|
2003
|
|
|
Konfiantza ematea baita halakoetan komeni dena, susmo txarrik ez eragitea. Maletaren ondotik sartu nintzen, beraz, baina
|
emakumeak
buru belarri jarraitu zuen idazten, begiak paperetik altxatu gabe. Eta nire etorreraz ohartu zenean, bere oin biluziak pareko eserlekutik jaitsi zituen, oinetakoetan egokitu.
|
|
2008
|
|
|
Pobreziak eragin handiagoa du, gainera, pertsona edo guraso bakarreko etxeetan bizi direnengan, bi pertsona edo gehiagoko etxeetan bizi direnengan baino. Bestalde, pobreziak eragin bikoitza du
|
emakumeak
buru diren etxeetan, gizonezkoak buru direnetan baino. Lan egoera, ikasketak eta adina dira pobreziarekin zerikusia duten beste aldagaietako batzuk.
|
|
|
Inaziok beren kosketatik irten beharrean ditu begiak, ezin sinetsirik bezala emakumearen hitzek iradokitzen dutena, emakumearen aurpegiko aztarna guztiak aztertuz benetan ari ote den jakiteko. Pixkana pixkana, ordea, ematen du hasita dagoela harrapatzen
|
emakumeak
buruan darabilen asmoa.
|
|
|
Hartan, jarduna eteten du eta Rosari begira gelditzen da,
|
emakumeak
buruan duena ezagutu nahiko balu bezala. Une horretan eguzkiak bete betean jotzen du Rosa eta Inazio dauden trenaren aldea.
|
|
2010
|
|
|
Berdintasuna Mundu osoko hainbat herrialdetan, 1992az geroztik, genero arrazoiengatik antolatzen da. Espainian duela aste batzuk aurkeztu zen, baina bere ekintzak aspalditik dira nazioartekoak eta
|
emakumeak
buru dituzten erakundeei laguntzen diete. Batzuetan, banakako kasu batean jartzen dute arreta, modu kolektiboan eragiten duen egoera bat salatzeko.
|
|
|
Azken asteotan Hiriska elkarteko
|
emakumeak
buru belarri ibili dira jendeak utzitako tresnak, jostailuak, apaingarriak, liburuak eta saltzeko moduan dauden mota guztietako etxeko gauzak jasotzen. Eskarmentua badaukate, hamargarren urtea da-eta Gabonetako Merkatu Txikia antolatzen hasi zirenetik, eta oraindino laguntzeko beharra dago.
|
|
|
Ezetz egin dio
|
emakumeak
buruaz, paperarekin mukiak kentzen dituen bitartean.
|
|
2012
|
|
|
–Erran bezala, tontakeria hutsa izan daiteke?
|
emakumeak
burua astindu zuen?. Sandra eta Irati hil zirenean lur jota gelditu nintzen.
|
|
2013
|
|
|
Ezetz esan zuen Amaiak buruarekin, hura bere urtebetetze eguna zen arren,
|
emakumeak
burua galdu behar zuela pentsatzen zuen bitartean. Berehala, ordea, andrearen pentsamenduak lasaitu bide ziren, eta zuzen begiratu zuen Amaiaren begietara:
|
|
2014
|
|
|
Henryk sinesgaitz egin zuen barre, eta Choupetteri begiratu zion, hark ere barre eginen zuelakoan edo, baina
|
emakumeak
burua jiratua zuen eta azkar hartu zuen arnasa, ahoa erdi zabalik. Bat batean konturatu zen Wiese benetan ari zela:
|
|
2015
|
|
|
Kristaleko emakumeak aurpegia parentesi artean jartzen zion melenatxo borobil eta errubioa zeraman, eta haren iduna sorbalda goratuko jaka gris baten barruan galtzen zen. Kristaleko
|
emakumeak
burua beherantz okertu, eta Miliak traje griseko praka zabalak ikusi zituen bere aurrean. Gezurra zirudien:
|
|
|
Minbiziaren lehenengo abisua min bizi baten itxuraz agertu zen. Min bizia sentitzen zuen
|
emakumeak
buruan bat batean, eskua kopetan tinkatu behar izaten baitzuen, hura baretu nahian edo. Segundo luze batzuk ematen zituen halaxe, eskua kopetan tinkatuta, geldi, burua makur, bere onera itzuli arte.
|
|
2016
|
|
|
Komisarioari idatzi diot berehala, emakumearen irudirik ba al duen galdetuz, eta malekoian atzetik ateratako argazki bat bidali dit. Biak elkarri gerritik helduta doaz eta
|
emakumeak
burua idazlearen sorbaldaren kontra abandonaturik darama. Jarrera horrek mirespena adieraz dezake, edo atxikimendua gutxienez, edo gizonarekiko lotura.
|
|
|
Orain hogeita hamar bat urte bere seme bakarra hil zen lehergailu bat prestatzen ari zela. Ez da harritzekoa
|
emakumeak
burua galdu izana: kontatzen dutenez, leherketa entzun orduko susmatu zuen bere semea izan zitekeela, eta, gertakariaren lekura korrika iritsi zelarik, bere begiz ikusi zuen triskantza, eta lurrean aurkitu zuen oinetakoagatik jakin zuen hildakoa zein zen.
|
|
|
Tabakoak lurrin gozoa du haatik, ez duzu uste? esan dio elektrikariak motorista galduaren alargunari habanoa luzatuz, eta
|
emakumeak
burua tabakora hurreratu duelarik arrain irin fabrikako kiratsa dator Paulino handiaren sudur zapalera, fonderiako burdin saldarena, pintura kolarena, eztainuzko hodiena, berrogei eta gehiago atelierretako isuriena ibai arroaren jabe gau hartan mareajea behe egokitu zelako errekan hego haizearekin. Vazquez bere onera etorriko zen minutu hartan Zeinen izen polita Romeo y Julieta, ezta?
|
|
2019
|
|
|
Maitale zein senar izan, gizonak eramaten du emakumea ohera, eta emakumeak ez du ezer egin beharrik, bere burua abandonatu eta obeditu besterik ez. Nahiz eta
|
emakumeak
buruan onartua izan autoritate hori, izuturik egoten da modu konkretuan pairatu behar duenean. Hasieran, beldur dio begirada horri, hartan galtzen baita.
|
|
|
Urrutiago jende gehiago, bakoitza berean. Ordenagailu ilaren artean, ile gaztainkara lepo inguruan ebakita zeraman
|
emakumeak
burua pantailatik aldendu eta begirada jaurti zidan, zertan nenbilen jakin nahian bezala. Ziurrenik kontzentrazio handiz irakurtzen ari nintzen folioak medikuarenak zirela usteko zuen, eta ez zirela berri onak izango.
|
|
|
Liburua mahai gainean pausatzean izan zen, Maria Sara zutitzen zen une berean, biak aurrez aurre gelditu ziren, bietako inork ezin zuen ihes egin, edo ez zuen nahi. Gizonak sorbaldatik oratu zion, horrela oratzen zuen lehen aldia zen,
|
emakumeak
burua goratu zuen, begiek, lanpararen beheko argiak ukiturik, dir dir berezia egiten zuten, hauxe xuxurlatu zuen, Ez ezazu ezer esan, hitz bakar bat ere ez, ez ezazu esan zure gustukoa naizela, ezta maite nauzula ere, musu bat emadazu. Gizonak beregana erakarri zuen pixka bat, baina ez gorputzek elkar ukitzeraino, poliki makurtu zen ezpainez emakumearen ezpainak ukitzeraino, hasieran ozta ukitu zituen, igurtzi arin bat baizik ez, eta gero, zalantza txiki baten ondoren, ahoak poxi bat ireki ziren, bat batean musua total, bizi, grinatsu bilakatu zen.
|
|
|
Maria Sara, Maria Sara, murmurikatu zuen gizonak, ez zen beste hitzik esatera ausartu, emakumeak ez zuen erantzun, beharbada oraindik ez zekien Raimundo esaten, oso engainatuta dago maitasunean, lehen aldiz, izen bat ahoskatzea erraza dela uste duena. Maria Sarak atzera egin zuen, gizonak eutsi nahi izan zion, baina
|
emakumeak
burua mugitu zuen, urrundu egin zen, gizonaren besoetatik atera zen zakarkeriarik gabe, Alde egin behar dut, esan zuen, emadazu nire jaka, bulegoan dago, eta poltsa ere bai, mesedez. Raimundo Silva itzuli zenean, emakumeak orria zuen eskuan, irribarre egiten zuen, Mundua hau bezalako zoroez beterik dago, esan zuen, eta Raimundok erantzun zuen, Mogueime, hor behean ikusten dut, Porta de Ferron, erasotzeko aginduaren zain, gero, gaua abailtzen denean Ouroana deituko dute Henrique zaldunaren dendara joan eta zalduna emakumeaz goza dadin, eta gu, gure aldetik, dorre gainetik patuaren aurreratzea zaintzen ahal dutela uste duten mairuak gara.
|
|
|
Blokera barrura doa, gizonetako askori bostekoa emanez eta
|
emakumeak
buru keinu batekin agurtuz; emakume adinekoak, bereziki. Badakite zer egiten duen han, eta bera gauza gehiago esplikatzen saiatzen da.
|
|
|
–Garagardo bat, mesedez?
|
emakumeak
burua aurreratu eta begiak pittin bat zimurtu zituen?. Una cerveza, por favor, eta zerbitzaria edari bila biratu zen.
|
|
2020
|
|
|
Les das la mano y te cogen el brazo farfuilatu du
|
emakumeak
burua astinduz eta, eskuzabal, esaldiari falta zaizkion tildeak gehitu dizkio.
|
|
|
Horrela jakin zuen Felisa Mendinueta Errota zahar baserrian bizi zela alaba eta koinatuarekin, mutilzaharra baitzen Pako. Senarra eta semea San Kristobalgo kartzelan zeuzkaten preso, eta
|
emakumeak
burua erabat galdu omen zuen, tisiko zeudela esan ziotenean. Orbanak atera omen zitzaizkien gorputz osoan zehar.
|
|
2021
|
|
|
Onuradun nagusien artean, onetsitako arauan agertzen den bezala, honako talde hauek daude, denak ere kontsumo harremanetan egoera txarrean daudenak: Kolektibo feminizatuenak, horien artean guraso bakarreko familiak (gehienak
|
emakumeak
buru dituztela). Etxe horien ia erdiak pobrezia eta gizarte bazterketa jasateko arriskuan daude.
|
|
|
Herriko
|
emakumeak
burua arras moztuta pasarazi edo gizonak salatu edo urkamendira bidean jarri edo zuzenean heriotzara bidali zituzten asko jende atsegina izan zen. Maite izan zuten herria, maite beraiek bezala pentsatzen zutenak, maite emaztea, seme alabak, ilobak eta bilobak.
|
|
2022
|
|
|
Emakumeen Askapenak" patriarkatu" izendatu zuen hori. Egitura orokor hori existitu egiten da, tokian toki dauden alderantzikatzeak alderantzikatze (adibidez,
|
emakumeak
buru diren etxeak, emakume irakasleak ikasle mutilekin). Orain, feminismoek artikulatzen dituzten hamaika motatako erresistentziak egonagatik, iraun egiten du.
|
|
|
Harriduraz jasotzen du Barrikadasek A hirukoitzak luzatzen dion azala, galdera ikurrak isurtzen ditu begiradaz. Galdetzen du beste mandatu bat ote den eta
|
emakumeak
buruari eraginez esaten dio ezetz. Kosta egiten zaio gizonari azalak dituen paperen esanahia ulertzea, baina beste azalpenik gabe ahoskatzen du, handik gutxira, Eugeniaren izena.
|
|
2023
|
|
|
Pareko etxean bizi den bikote heldua Duval kalearen erdian ari da dantzan, elkarri helduta. Irribarrea atera zaio Mariari,
|
emakumeak
burua gizonaren sorbaldan nola jartzen duen ikusita. Gizonak leun oratzen dio emazteari gerritik, eta istant horretan ez dago, mundu osoan bilatzen ibilita ere, bikoteari min eman diezaiokeen ezer.
|
|
|
Guk Inshallah (Alak dioena) esango diogu geure buruari eta errespetatu ditugu herritarren ohitura, lege, erlijio eta abar. Gure herrian ere horrelakoak izan ditugu, gaur egun euskal dantza tradizionalean
|
emakumeak
buruko zapiarekin dantzatzen dira. Bikoteko dantzetan ere, batzuetan elkarri eskua eman gabe zapi bat jartzen da tartean, sexu ezberdinen kontaktu fisikoari betoa jarriz.
|