|
2005
|
|
|
Aipatu abiapuntua gertatuz gero, alegia azkenik ezarritako kondena epaietan ezarritakoaren erdia baino gutxiago balitz, 78 artikuluaren xedapena hurrengoan datza: bai hirugarren gradua, bai askatasun baldintzatua, bai irteteko baimenak, bai eta espetxeetako onurak ere,
|
emateko
orduan, neurketa erreferentzia ez dela izango, betearazi behar diren urte kopuruarena, epaietan ezarri zirenena baizik. Beraz epaietan ezarritako urte kopuru nominala oso altua izanez gero, 78 artikuluaren ondorioz aipatu erakunde juridikoak praktikan behin betiko blokeaturik gertatuko lirateke, barneratuak askatasun erregimenik edo irteteko baimenik espetxealdi osoan zehar lortzerik izango ez duelako.
|
|
|
Betekizun berriak erantzukizun zibila ordainduta egon behar duela eskatzen du, tratamenduaren gradu sailkapenean aurrera egin nahi izanez gero, izan ere ez baita, bestela, gizartean birsartzearen aldeko iragarpen bakoiztua
|
emango
.
|
|
|
kontrakoa baizik, doktrina zientifikoak berak nabarmendu duen bezala. Gure kasuan onartzekoa ez eta bai kritikatzekoa dena, da, ordea, ildo politiko kriminal horri
|
eman
zaion lege arauketa zehatzak ahultasun tekniko ugari dituela. Gero itzuliko gara betekizun honen interpretazio arazotara.
|
|
|
Elkarlaneko betekizuna deskribatu dugun bezalako edukiz betetzeak gizartean birsartzeko printzipioa bera kolokan jartzen du. Baina betekizuna baieztatzeko legeak
|
ematen
duen bideen atzean diagnostiko ideologikoaren itzala nagusitzen da, elkarlanaz haratago terroristek erakusten omen duten, arriskugarritasun ideologikoa, benetako helburu bihurtzen delarik.
|
|
|
9.3 artikuluko atzera eragiteko debeku ahulagoa, ikusten ari garen erakunde juridikoekiko arrotza izan behar da, askatasuna murrizten den zigorretan bestelako bermeen interpretazio salbuespenik gabekoa nagusitu zelarik. Aipatu ildo jurisprudentzialak argudiobide material honi heltzen diola
|
ematen
du eta horregatik ez du onartu segurtasun epearen kasuan inongo atzera eragina zilegia denik. Zuzenketa honi esker, eta ziurrenik Gobernu aldaketak lagundurik, Espetxeetako Erakundeen Zuzendaritza Orokorrak bere interpretazioa aldatu zuen eta gaur egun indarrean dagoen azkeneko 2/ 2005 Instrukzioan atzera eraginaren aldeko aipamen oro desagertu dira.
|
|
|
Izan ere, hitzez hitz, diru erantzukizunak ordainduta egon beharra, objektiboki, galdatzen baitu lege testuak. Espetxeetako LO Orokorraren 72.5 artikulu luzeak, ordea, interpretazio objektibo hutsa egiteko lehenengo oinarria
|
eman ondoren
, bestelako irizpideak aipatzen ditu hura neurtzeko, barneratuaren ordaintzeko borondate eta jarrera subjektiboa modu argian kontuan hartzen dituztenak.
|
|
|
1 Lege aldaketen edukia alde batera utzirik, xedapen eta betekizun berriak ezartzeko orduan oinarrizko bermeen gainetik pasatzeko asmoa begi bistakoa zen eta, horregatik, ezin zen jurisprudentziaren aldetik gehiegikeria zabarrenak zuzentzeari ekitea besterik espero. Arestian jarritako adibideak zuzenketa horietako batzuk, ziurrenik esanguratsuenak eta eztabaidatuenak, dira, printzipio nagusien urraketak indargabetu eta askatasunen Estatu baten egoera normalera itzultzeko bidea
|
ematen
dutenak. Izan diren zuzenketak ongi etorriak izan daitezen baina ez dira izan, behar ziren guztiak, ezta izan behar ziren neurriz edota zabaltasunez.
|
|
|
ari baitira. Oraindik esatekoa balioztatu gabe, hona hemen GARLAND soziologoaren azterketa deskribatzaileari helduta11, aldaketa gako batzuk, kontrolaren pentsamolde goitik beherako bilakaera estrukturalaren berri
|
eman
diezaguketenak.
|
|
|
Delitugilearen nagusitasunaren ordez, biktimak du orain lehentasuna,??
|
ematen
duen joko baten arauen arabera: alegia, biktimaren alde egiten dena, delitugilearen aurkakotzat jotzen da eta alderantziz.
|
|
|
2 Lanaren izenburuak berak aditzera
|
ematen
duenez, espetxeetako esparruan eredu aldaketa, erabateko ziaboga gertatu da. Indibidualizazio zientifikoaren sistema alboratu egin du legegileak eta hori delitu mota guztietan eta astuntasun guztietakoetan hala izan bada ere, terrorismo delituetan are nabarmenagoa dugu.
|
|
|
Eredu aldaketa, ziaboga, legeetan ez ezik, errealitate juridikoan ere gauzatzen hasia da honez gero, Espetxeetako Erakundeen Zuzendaritza Orokorrak (Dirección General de Instituciones Penitenciarias. DGIP? izenekoak)
|
emandako
hiru Instrukzioek2 argi asko erakusten duten bezala. Aipatu instrukzioak gainera oso denbora laburrean bata bestearen atzetik onartu dira eta zenbait arazo juridiko eta interpretazio alderdi garrantzitsuetan iritzi aldaketa erabatekoak gertatu ere.
|
|
|
Lege aldaketak indarrean sartu direnez geroztik izandako eztabaida juridikoak berme arazoekin zerikusia du: legeak aplikatzeko orduan zein kasu eraginda gertatu behar ziren, bai denboraren ikuspegitik (legeen atzera eragingarritasuna) bai ikuspegi materialetik (zein zigorrei aplikatu behar zaie segurtasun epea izenekoa, esaterako), eztabaidagai nagusia izan da eta horren inguruan izandako bilakaera interpretatiboaren berri
|
ematea
merezi duela uste dugu. Baina hasieratik ere argi izan dezagun horrek ez duela eredu ziaboga zuzendu ezta espetxeetako ereduaren gaineko azkeneko oinarrizko aldaketa susmopean jarri ere.
|
|
|
3 Lan honen helburua, hortaz, bikoitza da. Batetik, espetxeetako esparruan gertatu diren aldaketa garrantzitsuenen berri
|
eman
nahi dugu eta horren ildotik aldaketok betearazteko orduan izan diren arazo interpretatiboak nabarmentzea eta azaltzea ere. Izan ere Espetxeetako Erakundeen Zuzendaritza Orokorrak emandako instrukzioak eta Tratamendu Batzordeek aurrera eraman duten lana, Espetxeetako Zaintza epaileek eta Entzutegiek zuzendu dute behin baino gehiagotan eta horrek eragin duen bilakaera interpretatiboa gaur egun zertan dagoen argitu beharra baitago.
|
|
|
Batetik, espetxeetako esparruan gertatu diren aldaketa garrantzitsuenen berri eman nahi dugu eta horren ildotik aldaketok betearazteko orduan izan diren arazo interpretatiboak nabarmentzea eta azaltzea ere. Izan ere Espetxeetako Erakundeen Zuzendaritza Orokorrak
|
emandako
instrukzioak eta Tratamendu Batzordeek aurrera eraman duten lana, Espetxeetako Zaintza epaileek eta Entzutegiek zuzendu dute behin baino gehiagotan eta horrek eragin duen bilakaera interpretatiboa gaur egun zertan dagoen argitu beharra baitago. Baina, bestetik, lan honen beste helburua, terrorismo delituen gainean eraikitzen ari den betearazteko eredua kritikatzea eta etorkizuenan nola eraiki zen proposatzea izango da.
|
|
|
Jakina denez, 7/ 2003 Lege Organikoa, zigorren betearazpen oso osokoa eta benetakoari buruzkoa, PP alderdi politikoa Espainiako Gobernuan zegoenean onartu zen eta Espetxeetako Erakundeen Zuzendaritza Orokorrak hura interpretatzeko eta betearazteko lehenengo instrukzioa
|
eman
zuen. Bigarren eta hirugarren instrukzioak, ordea, PSOE alderdia gobernuan sartu eta gerokoak dira.
|
|
|
Arau orokorraren ondoan salbuespenezko sahiesbide bat
|
ematen
du legegileak segurtasun epea alboratzeko aukera ahalbidetzen duena. Alegia:
|
|
|
Alegia: Zaintza epaileak, erregimen orokorra ezarri du, zioak
|
emanez
, Ministerio Fiskalari, Espetxeetako Erakundeei baita gainerako alderdiei ere entzun ondoren. Segurtasun epea alde batera uzteko erabakia hartu ahal izateko, ordea, birsartzearen aldeko iragarpen bakoiztua, aldez aurretikoa, egon behar da eta, hala denean, erruztatuaren inguruabar pertsonalak ere baloratu dira.
|
|
|
Nabarmentzekoa da, beste behin ere, segurtasun epea lege aginduz automatikoki ezartzekoa dela (arau orokorra) eta bakar bakarrik, salbuespenez, zaintza epaileak erabakiari atzera buelta
|
eman
liezaiokeela, horretarako Espetxeetako Tratamendu batzordeak eman behar duen birsartzeko iragarpena ezinbesteko betekizun nagusia dugula.
|
|
|
Nabarmentzekoa da, beste behin ere, segurtasun epea lege aginduz automatikoki ezartzekoa dela (arau orokorra) eta bakar bakarrik, salbuespenez, zaintza epaileak erabakiari atzera buelta eman liezaiokeela, horretarako Espetxeetako Tratamendu batzordeak
|
eman
behar duen birsartzeko iragarpena ezinbesteko betekizun nagusia dugula.
|
|
|
Terrorismo delituetan segurtasun epea automatikoki ezarriko da, besteetan bezala, baina ez Zaintza epaileak, ez inork, ezin dute eraentza orokorra inolaz ere ezarri, legearen borondatea kasu hauetan inongo salbuespenik ez egitea delako. Segurtasun epea, hortaz, ezarri eta bete egingo da ex legem eta,
|
demagun
, birsartzearen aldeko iragarpen bakoiztua balego ere.
|
|
|
Lauok biltzen dituen hari luzea zein izan daitekeen norbaitek galdetuz gero, berehalako erantzuna
|
emango
nioke. Lauak ziren zuzenbidearen mundukoak; lauak legelariak; eta, zer esanik ez, lauak ere euskaldun eta euskaltzaleak.
|
|
|
Euskara, bistan da, erabili gabea, halako barrunbeetan. Non zer bilatu, eta, antza denez, geu gara historian lehenak, halako sortzaile goretsiak, gure euskarari betidanik falta duena
|
eman
behar diogunok.
|
|
|
Nor bakoitzaren atzean behar beharrezko nuen biografiaren egilea zehaztea. Beharrik, badira Euskal Herrian pertsonaia horien berri zehatz mehatz
|
eman
dezaketenak. Hasteko, Larrakoetxea kanonista karmeldarraren biografia ordena bereko Julen Urkiza eta Luis Baraiazarrak hartu zuten, Jose Luis Lizundia euskaltzainak Leizaola lehendakari zaharrarena hartu zuen bezalaxe.
|
|
|
Merezi du, alabaina, lau jurista euskaldunen xehetasun batzuk
|
ematea
, irakurleak suma dezan, laburpen honen berri izan ondoren, zer nolakoa izan daiteke argitalpenaren edukia:
|