Eli ja bereizten ari zen.
|
|
2001
|
|
|
– Pablok eta Juliak hitaz esandakoa nahikoa diat esku onetan gaudela jakiteko –eskua jaiduraz astintzen zidan; berarengandik nire sudurrera emaro iritsi zitzaidan kolonia usaina, berari buruz hartutako lehenengo iritziaren arintasuna gogorarazi zidan– Jokin nauk, espedizioan mediku eta laguntzaile ibilitakoa. Jakintzak edozertarako ere hire
|
esanetara
nagoela.
|
|
2002
|
|
|
Paretako irudietan denetatik zegoen, eta irudipena zeukan azken bisita ezkero aldaketak nabarmenak zirela. Gaiztakeri sena subkontzientea traizionatzen ari ote zitzaion zalantzaz, Mentxuk eritzi zion Ingrid Bergmanen eta Roberto Roselliniren oroigarriek, bakoitzak bere aldetik, lehen baino espazio gehiago betetzen zutela orain, eta egia
|
esan
bazegoen horretarako aitzakia, iragarri berria zen bien arteko ezkontzak Luigirentzat artearen adierazpen gailena izan behar baitzuen.
|
|
2003
|
|
|
Zerbitzuburuak ez zion nire ziriari jaramonik egin. Begi keinu batez dena
|
esanda
zegoela eta alde egiteko adierazi zidan. Eta ospa egin nuen, Torrontegira, Elena gogoan.
|
|
|
|
Esanda
nagoen moduan, Mallonaren oharra zekarren egun hartako Euzkadik; apirileko azkenetan herriko elizatik desagerturiko ontzi sagaratuak itzuliak ziren.
|
|
2004
|
|
|
Hitz eta pitz hasi zitzaien, eguraldiaz eta Spain gora Spain behera. Espainolak ez zirela
|
esatekotan
egon zen, baina mahai gaineko maletatxoak erakarri zion arreta. Larru gorriaren ukipena kilikagarria egin zuen, eta horrek ezinegona eragin zion.
|
|
|
" Zuen
|
esanetara
gaude."
|
|
|
Bueno, hi. ‘Egongo gaituk’ ez zakiat
|
esatea
dagoen, baina..."
|
|
2006
|
|
|
Eta horretan Joxanek bostekoa luzatu dio Andresi, eskertzeko eta agurtzeko keinua aldi berean. Dena
|
esana
dago. Dena entzuna.
|
|
|
Kitto.
|
Esana
zegoen.
|
|
|
En el aeropuerto fue, dio Joek, gaur bai animaturik, euskaraz ez dakien basko bat etorri delako pozik.
|
Esanda
nago. Espainolez egitean euskaraz egiten du.
|
|
2007
|
|
|
Lehenago ere
|
esanda
nago zori txarrerako jaiotakoa naizela ni, maletatxo baten barnean ia ito nindutela bizitzen hasi aurretik, izarrak denak neuzkala neure kontra jaiotze beretik, pare bat gerratako tiroak ere pasatu zaizkidala azalari igurtzi eginez, eta kale bazterreko kalapita eta labanak ere ezagutu ditudala ugari. Baina orain jartzen naiz pentsatzen, eta makina batek nahiko zukeen nik eduki dudan bizimodua berarentzat.
|
|
|
Bai, ondo
|
esanda
zegoen hark esaten zidana, baina gauza bat da hitz zentzuzkoak entzutea eta beste bat, oso ezberdina, inorekin zorretan zaudela jakitea. Eta ni zorretan nengoen halako legegizon gudaroste bat neure zerbitzura jarrita.
|
|
|
Eta ordu laurden inguru igarotzen zenean, sehaska kantu hunkigarri batekin amaitzen zuten ikuskizuna, jende guztia malkoa begian utzirik. Bai, lehenago ere
|
esanda
nago hori bera, ez da, mon ami. Hori ere bai baitakar zahartzeak, dedio, gauzak behin eta berriz errepikatzen ibili behar alu hau, beste zer kontatzekorik ez baneuka bezala.
|
|
|
Orsonek bazeukan gure berri, lehenago ere
|
esanda
nago hori. Gauza nabarmenak gustatzen zitzaizkion hari, ardorik onenak, zigarro pururik garestienak, emakumerik ederrenak..., Geu ere jende markatua ginen harentzat, esaten baitzuen hainbeste urtetan mendietan gorderik bizi izandakoak izateko, ez ginela hain salbaiak ere:
|
|
|
Saiatuko naizela
|
esatear
egon naizen arren, badakit ez dela konforme geldituko eta, hortaz, buruarekin baiezkoa besterik ez diot egin. Inoiz ez bezain urduri dago.
|
|
|
Amonaren ezagun horietako bat dela iruditu zait. Nahastua zebilela
|
esatear
egon naiz, baina esaldi gogorregia da agian, eta zer esan asmatu ezinik nabilela, atsoa ez da isildu:
|
|
2009
|
|
|
Hortzak lasaitzen saiatu nintzen; gogorturik neukan matrailezurra.
|
Esana
zegoen.
|
|
2010
|
|
|
Testuak! Idazleak ezin du aldez aurretik
|
esanda
dagoena esan, gauza berriak asmatzeko hautsi behar du burua. Zer uste duzu egiten dutela idazle handiek?
|
|
|
Esandako helbidea buruz errepasatu zuen: Aita Donostia 16, 3.C. Ongi
|
esana
zegoen: Aita Donostia 16, 3.C; Aita Donostia 16, 3.C.
|
|
|
Zerbait esan beharra neukan.
|
Esatea
zegokidan. Jendetasunez, besterik ez bazen.
|
|
|
Zahartu ahala burua gero eta gehiago makurtu behar ei dugu. Kontra egitea gazteei dagokiela sinetsarazi digute, helduaroan denari amen
|
esatea
dagokigula. Berrogeita hamar urtetik gorakoak polizien kontra harrika ikusteak harrotu egiten gintuen gazteok.
|
|
2011
|
|
|
Ehorzlearen etxera joan nintzen hurrengoan, hurrengoan izan zelakoan nago behintzat, kontu arinez hasi ginen berbetan; arinak diot, ez zutelako zerikusirik gure gaia zen harekin ezta bestelako ezer mamitsurekin. Igogailuetan izaten diren solasaldi horietako bat zela
|
esatekotan
egon naiz, baina ni neu ez naizenez igogailuetan ezezagunekin hitz egiten duten horietakoa, esan dezadan ez ginela eguraldiaz aritu, aurreko igandeko Athleticen partidaz baizik. San Mamesen izana zela esan zidan eta hari horretatik ibili ginen, garai bateko futbola eta gaur egungoa alferrik alderatzen.
|
|
|
– Eta zergatik ez duzu nire amarengana jo esan behar didazuna esateko, zerbait
|
esateko
balego?
|
|
|
– Horixe
|
esatekotan
nengoen.
|
|
|
Pedro Vargas
|
esatear
egon zen: " Mundu honetan, esan nahi duk?".
|
|
|
Diego
|
esatekotan
egon da berak gorroto duela antzerkia, Soto dela benetan antzerkia gustatzen zaiona, baina ez du halakorik egin. Txintik esan gabe geratu da.
|
|
2012
|
|
|
Whiskiaren filtroak argazki guztiak edertzen dituela
|
esatekotan
egon nintzen, baina ez zitzaizkidan ingeleseko hitzak ezpainetara etorri. Damutzeko gauza bat gutxiago biharamunean.
|
|
|
Egina zegoen. Dena
|
esanda
zegoen esaldi bakar perfektu harekin, edo alderantziz, esaldi perfektu hark irekitzen zituen leiho guztiak.
|
|
|
Zorrotz zaintzen dugula badakiela. Are gehiago
|
esatekotan
egon nauk ni.
|
|
|
– A, barkatu, Dupont... Hori bera
|
esatekotan
egon nauk, horrelako irain batek ezin duela erantzunik gabe gelditu! Har ezak idazmakina eta konpon dezagun kontua behingoagatik.
|
|
|
Ia emoziorik gabe
|
esatekotan
egon naiz. Batere emoziorik gabe.
|
|
2013
|
|
|
Joan, gipuzkoarra sortzez, sendiz urruñarra duzue. Urruñako bere sendi hura gu bezain erreginazalea zen, eta haren
|
esanetara
zegoen, gu bezala. Espiak deituko gintuzkezue, eta hala izan ginen urte askotan, baina ez Frantziaren espiak Nafarroaren aldekoak baizik.
|
|
2014
|
|
|
Baietz
|
esatekotan
egon zen Xabi, hala baitzen, baina zer axola zuen polita edo zatarra izatea. Han geratzeko arrazoiak zer zeukan edertasunarekin zerikusirik?
|
|
|
Marina Zabalak ere ordu txarrak pasatzen zituen manifestazio egunetan, eta asko izan ziren hirurogeita hamarrekoetan eta laurogeikoetan. Ez zituen grisak ikusi nahi, arrosarioa
|
esaten
egoten zen atzeko geletan. Behin ikusi zituen grisak, ez zituen gehiago ikusi nahi.
|
|
2015
|
|
|
Juanjo da bat. Horrelakoen
|
esanetara
egon garenok inoiz jakin ez duguna zera da: ingurukoengan barreiatzen duen lilura kutsakor horrek harrapatu ote gaituen haren sarean edo haren aginduei kontra egiteko beldurrak.
|
|
|
Jaka lurrean utzi eta komunera joan da, betiko legez. Idazten hasi naizela
|
esatekotan
egon naiz une batez. Oharkabean bezala esan nahi nioke, akontezimendu handien berri ematen den era misteriotsu eta zertxobait inozo horretan:
|
|
|
Hasierako ezustekoa pasatuta, haserre itzuli nintzen neure baitara. Ze eme eta zer otxokuarto?,
|
esatekotan
egon nintzen neskari. Kikilduta, ez nuen deus esan.
|
|
|
Bolantea une batez askatu eta esku biekin ia ia Mekarako otoitz makurtzea den akabo ba keinua egin du Romanek; “hor konpon,
|
esana
dago dena”, zenbait kontu gehiago aipatuak izango ez diren promesa dirudi hark, hasiera berri baten arbel garbia. Isilik gidatu du beste tarte batez, bat batean ezin hel daitekeen adiskideen arteko taula arras horri bere liseriketa aldia errazteko.
|
|
|
Baina aski zintzoa bazara, zuk zeure burua gurutziltzatu zenuke lehenbizi, eta berdintasun egoeratik behatu gero gainerako gurutziltzatuei. Biblian ere
|
esana
dago, Lukasen ebanjelioan: “Osagile, osatu ezazu zeure burua”.
|
|
|
–
|
Esadak
badagoela atzera egiteko aukeraren bat.
|
|
2016
|
|
|
Zer? Anita
|
esatekotan
egon naiz berriz, eta hirugarrena izanen zen. Denek esaten didate Anita.
|
|
|
Nik lehen aldia nuen hegan eta ezin nasaitu, on egin zidan ernegatzaile baten ahotsa entzuteak gure buru makurtuek sortzen zuten giro baltza apurtzen. Horixe belarrira
|
esateko
nengoela bonba itzel batek errementau zuen, itzulika hasi ziren Hercules C lau helizeak eta dardaran ipini ziren lama errematxatu haiek denak. Oraindino lurrean aurrera gindoazen tramankulu hark gurpilpean harrapatzen zituen harri kozkor guztiak triskatzen, non eta aitaren egin zuen frenteko errenkadako batek, sinatu egin zen, aitaren, semearen eta espiritu santuaren izenean amen, erpuruarekin eta arinarekin egin zuen gurutzeari musu emonik.
|
|
2017
|
|
|
Urtebetean, hura gertatu zenetik, errabia eman dio eufemismoak, hura, istripua, bihotzekoa, hitz batean putada galant hura, kabroikeria hura, bizitza injustua deneko kontzientzia hartze bat bateko hura, bizimodua eta bizitza erabat arroztu zaio. Bere lagunak,
|
esaterako
Bego, Lander, Txato, hortxe daude, bixi bixi. Axi berrogei urte zahartu da, ez istripua gertatu zaionetik –ez zaizkio zimurrak egin, aurpegia leun leuna du, ez zaizkio hazpegiak sortu, edo sudurra zorroztu– Ez daki non irakurriari –berrogeiak arte gorputzak eusten dio buruari, berrogeietatik aurrera buruak gorputzari– egiazkoa irizten hasi zaio Joseba; eta Axi ez dela osatuko jabetu denetik halako ahulezia bat nabaritzen dio, gazteegi etorritako zahartzaroaren aztarna moduko bat.
|
|
|
“Ni ere gaizki nago, indeed”
|
esatekotan
egon da Begoña, baina bere horretan utzi du, alegrantzia eta sufrikarioa bikoteetako kideen esklusiba balira bezala. Bikotekidea izatea desiratu du une horretan, etxera joan eta norbaiten besoetan bildurik adiskide mina koman dut esan eta negar egin, hemen, Joseba sostengatzen egon beharrean, sufrikarioaren esklusibotasuna harena dela ahoskatu barik.
|
|
|
“Begok baino gutxiago”
|
esateko
egon da, baina “Begok adina” esan du.
|
|
|
Urrats bat egin nuen atzera. Jira egin, eta aitari ezin nuela jauzi egin
|
esatekotan
nengoenean, esku handi batek atzetik bultza egin eta neure burua erortzen sentitu nuen. Zangoak eta besoak astinduz jausi nintzen, eternalak egin zitzaizkidan nola erorketa aldia hala urpetik ateratzeko behar izan nuen denbora.
|
|
|
Ez du balio nik egiteak. Ez du balio nik
|
esateak
egoteko lasai, itxi berri ditudala. Zeuk egiteak bakarrik lasaitzen zaitu.
|
|
|
Biharamunean adarra jo zion lankideak. Senarraren mezuarena esan ez
|
esan
egon zen, txantxa giroan, baina irudipena izan zuen ez zekiela ezer. Jakin izan balu aipatuko zion zerbait seguru, eta argitu ere bai zertarako elkartu nahi zuen.
|
|
2018
|
|
|
Zertarako arrazoiak eman? Dena
|
esanda
dago, edo hori da Sarak uste duena. Zerbait txarra gertatu zen, berarentzat behintzat.
|
|
2019
|
|
|
|
esateko
dagoen
|
|
|
Menganitari
|
esatekotan
egon nintzen aitarena, baina atzera egin nuen ondorioak neurtu ezinda. Handik zati batera eskela ikusi nuen okindegian.
|
|
|
Airatuko dugu hau edo bestea, baina askoz errazago konpontzen ditugu orotariko mila arazo bihotz apurtu bat baino. Baina hori aho txikiarekin
|
esatea
dagokigu.
|
|
2020
|
|
|
Orain, gainera, senarrak Errioxako etxea erostea erabaki zuenetik, beti daukagu nora joan esan nion, eta “beti hara joan beharra daukagu”
|
esatekotan
egon nintzen, etxe hura lotura gehiago baitzen gozamenerako toki baino.
|
|
|
Kañekin mahaira itzuli nintzenean, nire senarraz galdezka jarraituko zuela uste nuen, gure arteko harremanaren hondamenaren benetako neurria kalibratu nahian segituko zuela, baina ez zitzaidan axola. Edalontziak jaso, topa egiteko keinua egin, eta “gugatik”
|
esatekotan
egon nintzen, baina isilik geratu nintzen bi basoen txin txinean.
|
|
|
Nork berea erosi dugunean, gizona eta biok batera tokatu gara botikako atean berriz ere. Ilusiorik ez egiteko
|
esatekotan
egon naiz, onena opa diotenei bost axola diela berak egindako lanak, erakusketaren inaugurazio ekitaldira joaten direnak beste asmo batzuekin joaten direla, eta berak ere ondo dakiela, bere buruari onartu nahi ez badio ere, ez duela zipitzik salduko. Neuk Isabelekin bizi izandakoa gogoratu dut, eta ia ia esan diot aspaldian baretuta daudela diruditen sumendiak erupzioan hasten direnean hauts eta laba oldearen azpian geratzen direla Ponpeia guztiak, betiko kiskalita.
|
|
|
Neuk ere gauza bera egiten nuela
|
esatekotan
egon nintzen, baina isilik geratu nintzen, eta berari utzi nion jarraitzen.
|
|
|
Poliki egin genuen lursail hartako buelta, aspaldian moztu gabeko belar luzeetan pauso oro oinak trabatzen zitzaizkigula. Gaztainondoaren albotik pasatu ginenean, artean heltzeko asko falta zuten morkots berdeei begira geratu zen mutila; zerbait
|
esatekotan
egon zela iruditu zitzaidan, baina ez zuen hitzik egin. Alde hartako zuhaitzen ondotik pasatu ginen lizar bat, bi astigar txiki, sahats negarti handi bat, eta ia barreneraino iritsi ginen, aldameneko etxekoen lursailarekin muga egiten zuen hesiaren ondoko arbola zabalera.
|
|
|
Gehien pozten nauena, inozentzia guztiarekin ere, gogoeta hauen heldutasuna da. Gaur goizean, galdeketa hau prestatzeko libreta irakurtzen jardun dudanean, inpresioa eduki dut gerora nire bizitzan garrantzitsua izan den guztia libreta horretan dagoeneko
|
esana
zegoela. Oso testu txarrak egon daitezke bertan, baina esaten denaren mamia... testuak irakurri eta esaten dut, ostia, ez nago horren urrun.
|
|
2021
|
|
|
Irakaslea izan naiz nire jardun profesionalean inork ez dezala pentsa kritikak idaztetik bizi daitekeenik eta nahiko argi daukat kritikariaren rola hezitzailea izan behar dela. Konstruktibismoaren jarraitzailea naizen aldetik, uste dut ebaluazioa hezitzailea izan behar dela, azken epai batekin dena
|
esanda
dagoela uste izatetik urrun. Zeren eta, eredu zaharraren arabera, kritikariak epailearen rola hartzen du, eta niri behintzat ez zait hori oso hezitzailea iruditzen.
|
|
|
|
Esanda
dago: gerra aitzakia izan zen inbidia zaharrak kitatzeko, arerioak garbitzeko edo, besterik gabe, miseriak azaleratzeko.
|
|
|
|
Esatear
egon naiz
|
|
2022
|
|
|
(guk bakean edo gerran, berdin
|
dio
dagoena
|
|
|
Gorputza beti zure
|
esanetara
dago;
|
|
2023
|
|
|
|
Esanda
dago, liburuak gorputzak ditu abiapuntu eta jomuga. Zaurgarritasunak, interdependentziak, berdintasun erradikalak eta parte hartze politikoaren heterogeneotasuna bermatzeko egin beharreko esfortzuak irekitzen dute bidea.
|
|
|
Bihurria da hau, hitzak idaztearena. Telefonoz deitzeko behar beste adore izan banu, minutu batean dena
|
esanda
legoke. Tia Begorekin pentsatu baino errazagoa izan da.
|
|
|
Hala eta guztiz ere, beste gatazka batzuk sortzen dira: demagun pieza bat egiteko 30.000 euro lortzen dituzula… berez daukazun ardura eta presioaz gain gremioan zer
|
esana
egongo da horren harira, batzuei eman dietelako eta besteei ez, lehia handia dago sortzaileon artean.
|
|
|
Ama esatean beste zer esanik ez dela kantatu zuen Uztapide bertsolariak, duela mende bat, gutxi gorabehera, bere bertsorik gogoratuenetako baten amaieran. Ez zuen gezurrik esan, garai hartan eta Uztapideren gizartean ama esatean dena
|
esanda
baitzegoen: maitasuna, babesa, laguntza, errukia, miresmena, bultzada, ganora, kemena, adorea, kuraia, borroka, enpatia, kezka, sukaldea, arropa, komuna, plantxa, ohea, medikua, botika, sendabelarra, aholkua, haserrea, errieta... bizitza… Zer ez?
|
|
|
“Bizitza ulertzeko modua aldarazteko bezain premiazkoa”
|
esatekotan
egon zen, baina ez zen ausartu.
|
|
|
Aspaldi
|
esanda
dago: zure etsaia ezin baduzu garaitu, harekin elkartu.
|