|
2001
|
|
|
Alfarotik hemengo muturrera 120 kilometro daude. Gaur
|
egun
mundu osoan bilatzen dena kontsumitzaileari zer hartzen ari den azaltzea da. Bai, ardo hau Errioxakoa da, baina zer aldetakoa, goikoa, behekoa...?
|
|
2003
|
|
|
Haren ustez, historia garaikideko paisaia ingelesaren suntsiketa aurrekaririk gabeko bandalismoarena da. Bestalde, Lester Brown World Watch Instituteko zuzendariak esan du 2050 urterako 400 milioi tona zereal inportatu liratekeela Txinak, gaur
|
egun
mundu osoan baino gehiago. Garapen bidean dauden herrialdeetan, bizi itxaropena 40 urtetik 72ra igaro da mende erdian bakarrik.
|
|
|
Horrelako lehergailuak debekatzen dituen konbentzio bat dago, 141 naziok sinatua, baina herrialde batzuek arma mota hori egiten jarraitzen dutela jakin dute. Martin Barber Meatzeei buruzko Jarduerak Koordinatzeko Zentroko zuzendariak esan du gaur
|
egun
mundu osoan dozenaka milioi meatze daudela gordeta. Barberrek gaineratu du Afganistanen garatu dela meatzeen desaktibazio eragiketa handiena, eta, horri esker, gutxitu egin da lehergailu horiek hildako pertsonen kopurua.
|
|
2005
|
|
|
Gaur
|
egun
mundu osoan milioika pertsonek homeopatiara jotzen dute, milaka medikuk praktikatzen dute eta herrialde batzuetan, Frantzian esate baterako, Gizarte Segurantzak kostuaren dirua itzultzen dio erabiltzaileari.
|
|
|
Ideia bere herrialdean ezagututa, Mollisonek Permaculture Institute sortu zuen, eta mundu bira bat hasi zuen ideia hori zertan zen eta nola gauzatu azaltzeko. Gaur
|
egun
mundu osoan ditu irakasleak eta jarraitzaileak, eta herrialde batzuetan nekazaritza eta plangintza politiketan erabiltzen da. Adibide gisa, Zimbauek permakultura erabiliz diseinatutako 60 eskola ditu, eskola curriculumak garatzeko unitatean lan egiten duen talde nazional batekin.
|
|
|
Nutrizioan eta osasun publikoan aditu gisa, ekarpen garrantzitsuak egin ditu metodologian eta kontzeptuetan. Berea izan zen Nutrizio Egoera Hobetzeko Zentroak sortzeko ekimena, gaur
|
egun
mundu osoan zehar zabalduta direnak. Venezuelan nutrizioa erakunde mailako ardura bihurtzearen egileetako bat izan zen –Venezuelako Nutrizioaren Institutu Nazionalaren fundazioan parte hartu zuen–.
|
|
2006
|
|
|
Nekazaritzako baliabide genetikoek gainbehera handia izan dute aspalditik, mundu osoko elikagaien horniduran. Guztira, 12 laborek, besteak beste, garia, arroza, artoa eta patata, gaur
|
egun
mundu osoan kontsumitzen diren kalorien %80ra iritsi behar dute.
|
|
2007
|
|
|
Txertoa “oso denbora gutxian gauzatuko da, hiesaren ikerketan eta tratamenduetan aurrerapauso handiak eman baititugu; asko dakigu gaixotasunari buruz, eta bide onetik goaz” esan zuen Gatellek, Bartzelonako Ospitale Klinikoko Gaixotasun Infekziosoen Unitateko burua ere bada. Ikertzaile espainiarraren iritziz, txertoa, gaur
|
egun
mundu osoan 30 bat laborategik lan egiten dutena, “eraginkorra izango litzateke pazienteen ia %100ean, eta garrantzi handia izango luke garapen bidean dauden herrialdeentzat, horietan planetako gaixoen %90 bizi baita”. Gatellek onartu zuen, ordea, oraindik ez dela aurkitu hiesaren aurkako txertorik “gripearen edo poliomielitisaren antzekoa”, baina laster bitarteko zerbait erabiliko dugula, gaixotasuna kutsatzea eragotziko ez duen txerto bat, baina gaixotasunaren bilakaera arinduko duena”.
|
|
|
Twitter.com gunean dagoen aplikazioa, adibidez, oso oso erabilia da
|
egun
mundu osoan. Euskal Herrian ere, Korrika hasi zen egunetan euskaldun batzuk sare txiki bat osatzen hasi ziren, Korrika bere etxe ondotik igarotzen zenean kontatzen hasteko; eta ordudanik, sarea hedatuz joan da, aplikazio berriak sortu dira... eta what are you doing?
|
|
2008
|
|
|
klima aldaketa. Gaur
|
egun
mundu osoan espezie asko mehatxatzen dituen fenomeno berak lagundu zuen mamut iletsua itzaltzen. Hipotesi horren arabera, globoa azken glaziazio aldiaren ondoren berotzeak nabarmen murriztuko zituen mamutak egoteko habitat egokienak, ia desagertzeraino.
|
|
|
Halaber, lasterketak ospe handia bereganatu zuen, eta herrialde askotan antzeko probak antolatzen hasi ziren. Gaur
|
egun
mundu osoan zabalduta dagoen proba da, baina Hawaiikoak zapore berezia du.
|
|
|
Ghanan identitatean, inklusioan eta berrikuntzan oinarritutako formula komunikatiboak hobetsi ziren. Ez dira errezeta magikoak, baina bai baliagarriak
|
egun
mundu osoan dauden eten eta desberdintasun komunikatiboak desagertzen laguntzeko. Izan ere, gaur egun oraindik ere Internet ez da guztiz sare globala.
|
|
2009
|
|
|
Ingurumenaren Nazioarteko
|
Eguna
mundu osoan ospatzen da eta ehunka ekitaldi eta ekimen antolatu dira horren kontura.
|
|
|
Horretarako, ekitaldi ludikoak eta erreibindikatzaileak egingo dira herrialdeko hiriburu nagusietan, globo urdinak eta berdeak botako dira, ijitoen banderaren koloreak bezala, eta ijitoen komunitatea ordezkatzen duen alaitasuna emango zaio ospakizunari. Plan estrategikoa Ijitoen Nazioarteko
|
Eguna
mundu osoan ospatzearekin batera, Ijitoen Idazkaritza Fundazioak bere Plan Estrategiko Instituzionala aurkeztu zuen berriki. 2009/ 2013 aldian aplikatuko da, ijitoen komunitatea sustatzeko, ilusioak berritzeko eta orain arteko konpromisoak sendotzeko.
|
|
|
Etorkinak munduan. 200 milioi etorkin inguru daude
|
egun
mundu osoan, eta horietatik %49, 6 emakumeak dira. Horretaz gain, 2007an 26 milioi desplazatu zeuden 52 herrialdetan; urte bat lehenago, aldiz, 24,5 milioi ziren beren etxeetatik ihes egin zutenak.
|
|
2012
|
|
|
Chaiken, 1987; Chaiken eta beste, 1989; Chen eta Chaiken, 1999; Eagly eta Chaiken, 1993). Horietatik aurrenekoa da, ELMa, gaur
|
egun
mundu osoan eredu onartu eta zabalena. Aktitude aldaketen inguruko azken hiru hamarkadatako ikerketak goitik behera baldintzatu ditu, eta marko teoriko sendoa eskaintzen du (Petty eta Cacioppo, 1986; Petty eta Briñol, 2002).
|
|
|
Hasieran, Hegoaldeko Gales Berriko inguru zingiratsu batean besterik ez zen hazten. Arbolak dituen propietateak direla eta, gaur
|
egun
mundu osoan ari dira sailak landatzen.
|
|
|
Gavin Wall Landa Azpiegituren eta Agroindustrien zuzendariak azaldu zuenez, “munduan gosea duten 900 milioi pertsona eta bilioi bat dolar daude jokoan, eta galerak eta hondakinak murrizteko ekintza bateratuak bizirauteko baliabideak, elikagaien segurtasuna eta ingurumenaren gaineko eragina ahalik eta gehien murriztea ekar dezake”. Bestalde, Save Food taldeko buru Robert van Otterdijk ek adierazi zuenez, “gaur
|
egun
mundu osoan galtzen edo alferrik galtzen diren elikagaien laurdena bakarrik berreskura badaiteke ere, nahikoa litzateke munduan 900 milioi pertsona goseti elikatzeko”. Elikagaiak hornitzeko katearen etapa guztietan galtzen diren arren, arrazoiak eta mundu osoan duten eragina desberdinak dira.
|
|
2013
|
|
|
Apirilaren 23an ospatzen da Liburuaren
|
Eguna
mundu osoan, 1616an egun horretan Miguel de Cervantes, William Shakespeare eta Garcilaso de la Vega idazleak hil zirela gogoratuz. Landaberri eta Sasoeta Zumaburu ikastetxeetan zenbait ekintza berezi egingo dituzte egun hau dela eta.
|
|
2015
|
|
|
|
Egun
mundu osoan gehien erabiltzen den sistema, zenbakikuntza sistema indo arabiarra da.
|
|
2016
|
|
|
Industrializazioa XVIII. mendearen amaieran hasi zen Ingalaterran, baina gaur
|
egun
mundu osoan zabalduta dago.
|
|
2019
|
|
|
Prunus generoa errosazeoen familiaren parte da, eta
|
egun
mundu osoan hedatuta dago. Europako hainbat tokitan, genero honetako zenbait basa espezieren fruituen bilketa Neolitoaz geroztik praktikatu izan da; etxekotzea, berriz, Asian gertatu zen, eta badirudi haien laborantza Antzinaroan zabaldu zela.
|
|
2021
|
|
|
Gai guzietan bezala, gizarte mailako" hautsi mautsi" edo" erdibide" bat bezala da. Gaur
|
egun
mundu osoan literaturaz erabiltzen den definizio nagusia, XIX. mendean finkatu da, Europako kultura garatuenetan. Literatura, iharduera estetiko autonomo (17) bezala ikusia da geroztik.
|
|
2022
|
|
|
— Gatzunaren ekoizpena murriztea eta kontrolatzea Baina NBEko Uraren, Ingurumenaren eta Osasunaren Institutuko zientzialariek (UNU INWEH) berriki egindako azterlan batek eztabaida piztu du, besteak beste:
|
egun
mundu osoan aktibo dauden eta egunean 142 milioi gatz pilaketa kubiko ekoizten duten 16.000 gatz instalazio baino gehiagok duten arriskuaz ohartarazi du. Instalazio horietatik ateratzen den edateko uraren litro bakoitzeko, 1,5 litro gatzun sortzen da, batez beste.
|
|
2023
|
|
|
Egun hori aldarrikapenak plaza publikora ekartzeko aukera da. Lan
|
Eguna
mundu osoan ospatzen da, Asian, Hegoafrikan, Hego Amerikan... edo (ta) Mendebaldeko Europako herrialdeetan.
|
|
|
Eta hori ez da erraza, ez baitago gure esku. Esaterako, litio metalikoaren anodoa, guretzat osagai garrantzitsua dena, gaur
|
egun
mundu osoan ez du inork ekoizten kopuru handian. Lau edo bost hornitzaile egongo dira, Txinan eta AEBetan.
|