|
2006
|
|
|
Horren arrazoia izan liteke gizonezkoek pisua irabaztea, batez ere sabelaldean gantza metatuz; emakumezkoek, berriz, gorputzeko beste atal batzuetan pilatzen dute pisua», erantsi du adituak. Gizonak eta
|
emakumeak
Jakina da gizonak eta emakumeak desberdinak direla beren gorputz osaeran. Gizonezkoetan, gantza, oro har, gizonezkoen gorputzaren %20 da; emakumezkoetan, berriz, %30 Gorputzaren pisuaren eta gantzaren banaketaren arteko erlazioa ere aldatu egiten da bi sexuetan.
|
|
2008
|
|
|
Emaitzak egunean bertan lortzen dira, eta emakumeari osasuntsuak diren enbrioiak ezartzen zaizkio. Hala
|
emakumeak
jakin badaki gaixotasun genetikorik gabeko haurra izango duela. Azken egunetan ezagutzera emandako Sevillako (Espainia) umearen kasuan, hala ere, urrunago joan dira.
|
|
2009
|
|
|
Zer da arima, ni neu baino; eta zer ni neu, naizen gorputz hauxe baino, existentzia labur hau, baina begikera berezi baten terminoetan? Gizon
|
emakumeak
jakin, ez daki zer den bera, eta beti bila dabil nola ulertu, nola esan.
|
|
2011
|
|
|
d) Nazio legerian, zigor zehapenak, zehapen zibilak, lan arlokoak eta administraziokoak ezarri, indarkeria jasaten duten emakumeek izan dituzten kalteak zigortu eta konpontzeko, hauei justiziaren mekanismoetara heltzeko laguntza eman behar zaie eta, nazio legegintzan xedatutakoaren arabera, jasan izan duten kalteagatik ordainketa bidezko eta eragingarria egin; gainera, Estatuek
|
emakumeak
jakinaren gainean jarri behar dituzte emakumeek dituzten eskubideei buruz, hain zuzen ere, mekanismo horien bitartez ordainketa eskatzeko;
|
|
2014
|
|
|
Rikardok oparitutako eskularru guztiak sartu dituzu bertan, nahiz eta, gehienak, ez dituzun sekula jantzi. Eskularruak eramaten dakien
|
emakumeak
badakiela janzten esaten zuen, eta urtero, eguberritan, eskularruak oparitzen zizkizun. Orain, ostera, beltzak erabiltzen dituzu bakarrik.
|
|
2016
|
|
|
" Utz iezaiezue emakumeei beraien emantzipazio prozesua egiten eta ez gehiago biktimizatu. Hemen zapia jantzita ateratzen den
|
emakumeak
badaki zer egiten ari den, berak jantzi nahi du"
|
|
|
Utz iezaiezue emakumeei beraien emantzipazio prozesua egiten eta ez gehiago biktimizatu. Hemen zapia jantzita ateratzen den
|
emakumeak
badaki zer egiten ari den, berak jantzi nahi du, badaki kalean biktimatzat hartuko dutela. Zapia jartzera derrigortutakoak badira, baina gutxi.
|
|
|
Esana dugu, aspaldian gainera, 1941eko urtarrilaren 15ean irten zela Alsina itsasontzia Marseillako portutik Ameriketarako asmotan, baina hortik aurrera ez dugu xehetasunik eman barkuaren nondik norakoaz; Alsina, ez ontzia, emakumea baizik? bere aita amen abentura sentimental eta aldi berean epikoa ari da gogoratzen, edo bere buruari kontatzen, esan dugun legez, eta txikikeria historikoak ez zaizkio axola istorioaren mamirako; hala ere, irakurleari ondo etorriko zaizkio,
|
emakumeak
jakintzat emandako hainbat datu ezinbesteko testuingurua baitira kontatzen ari garen historia, istorioa edo totum revolutum hau, behar den bezala ez bada, ordena apur batez behinik jasotzeko. Hortaz, esan bezala, Alsina, ez emakumea, ontzia baizik?, urtarrilaren 15ean atera zen itsasora Marseillatik abiatuta; ezeren okerrik gabe igaro ziren Mediterraneoan zehar, Balear uharteen ondotik, eta Gibraltar parean pasa ziren Atlantikora, arnasa lasaiago hartuz, egun pare hartan dena normal zihoalako eta faxisten menpeko Espainia atzean uzten hasiak zirelako; hilaren 20an iritsi ziren Casablancara, Petainen Frantziaren menpeko Casablanca hartara, baina ez zuten Rick en kafe amerikanoan trago bat edaterik izan, bertan bizpahiru egunean egon arren ez baitzieten ontzitik jaisten utzi.
|
|
|
Nonbait jarri da muga bat. Gure
|
emakumeak
badaki aberri lanbrotsu baten berri are lanbrotsuagoa, bere erroak historiaren erraietan sakon sustraituak omen dituena, errai hori lokatzezkoa izanik ere; badaki etsai inperialisten asimiliazio saio etengabeen berri, badaki mende hasierako berpizkunde ahalegin dirdaitsuen berri ere; hortik aurrera, ez daki gauza handirik: bai, ordea, Errepublika bat ezarri zela, esperantzaren hazia berriz ere erne zuena, eta haren ondoren matxinada faxista etorri zela, itxaropen izpi guztiak zapuztu eta zanpatu zituena.
|
|
2017
|
|
|
Logikoki, faktore askok eragiten dute idazteko moduan, kontatzen diren istorioetan, aukeratzen diren pertsonaia eta protagonistetan. Egungo
|
emakumeak
badaki zer nahi duen eta ausartagoa da nahi duen hori zer den esateko eta baita hori lortzeko borrokatzeko ere. Zentzu horretan, emakumezkoak hasi gara gorpuzten, errealitatean eta fikzioan.
|
|
2018
|
|
|
Hona datorren
|
emakumeak
badaki zer aurkituko duen hemen?
|
|
|
Barka, jauna, baina
|
emakumeak
Badakit emakumeak ezin direla sartu, baina emaztea hozten bada Jauna.
|
|
2019
|
|
|
hasten dira, eta haur imintzioak egiten. Ondo zahartzen den
|
emakumeak
badaki objektu erotikoa izateari uzten ari zaiola, eta ez soilik bere haragiak jadanik ez diolako altxor freskorik eskaintzen gizonari: baita bere iraganak eta esperientziak pertsona bihurtzen dutelako ere, nahi ala ez; borroka egin du, maitatu, desiratu, sufritu, gozatu, dena bere kabuz:
|
|
|
bat egiteko baimena; behar izanez gero, badu nola ordaindu Suitzarako bidaia, han liberalki toleratua baita abortua; ginekologiaren oraingo baldintzetan, ebakuntza kaltegabe bat da espezialista batek higienearen berme guztiekin eta, behar izanez gero, anestesiaz egiten duenean; konplizitate ofizialik ez badu ere, emakumeak laguntza sasi ofiziala eskuratzen du, eta horrek ere segurtasuna ematen dio:
|
emakumeak
badaki zein diren helbiderik onenak, eta badu nahiko diru arta egokia ordaintzeko, haurdunaldia oso aurreratua egon arte itxaron gabe; adeitsuki tratatuko dute; emakume pribilegiatu horietako batzuek argudiatzen dute ezbehar txiki hori ona dela osasunerako eta azalerako. Beste muturrean, horra hor bakarrik dagoen neska gaztea, dirurik gabea,, krimen?
|
|
|
Baina prekauzio horiek guztiek ez dute eragozten lehenbiziko ile zuriak eta begi ertzeko lehenbiziko zimurrak agertzea. Gazte gaztetandik,
|
emakumeak
badaki patu horri ezin zaiola ihes egin. Eta zuhurra baino zuhurragoa izanik ere, ezbeharrak izaten ditu:
|
|
|
Eta, alderantzira, emakumearen tiraniak ez du egiten emakumearen beraren mendekotasuna adierazi besterik:
|
emakumeak
badaki bestearen esku daudela bikotearen arrakasta, etorkizuna, zoriona, justifikazioa; aldez edo moldez bere borondatera makurrarazi nahi du gizona, bai, baina harengan alienatua dagoelako. Arma bihurtzen du bere ahultasuna, baina kontua da ahula dela.
|
|
|
Emakumeari inposatzen zaion pasibotasuna santifikatu egiten da. Sutondoan arrosarioa aletzen duenean,
|
emakumeak
badaki bera gertuago dagoela zerutik senarra baino, hura bilera politikoetara joaten baita. Ez du ezer egin beharrik arima salbatzeko, aski du desobeditu gabe bizitzea.
|
|
|
Emakumearengan errespetua eta sumina nola tartekatzen diren, horren arabera izango da ukazio hori oso sistematikoa edo ez hain sistematikoa. Baina kontua da
|
emakumeak
badakiela zein diren sistema maskulinoaren ahulezia guztiak, eta ahalik eta azkarrena salatzen dituela.
|
|
|
Alde horretatik begiratuta, ulertzekoa da emakumeak logika maskulinoa arbuiatzea. Logika horrek ez dio heltzen emakumearen esperientziari, eta, gainera,
|
emakumeak
badaki arrazoia bortizkeria modu maltzur bihurtzen dela gizonen eskuetan; emakumea engainatzea da haien baieztapen ezin eztabaidatuzkoen helburua. Dilema batean harrapatu nahi dute:
|
|
|
Gizasemea neska lagun libreki esklaboaren ameskeriaren atzetik dabil: zera nahi du, emakumeak men egin diezaiola teorema baten ebidentziari egiten zaion bezala;
|
emakumeak
badaki, ordea, gizonak berak aukeratu dituela bere dedukzio bipilen postulatuak; emakumeak halakoak auzitan jartzen ez dituen bitartean, gizonak aise tapatuko dio ahoa; nolanahi ere, ez du konbentzituko, emakumeak sumatua baitu zein arbitrarioa den. Gizonak, gogaiturik, egoskorra eta zentzugabea izatea leporatuko dio:
|
|
|
hitzekin ordezkatzen ditu ezinezkoak zaizkion ekintzak. Kontua da
|
emakumeak
badakiela gizon bat bezain aktibo, eraginkor, isil eta aszetiko aritzen baldin eta engaiatua badago gizaki baten duin den ekinen batekin. Mirabekeria leporatzen zaio; prest omen dago beti nagusiaren oinetara etzateko eta jipoitzen duen eskuari muin egiteko; egia da askotan ez duela zinezko urguilurik; sumisio doilor batez blaiturik daude kontsulta sentimentaletarako sailetan emazte engainatuei eta maitale abandonatuei ematen dizkieten aholkuak; emakumea harrokeriazko sesioetan akitzen da, eta, azkenean, bere gizonak bota nahi dizkion papurrak hartzen ditu.
|
|
|
Haren zoritxarra, hauxe:
|
emakumeak
badaki ezerez horren berri, bere fede txar guztia gorabehera. Ezin da harreman errealik izan norbanako baten eta haren doblearen artean, doble hori ez baita existitzen.
|
|
|
gozagarri hori. Emakume maitemindua beharrezkoa zaio beharrezkotasun absolutua den izaki bati, munduan beharrezko xede batzuetara jotzen duen izaki bati, mundua behar bihurturik itzultzen dion izaki bati, eta, hala, bere amore ematean,
|
emakumeak
badaki zer den absolutuaren jabetza zoragarria. Segurtasun horrexek ematen dio halako poz handia; jainkoaren eskuinetara goraturik sentitzen da; ez du axola bigarren lekuan egoteak baldin eta bere lekua badu, betiko, unibertso zoragarriro ordenatu batean.
|
|
|
Baina ikusia dugu emakume gehienengan sexualitate pasibo bat ere garatzen dela haurtzarotik: emakumeak gogoko du besarkatua, laztandua izatea, eta, batez ere pubertaroaz geroztik, haragi bihurtu nahi du gizon baten besoetan; gizonari dagokio normalean subjektuaren rola, eta
|
emakumeak
badaki;. Gizon batek ez du ederra izateko premiarik?, esan diote behin eta berriz; emakumeak ez du objektu baten ezaugarri inerterik bilatu behar harengan, baizik ahalmen eta indar maskulinoa. Hala, barrena erdibiturik daukala ohartzen da:
|
|
|
Gizonen nagusitasuna arbuiatzen duelako lesbiana egiten den emakumeak atsegin hartzen du iruditzen bazaio bera bezalako amazona harroa dela beste emakume bat; lehen, amodio errudun asko loratzen ziren Sèvresko neska ikasleen artean, elkarrekin bizi baitziren, gizonengandik aparte; harro zeuden emakumeen elite baten parte izateaz, eta subjektu autonomoak izan nahi zuten aurrerantzean ere; kasta pribilegiatuaren kontra batzen zituen horrek guztiak modua ematen zion haietako bakoitzari lagunarengan miresteko nork bere buruarengan maite zuen izaki prestigiotsu hori; elkar besarkatzean, biak ziren aldi berean gizon eta emakume, eta beren bertute androginoez liluratzen ziren. Alderantzira, bere feminitateaz emakume baten besoetan gozatu nahi duen
|
emakumeak
badaki zer den inolako nagusiri ez obeditzearen urguilua. Renée Vivienek kar biziz maite zuen emakumeen edertasuna, eta ederra izan nahi zuen; apaindu egiten zen, eta harro zegoen bere adats luzeaz, baina maite zuen libre sentitzea ere, ukigabe sentitzea; bere poemetan, aditzera ematen du zenbat mespretxatzen dituen ezkontzaren bitartez gizaseme baten zerbitzaria izatea onartzen duten emakumeak.
|
|
|
Hain zuzen ere gizasemeen kastak nagusitasuna daukalako, gizonak izan diezaieke estimu goxo bat emakume singular askori: emakume bat erraz da maitatzen; hasteko, emakumeak beste mundu batean sar dezake maitalea, haren munduaz bestelako batean, hark emakumearekin esploratu gogo duen mundu batean;
|
emakumeak
jakin mina piztu eta ondo pasarazten dio, bolada batez behintzat; eta, gainera, egoera mugatu eta azpiratu batean dagoenez, emakumearen bertute guztiek lorpenak dirudite, eta hutsegiteak, berriz, barkatzekoak dira; Stendhalek mira egiten die Madame de Rénali eta Madame de Chastellerri, haien aurreiritzi gorrotagarriak gorabehera; emakume batek ideia okerrak baldin baditu, eta buruz motela, argit... pentsatzen du, askotan arrazoiz?
|
|
|
Norbanako osoa izateko, gizonaren berdina izateko, emakumeak bidea izan behar du mundu maskulinora iristeko, nola baitu gizasemeak mundu femeninora iristeko, hots, emakumeak besterako irispidea izan behar du; bestearen exijentziak, ordea, ez dira simetrikoak kasu batean eta bestean. Fortunak eta ospeak, behin eskuratu ondoren, bertute immanenteak dirudite, eta, beraz, sexualki erakargarriagoa egin dezakete emakumea, baina jarduera autonomo bat izateak kontraesana sortzen du feminitatearekin, eta
|
emakumeak
badaki. Emakume independenteak, eta bere egoeraz gogoeta egiten duen emakume intelektualak bereziki?
|
|
2023
|
|
|
Ezjakintasunak baino ezin du emakume haurduna abortatzera eraman; bere bizitza hain dago haurrarenari lotua, ezin baitio bati kalte egin bestea arriskuan utzi gabe. Abortua indarkeriaz gauzatzen duen
|
emakumeak
jakin behar du, abortaturik edo gabe, betiko galduko duela osasuna, betiko, seguruenik, bizitza. Bere baitako haurrari indarkeriazko akabera ematen diona ezin izango da osasuntsua eta sendoa izan; ameskeria horixe bera gertatzen zaio, bertutea galdurik, ohorea atxiki nahi duenari.
|
|
|
" Urtu zaitezte odolezko malkotan zuen seme alabak immolatu dituzuenak... Abortua indarkeriaz gauzatzen duen
|
emakumeak
jakin behar du, abortaturik edo gabe, betiko galduko duela osasuna, eta betiko, seguruenik, bizitza... Emakume ezin dohakabeagoak, errudunak eta  itsuak, zeuen erraietako haurren immolatzaileak, egizue negar, negar zuen bizitzako azken egunera arte... eta Epaile gorenak esaten duenean:
|