|
2000
|
|
|
Eta guztietan garbiena, erabiliena eta sinesgarriena gaixo zegoela esatea zen, ohean zegoela gripe izugarri batek jota. Halaxe bota zuen aitzakia han eta hemen, eta eragozpenik gabe izan zen berriz ere sinetsia (amak aholku ugari eman zizkion telefonoz, baina ez
|
zegoen
semearen etxean azalduko zen kuidadorik: elbarria zen); hortik aurrerakoak Brown jaunaren guztiz gogoz kontrara gertatu ziren, barne indarrak kontrolatu balitu bezala:
|
|
|
Erromako azken legeek, Justinianoren Bildumara ekarritako horiek, onuragarritasun eta ekitate naturalean dute gogoa. Aita amaren oinordetza, zati berdinetan
|
dagokie
seme alaba guztiei, sexu bereizketarik gabe; horiek ezean, senide hurbilekoenei.
|
|
2001
|
|
|
Baina beste testu batean, leihoa ispilu bihurtzen da. Presoen amek leihotik begiratzen dute eta urrunean
|
dagoen
semea ikusten dute:
|
|
|
Lotario I.ak abdikatzean, Italian
|
zegoen
semearentzat. Luis II.a?
|
|
2002
|
|
|
«Askotan, haurra gurasoen logelatik ateratzearen arrazoia anaia txikia delako da, eta lekua egin behar izaten da; beste batzuetan, berriz, pertsona baten esku uzten da, etxean lagun dezan eta haurra berarekin denbora gehiago pasatzera behartzen duelako». «Aldaketa batzuk
|
daude
seme nagusia iragartzen dutenak horizontean», gehitzen du espezialista honek gai klinikoetan. Jostailuetarako borroka «Normala da gaur egun haurrak bi edo hiru urte arteko aldearekin eramatea, haurtxo berria mehatxu gisa agertzen da handienaren bizitzan, baina gero ikusten du bere ekintzetan gutxi eragiten duela, geldirik dago, ez da mugitzen», azaldu du María Jesús Fuentesek okerrena 4 edo 5 urte dituztenean:
|
|
|
Idazki horretan (apirilean) eskatu zen langile publiko minusbaliatuentzako eta senide ezinduentzako zuzeneko laguntza ekonomikoak berriz planteatzeko, “baina ez dugu erantzunik izan”, azaldu du AESPko idazkari nagusiak. Aldiz, gizarte ekintzako planaren barruan, laguntza orokorrak ematen dira tratamendu eta protesi odontologikoetarako, protesietarako eta entzumen kirurgiarako, protesietarako eta begi kirurgiarako, protesietarako eta kirurgia ortopedikorako, langilearen kargura
|
dagoen
seme alaba bakoitzeko eta bere lanpostura joateko garraio gasturako. Laguntza horiek “ez dute inolako justifikaziorik behar” aipatzen diren bi kasuetan, eta urteko 156 eurora irits daitezke.
|
|
2003
|
|
|
“Ni aspertu egingo nintzateke egunean zortzi ordu bolantearen eskuetan ematen nuenean; orain, poz pozik nago, eta niretzat denbora dut”, esan du Manuel Rodrigok, duela bi urte erretiratu zen gidariak. Asperduraren kasuan, alde handia
|
dago
seme alabekin bizi direnen eta ez direnen artean. Bakarrik bizi direnen %65ek arazo larria ikusten du bakardadean.
|
|
|
Guraso askok uste dute seme alabak joaten diren ikastetxeak noizean behin antolatzen dituen bileretara joatearekin nahikoa inplikatuta
|
daudela
seme alaben eskola bizitzan. Ebaluazio eta Kalitate Institutu Nazionalak (INCE) Gurasoen eta Eskolaren Europako II. Eguna dela eta (gaur ospatzen da) aurkeztutako datuek erakusten dutenez, alde batetik familia gehienek seme alaben hezkuntzari paper garrantzitsua ematen badiote, bestetik, nahiago dute geletan gertatzen denaren aurrean ez bizitzea.
|
|
|
Eztulak geroz eta isilagoak ditu. Ahul ahul
|
dago
semea, baina ez dio mekanoari begirik kentzen. " Bai, Andres, garabia poliki poliki tentetzen ari duk", esan dio.
|
|
2005
|
|
|
" Lehenengo pisuan, eskumatara, Carmen alarguna bizi da, izeko zaharragaz eta oraindino ezkongai dagozan hainbat seme alabagaz; bera jubilatuta dagoan arren, seme alabek beharrean dihardue, ez dot uste danek batera hartuko dabezanik oporrak; etxetik kanpora ezkonduta
|
dagozan
seme alabak be sarritan etorten jakoz bisitan ilobekin; pisu horretan ez da arazorik izango, beti egongo da bateren bat eta".
|
|
|
Bikotekidearekin zapuztuta
|
dagoenean
seme alabak zigortu edo astintzen ditu.
|
|
|
Gainera, zalantzan jartzen du ez direla aztertu txikien jarduera fisikoaren mailak. AEBetako Pediatria Akademiak, berriz, eskolaurreko adinean
|
dauden
seme alaben zukuak egunean 116 eta 174 mililitro bitartean kontsumitzea gomendatu die gurasoei.
|
|
2006
|
|
|
Eta horren inguruan badut susmo bat; alegia, gure artean behintzat, ama asko ere gustura samar ote
|
dagoen
seme kankailuak etxe inguruan bueltaka dituztela. Ez dute erraz aitortuko hori.
|
|
|
«Agur, Anjel, nire lana hemen bukatu da. Senarra joan da, alaba Amerikara ezkondu da, eta orain hemen
|
dago
seme alabekin, biloba horiek ere ezagutu ditut, eta zu orain Afrikara zoaz. Nire misioa hemen bukatu da, eta ez gara berriz ikusiko, hemendik zerura joango naiz».
|
|
|
Gure auto-estimua gailur gailurrean ez
|
dagoenean
seme alabek onar gaitzaten espero dugulako.
|
|
|
Senipartea eta hobekuntza herenak, parte berdinetan, bizirik
|
dagoen
semearentzat eta bilobarentzat izango dira, ordezkapen eskubidez (aitonaren herentziaren gaineko eskubide guztietan, hila duen aita ordezkatzeko eskubidea).
|
|
|
Familia eredu berriak (pertsona bakarrekoak, guraso bakarrekoak eta “dinki” eta 35 urte bitarteko bikoteak, seme alabarik gabeak) kontsumo handiko produktuen gastu osoaren %56 dira dagoeneko; eskola adinean
|
dauden
seme alabak dituzten familien %44, berriz, Asociación Española de Fabricadores y Banadores (Aecoc) elkartearen “Nuevos modelos de hogar, todo un reto para la innovación” ikerketaren arabera. Lan horrek agerian uzten du bakarrik bizi diren pertsonek nahiago dituztela hurbileko dendak erosketak egiteko, besteek baino sukaldaritzako irtenbide gehiago bilatzen dituzte, “mokadutxo” produktu gehiago kontsumitzen dituzte eta formatu txikiagoak aukeratzen dituzte.
|
|
|
Lan hori Autonomia Erkidegoko (UAB) eta Obertako (UOC) unibertsitateetako sei irakaslek egindako ikerketa zabalago baten parte da. Txostenak erakusten duenez, etxean telebista bat izateko aukera gehiago
|
daude
seme alabek bakarrik edo maizago erabiltzeko. Familia aberatsen artean ohikoagoa da haurrek ordenagailua Internetera konektatuta izatea.
|
|
|
Orain, isilegi
|
dagoen
semeari
|
|
2007
|
|
|
Eskaintza osoaren artean daude unibertsitateko ikasleak, erizainak edo haur hezkuntzako espezialistak. “Kanguru gehienek prestasun partziala dute;
|
badaude
seme alabak hazi dituzten eta lanaldi osoan eskaintzen diren amak ere”, dio Jordi Martinek. Bere lan baldintza kaskarrak direla eta —ez beti lan eskubideen eta gizarte segurantzaren babesean—, zerbitzu honen eskaintza ezegonkorra da.
|
|
|
Jende askok ezagutu zuen patologia hori “Biziaren olioa” filmari esker. Film horretan, ADLren eraginpean
|
zegoen
semearentzako apaiz baten bila zebilen senar emazteen benetako historia kontatzen zen. Baina filmak aipatzen zuen olioa ez dirudi gaixotasunaren irtenbidea, baizik eta mediku frantsesek bi haurrengan probatutako terapia genikoa.
|
|
2008
|
|
|
Interesatuaren edo bere ezkontidearen 18 urtez beherako edo ezinduak
|
dauden
seme alabak, adoptatuak barne, ezkonduak ez badaude.
|
|
|
Lana galtzen duen aita baten istorioa, nerabezaroan
|
dagoen
seme gazteak familiakoekin duen harreman urria, ezkutuan piano klaseak hartzen dituen seme gazteago bat eta familia batera bermatzeko gogorik ez duen ama dira Tokyo Sonata osatzen duten lau kideak.
|
|
|
Horra hondamendi bat ikusteko bi modu, Rekalderena eta Bertendonarena. Kevinen aita harro
|
zegoen
semearekin eta Kevin haserre aitarekin, estutasun hartan sartu zuelako. Orduan erabaki zuen lapurra ez baina idazlea izango zela.
|
|
|
(27: 48: 00) Ama ere kezkatuta
|
dago
semearen etorkizunagatik. Gaur lan agentzia bat ikustera eraman du Qian.
|
|
|
Amen %64k uste du hezi egin behar dela haurrek denetik jan dezaten, eta %40k dio hala egiten dutela. Inkestatutako haurren %10ek bakarrik aitortu du prestatzen dioten guztia gustatzen zaiola.' Amen %81 pozik
|
daude
seme alaben eskolek eskaintzen duten menuarekin, eta haurren %45ek diote janaria ez dela etxekoa bezain ona. Bestalde, haurren %72 oinez joaten da eskolara, %86k dio jolas aktiboren bat egiten duela aisialdian (futbola edo saskibaloia), eta %31k hainbat kirol egiten ditu eskolaz kanpoko jarduera gisa.
|
|
|
Adibidez, zergadun batek (amak edo aitak) bere ezkontideak (normalean banantze edo dibortzio egoeretan) seme alabak zaintzeko jasotzen dituen laguntzak ez dira aitortu behar. 2007ko ekitaldiaren berritasun gisa, eta, beraz, aurten lehen aldiz aplikatuko dela, salbuetsita
|
daude
seme edo alaba baten jaiotzagatik kobratutako prestazio publikoak (2007 urtearen erdialdetik aurrera seme alaba baten jaiotzagatik ordaindu ziren 2.500 euroak, oro har, edo 3.500 euro egoera berezietan, ama ezkongabeetan edo familia ugarietan, diru sarreren muga batekin). Zenbait autonomia erkidegotan erditze edo adopzio multipleagatik ematen diren prestazioak eta amatasunagatiko laguntza publikoak ere ez dira fiskotik pasatzen.
|
|
|
Bera zen aitaren ofizioa medikua jarraitzera kondenatua zegoena, baina bere heriotzak bigarren semeari gurasoak oso tradizionalak dira pasatzen diote lekuko hori. Ez
|
dagoen
semearen figura guztiz idealizatzen dute, eta beste semea eta beste gizon batengandik banandua dagoen emaztea, berriz, gutxietsi. Tentsio sotila azalerazten da filmean.
|
|
2009
|
|
|
Jaiotetxean egiten diren familia bazkarietan mahai-buru beti izaten zen aita zaharra, edo bere faltan, etxearen kargura
|
zegoen
semea. Hala ere, edadeko ugazabandreak garrantzi berezia izan du beti mahaiaren inguruko erritoetan.
|
|
|
Familiako afaririk garrantzitsuena da. Mahaian jesartzen diren guztiak etxeko kideak izaten dira, eta ezkonduta
|
dauden
seme alabak euren familiekin etortzen dira. Edadeko jatabearren esanetan, Gabon gauean, ardia, oilaskoak, oiloak, bildotsak, orio azak edo olioarekin bustitako azak, koliflora, karakolak eta arrainen artean bakailaoa, txitxarroa eta besegu edo bisigua izaten ziren usadiozko jakiak.
|
|
|
Iraultzaileen aurka gaizki esaka noiznahi aritzen zen arren, bakanetan erabiltzen zuen madarikazio hura Nazariok etxekoen aurrean, senar emazteen arteko tratuan sartua
|
baitzegoen
seme alabak ongi hazteko eta hezteko araua, hitz gordinak eta itsusiak esatea eragozten ziena; Nazario Orbek, haatik, esan egiten zituen gutxi batzuetan eta, esaten zituenean, guztiak isiltzen ziren, jakina, eta hala joaten ziren afari haiek, aitak ohiko elkarrizketak bakarrizketa bihurtzen zituela; hartarako aprobetxatzen baitzituen gizonak tarte haiek: bere seme alabak doktrinatzeko eta arrastoan sartzeko, baita berak zeramàn borrokan modu batean edo bestean inplikatzeko ere; berari ere. Nazario Orberi?
|
|
|
Nazario, izan ere, erabat sinetsia
|
zegoen
seme alabak motzean lotu behar zituela, kuarteleko metodoak ezarri behar bazituen, berdin zitzaion; Nazariok, izan ere, ezer eskertzen bazion bere aitari, bigarren karlistadan Ollo jeneralaren turutaria izan zenari?, jarrera hura baitzen, lanaren eta diziplinaren aldekoa, halako moldez, non Nazariok, aitak jotako turutotsen erritmoan hazia eta hezia izan zenak, antzeko ohitura ezarri baitzuen Regina enean, igande eta jaiegunetan etxeko guztiak goizeko 8etan doi iratzartzekoa, gramofonoan diskoren bat ezin ozenago jarrita, berak erosia edo erregimentuko teniente koronel edo komandante lagunen batek utzia.
|
|
|
beldurraren irudi zehaztugabe bat izan zitekeen, edo Domingoren itzala zen, ausaz, barrezka ari zitzaiona: etxetik alde egin nuen eta familia saldu nuen, baina ni neu naiz orain garaile!; aita ere ez
|
zegoen
semea baino hobeto, beharbada: aitak, ordea, bere lekuan behar zuen, semea berean ez bazegoen ere; are gehiago:
|
|
|
une hartan, gainera, iratxo bat ere bazuen, ausaz (Jainkoak bidalia ote zen iratxo hura, zeren Nazario mirarietan sinesteko ere gertu egon baitzitekeen muturreko egoera hartan?), buruaren zoko batetik esaten ari zitzaiona ezen segundo gutxiren kontua izan zitekeela zeruko aintza; hots, bizia, edo benetakoa zen eta benetakoa zelako merezi zuen, edo gezurrezkoa zen eta ez zuen merezi, ehun urtekoa izan arren, eta berak egina zuen, duintasunaren eta koldarkeriaren arteko lehia estu hartan, lehenaren aldeko aukera; guztiaz ere, une hura zen semearen eskuzabaltasunaren eta haren ohorezko ohorearen mailan jartzeko abagunea? eta erakusteko, beraz, bera ere prest
|
zegoela
semearen alde bizia emateko, semea egon zen bezala errepide kontrolean; Nazariok, beraz, suak hartua behar zuen, eta suak suzko hitzak jarri zizkion mihian:
|
|
|
Guretzatoso oso gordina zen hainbeste urtetan hainbeste sufritu zuen gizon edo emakumehorri hori guztia jakinaraztea. Halere, lekukotasunak grabatzean zeraz jabetu ginen, gertaerak kontatzen ari zitzaigun hori bere bizitzan lehendabizikoz ari zela «hura»kontatzen, grabaziorako orduan bertan
|
zeuden
seme alabek ere ez zutela inoizhalakorik entzun. Eta Aranzadik grabatu eta Eusko Jaurlaritzako Giza Eskubideenzuzendariak gutun batekin lekukotasunaren DVDa helarazten zienean, haien lekukotza balioan jartzen zela, eta familiarentzako transmisio erreminta gisakoa da; dagoeneko haien kontaera historikoa ez zen «batallita» bat, garrantzi historikoazuen narrazio bat baizik, eta haien sufrimendua aitortua izateak maila sinbolikobatean moralki erreparatzen zituela.
|
|
|
Helburua haurrak dira, bizitzako lehen urteetan sortzen diren elikadura ohiturak helduen bizitzan ezarriko baitira ziurrenik. Gurasoak kezkatuta
|
daude
seme alabek denetarik jaten dutelako eta, batez ere, frutak eta barazkiak. Nazioartean adostuta, elikagai kardio osasungarri eta gaixotasun askoren babesle gisa sailkatuta daude, besteak beste, endekapenezkoak, minbizia, esaterako.
|
|
|
dago. Izan ere, ereduko eskola nahi dute Txantrean, eta ez
|
daude
seme alabak beste ikastetxe batera bidaltzeko prest.
|
|
|
Jenaro garraiolari autonomoa da, eta aspertuta
|
dago
semeak lana bilatu eta behingoz independente izateko inongo asmorik ez duelako. Horregatik, eginahal guztiak egingo ditu semeari lan bat bilatzeko.
|
|
|
Baina hori da futbolaren alde txarretako bat. Tolosan jaio eta hazi da, baina Oiartzunera ezkonduta
|
dago
seme bat ere badauka. Etxe zalea izan arren, kanpoan bilatu du gehienetan bidea.
|
|
|
beldurraren irudi zehaztugabe bat izan zitekeen, edo Domingoren itzala zen, ausaz, barrezka ari zitzaiona: etxetik alde egin nuen eta familia saldu nuen, baina ni neu naiz orain garaile!; aita ere ez
|
zegoen
semea baino hobeto, beharbada: aitak, ordea, bere lekuan behar zuen, semea berean ez bazegoen ere; are gehiago:
|
|
|
Iraultzaileen aurka gaizki esaka noiznahi aritzen zen arren, bakanetan erabiltzen zuen madarikazio hura Nazariok etxekoen aurrean, senar emazteen arteko tratuan sartua
|
baitzegoen
seme alabak ongi hazteko eta hezteko araua, hitz gordinak eta itsusiak esatea eragozten ziena; Nazario Orbek, haatik, esan egiten zituen gutxi batzuetan eta, esaten zituenean, guztiak isiltzen ziren, jakina, eta hala joaten ziren afari haiek, aitak ohiko elkarrizketak bakarrizketa bihurtzen zituela; hartarako aprobetxatzen baitzituen gizonak tarte haiek: bere seme alabak doktrinatzeko eta arrastoan sartzeko, baita berak zeramàn borrokan modu batean edo bestean inplikatzeko ere; berari ere –Nazario Orberi– bere nekea eta bere izerdia kostatzen baitzitzaion bai jauregia bai seme alabak behar bezala mantentzea, fitsik ere falta ez zekien, ez jatekorik, ez jantzirik, ez estudiorik eta ez ezer:
|
|
|
Nazario, izan ere, erabat sinetsia
|
zegoen
seme alabak motzean lotu behar zituela... kuarteleko metodoak ezarri behar bazituen, berdin zitzaion; Nazariok, izan ere, ezer eskertzen bazion bere aitari –bigarren karlistadan Ollo jeneralaren turutaria izan zenari–, jarrera hura baitzen, lanaren eta diziplinaren aldekoa, halako moldez, non Nazariok, aitak jotako turutotsen erritmoan hazia eta hezia izan zenak, antzeko ohitura ezarri ...
|
|
|
Nazario Orbek, baina, semearen estualdia ikusten zuen; izan ere, Teofilo Mariak –itomenaren eta goragalearen menera zegoen oraindik, burua ordurako pixontzitik aterea zuen arren– bere aurpegi zikina –sudur ezpainak, zehatzago izanda– garbitzeari ekin zion, lehenik eskuz eta gero bere musuzapi zikinaz, hasperen larrien artean; Nazariok, baina, bide bat hartua zuen, eta, begien bistan zuèn ikuskizun negargarriaren aurrean, ez zuen motibo bat bera ere ikusten, agidanez, hartu zuèn bidea bazter uzteko, aitaren –aita duin baten– paperean jarraitu nahi izatekotan, bide haren ostertza amildegi bat bazen ere, Nikolairen mehatxuek irekia; bizi sena ere hantxe ariko zitzaion, seguru baietz, inkontzientearen bazter batetik, zuhurtasunerako deia egiten, baina Nazariok atzean utzia zuen, itxuraz, zuhurtasunera zeramàn bidegurutzea, senak aditzera eman balio bezala bazirela bizi sena bera baino gauza garrantzitsuagoak ataka estu hartan; Nazariok, izan ere, hitz handiak zituen helduleku bakar: ...zeruko aintza; hots, bizia, edo benetakoa zen eta benetakoa zelako merezi zuen, edo gezurrezkoa zen eta ez zuen merezi, ehun urtekoa izan arren, eta berak egina zuen, duintasunaren eta koldarkeriaren arteko lehia estu hartan, lehenaren aldeko aukera; guztiaz ere, une hura zen semearen eskuzabaltasunaren eta haren ohorezko ohorearen mailan jartzeko abagunea... eta erakusteko, beraz, bera ere prest
|
zegoela
semearen alde bizia emateko, semea egon zen bezala errepide kontrolean; Nazariok, beraz, suak hartua behar zuen, eta suak suzko hitzak jarri zizkion mihian:
|
|
|
Egotekotan, ezkontzeko nahia dago, norbere errealizaziorako ontzat jotzen delako, norbere esperientzia intimorako eta aberastasun indibidualerako ona dela irizten diolako batek. Gaur ez
|
dago
seme alabarik izateko derrigorrik. Egotekotan, seme edo alabaren bat izateko eskubidea dugu indarrean, norberak nahi duenean, nahi duen beste seme alaba, eta nahi duelako, normalean existentziaren kalitatea hobetzen duen hautua delako?.
|
|
|
Kontuak kontu, seme alabek botere kuota handitu dute. Eta beharbada horregatik
|
daude
seme alaba asko gurasoenean gustura, eta guraso batzuk euren seme alabak gainetik noiz kenduko unea iritsi zain. Seme alaben aldeko botere labaintzea muturreraino eramaten duenik ere bada, dominazio bertikalari buelta eman eta, zenbait kasutan, berau kontrako norabidean jarriz:
|
|
2010
|
|
|
–Eskerrik asko. Eta zer moduz
|
daude
seme alabak?
|
|
|
GERMAN lurrean
|
dagoen
semeari begira. Ikaratuta, aterantz doa, inertziaz.
|
|
|
Konbentzio honen ondoreetarako, «familiakoak» terminoak bere baitara biltzen ditu langile migratzaileekin ezkondutako pertsonak edo langile horiekin harremanak dituzten pertsonak, aplikatu beharreko zuzenbidearekin bat etorriz, harreman horiek ezkontzaren antzeko ondoreak sortzen dituztenean, bai eta langile horien ardurapean
|
dauden
seme alabak eta beste pertsona batzuk ere, azken horiek familiako modukotzat aitortu dituztenean legeria aplikagarriak edo kasuan kasuko estatuen artean aplikatu beharreko bitariko edo alderdi anitzeko akordioek.
|
|
|
Azken batean, egoerak biziko dituzte beste pertsona batzuekin, eta modu desberdinean interpreta daitezkeen edukiak eta informazioa eskuratuko dituzte. Gurasoek erreferente izan daitezke eta izan behar dute, nahiz eta beti ez
|
egon
seme alaben mailan garatzen diren tresna berrien ezagutzan. Teknologiaren alde ona dago?
|
|
|
Muga: gehienez ere 270 euro kenduko dira ikastetxe horietan matrikulatuta
|
dagoen
seme alaba bakoitzeko. Betebeharrak:
|
|
|
Espainiako agintariek, Marokora sartzea erabaki ahala txokeko indar bat behar zuten. Aste Tragikoaren ondoren, bazekiten Espainian jendea ez
|
zegoela
semeak hiltegira bidaltzeko prest. Hil behar zena moroa izanez gero dena aiseago aterako zela pentsatu zen.
|
|
2011
|
|
|
Bi mantenu hartzailek edo gehiagok aldi berean mantenua erreklamatzen diotenean mantenua emateko legezko betebeharra duen pertsona berberari, pertsona horrek ez badu guztiak mantentzeko beste aberastasunik, aurreko artikuluan ezarritako hurrenkera beteko da; zernahi gisaz, ezkontidea eta guraso ahalaren menpe
|
dauden
seme alabak badira aldi berean pilatzen diren mantenu hartzaileak, semeak edo alabak izango du lehentasuna, gurasoaren aurretik.
|
|
|
2 Dohaintza egitean ustez hilda
|
zegoen
semea edo alaba bizirik egotea.
|
|
|
4 Adoptatuari naturaren arabera
|
dagokion
seme alabatasuna zehazteak ez du adopzioa bera ukituko.
|
|
|
Izan ere, 18 urteko gaztearen familiak ez daki zer pentsatu. Baina, seguru
|
daude
semeak ez duela bere kabuz alde egin. Horretarako motiborik ez zuela esan du Darwin Humberto Piedra desagertuaren aitak.
|
|
|
Garañok buelta gehiago eman dio gertakizun honi eta dokumentalak gauza gehiago erakusten ditu: Ez ote
|
zegoen
semeak aitarengana iristeko behar ia unibertsala. Aitari ez huts egiteko gogoa.
|
|
|
Ondo ezagutzen zuen berak ere maiteminaren kolorea eta, aspaldi
|
zegoen
semeari noiz tokatuko zain. Antzeko adina zuela maitemindu zen bera ere, hamalau urterekin, eta orduan ere, mundua marrubi kolorekoa iruditzen zitzaion.
|
|
|
Hanka sartze bat dela. Baina Leo amorratzen
|
dago
seme alabak izateko.
|
|
|
PERU. Horixe baino eztut nahi, ze ez
|
nago
semea galtzeko prest.
|
|
|
KARLOS. (onespen keinuz, ulerkor) Lasai, jabetzen naiz, tentu handiz jokatu beharra
|
dago
seme alabekin.
|
|
|
ABELpentsakor
|
dago
semearekin izan duen elkarrizketa eta gero. Halako batean, txirrina jotzen dute.ABELekatea irekitzen du.
|
|
|
Gure antolamendu juridikoan, guraso ahalaren baitan
|
dago
seme alabak bide naturaletik zaintzea; hau da, haiekin bizitzea dakar, bai eta haiek zaintzea, babestea eta haiei laguntzea ere.
|
|
|
Guraso gehienek beren seme alabak maite dituzten arren, maitasun hori adierazteko era eta maiztasuna ez dira berak. Hala, dimentsioaren mutur batean
|
daude
seme alabekin tratu bereziki afektiboa duten familiak, eta, beste muturrean, berriz, maitasuna gutxiespen eta etsaitasun sentimenduekin uztartzen duten familiak.
|
|
|
2/ 2009 Legeak bildu ez zuen eta araudi berrian jaso den beste gai garrantzitsu bat tratu txarren biktima den emakumearen kontu
|
dauden
seme alabena da. Zentzu horretan, araudiak andreari emandako baimen bera ematen die adingabeko seme alabei edo ezgaitasun bat dutenei.
|
|
|
Minbizia edo beste gaixotasun larri bat duen seme bat edukitzeko egoera penagarritik pasatzeaz gain, gurasoek benetako lan kalbarioa bizi dute. Gaixo
|
dagoen
seme edo alabari modu egokian laguntzeak eskatzen dizkien dedikazio orduak, ehunka kasutan, kalte ekonomiko larria eta lanetenaldia dira. Egoera hori, neurri batean, urtarrilaren 1etik aurrera arintzen da, familia horiei Gizarte Segurantzak prestazio ekonomiko bat kobratzeko legezko neurria indarrean jarri zenetik.
|
|
|
Kasu honetan, azken bost urteetan gutxienez 180 egunetan lan egin izana esan nahi du. Lanaldiaren erdia gaixorik
|
dagoen
semea zaintzeko erabili behar dute. Legeak eskatzen du horietako batek gutxienez lanaldiaren %50 utzi izana lan horretan.
|
|
|
Erakundeen proposamenak Imagen: jillberg Gurasoen hezkuntza sustatzen duten erakunde ofizialen artean, Hezkuntza Ministerioko Hezkuntza Teknologien Institutuak (ITE) Guraso Eskola bat proposatzen du bere webgunean, eskola adinean
|
dauden
seme alabak dituzten gurasoei orientazioa eta laguntza emateko. Sei atal nagusitan egituratzen da, eta hainbat gai jorratzen ditu:
|
|
|
Tributatzen ez duen errenta horren emaitza da zergadunaren gutxienekoari orokorrean, 5.151 euro urtean, familia unitatea osatzen duten pertsonen kopurua eta hautatutako tributazio araubidea alde batera utzita ondorengoengatik, aurreko ahaideengatik eta ezgaitasunarengatik gutxienekoa gehitzea. Herritar guztiak tributatzen ez duen oinarri batetik abiatzen dira, eta horri beste gutxieneko batzuk gehitu behar zaizkio, adinaren arabera, beren kargura
|
dauden
seme alabak edo bizi diren aurrekoak. Zergadunak 65 urte baino gehiago dituenean, 5.151 euroei 918 euro gehitzen zaizkie eta, 75 urtetik goitikoa bada, gutxienekoa 1.122 euro gehitzen da urtean.
|
|
2012
|
|
|
Aurreko egunetan hilobiak ondo garbitu, bedar txarrak kendu eta lorak eroaten jakezan etxeko hildaGabon gaua izaten zan Gabonetako ospakizunik handiena. Egun horretarako kanpoan neskame edo morroi
|
egozan
seme alabak etxera bueltetan ziran, eta ezkondutakoak bere bai. Danak ekarten eben opariren bat:
|
|
|
Ikasketak amaitzen ari ginela ulertu zenuen Jamesek arrakastarako bidezidorra hartu zuela. Antza denez, aparrean
|
daudenen
semeekin jokoan ibiltzea probetxuzkoagoa zen gai garrantzitsuen gainean eztabaidatzea baino. Lizentziatura amaitu eta gobernuarekin zenuen zorra ordaintzeko premiak Goldman Sachsen eskaintza onartzera bultzatu zintuen.
|
|
|
...zegoenez gero, ezin zuela eskubidea gauzatu nire heriotzaren berri zehatzik izan bitartean, eta gainera, ez zuela horren urruti zegoen gauza batean sartu nahi izan; egia zela nire hilburukoa jaso zuela eta eskubide eskaera egina zuela, eta bizirik edo hilik nengoen esan ahal izan balu, ordezko baten bidez jardungo zuela eta ingenio az, horrela esaten diote azukre olari, jabetu, eta orduan Brasilen
|
zegoen
semeari aginduak emango zizkiola hori egiteko.
|
|
|
bota nituen, erorketan minik ez nuela hartu adierazteko. Aurrera jarraituz neure ugazabaganantz (honelaxe deituko diot aurrerantzean), haren ondoan
|
zegoen
semerik gazteenak, hamar urte inguruko mutiko zital hark, zangoetatik heldu zidan eta, hain gora altxatu ninduenez airean, dardara bizian jarri nintzen; baina aitak kendu egin ninduen haren eskuetatik, aldi berean ezkerreko belarri ondoan eman zion zaplaztakoaz eraitsiko zukeen zaldun talde europar bat behera, eta mahaitik alde egiteko ere agindu zion. Baina mutikoak begitan hartuko ninduen beldurrez, eta gogoratuz gure artean ere haurrak berez zein bihurriak izan ohi diren txolarre, untxi, katakume eta txakurkumeekin, belauniko jarri eta, mutikoarengana keinu eginez, semeari barka ziezaion nahi nuela eman nion aditzera ugazabari, ahal bezain ongi.
|
|
|
Zeren eta, arraren eta emearen arteko elkarketa Naturako Lege nagusian dagoenez oinarritua espezieek ugaldu eta iraun dezaten, gizon emakumeak, beste animaliak bezalaxe, haragiaren grinaz daudela halabeharrez elkartuta uste dute liliputiarrek; eta beren umeenganako samurtasuna ere natur printzipio beretik sortzen dela; hau dela eta, ez dute inoiz onartzen ume batek inolako obligaziorik duenik aitarekiko, honek sortu zuelako, edo amarekiko, honek mundura ekarri zuelako; zeren eta, giza bizitzako miseriak kontuan izanez gero, hau ez baita berez onuragarri, ezta gurasoen asmoan ere, hauen gogoan beste zerbait baitzebilen amodioz elkarbatu zirenean. Honengatik eta antzerako arrazonamenduengatik, haien iritziz, gurasoak dira beren seme alaben heziketaz ardura litezkeen azkenak; beraz, hiri bakoitzean haurtzaindegi publikoak dituzte, eta guraso guztiak, baserritar eta laborariak izan ezik, behartuak
|
daude
seme alabak hogei ilargialdi betetzean haurtzaindegi haietara bidaltzera bertan hazi eta hezi daitezen, adin horretarako pixka bat otzantzen hasiak direla uste izaten baita. Mota ezberdinetakoak dira eskola hauek, gizarte maila ezberdinetakoentzat eta neska nahiz mutikoentzat.
|
|
|
MIREN. Gozatzen ari zara, ezta? Edozertarako prest
|
zaude
semea kentzeko?
|
|
|
AXUNi igarriko diogu pozik
|
dagoela
semearen erreakzioa probokatu duelako. Eta, egoera aprobetxatuz, zirikatu egingo du.
|
|
|
Hala ere, familia batzuetan, Zaragozako ospitaleko genetistaren arabera, eta harekin batera José Bravo, Caceresko Nuestra Señora de la Montaña ospitaleko Larrialdietako Zerbitzuko medikua, oinordetu daiteke: “Gurasoek eritasuna izan badute,% 50eko aukera
|
dago
seme alaba batek edo guztiek gaixotasuna garatzeko”, azaldu du. Kranioinostosi mota desberdinak Kranioinostosi mota desberdinak daude, zenbat edo zein jostura ixten diren.
|
|
|
“Ez du ezer partekatu nahi”, “ezinezkoa da bere gauzak ematea”. Guraso batzuk etsita
|
daude
seme alabek besteekin, batez ere adin txikiko beste haur batzuekin eta anai arrebekin duten jarrera berekoi horren aurrean. Hala ere, portaera hori ez da anormala.
|
|
|
Eskaera postaz (140 eredua), telefonoz(), Zerga Agentziako administrazioetan bertan edo Internet bidez egin daiteke. Ardurapean duen seme edo alaba bakoitzeko familia prestazioak Onuradunaren kargura
|
dagoen
seme alaba bakoitzeko, 18 urtetik beheitiko edo %65eko edo hortik gorako ezgaitasuna duen adineko seme alaba bakoitzeko eta familia harreran, harrera iraunkorrean edo adopzio aurrekoan dauden adingabeko bakoitzeko onartzen den diru kopurua da, betiere ezarritako diru sarreren muga gainditzen ez bada. Laguntza urtean 291 eurokoa da (hilean 24,25 euro), baldin eta onuradunaren urteko diru sarrerak 11.376,66 eurotik gorakoak ez badira, gehi% 15, bigarrenetik aurrera ardurapean hartutako seme alaba edo adingabe bakoitzeko.
|
|
|
Bideo-kamerak haurtzaindegian Zenbait ikastetxek bideozaintzako sistema bat dute, web orriaren bidez eskola eguna igortzeko. Interneteko konexio bati esker, gurasoak ikasgeletara sartzen dira, eta haurtzaindegian
|
dauden bitartean
seme alabek egiten dutenaren lekuko dira. Arreta nola ematen zaien jakiteko modu bat da, baina baita zaintzen dituen pertsonarekin eta gainerako haurrekin nola jokatzen duten jakiteko ere.
|
|
|
Hildako baten ezkontide bat baino gehiago daudenean, horietako bakoitzarekin bizi den denboraren arabera banatzen da pentsioa. Batzuetan, bizirik geratu den ezkontideak ez du alargun pentsiorako eskubiderik, ez
|
dagoelako
seme alaba komunik edo ezin duelako frogatu kausatzailearekin izan duen ezkontzak urtebete iraun duela. Kasu horietan, aurretik bizikidetza egonkorra izan bada, alargunak aldi baterako alargun prestazioa eska dezake, zegokion alargun pentsioaren zenbateko berekoa eta bi urteko iraupenekoa.
|
|
|
Azken hori mantendu egiten da Kode Zibilaren 154 artikuluaren egungo erregulazioan, prestakuntza integrala ematearekin batera. Gurasoei
|
badagokie
seme alabak heztea eta prestatzea, horiek zuzentzeko eta diziplina aplikatzeko gaitasuna izan behar dute. Ildo horretatik, eta kode bereko 155 artikuluari jarraikiz, seme alabek beren gurasoei men egin diete beren ahalmenaren pean dauden bitartean.
|
|
|
Familiako arrazoi bat egiaztatzea. Frogatu behar da mendekotasuna duten senideak edo ezgaitasuna duten seme alabak dituztela ardurapean, edo eskola adinean
|
dauden
seme alabak dituzten familia ugari bateko kide direla. Ez da bestelako familia egoerarik onartuko, agiri egokiekin justifikatzen ez bada.
|
|
|
Madrilgo Bat bateko Heriotzaren Sindromea Prebenitzeko Elkartean, beste semearen sehaska korridorean kokatu behar zuen ama baten kasua gogoratzen du, bere gelatik ikusi ahal izateko. Beste emakume batzuek lotan
|
dauden bitartean
seme alabek arnasa hartzen duten egiaztatzeko sentitzen duten larritasuna kontatzen dute. Villegas, berriz, berea da:
|
|
|
Hogei egunera itzuli ginen, burua makur, finikitu barik eta goseak janda. Ez zen
|
egon
seme iriolearen alegiarik.
|
|
|
Aitortu zien aitxitxeren hezurrak aurkitzea ere badela bere erronketariko bat; zailtasunak handiak eta aukerak urriak izan arren, ahal den guztia egiteko asmoa daukala azpimarratu zien. Ematen du Inasengan berarengan baino biziago
|
daudela
semearen oroimenean aitxitxe Galo ezagutu ez izanak eragindako zauriak.
|
|
|
" Gogoratu seme etxekaltearen parabola ere: aita gehiago pozten omen da haren itzulerarekin, beti etxean
|
egondako
seme zintzoarekin baino."
|
|
2013
|
|
|
2007an atzeman zieten gaixotasuna Fran eta Amaiaren 8 eta 15 urte arteko seme alabei. Gurasoak ziur
|
daude
seme alabak ez direla erabat itsu geratuko. Izan ere, etengabe dihardute lanean gaixotasunaren sendagaia bilatzen ari diren ikerlariei diru-laguntzak emateko eta haien lana sustatzeko.
|
|
|
Esadazu baietz?. Dionixio hain pozik
|
zegoen
semea onera bidean ikusten zuelako, non berba eman baitzion eroango zuela, baita eroan ere, bere momentuan.
|
|
|
–Zera, badirudi horri
|
dagokionez
seme eskrupulurik ez duela falta izan, berehala entzungo duzun moduan.
|
|
|
Ama batek bere 7 urteko semearekin bizi dituen 24 orduak kontatzen ditu. Senarrak bost urte lehenago utzi zuen protagonista, eta bakarrik
|
dago
semea aurrera ateratzeko.
|
|
|
Esadazu baietz". Dionixio hain pozik
|
zegoen
semea onera bidean ikusten zuelako, non berba eman baitzion eroango zuela... baita eroan ere, bere momentuan.
|
|
|
Jatorriz behintzat, bertakoak ziren ere Bigarren Mundu Gerraren aurretik eta ostetik euskaltzale sutsua izan zen Albert Constantin mediku eta hautetsia eta XVIII. mendean bizitu zen Jusef Egiategi historia ikertzaile eta filosofoa. Gauzak horrela, Urdatx Santa Grazik esker txarra die, zinez, atzoko eta gaurko euskararen zaintzaile izan ziren eta
|
dauden
seme horiei. Herri menperatu bateko tragediaren isla...
|
|
2014
|
|
|
Beti erne zegoela ematen zuen. Irribarre neurtuak eta keinu mutuak abisuan
|
zeuden
seme alabei.
|
|
|
Nathan, Gorman eta Salkind en (2005) arabera, eskizofreniaren aurrekaririk ez duten familietan% 1eko probabilitatea dago eskizofrenia jasateko; baina, aitak edo amak eskizofrenia jasan badute, eskizofrenia jasateko% 12ko probabilitatea dute haien seme alabek. Eskizofrenia bi gurasoek jasan badute,% 39ko probabilitatea
|
dago
seme alabek ere nahaste bera jasateko. Anaia edo arreba batek nahastea jasan badu,% 8ko probabilitatea dago besteek ere jasateko.
|
|
|
«Haurdun daudenen ametsak ez dira arbitrarioak», azaltzen du Kovacs ek, baizik eta «egunean zehar izaten ditugun kezka, ideia, oroitzapen, pentsamendu eta bizipenez hitz egiten dute». Hau da, ametsek arrazoi bat dute, eta normala da, haurdun
|
dauden
seme alaben kasuan, beren antsietatea eta gatazkak adieraztea bidean dagoen semeari dagokionez. Amesgaiztoak haurdunaldian, normalak al dira?
|
|
|
«Haurdun daudenen ametsak ez dira arbitrarioak», azaltzen du Kovacs ek, baizik eta «egunean zehar izaten ditugun kezka, ideia, oroitzapen, pentsamendu eta bizipenez hitz egiten dute». Hau da, ametsek arrazoi bat dute, eta normala da, haurdun dauden seme alaben kasuan, beren antsietatea eta gatazkak adieraztea bidean
|
dagoen
semeari dagokionez. Amesgaiztoak haurdunaldian, normalak al dira?
|
|
|
" Askotan gertatzen da gizon batek hori bere baitan duela, gizon batek zerbait egiten duela, hori askotan egiten duela, berak gauza asko egiten dituela, gizon gaztea denean gizon zaharra denean, zaharragoa denean. ...ak tximeleta eta kakalardo bilduma egin nahi zuen eta dena oso kitzikagarria zen beretzat eta orduan dena prestatu zuten eta orduan aitak esan zion umetxoari, zaude ziur zuk egin nahi duzun hau ez dela zerbait krudela, gauzak akatu beraiekin bildumak egiteko, eta semea oso aztoratuta zegoen orduan eta elkarrekin hitz egin zuten horretaz eta zenbat eta gehiago hitz egin horretaz geroz eta ziurragoa
|
zegoen
semea hori krudela zela eta esan zuen ez zuela egingo eta aitak esan zion ume txikiari bera ume prestua zela plazerra alde batera uzteko krudelkeria egiterakoan. Mutila ohera joan zen orduan eta orduan aitak goizean goiz esnatu zenean pipi tximeleta zoragarri bat ikusi zuen gelan eta harrapatu egin zuen eta akatu egin zuen eta orratza bat sartu zion eta semea esnatu zuen orduan eta erakutsi egin zion eta esan zion begira ze aita ona naizen hauxe harrapatu eta akatu izanagatik, mutila oso nahastuta zegoen eta orduan esan zuen bere bilduma osatuko zuela eta hori izan zen eztabaidagai zegoen guztia eta hauxe behin gertatu zen zerbaiten deskribapen txiki bat da eta oso interesgarria da". 15
|
|
|
Alde batetik, Nayarren kasuan ez dago elkarrekin luzaroan egoteko derrigortasun edo asmorik. Bestetik, eta garrantzitsuago, ez
|
dago
seme alabeekin inolako eskubide edo derrigortasunik. Zentzu honetan, Nayarrena ez litzateke familia bat, ez behintzat guk ematen diogun zentzuan.
|
|
|
Zailago ulertzen da aitari domina horrek eman zion poza, J.R.R. Tolkien idazleari, 50 urtekoari. Harro
|
zegoen
semeaz, esan ere egin zuen, harrotasuna, ausardia, ohorea berriro ere, mende erdiko pertsona batek orain, ez da hain erraz ulertzen.
|
|
2015
|
|
|
Ramsay andreak, ordura arte trankil eserita
|
egona
semea besoetan hartuta, kemena bildu eta, erdizka itzuliz, bazirudien esfortzu bat eginda zutitzera zihoala, eta energiazko ibai zuzen bat, aparrezko zutabe bat isuriko zuela airera, aldi berean itxura animatu eta bizikoa, bere energia guztiak indar bihurtzen ari balira bezala, sua eta argia emanez, isilik eserita egon arren, galtzerdiari berrekinda?, eta joritasun goxo hartan, biziaren iturri et... Errukia nahi zuen.
|