|
2009
|
|
|
Iraultzaileen aurka gaizki esaka noiznahi aritzen zen arren, bakanetan erabiltzen zuen madarikazio hura Nazariok etxekoen aurrean, senar emazteen arteko tratuan sartua
|
baitzegoen
seme alabak ongi hazteko eta hezteko araua, hitz gordinak eta itsusiak esatea eragozten ziena; Nazario Orbek, haatik, esan egiten zituen gutxi batzuetan eta, esaten zituenean, guztiak isiltzen ziren, jakina, eta hala joaten ziren afari haiek, aitak ohiko elkarrizketak bakarrizketa bihurtzen zituela; hartarako aprobetxatzen baitzituen gizonak tarte haiek: bere seme alabak doktrinatzeko eta arrastoan sartzeko, baita berak zeramàn borrokan modu batean edo bestean inplikatzeko ere; berari ere. Nazario Orberi?
|
|
|
Nazario, izan ere, erabat sinetsia
|
zegoen
seme alabak motzean lotu behar zituela, kuarteleko metodoak ezarri behar bazituen, berdin zitzaion; Nazariok, izan ere, ezer eskertzen bazion bere aitari, bigarren karlistadan Ollo jeneralaren turutaria izan zenari?, jarrera hura baitzen, lanaren eta diziplinaren aldekoa, halako moldez, non Nazariok, aitak jotako turutotsen erritmoan hazia eta hezia izan zenak, antzeko ohitura ezarri baitzuen Regina enean, igande eta jaiegunetan etxeko guztiak goizeko 8etan doi iratzartzekoa, gramofonoan diskoren bat ezin ozenago jarrita, berak erosia edo erregimentuko teniente koronel edo komandante lagunen batek utzia.
|
|
|
Iraultzaileen aurka gaizki esaka noiznahi aritzen zen arren, bakanetan erabiltzen zuen madarikazio hura Nazariok etxekoen aurrean, senar emazteen arteko tratuan sartua
|
baitzegoen
seme alabak ongi hazteko eta hezteko araua, hitz gordinak eta itsusiak esatea eragozten ziena; Nazario Orbek, haatik, esan egiten zituen gutxi batzuetan eta, esaten zituenean, guztiak isiltzen ziren, jakina, eta hala joaten ziren afari haiek, aitak ohiko elkarrizketak bakarrizketa bihurtzen zituela; hartarako aprobetxatzen baitzituen gizonak tarte haiek: bere seme alabak doktrinatzeko eta arrastoan sartzeko, baita berak zeramàn borrokan modu batean edo bestean inplikatzeko ere; berari ere –Nazario Orberi– bere nekea eta bere izerdia kostatzen baitzitzaion bai jauregia bai seme alabak behar bezala mantentzea, fitsik ere falta ez zekien, ez jatekorik, ez jantzirik, ez estudiorik eta ez ezer:
|
|
|
Nazario, izan ere, erabat sinetsia
|
zegoen
seme alabak motzean lotu behar zituela... kuarteleko metodoak ezarri behar bazituen, berdin zitzaion; Nazariok, izan ere, ezer eskertzen bazion bere aitari –bigarren karlistadan Ollo jeneralaren turutaria izan zenari–, jarrera hura baitzen, lanaren eta diziplinaren aldekoa, halako moldez, non Nazariok, aitak jotako turutotsen erritmoan hazia eta hezia izan zenak, antzeko ohitura ezarri ...
|
|
2010
|
|
|
–Eskerrik asko. Eta zer moduz
|
daude
seme alabak?
|
|
2012
|
|
|
Zeren eta, arraren eta emearen arteko elkarketa Naturako Lege nagusian dagoenez oinarritua espezieek ugaldu eta iraun dezaten, gizon emakumeak, beste animaliak bezalaxe, haragiaren grinaz daudela halabeharrez elkartuta uste dute liliputiarrek; eta beren umeenganako samurtasuna ere natur printzipio beretik sortzen dela; hau dela eta, ez dute inoiz onartzen ume batek inolako obligaziorik duenik aitarekiko, honek sortu zuelako, edo amarekiko, honek mundura ekarri zuelako; zeren eta, giza bizitzako miseriak kontuan izanez gero, hau ez baita berez onuragarri, ezta gurasoen asmoan ere, hauen gogoan beste zerbait baitzebilen amodioz elkarbatu zirenean. Honengatik eta antzerako arrazonamenduengatik, haien iritziz, gurasoak dira beren seme alaben heziketaz ardura litezkeen azkenak; beraz, hiri bakoitzean haurtzaindegi publikoak dituzte, eta guraso guztiak, baserritar eta laborariak izan ezik, behartuak
|
daude
seme alabak hogei ilargialdi betetzean haurtzaindegi haietara bidaltzera bertan hazi eta hezi daitezen, adin horretarako pixka bat otzantzen hasiak direla uste izaten baita. Mota ezberdinetakoak dira eskola hauek, gizarte maila ezberdinetakoentzat eta neska nahiz mutikoentzat.
|
|
2014
|
|
|
Beti erne zegoela ematen zuen. Irribarre neurtuak eta keinu mutuak abisuan
|
zeuden
seme alabei.
|
|
2018
|
|
|
Lockeren istorioan, itxuraz, Dudley Diggesen baieztapenetan bezain modu bitxian lotzen dira onespena eta patriarkalismoa; are bitxiago, segur aski. Aita monarka bihurtzeko metamorfosian amak zer leku duen, halakorik ez du azaltzen Lockek, baina, berez, amak familiako kide izan beharra du, bestela ez
|
bailegoke
seme alabarik. Hain zuzen, Lockeren hitzetan, jatorrizko gizartea ez zen sortu aitarengandik eta semearengandik, baizik eta senarrarengandik eta emaztearengandik:
|
|
|
Hau ez da guk nahi genuen alaba. Non bueltatu behar dira akatsez beteta
|
dauden
seme alabak. Beire ez zen kikildu.
|
|
|
Ulertzen zuen aitarena. Bazekien gurasoentzat ez
|
zegoela
seme alabak galtzea baino ezer okerragorik. Baina Baba Beireren azalean sartzeko gai ere bazen.
|
|
|
nahiko herrialde musikazalea delako, eta baita euren ohituretara sobera atxikia ere. Are gehiago musika eskolako ikasleak direnean kontzertua eskainiko dutenak, ilara egiten pazientziaz euripean
|
daudenen
seme alaba, iloba edota bilobak, hain zuzen ere.
|
|
2019
|
|
|
estutasun horrek abortua proboka dezake; H. Deutschek aipatzen duen emakume gazte bat, senarrari bidaia batean lagundu behar zionez, haurra amarekin uztekoa zen, baina hilik jaio zitzaion; emakumea bera harrituta zegoen negar askorik ez ziolako egin, nahiz eta zinez haur desiratua izan, baina amaren esku utzi beharrak izutu egin zuen, amak mendean hartuko baitzuen haurraren bitartez. Ikusia dugu ohikoa dela neska nerabeak amarenganako errudun sentipena izatea; sentipen hori bizi bizi badauka, emakumeak imajinatzen du madarikaturik
|
daudela
seme alabak edo bera: uste du haurrak hil egingo duela edo hil egingo dela munduratzean.
|
|
|
Berriro aztertuko dugu adinean aurrera egindako amek nolako harremanak dituzten seme alaba helduekin, baina argi
|
dago
seme alabek gehienbat lehenbiziko hogei urtean betetzen dutela toki berezi bat amaren bizitzan. Egin berri dugun deskribapenean, agerian geratu da, argi eta garbi, maiz onartzen diren bi aurreiritziren faltsukeria arriskutsua.
|
|
|
Indar handiz emana
|
nago
seme alabak hezteari, gauzak ondo egiteko gogo biziz. Baina ene Jainkoa!
|
|
2020
|
|
|
Izeba ozpinduta
|
dago
seme alabarik izan ez dulako! Biñon nik ez dut horren errurik...
|
|
2021
|
|
|
Haien karrerak ordaindu egin behar dira, noizbait norbait izango badira. Bankuan gordetzeak baino errendimendu hobea emango diolakoan
|
dago
seme alabengan egiten ari den inbertsio handiak. Esperantza horrekin garbitzen ditu egunero besteen kakak hamabi amaraun ordutan.
|
|
|
Familiaburuaren heriotzak oso egoera latz eta prekarioan uzten zituen emakumeak. Batzuek pentsio bat kobratzen zuten, baina emakumeak soldatapeko lan mundutik kanpo egoteak urritasun eta behartasun larrian jarri zituen alargun asko, baita beraien ardurapean
|
zeuden
seme alabak ere. Kasu hauetan, emakume alargunek ekonomia beltzaren barruan zeuden lanak egiten zituzten edo seme alabak lanean jartzen zituzten, baita oso gazteak zirenak ere, adingabeak lan munduan sartzeak zekartzan gehiegikeria eta istorio latzekin.
|
|
|
Ez zidan berehalakoan erantzun. Zer moduz nengoen galdetu zidan, zer moduz
|
zeuden
seme alabak, andreak behin baino gehiagotan esaten ziola deitu eta gelditu behar genuela, arazoak izaten ari zirela beren seme zaharrenarekin, abertzaleek perbertitu egin zutela, eta trasladoa eskatzea ere pentsatzen ari zela. Arretaz entzuten nion, berbaro hura nora zihoan neure buruari galdezka.
|