|
2000
|
|
|
Asiarrak, arrain kontsumitzailerik handienak, konturatu ziren haztegien potentzialaz. 50eko hamarkadan hasi ziren, eta gaur
|
egun
munduko akuikultura produkzioaren% 80ren jabe dira. Asia barruan Txina dugu bereziki aipagarri, bertan biltzen baita mundu osoko produkzioaren% 60 Txinak izandako garapena balio komertzial urriko arrain kontinentalak hazten diharduen hainbat familia ustiapen txikiri zor zaio.
|
|
2001
|
|
|
Alfarotik hemengo muturrera 120 kilometro daude. Gaur
|
egun
mundu osoan bilatzen dena kontsumitzaileari zer hartzen ari den azaltzea da. Bai, ardo hau Errioxakoa da, baina zer aldetakoa, goikoa, behekoa...?
|
|
|
Arazoa zera da, suitzarrak lehenbizi Emmenthal esportatzen hasi zirela, eta gero Gruyere, eta bien zaporea antzekoa denez kanpoko erosleak zulorik gabeko Gruyere faltsua zela pentsatzeari ekin zioten. Ondorioz, esportaziorako zuloak egiten zaizkio, eta gaur
|
egun
munduko Gruyere ia guztiak zulodunak dira, suitzarrek jaten dituztenak ezik.
|
|
|
hor da globalizazioa, munduaren kutsadura, teknologia berriak, kultura, emigrazioa... osagai berriak sortzen dira eta horien aurrean kokatzeko modu desberdina dute ezkerrak eta eskuinak. Baina Europako ezkerra ideologorik gabe dago, eta gaur
|
egun
munduan dauden osagai berriekin ezkerra berrosatu behar da
|
|
2003
|
|
|
Baina hondamen izugarri hori gertatzen ari da, eta badirudi inori ez zaiola axola. 5.000 hizkuntzek diraute bizirik gaur
|
egun
munduan zehar, baina 400era ez dira iristen ohiz idazkera erabiltzen dutenak, ezta 600era 100.000 hiztun baino gehiago dauzkatenak. Hau da, 4.000 baino gehiago dira 10.000 hiztun baino gutxiago dituzten hizkuntzak.
|
|
2005
|
|
|
Egunotan, azkena: Unescoren ustez, gaur
|
egun
munduan hitz egiten diren sei mila hizkuntzetatik ia gehienak hilda egon daitezke mende hau bukatzerako, eta prozesu horretan Internetek eragin sekulakoa izango omen du. Aurreikuspen apokaliptiko horren aurrean nik ez daukat hemen aldarri bat egitea beste biderik:
|
|
2006
|
|
|
Maiatz honen 3an edo entzungo du irakurleak ARGIA hau eskuetara iritsiko zaion
|
egunetan
munduko herrialderik behartsuenetako bat den Txaden Deby Itno hautatu dutela lehendakari, berriro. Oposizio guztiak bozketa boikotatzea erabaki du eta Itnok atera behar du garaile, baldin eta tarte horretan jauregian estatu kolperen bat eman ez badiote, edo Sudango mugatik abiatuta matxinoek ezustekoren bat.
|
|
|
Teknologia berrien zabalkundeak eragin handia izan du gure gizartean eta, noski, baita arte munduan ere. Artea sortu eta artearekin esperimentatzeko aukera berriak eskaini dizkigu, eta gaur
|
egun
mundu honek eskaintzen dituen aukerek ez dute orain dela 20 urtekoekin zerikusirik. Artelekun teknologia berri horiek guztiak integratzen saiatu gara, eta horregatik garrantzia handia eman diogu digitalizazioari eta ikus entzunezko munduari.
|
|
2007
|
|
|
Ekosistema eskuinean dagoelako ez da nabarmentzen. Gaur
|
egunean
mundua hartzen ari den tankera oso egokia da eskuinarentzat. Horregatik ez dago krisi ideologiko sakonik eskuinean, ezkerrean baizik.
|
|
2008
|
|
|
Panettik zuzenean bidaiatu zuen Rosariotik Bilbora, 2002 hasieran bukaeratik senarra Bartzelonan eta Bilbon egona zen. Ahalegin handiak eginez atera dira aurrera;
|
egun
Munduko Emakumeak elkartearen izenean hitzaldiak ematen eta inkestak egiten dihardu, baina ez du lortu ingeles irakasle moduan aritzea. Dena den, egonkortu egin direla dio," ez hainbeste ekonomikoki, espiritualki baizik".
|
|
|
Bi mundu gerratan txiklegaiaren garraioa babestua egiten zen Mexikotik AEBetara, hortik atera kontuak zenbaterainoko garrantzia zuen.
|
Egun
mundu zabalean sortzen duten sarraski ugaritan antzera jarraitzen dute, matrailezurra dantzatzen, keinuekin ere kolonizazioan. Polimero eta gozagarri sintetikoekin eginak dira, ordea, egungoak.
|
|
2009
|
|
|
Badira bestelako hirigintza politika babesten duten ereduak, Finlandiakoa kasu Pasaiako kanpo portua proiektatzeko, adibidez, eredu hori jarraitu zuten. Herrialde txikia izanda (5.300.000 biztanle), 70eko hamarkadan hasitako modernitaterako jauzia hango arkitektoen eskuek landu zuten, eta gaur
|
egun
mundu mailan erreferente bihurtu dira. Azken finean, egin jakitea (know how) ikusgarria erakutsi dute bertakoek, eta horrek mundu mailan izena eman die, urte askotako lanaren ondoren, hori bai.
|
|
2010
|
|
|
Zerbitzu publiko guztiak pribatizatzea lortu zuten arren, enpresa erraldoi horiek ez ziren sekula gure landa txikietara heldu. Hori ikusita, estatua konbentzitu zuten nekazari txikiak ez babesteko, eta horrek gainbehera itzela ekarri zuen arren, eman diogu buelta, eta
|
egun
mundu guztiak onartzen du oinarrizko elikagaiak nekazari txikiek ekoitzitakoak direla. Jendea hortaz kontziente deno, nekazariak garrantzitsuak izango gara, eta molde neoliberal basati horiek iraganera kondenatuko ditugu.
|
|
2011
|
|
|
Derrigorrezko Bigarren Hezkuntzan esaterako, errealitatearekin harremanetan jartzen dira eta DBHko koordinatzaile Izaskun Aldaiak dio horrek aukera ematen diela konturatzeko bertan egiten duten lanak errealitatearekin eta egunerokotasunarekin zerikusia duela, eta ez dela lau pareta artean geratzen: " Eguneroko gaien inguruan egiten dugu lan, gaur
|
egun
munduan gertatzen diren gauzen inguruan, telebistan ikusten dituzten horien inguruan. Beraz, hemen ikusten dena errealitatearekin lotzea lortzen dugu".
|
|
2016
|
|
|
XX. mendera arte hazien enpresak familia enpresa txikiak ziren. 80ko hamarkadan sortu ziren gaur
|
egun
munduko nekazaritza kontrolatzen duten transnazionalak.
|
|
|
Iruditzen baitzaigu gaur
|
egun
munduan dauden proposamen feministak iraunkorrak izango direla baldin eta lurra ere hartzen badute bizitzarako ezinbesteko espazio modura. Zapalkuntzen eraikuntza epistemiko oso bat egiten badugu, gorputzen zapalkuntzari eta askapenari buruz, baina ez badugu hori lotzen lurraren askapenarekin, espazio horretan bizi baitira gorputzok, korronte feminista orok hutsune handia izango du.
|
|
|
Udazkenean epaitu zituzten, hiru
|
egunez
mundu osoko prentsa erakarri zuen auzian. Beranduago Gregory Peckek hartan giroturik egingo zuen" The Trial of the Catonsville Nine" filma.
|
|
|
Baina Europako sumendi aktibo eta bortitzenetakoak historia zabala du Ponpeiaren suntsiketa baino lehen eta ondoren. Eta
|
egun
munduko sumendi arriskutsuena dela uste da, Napolesko badiaren inguruan hiru milioi pertsona bizi direlako.
|
|
|
A. El Haloui: Zapiak, hijabak… horiek denek emakume musulmanarekin dute lotura eta komunitate batengana heltzeko modurik errazena ahulenaren bidez egitea da, alegia, emakumearen bidez. Gaur
|
egun
mundu mailako politika islamaz dago kezkatuta, herrialde musulmanak eraso nahi dituzte, eta emakumearen bidez ari dira egiten. Lelokeriez ari gara, zapia jantzi ala ez, debekatu ala ez, ikaragarria iruditzen zait.
|
|
2018
|
|
|
Txinako korporazio publiko eta pribatuek gaur
|
egun
mundu osoko hamar milioi hektarea lur lantzen dituzte. Indonesiatik Ukraina edo Frantzian barrena Boliviaraino, Txinak 2010etik 2016ra arte bostez biderkatu ditu atzerriko soro eta oihanetako inbertsioak.
|
|
|
Langileei egunero lapurtzen dieten aberastasuna. Aberastasuna sortzeari uzten dion
|
egunean
munduak jiratzeari utziko diola bezain egiazkoa.
|
|
2019
|
|
|
Prunus generoa errosazeoen familiaren parte da, eta
|
egun
mundu osoan hedatuta dago. Europako hainbat tokitan, genero honetako zenbait basa espezieren fruituen bilketa Neolitoaz geroztik praktikatu izan da; etxekotzea, berriz, Asian gertatu zen, eta badirudi haien laborantza Antzinaroan zabaldu zela.
|
|
2020
|
|
|
Iratiko oihanaren aldamenean jaio eta bizi da inoiz Euskal Herrian izan den txapeldun gazteena eta
|
egun
Munduko txapeldunordea dena. Bere ametsa eskola bat sortzea da neska mutil guztiek herri kiroletara hurbiltzeko aukera izan dezaten, hirian bizi izanda ere.
|
|
2021
|
|
|
Tartean, N|uu haien ama hizkuntza. 88 urterekin N|uu mintzo duen azken hiztuna da eta baliabiderik gabe, ahal bezala dabil transmisio lanetan, hiltzen den
|
egunean
munduko hizkuntza zaharrenetarikoa harekin ez eramateko gisan. Esauren laguntzarekin, orain arte ahoz aho transmitituriko hizkuntza idatzian jarri dute linguista batzuek eta! Qhoi n|a Tjhoi umeentzako lehen ipuin liburua ere argitaratu berri du Esauk.
|
|
2022
|
|
|
Atun arrantzak milaka milioi fakturatzen ditu urtero eta gaur
|
egun
munduko arrantza leku oparoena Indiako Ozeanoa da, zehazki Mendebaldekoa, Seychelleetako uharteen eta Afrika ekialdearen arteko itsasoa: urtean 1.000 milioi dolar (881 milioi euro) inguru mugiarazten du hemen harrapatutako atunak.
|
|
|
Stanislavskik azpimarratu zuenez, beraientzat oso garrantzitsua da mezua zabaldu dadin publikoarekiko gailentasunez ez hitz egitea. Elkarlanari dagokionez, bere ustez, eta etsitasun puntuarekin esan zuen, nabarmena da gaur
|
egun
munduan" gauza bera egiten" ari dela ezkerreko hedabide txiki asko, baina horiek batzea oso zaila da, oso desberdinak baitira errealitateak. Hala ere, komunitatea, batasun hori, ezinbestekoa dela gaineratu zuen.
|