|
2000
|
|
|
Arantxa Urretabizkaia izatea, euskal
|
emakume
idazle bakarretakoa izatea hainbat urtetan... Zein harremana duzu zure pertsonaiarekin?
|
|
|
Gero, azpigeneroetara joz (eta generoen sailkapena gustatzen ez bazaigu, azpigeneroena are gutxiago), badago genero bat, genero" femeninoa", oso modan jartzen ari dena zoritxarrez. Eta zoritxarrez diot, ez gero eta
|
emakume
idazle gehiago dagoelako, baizik azpigenero bezala hartzen delako, eta politikoki zuzena delako hori bultzatzea. Ni ere, printzipioz, ez nago ados generokako sailkapenarekin.
|
|
|
"
|
Emakume
idazle bati galdetu egiten zaionean (eta beti galdetzen zaio, alajaina!) ea emakume literatura egiten duen, erantzuna sarritan izaten da' ez da existitzen emakume ala gizon literatura, literatura ona ala txarra baizik'. Eta erantzunak ez dio gaiari heltzen.
|
|
2004
|
|
|
Idazleen arteko lankidetza eta harremana bultzatzeko asmoz sortu zen eta adierazpen askatasunaren alde lan egiteko, edozein delarik kideen hizkuntza, arraza, kolorea eta pentsamendu politikoa. Erakundearen barruan hainbeste lan-talde eta komisio daude, esate baterako, beren iritzien edo idatzitakoarengatik preso dauden idazleen aldeko batzordea, itzulpen eta hizkuntza eskubideen aldekoa, bakearen aldeko idazleena,
|
emakume
idazleena, idazle atzerriratuen aldeko programa, larrialdietarako PEN fondoa...
|
|
2005
|
|
|
Euskal
|
emakume
idazleen lekua
|
|
|
Jakin aldizkariaren 148 zenbakian azaltzen diren lanen artean Amaia Alvarez Uriak idatzitako Euskal
|
emakume
idazleen lekua literaturaren historian. Dorrearen arrakalak agerian uzten dago.
|
|
|
Dorrearen arrakalak agerian uzten dago. Egilearen iritziz, izan ere, orain arteko historia ofizial androzentrikoak ez ditu euskal
|
emakume
idazleak aintzat hartu, baina izan beti izan dira, eta horren adibide modura XVI. mendetik gaur egunera arteko emakume idazle sorta bat aurkeztu du. Bestalde, Alan R.
|
|
|
Dorrearen arrakalak agerian uzten dago. Egilearen iritziz, izan ere, orain arteko historia ofizial androzentrikoak ez ditu euskal emakume idazleak aintzat hartu, baina izan beti izan dira, eta horren adibide modura XVI. mendetik gaur egunera arteko
|
emakume
idazle sorta bat aurkeztu du. Bestalde, Alan R.
|
|
2007
|
|
|
Martxoaren 3an aurkeztu zuten Lekeition Sareinak bloga bi asmo nagusirekin. Lehenengoa, euskararen munduan literatura eta metodologia feminista uztartzea, ezagutaraztea eta praktikan ipintzea; bigarrena,
|
emakume
idazleen lanak ezagutzera ematea. Berau egituratzeko irakurleen laguntzarekin sare bat osatu nahi dute, eta http://eibar.org/blogak/ sareinak gunea iritzi, kritika eta abarren gunea n dadila.
|
|
|
Gema Lasarte eta Amaia Alvarez Uriaren doktorego tesiek pertsonaia femeninoa eta euskal literaturan
|
emakume
idazleek egindako lana dute ardatz. Informazioa biltzen hasi ziren eta berehala ohartu ziren ezer gutxi zegoela idatzita horri buruz.
|
|
2009
|
|
|
Ez diot leitu zaharra Anna Caballe kritikari katalanari, Lo mio es escribir (2004) liburuari egindako sarreran, oraindik orain,
|
emakume
idazleen lanak kritikak ez dituela behar bezala ikusten; aldiz, irakurlegoa gero eta femeninoagoa dela. Eta hortik emakume idazleen arrakasta, eta Europari begira ari zen Caballe.
|
|
|
Ez diot leitu zaharra Anna Caballe kritikari katalanari, Lo mio es escribir (2004) liburuari egindako sarreran, oraindik orain, emakume idazleen lanak kritikak ez dituela behar bezala ikusten; aldiz, irakurlegoa gero eta femeninoagoa dela. Eta hortik
|
emakume
idazleen arrakasta, eta Europari begira ari zen Caballe.
|
|
2010
|
|
|
Euzkadi merezi zuten Hordagok argitaratu zuen 1984an. Urte berean, beste batzuen artean, Itxaro Bordaren
|
Emakumeak
idazle (Txertoa), edota Anjel Lertxundiren Urtero da aurten (Erein) liburuek argia ezagutu zuten. Historiaren harira 2002an, Hasier Etxeberriarekin berbetan Koldo Izagirrek zioen, bere literatur ibilbidea buruan, saiatu behar zuela ahaleginak egiten gerora ere interesgarriak izango ziren gauzak idazten.
|
|
2011
|
|
|
Iragana gogora ekarri dute ia denek. " Oraindik
|
emakume
idazleek euren buruarekin hausnar egiteko beharra dute, nortasuna finkatu, atzera begirada bota eta kokapen bat egiteko. Modus autobiografikoaren teknika erabiltzen dute gogoeta egiteko eta hortik zerbait berria eraikitzeko".
|
|
|
Emakume berria pasibotasunetik irten da, erabakitzeko ahalmena du, eta aldi berean, literaturak historikoki esleitu dizkion roletatik irten da. Lasartek uste du
|
emakume
idazleek gizarteari erreparatu eta kontzienteki aukeratu dutela bertoko arazoak pertsonaietan hezurmamitzea. " Gizartean gertatzen ari diren gauzak kontatzen ari dira emakume idazleak.
|
|
|
Lasartek uste du emakume idazleek gizarteari erreparatu eta kontzienteki aukeratu dutela bertoko arazoak pertsonaietan hezurmamitzea. " Gizartean gertatzen ari diren gauzak kontatzen ari dira
|
emakume
idazleak. Zergatik, Panpoxetik hona konstantea izan da.
|
|
|
Lehen orrialdeko eztandatik azken orrialdera arte narrazioak tentsioa ez baitu galtzen, are gehiago, orriak pasa ahala interesa pizten doa ezusteen eta kontakizunera sortzen diren pertsonaia berrien harira. Bada gurean
|
emakume
idazle gazte bat narratzaile aparta eta gaien aukeraketan erabat samina, Anne Berest irakurritakoan testuarteko gisa gogoan izan dudana. Testuarteko edota paratestu, kontua da 32 urte besterik ez eta lehen eleberria idatzi duen emakume honek, Alberdanian Jon Muñoz lagun, euskal literaturari ekarpen ederra egin diola eta ezin bestela izan, Sofoklesek Edipo Erregearen ahoan jarritako galdera baitu sarreran aipu:
|
|
2013
|
|
|
Gogorapenean izan ohi ditut orain gutxira arte gizonezkoei esleitzen zitzaien literatur jardunean kortse sozialek eragin destinotik ihes egiteko estrategiak baliatu izan dituzten
|
emakume
idazleak. Ezizenez sinatzera edo beren izena senarraren abizenari atxikitzera behartuak, anagramak zein piktogramak asmatzera emanak, bestela.
|
|
2015
|
|
|
XIX. mendean ez zen ohikoa
|
emakume
idazleak egotea, eta horretaz kontziente izan zen Mogel, bere hitzaurre gogoangarrian adierazi zuen bezala; eta Yolanda Arrietaren lan honi esker, bere bizitza nolakoa izan zen imajinatu dezakegu, ikerketa horren ondorioz jasotako datuak josi dizkigulako, Jostorratza eta haria lanean egin zuen antzera. Berak dioen moduan" tradizioa, historia bezalaxe, ezer izango bada, etenik gabe, astindu, aztertu eta berregin beharreko zerbait bizia delako".
|
|
|
Berak dioen moduan" tradizioa, historia bezalaxe, ezer izango bada, etenik gabe, astindu, aztertu eta berregin beharreko zerbait bizia delako". Hemen duzue bada, lehen euskal
|
emakume
idazlearengana fikzioaren bidez hurbiltzeko gonbitea.
|
|
|
Emakumeen lanbideak edo Etxeko Aingerua hiltzea testuan aldiz,
|
emakume
idazlea izateari buruzko hausnarketa dugu, idazle nola bihurtu zen kontatzen digu eta hori lortzeko zer egin behar den: etxeko aingerua hil (emakumeek bete beharreko rol femenino tradizionala) eta emakumeen pasio eta gorputzez hitz egitera ausartu.
|
|
|
etxeko aingerua hil (emakumeek bete beharreko rol femenino tradizionala) eta emakumeen pasio eta gorputzez hitz egitera ausartu. Hortaz," irudimena inkontzientearen sakonean urperatuta" libre arakatzen utzi eta" aurreiritzi asko gainditu" behar ditu
|
emakume
idazleak.
|
|
2016
|
|
|
Lehenik, Itxaro Bordaren
|
Emakumeak
idazle saiakera hartan izan genuen haren berri" esan nion ez nuela parte hartu nahi liburu horretan, ni ez nintzela ez idazle sentitzen, ez emakume idazle sentitzen ere. Eta atera egin zituen olerkiak!".
|
|
|
Lehenik, Itxaro Bordaren Emakumeak idazle saiakera hartan izan genuen haren berri" esan nion ez nuela parte hartu nahi liburu horretan, ni ez nintzela ez idazle sentitzen, ez
|
emakume
idazle sentitzen ere. Eta atera egin zituen olerkiak!".
|
|
2017
|
|
|
Betetzea gero eta zailagoa zaidan lege bat, aipamena merezi dutenak ez baitira agorrezinak, eta hainbeste maite ditut idazle gutxi batzuk. Nire deskarguan esango dut Itxaro Borda apailatzaile gisa ekarri nuela soilik,
|
Emakumeak
idazle antologiaren karietara. Injustizia bat konpontzera nator, beraz, Borda behingoz autore gisa ekarrita.
|
|
|
Najat El Hachmi, Marokon jaiotako
|
emakume
idazle amazigh katalana da Txalapartak abenduan argitaratu zuen Azken patriarka lanaren egilea. 2008an argitaratu zen jatorrizkoa, katalanez, eta orain arte hamar hizkuntzatara itzuli da, Jexux Mari Zalakain izanik euskaratu diguna.
|
|
2018
|
|
|
1928an argitaratu zuen Virginia Woolfek Gela bat norberarena, duela 90 urte. Emakumeek ordura arte idatzitako literatur lanak errepasatu zituen Woolfek saiakera horretan, eta etorkizuneko
|
emakume
idazleei eskatu zien eusteko beren askatasunari eta idazteko denetatik. Ehun urteko epea eman zien horretarako.
|
|
|
Edo eguzkitan ipini, behintzat; ezin gara horrela bizi. Esango nuke
|
emakume
idazle horiek uste dutela, literatura" gogorra" egin ezean, ez dituztela seriotan hartuko. Nahi nuke haiek horrelakorik ez pentsatzea, baina, seguru asko, zuzen dabiltza.
|
|
2019
|
|
|
"
|
Emakume
idazleak ahanzturatik berreskuratzeko"
|
|
|
Halaxe azaldu digu Alvarez Uriak: " Taldea 2007an jaio zen, euskal literaturari ikuspegi feministaz begiratzeko helburuarekin, eta xede horren barruan dago, besteak beste,
|
emakume
idazleak ahanzturatik berreskuratzea". Adibidez, orain bi urte, Marijane Minaberriri egin zioten aitortza, Baigorriko euskara elkartearekin batera; eta aurten, antzeko zerbait egin nahi izan dute.
|
|
|
Landu zituen literatur genero eta gaiei dagokienez, berriz, irudimen handiko idazle ausarten artean kokatuko nuke. Azkenengoz, berreskuratu eta aldarrikatu behar ditugun
|
emakume
idazleen adibide argia dela esango nuke".
|
|
|
Euskal literaturaren enbaxadore honek literaturari buruz pentsatzen eta sentitzen duena topatuko dugu bertan, idazle gisa izan duen eskarmentua eta literatura irakasle moduan eskolak prestatzean eta klaseratzean jaso dituen fruituak. Asko irakurri eta idatzitako euskal
|
emakume
idazle honen obra oparoko unibertsoa, erreferenteak, estiloa aletuz joango da orriz orri.
|
|
2020
|
|
|
Hego Euskal Herriko antzerkiaren munduari ikuspegi feministatik begiratu dio Artetxek, berriki Lorea Agirrek eta Idurre Eskisabelek euskarari, Eider Rodriguezek euskal
|
emakume
idazleei eta Uxue Alberdik emakume bertsolariei egin bezala.
|
|
2022
|
|
|
Anitzek plaza horretan eman izan dute lehen urratsa, ondotik bertan geldituz edota beste argitaletxe zein esparru batera eginez saltoa euskalgintza, ikerketa, kazetaritza.... Hastapenetik izan dute
|
emakume
idazleek leku inportantea Maiatzen hamarkadako Ipar Euskal Herri tradizionalistarentzat ez da guti. Etsenplu gisa, nola ez aipa Mayi Pelot, euskal zientzia fikzioaren aitzindarietakoa eta Marijane Minaberri zenak.
|