|
2008
|
|
|
Egia da Joshua Fishmanen izpiritua hor dagoela nonbait. Egia da
|
ere
bi aldeetan diharduten hizkuntza politikak, 25 urteren buruan, uztartu direla 2007ko mugaz gaineko egitarau hitzartuan.
|
|
|
Egia da Joshua Fishmanen izpiritua hor dagoela nonbait. Egia da
|
ere
bi aldeetan diharduten hizkuntza politikak, 25 urteren buruan, uztartu direla 2007ko mugazgaineko egitarau hitzartuan.
|
|
|
erdaldun elebakarrek oso gutxi ezagutzen dute euskararen unibertsoa (euskaraz egiten diren gauzen eta aritzen den jendearen unibertsoa alegia), eta gaztelerazko kanala ez da ezagupen hori handitzeko erabili. b) Telebista pribatuen etorrerarekin handitu zen audientziagatiko lehian, gaztelerazko kanala euskarazkoaren audientzia potentzialaren eremuan aritu da hazkunde bila. Izan
|
ere
biak baitira erakunde bereko kanalak, ezaugarri bertsuekin beraz, eta biak orotariko telebista gisa aritzen direlarik, audientzia" natural" berbera dutela esan dezakegu. Eta norgehiagoka horretan, euskarazko kanala kaltetuta geratzen da; batetik, gaztelerazko telebistak euskaldun guztiak erakar ditzakeen bitartean (elebidunak direlako) euskarazkoak ezin ditu gazteleradun gehienak erakarri (elebakarrak baitira); bestetik, nahikoa da etxean telebista ikusten ari direnetako bakarra euskalduna ez izatea, euskarazko kanala alboratu eta hizkuntza komunekoa aukeratzeko.
|
|
2010
|
|
|
Eta egoera askotan negoziazio moduko bat gertatzen da, nahiz eta esplizitua ez izan. Batez
|
ere
bi pertsona baino gehiago daudenean, etiketa edo joera ezberdinekoak. Hizketan hasi baino lehenago ez da erabili beharreko hizkuntza adosten, ez dago erabaki espliziturik, baina ziur asko hiztun guztiek egin dute egoera jakin horren nolabaiteko balorazioa, eta gauzak nondik joanen diren asmatzeko nolabaiteko aurreikuspena.
|
|
|
• gazteen erabilera urriak frustrazioa eragiten die alde batetik, heldu erdaldunek, eta batez
|
ere
bi munduko egoeran bizi direnek, eta horrexegatik hain zuzen, elebitasun egoeraren irakurketa sinplista eta naïve egiten dute sarri askotan, gazte denak euskaldunak direla, hau da, euskaraz normaltasun eta naturaltasunez berba egiteko gaitasun nahikoa dutela, onartuz. irakurketa sinplista horren ondorioz, gazteen erabilera urria dela-eta, harridura erakusten dute, ez dute ulertzen nola euskaraz ... haiek euskara ikasten saiatu dira eta ez dute arrakastaz lortu; hori dela eta, frustrazioa sentitzen dute; gazteek, berriz, aukera denak izan omen dituzte, ikasi dute baina ez dute erabiltzen. beste alde batetik, heldu euskaldunek, egoeraren zailtasunaz jabeturik, ez dute harridura erakusten, irakurketa errealistagoa egiten dute. inguru elebidunetan (hau da, nahikoa euskaldunak direnetan) ere gazteek euskara erabiltzeari uzten omen diote eta aro hori euskararentzat oso txarra dela baieztatu da. hauexek dira heldu euskaldunek gazteek beti euskaraz ez egiteko aipatu dituzten arrazoiak:
|
|
|
Heldu erdaldunek, eta batez
|
ere
bi munduko egoeran bizi direnek, eta horrexegatik hain zuzen, elebitasun egoeraren irakurketa sinplista eta naïve egiten dute sarri askotan, gazte denak euskaldunak direla, hau da, euskaraz normaltasun eta naturaltasunez berba egiteko gaitasun nahikoa dutela. Gazteen erabilera urria dela-eta, harridura erakusten dute.
|
|
2012
|
|
|
Ib elebiduna informazio multzoa duenean, berriz, I. jokalaria jokoaren barruko beste joko batean parte hartzen hasten da, II. jokalariak B aukeratu duela (elebiduna dela) entzun ondoren aukeratu behar baitu hizkuntza; alegia, I. jokalariak badu informazioa. Bestalde, II. jokalari elebidun batek
|
ere
bi informazio multzo izan ditzake: Gutxiengoaren hizkuntza (GuH) (Minority Language MiL) eta Gehiengoaren hizkuntza (GeH) (Majority Language MaL).
|
|
2013
|
|
|
1) alde batetik, aurreko bi ereduek zenbait ezaugarri ezberdin (kontraesanezkoak ere?) arabera definituz gain, euskal komunitatean bi populazio mota edo gizarte talde ezberdinak (eta kontrakoak ere?) sortzeko eta definitzeko ere baliagarriak izan direlako; 2) bestalde, dagoen egoera zatitua gainditu beharra dagoela esaten delako ere, lortu nahi bada Euskara izatea euskal komunitate guztiaren osagai positiboa, aktiboki positiboa, eta hori lortzeko proposatzen zaigu Framing Berriaren beharra. Guzti hau nekeza gerta badaiteke
|
ere
bi gizarte taldeentzat, arrazoi ezberdinengatik, zenbait aldaketa egitea suposatzen duelako bakoitzarentzako, beharrezkoa ikusten da; iruditzen zait bereziki nekeza izan daitekeela Framing Aldarrikatzailearen taldekoentzat, euskaltzaleentzat, hauek izan direlako protagonista nagusiak orain arte, eta egunean ere, euskararen alde aktiboki egin dutenak, askotan egoera eta modu nekeAberatsa izateaz g... euskalkomunitatean bi populazio mota edo gizarte talde ezberdinak sortzeko eta definitzeko ere baliagarriak izan direlako; bestalde, dagoen egoera zatitua gainditu beharra dagoela esaten delako ere, lortu nahi bada Euskara izatea euskalkomunitate guztiaren osagai positiboa, aktiboki positiboa, eta hori lortzeko proposatzen zaigu Framing Berriaren beharra.
|
|
|
Soziolinguistikaren autore famatuenetarikoa Labov eta bere ikerketa bariazionistak ditugu eta hizkuntzaren soziologiaren autore nagusia Joshua Fishman. Haiek
|
ere
bi ikerlerroen helburuak argitu izan dituzte. Labovek linguistikaren alorrean kokatzen du bere burua; are gehiago, bere ustez linguistikaren iker eremuaren helburua hizkuntzaren erabilerak izan lirateke eta ez hizkuntza baten maila hipotetiko bat besterik gabe, izan ere hizkuntzaren oinarri nagusia eta ezinbestean kontuan hartu behar dena gizartea baita.
|
|
|
Hasteko, gauza jakina da hizkuntza bat baino gehiago ukipenean egotea ohiko gertaera dela munduan zehar eta egoera bakoitzak bere ezaugarriak izan ohi dituela. Gure ikerketa euskara nagusi den testuinguru batean gauzatu dugu (Azpeitian), baina hala eta guztiz
|
ere
bi hizkuntza edo gehiago ukipen egoeran dauden ingurune bat da. Gure ikerketarekin Azpeitiko gazteen hizkuntza ohiturak zein diren eta beren idatzizko ekoizpenean (bereziki eskolatik kanpokoan) kodeak zein neurritan nahasten dituzten ikusi nahi izan dugu.
|
|
2014
|
|
|
Aurrekoari guztiari gehitu behar diogu une honetara arteko politikek enpresen beraien borondatea dutela abiapuntu. Hau da, nahi duenari diruz lagundu batez
|
ere
bi gauzarako: normalizazio helburuen dinamizaziorako, eta laneko tresnen euskalduntzearen kostua ordaintzeko.
|
|
|
Galdetuak euskaraz erantzunez gero, euskaraz eman zen azalpen osoa; baina gaztelaniaz erantzunez gero, gaztelaniaz. Galdetegiak
|
ere
bi eratara josi ziren; batzuetan euskara lehenetsita, eta besteetan gaztelania. Biak bi hizkuntzatan.
|
|
|
Gurasoek oraindik batzuk mantendu dituztela, baina galtzen ari direla beste asko eta asko. Hitanoarena afera
|
ere
bi belaunaldietan aipatu da. Gabirian, eta oro har Goierrin, hika mutilen artean bakarrik egiten dela, neskekin ez.
|
|
2015
|
|
|
Hizkuntza paisaian
|
ere
bi hutsune nabarmen identifikatu dira
|
|
|
— Gutxi dira noizbait gaztelaniaz egin behar izan dutela adierazi dutenak, eta hutsune batzuk identifikatu dituzte, bereziki Ogasuna eta Gizarte Politika departamentuetan. Hizkuntza paisaian
|
ere
bi hutsune nabarmen identifikatu dira Bergarako Errenta bulegoan eta Zarauzko Nekazaritza bulegoan.
|
|
|
Estranetak
|
ere
bi eletan daude, baina nagusiki gaztelaniaz erabiltzen dira. Batzuek diotenez, itzulpen hauek ere ez dira horren onak.
|
|
2016
|
|
|
Antzekoak izanik
|
ere
bi" gauza" dira ordea, eta kontuan izan behar da hori. Gernikari dagozkion datuetan, esate baterako, neurketa egunean Gernikako kalean zebilen jendearen (ez ezinbestean gernikarren)" kaleko mintzajarduna" neurtu izan da (ez etxekoa, eskolakoa, lan esparrukoa,.. ezta kalez kanpoko lagun artekoa ere ezinbestean).
|
|
|
Aurrera begirako erronkak – Mikel Zalbide tzeptual eta zenbait iker metodo garantia onez bideratzeko lagungarri operatiboak diseinatzen laguntzea. Batez
|
ere
bi puntu hauek ditugu gogoan: a) bizi giro hurbileko476 erabilera nola hobeto neurtu, bai inkesta bidez, bai aurrez aurreko belarri entzunketaz, edota beste nolabaiteko bidez; b) lan esparruko erabilera nola ongi neurtu, bertako harremansare, bezero zerbitzari eta lankide lankide harreman sareak berariaz analizatuz.
|
|
2018
|
|
|
Aldiz, bien arteko lotura estua aldarrikatzen dugu. Halere, puntu honetan bi dimentsio horien garrantzia azpimarratu nahi izan dugu, hain zuzen
|
ere
bion papera eta nabarmentzeko asmoz. Izan ere, susmoa dugu, interes edo helburuen arabera, joera izaten da biak banandurik aztertzea, bata edo bestearen gainean protagonismoa jarriz.
|
|
|
Hurrengo lerroetan, NeoTerm eta KabiTerm programen azalpenean sakonduko dugu, izan
|
ere
bi programa horiek aurkezten dute ikuspegi linguistikotik interes handiena. Alderdi informatikotik transduktoreak erabiltzen dituzte bi programek.
|
|
|
Izan ere, ele bietan dira gehienak (hamarretik bost), eta gaztelania nagusiagoa da euskara baino: gaztelaniaz dira batez ere hamarretik hiru, eta euskaraz batez
|
ere
bi.
|
|
2021
|
|
|
Ikastetxea izan da programa honetan parte hartzeko ezaugarriak biltzen zituzten ikasleak identifikatu dituena eta familiei programa aurkeztu diena. Harrerarekin estuki lotutako egitasmoa izaki, hasieratik ezarri zen haur bakoitzak gehienez
|
ere
bi ikasturte eman zitzakeela programa honetan.
|
|
|
Azkenik, Tatarstan ondoan, ekialdean, Baxkortostan errepublika aipatu behar dugu. Hor
|
ere
bi hizkuntza ofizial ezartzen ditu errepublikako konstituzioak, eta hizkuntza horiek errusiera eta baxkirera dira. Baxkirera, tatarera bezala, turkiar familiakoa eta kiptxak adarrekoa da; elkar ulergarritasun handia dute bi hizkuntzek.
|
|
2022
|
|
|
" Hizkuntza transmisio: Hizkuntza belaunaldiz belaunaldi transmititzea, bereziki familiaren eta hezkuntza sistemaren bidez.". Txepetxek
|
ere
bi hizkuntza ikaskuntza edo hizkuntza transmisio horiek aipatzen ditu: " A ikaskuntza, naturala, etxean, familian haurtzaroan egiten dena da; B ikaskuntza bigarrena edo kulturala da, eskolan edo autoikaskuntzaz egiten dena." (Zarraga, 2010:
|
|
2023
|
|
|
Lagun horiek, askotan, sare sozialei esker mantentzen dira (eta harremanak ere bertan sortu izan dira); Instagram, Whatsapp edo blogen moduko webguneak izaten dira katalizatzaile. Kasu horietan, kuadrillen kasuan bezala, komunikazioa ere ia egunerokoa da, batez
|
ere
bi pertsonen arteko" konexioa" oso handia bada.
|
|
|
euskara eta gaztelania (Etxebarria, 2004; Zalbide, 2002). Horrela, komunikazio interakzioa batez
|
ere
bi hizkuntza horietan gertatzen da. Dena den, euskara eta gaztelaniaren arteko txandaketa ez da ausazkoa eta ez da sekula izan; ez da estatikoa edo egonkorra, ezta homogeneoa ere lurralde osoan.
|
|
|
Familiek
|
ere
bi kategoria nagusitan banatuta bete dute galdetegia: alde batetik, udalekuek haurren euskararen erabileran izandako eragina baloratzeko; bestetik, eta bizipen positiboan izan duten eragina baloratzeko.
|