|
2000
|
|
|
Ez zuten auzi logiko eta psikologikoen arteko nahasmen gehiagorik nahi; ez zuten arazo logikoak arazo psikologikoak bailiran maneiatzerik gura. Logizismoa zen beren helburu bat, baina inoiz ez psikologizismoa, ezta gutxiago
|
ere
biak batzea:
|
|
|
Bere hitzak entzunda, beti bi mundutan zatiturik zebilela ikusten dugu: alde batetik, bere jaioterrian, Vienan, eta bestetik, bere adopzio lurraldean, Ingalaterran (gogora dezagun Wittgensteinen bizitza eta bihotza
|
ere
bi mundu gerratan mugitu zirela: lehenengoan, kasu, bere lagun mina David Pinsent ek —berari eskainita dago Tractatus Logico Philosophicus liburua— ingelesekin egin zuen gerra, eta Wittgensteinek Austria Hungariarekin:
|
|
2002
|
|
|
Eredu paregabea ematen dute, adibidez, ekialdeko erlijioek, horiek garbitasuna eta prestutasuna estu uztartzen baitituzte berengan ohikoak diren errito sakratuetan. Guk
|
ere
bi biak uztartuko ditugu Panoptikoan.
|
|
2003
|
|
|
Sokratesen hitzaldia bi zatitan banatu daiteke. Lehenengoan, Agatonekin elkarrizketan, maitasuna desira bat dela dio, eta desira guztiak ez daukagunaren desira direnez eta maitasunak izaki ederrak maite dituenez eta izaki ederrak onak ere badirenez, horren guztiaren ondorioz Maitasunak ez du ez edertasunik ez ontasunik eta horrexegatik hain zuzen
|
ere
bi gauza horien atzetik dabil. Arrazonamendu horrekin beste hitzaldietan esandakoa laburbildu besterik ez da egiten.
|
|
|
Eta urte sasoien eraketa
|
ere
bi horietaz beterik 188 dago, eta oraintxe aipatu ditudan bero eta hotz, lehor eta heze horiei elkarrekiko maitasun neurrizkoa egokitzen zaienean eta harmonia eta nahasketa orekatua jasotzen dutenean, gizakiei, gainerako animaliei eta landareei oparotasun eta osasuna ekarriz datoz eta ez dute kalterik eragiten. Baina harrokeriazko maitasuna urte sasoietan garaile gertatzen denean, gauza asko suntsitu eta kaltetzen ditu, eta horrelab koetatik izurriteak sortu ohi dira eta beste gaixotasun desberdin asko bai animalia eta bai landareentzat.
|
|
|
Eta zuzen ibiliko dira bi hanken gainean. Eta oraindik ere harrotzen direla eta ez dutela baretu nahi iruditzen bazaigu, berriro
|
ere
bitan erdibituko ditut eta hanka bakarraren gainean txingoan ibiliko dira.
|
|
|
1 Adiskidetasuna bi pertsonaren arteko lotura da; lotura hori pertsonok elkarrenganako duten maitasunaren ondorioz sortzen da. Eta maitasuna eragiten duten printzipioak bi direnez gero, adiskidetasun motak
|
ere
bi izan behar dira. Horietako baten printzipioa lehenengo legeen espiritua da.
|
|
2004
|
|
|
Erreferentzia edo denotazio kontzeptua murriztatzailea da, Fregeren Bedeutung i baitagokio zehatz mehatz; esanahi adigaia zabalagoa da eta hobeto egokitzen zaio Wittgensteinen Bedeutung kontzeptuari. Alemanez
|
ere
bi hitzok polisemiko samarrak dira eta hortik dator itzultzeko zailtasuna.
|
|
|
Balizko liburu horrek" munduko deskribapen osoa edukiko luke", eta horrenbestez" zientzi egiazko proposizio guztiak eta balio judizio erlatibo guztiak" ere, baina ez luke" judizio etiko deitzen dugun ezer edukiko, ezta halako judiziorik inplikatuko duen ezertxo ere". Gorago galderen bi maila nagusi bereizten genituen bezala (goizago edo beranduago erantzun daitezkeenak eta inoiz erantzun ezin [go] daitezkeenak), orain
|
ere
bi errealitate maila bereizi beharrean gaude: deskribatu daitekeena (goizago edo beranduago) eta ezin deskribatu daitekeena (ez orain eta gero ere).
|
|
|
Hizpide izan dugun Tractatus ak bezala, idazlan honek
|
ere
bi parte nagusi ditu: orain arte izkiriatu duguna eta isildu duguna.
|
|
2005
|
|
|
Humboldten obrak, bestela, eta gurera itzuliz, badu eraginik egungo hizkuntzaren pedagogian eta hizkuntzen didaktikan, batez ere L. Weisgerber-ek XX. mendearen lehen erdian haren hizkuntz teoria suspertu eta honen hezkuntz irakurketa ahalbidetu zuenetik193 Hari esker, batetik, hezkuntzaren, hizkuntzaren eta baita
|
ere
bi hauen arteko erlazioaren dimentsio antropologikoa hobeto ulertzeko moduan gaude: zentzu honetan esanguratsua da jakitea, eta batez ere pedagogiaren perspektibatik, hark bere egitasmo antropologikoen baitan garatzen duela bere pentsamendu linguistikoa, alegia, hain zuzen hizkuntzari funtzio humanizatzailea aitortzen diolako hartzen duela hizkuntza aztergai bezala.
|
|
2007
|
|
|
Baina sakon sakonean zera da garrantzitsua: hainbat gauza nahitaez ahoskatu behar dira, ze horri esker bakarrik ahal dezake gizakiak bere burua osatu; eta bereziki puntu horretantxe hartzen du hezitzaileak garapen horren erantzukizuna.) Antzeko erlazioak aipa ditzakegu onarpenaren inguruan, baina nire asmoa ez da inolaz
|
ere
bi manifestazio horien arteko muga zorrotzik ezartzea. Barru barrutik ezaguna da, ordea, konbentzimendu bat ez dagoela presente aldez aurretik finkatutako zerbait bezala, baizik eta berorrek ahoskatze irekian bakarrik irabazten duela bere forma eta, horrekin, bere egiazko errealitatea.
|
|
2010
|
|
|
9 Oraindik
|
ere
bi puntu daude azaltzeko. Lehenengo hauxe da:
|
|
|
Justuaren inguruan, beraz, bikoiztasun hori nabari da, eta bikoiztasun berbera aplika dakioke, proportzio egokian, justiziari ere bai. Eta, bide beretik, ekitatea
|
ere
bi esanguratan interpretatu ohi da. Alde batetik, ekitate naturala aipatzen da, eta hori justizia naturalarekin identifikatzen da; hortik ateratzen da ekitatezkoa eta justu naturala baliobestekoak izatea.
|
|
|
...ta linguistika", honela Serra eta Vila," hizkuntzaren erabileraren inguruan gizakiek burutzen duten estudioan adiskidetzen dira, hain zuzen, egun ‘hizkuntza psikologiak’ eta ‘psiko linguistikak’ argitaratzen dituzten ikerketa ugariek erakusten duten bezala" 208 Egia da, bai, diziplina zientifiko horiek elkarren ondoan garatu direla —zentzu horretan ohikoa da
|
ere
bi deitura horiek sinonimotzat hartzea209—, baina bien artean badago ezberdintasunik. Bronckartek, esaterako, honela zehazten eta bereizten ditu:
|
|
|
Orduan, baina, zera da beharrezkoa: bi aldeetatik etorritako eskakizunen motibazioa eta garrantzia agerian uztea, eta baita
|
ere
bi ikuskera horien existentzia eta zilegitasuna aditzera ematea. Ez da gehiegi esatea, bada, azken 150 urteotan emandako gaizki ulertu asko eta asko hortik sortu direla, ezta ere indartuz doan herri pentsaera berria ez dela bere izaera propioan ohiko estatu pentsaeratik jasoa izan, eta ezta ere herri pentsaera horrek ez duela nahikoa argitasunez ikusi zein den bere lekua estatuaren esparruan.
|
|
|
Batetik," bi hizkuntzen aldi bereko jabekuntza" kontsideratuko dugu, alegia, haur batek —adituen arabera— hizkuntza berri bat hiru urte bete aurretik eskuratzen dueneko jabekuntza237 Kasu horretan" elebidun goiztiarraz" hitz egiten dugu, horra iristeko haurrak —honela Siguan eta Vila238— hiru fase igaro behar dituelarik. Lehenengoan —2 urtera arte—, haurrak" ez ditu bi lexikoak bereizten eta, ondorioz, hizkuntza bateko zein besteko hitzak osotasun bezala erabiltzen ditu" 239 Bigarren fasean —2 urte bitartean—, haurrak atzematen du" zeinuaren arbitrariotasuna" eta, horrela, bereizten ditu
|
ere
bi hizkuntzen" lexikoak", baina ez euren" arau morfo sintaktikoak" 240 Aldiz, hirugarrenean —3 urtetik aurrera—, haurrak" desberdintzen ditu bi kodeak, bai lexikalki bai morfo sintaktikoki", exijitzen du" pertsona bat—hizkuntza bat" printzipioa eta" lehen hizkuntza bezalako egiazko elebidun" bihurtzen da241 Bestetik," bigarren ... Horrela, interesgarria dirudi —Kleini eta, batez ere, Krasheni jarraituz—" jabekuntza" eta" ikaskuntza" bereiztea, bata" espontaneoagoa" eta bestea" gidatuagoa" diren heinean244 Bereizketa horretan oinarritzen du Krashenek, hain zuzen," monitorearen" teoria ezaguna, zeinen arabera hizkuntza irakaskuntzak biak kontsideratu behar dituen245 Bestela, ere, aipatzekoa da nola azpimarratzen duten" analisi kontrastiboek" —" teoria chomskyar" hertsiek ez bezala— lehen hizkuntzaren egituraren eragina bigarren hizkuntza baten jabekuntza ikaskuntza prozesuan246 Bukatzeko, esan dezagun, labur bada ere, bigarren hizkuntz (ar) en jabekuntzaren inguruko ikerketek azken urteotan ezagutu duten hazkundea, egiaz, ez dagokiola bakarrik aztertutako gai kopuruari, baizik eta baita bertan erabilitako metodoen aniztasunari ere247.
|
|
2011
|
|
|
Puntu hau aztertzerakoan, batez
|
ere
bi autoreren lanak hartuko ditut kontuan: Fontan Juberoren Los Existencialismos:
|
|
2022
|
|
|
Baina gaur, gizadi guztiarentzat, jakintza eta lana, ikaskuntza eta dirua ezinbestean nahasita daude. Ezpurutasun hori ukatu gabe, kontrara, bertan inskribatuz, unibertsitatea oraindik
|
ere
bi gauza kalkulaezin edo negoziaezin gerta litezkeen lekua da: jakin mina serio hartzea, alegia, bere baitan; eta jakintza horrekin ez dela ‘aski’ ikastea.
|