|
2000
|
|
|
Eskubiderik aitortzen badiogu naturalezari, bizitza emateko eskubidearen eskutik heriotza emateko eskubidea dator. Naturalezan errotuta
|
dago
heriotz zigorra. Naturaren zuloan sartu nahi dugula politika erranen nuke nik, balizko zuzenbide edo etikaren naturalaren gainean oinarritzen dugunean.
|
|
|
Aukera horrek ahalbidetzen du hain zuzen errorea, baina baita askatasuna eta egiaere. Hau guztia, bestalde, estu estu
|
dago
heriotzari loturik. Filosofiaren muinera heldugara hemen.
|
|
2001
|
|
|
Horixe baita pertsonaia gazte honek nobelan irudikatzen duena: desioa, debekua eta abismoaren amaieran
|
dagoen
heriotza. Misterio edo fantasiazko narrazio askotan bezala, argazki baten azterketak erakutsiko dio heriotzaren ikurra lepoan daramaten emakumeok debekatutako desioaren ikurrak direla.
|
|
|
Horixe baita pertsonaia gazte honek nobelan irudikatzen duena: desioa, debekua eta abismoaren amaieran
|
dagoen
heriotza. Misterio edo fantasiazko narrazio askotan bezala, argazki baten azterketak erakutsiko dio protagonistari heriotzaren ikurra lepoan daramaten emakumeok debekatutako desioaren ikurrak direla.
|
|
|
Horixebaita pertsonaia gazte horrek nobelan irudikatzen duena: desioa, debekua etaabismoaren amaieran
|
dagoen
heriotza. Misterio edo fantasiazko narrazio askotanbezala, argazki baten azterketak erakutsiko dio protagonistari, heriotzaren ikurralepoan daramaten emakumeak debekatutako desioaren ikurrak direla.
|
|
2002
|
|
|
Deskuiduan inork ikusi bazaitu, jende artean ikusiko zintuen. Ez
|
dago
heriotza horren lekuko izan zarela esan dezakeen inor. Hori guk bakarrik dakigu:
|
|
2003
|
|
|
Espainiako hiru ospitalek gibel artifizialak garatzen dituzte, transplante baten zain
|
daudenen
heriotza tasa murrizteko
|
|
|
–Aktore adiskide batekin hitz eginda
|
zegoen
heriotza antzezteko. Entseguak ere egin zituzten behin eta berriz, eta ez nuela inolako arriskurik esaten zidaten, aski nuela egun horretan batzordeko norbaiti, zuri esate baterako –eta begirunez begiratu zidan–, telefonoz dei egin, heriotzaren berri eman eta prestaturik zituzten frogak, lehen eman dizkizudanak, erakustea eta ondoko egunetan jendaurrean burumakur, goibel eta samindurik agertzea, aski nuela hileta egunean eta omenaldikoan malkoren batzuk isurtzea edo, ezin banuen, betaurreko beltzak jantzirik, nire itxura urrun eta ausentearekin ibiltzea, hori oso ondo egingo nuela esan zidaten, dagoeneko alargun aire bat hartzen hasia nengoela-eta.
|
|
|
Zergatik gara hiltzen? Zer
|
dago
heriotzaren ondoren. Galdera hauek guztiak egiten ditu poetak.
|
|
2004
|
|
|
Espainiako merkatuan
|
dauden
heriotzagatiko aseguru gehien gehienak aldi baterako berriztagarriak dira, hots, urtero urtero hurrengo urteko kostua kalkulatu eta prima horrela ordaintzen da.
|
|
|
EINek emandako datuen arabera, 2003 urtean hilkortasuna murriztu egin zen 2002tik maiatzera bitartean, eta handitu egin zen ekainean (618), uztailean (1.882) eta abuztuan (4.230). Azterketa ofizialaren arabera, “2003ko abuztuan Espainian izandako heriotzak aurreko hiletako arrazoi berengatik gertatu ziren, eta ez
|
dago
heriotza horiek garaiz aurretik edo osasun aldetik saihesteko moduko heriotza arrazoiak gehitu izanaren susmorik”. Hiru uhin Carlos iii.a Osasun Institutuaren lanak zehazten duenez, hiru heriotza uhin garrantzitsu izan ziren:
|
|
2006
|
|
|
Zer balio zuen hildako baten biziak? Edo bizirik
|
zegoenaren
heriotzak. Egia esan, borreroak beti kexatu ziren gutxi kobratzen zutelako, «gaizkien ikusitakoak eta gaizkien ordaindutakoak!» esan zuen behin Sevillako Audientziako borreroak, orain dela ez hainbeste.
|
|
|
Hala ere, ikuspegi estoiko horiek ere bizitzen lagundu izan digute. Eta gainera, egia da bizitzaren ordenamendu berean ezarria
|
dagoela
heriotza. Unamunok idatzi zuen bezela,, morir es la costumbre?.
|
|
|
Izan ere, Kojeveren ustez, adieraren eta morfemaren, izanaren eta izenaren arteko berezko loturarik ezak ahalbidetzen du errorea, baina baita askatasuna eta egia ere, eta guztia estu estu
|
dago
heriotzari loturik. Filosofiaren muinera heldu gara hemen.
|
|
2007
|
|
|
Eta Alemania nazian eta samuraien Japonian odola eta ohorea hurbil egote hori ez da berdina. Inprobisatzen ari naiz, baina Mishimaren harakirian
|
dagoen
heriotzaren erritualizazioak ez du zerikusirik ez nazien heriotzarako deiaren utilitarismo belizistarekin, ezta gerra galdu ondoko suizidio ugarien ihesarekin ere.
|
|
2008
|
|
|
Basakeria hark sabela urratu zion eta oinez hasi zen, korrika, tribu hartatik urrundu nahi zuen. Geldirik
|
egoteak
heriotza zekarren tribu hartatik aldendu nahi zuen. Tupust egin zuen lur pila batekin eta lurrera erori zen.
|
|
|
Denbora kontua da, badakizu. Irakurtzen duzun letra bakoitzeko gertuago
|
zaude
heriotzatik; eta 43 letra besterik ez zaizkizu gelditzen amaierarako.
|
|
|
ere etortzen zaizu zurekoi, zenbatetan sentitu dugun hauskortasuna. Besoa haustea, kolperen bat espero dezakezun bihurgunean, hortxe
|
dago
heriotza bere Senegalgo uniforme eta guzti, bere auto amerikano eta guzti, bere arma europar eta guzti. Ez daude jadanik.
|
|
|
Herrialde industrializatuetan, arazo larriak izaten dira ospitaleratutako pazienteetan egindako ebakuntza kirurgikoen %3 eta %16 artean, eta ezgaitasun iraunkor edo hilkortasun tasa lotuak %0, 4 eta %0, 8 bitartekoak dira, zenbait ikerketaren arabera. Garapen bidean dauden herrialdeetan, kirurgia handiko ebakuntzei
|
dagozkien
heriotza tasak %5 eta %10 bitartekoak dira. Aipatutako ikerketen arabera, konplikazio horien erdiak saihestu litezke.
|
|
|
Orain, Iranek, Saudi Arabiak, Sudanek, Pakistanek eta Yemenek taldeko debekuarekin bat egitea besterik ez da falta, “haurtzaroan egindako krimen batek beste inor ere egin ez dezan”. Gaur egun, ehun adingabe baino gehiago
|
daude
heriotza zigortuta bost herrialde horietan, apelazio judizial baten emaitzaren zain. Kasu jakin batzuetan, finantza konpentsazioaren trukeko negoziazioek indultua lortzea lortzen dute.
|
|
|
Irango legeak bederatzi urte neskentzat eta hamabost urte gizonentzat definitzen ditu. Gaur egun, 130 gazte baino gehiago
|
daude
heriotza zigortuta. Erregistratu gabeko jaiotzen portzentaje handiak adina frogatzea zailtzen du Saudi Arabiako legeek ere epaileen esku uzten dute zigorra ezartzeko erabakia, hamabost urtetik edo pubertarotik, lehenengo gertatzen dena.
|
|
|
–Japoniak lotsaren kultura dauka. Jendea sinetsita
|
dago
heriotza dela delitu batzuk ordaintzeko modu bakarra?, idatzia dauka Justizia ministro ohi Okihara Yasuokak. Irailaren 24tik herrialdeko lehen ministro den Taro Asok arrazoia eman nahi dio.
|
|
|
Badirudi gure belarri motz hauek ere jarri direla" desagertu" aditu eta hiltzearekin pentsatzera; ezkutuan, itzalean eta begi publikoen bistatik
|
dagoena
heriotzaren erreinuan balego bezala. bazter guztietan agertzea dela uste izateraino amildu garelako da hori; bizi dena agertzen dela, eta bizitzea agertzea dela sinetsi dugulako.
|
|
|
Ez
|
baitago
heriotzarik
|
|
2009
|
|
|
Imajinatu dezaket kanpo base hartan bera... Bere ilusio ta amets guzia juan da gainbehera, ikurrinarekin juan nahi zazpi milako batera, ta orain Makalun
|
dago
heriotzaren bandera.
|
|
|
Zehatzago, Txinan munduko gainontzeko herrialde guztietan baino hilketa gehiago egin zituzten. Europan, Bielorrusian baino ez
|
dago
heriotza zigorra indarrean.
|
|
|
Miguel Sanz Nafarroako Gobernuko presidenteak jakinarazi duenez, momentuz ez
|
dago
heriotza arriskurik Iruñeko Amaren Bidea erietxean dagoen 54 urteko emakumearentzako.Gainera, Exekutiboko buruak esan du Nafarroan gripeari aurre egiteko eta gripea hautemateko osasun kontrol guztiak martxan daudela.
|
|
|
First Choice bidaia agentziak 350.000 euro eman dizkio gizon bati, 2004an Venezuelan eztei bidaian
|
zegoela
heriotza eragin dezakeen gaixotasun bat harrapatu zuelako.
|
|
|
Gandiaga hein batean primitibo bat zen, eta hein horretan heriotza naturala da; edo, hobeto, ez
|
dago
heriotzarik. Lehen gizakiarentzat mendi gainak, ibaiak, basoa biziak ziren (Natura berdin bizia).
|
|
|
|
Badago
heriotzaren beldur natural bat(, natüral da gizonari bere biziaren, eta haren konserbazioniaren maite ükhaitia, dio Tartasek), baina badago ikara edo larritasun bat kulturak artifizialki sustatua ere, heriotza eta infernuarena?, hori erlijioak egin izan du gure kasuan, bera izan delako guri tradizio transmititu izan diguna, modu bulgarizatuan badarik ere, jeneralean judu kristauagaz nahastu eta bategina, biak ezin bereizi ahal izateraino.
|
|
|
Beraiek hasi zuten gezurrak geroz eta harrapatuagoak aurkitzen dira denak, ezikusi nahiaren nahiz denek etortzen ikusten duten heriotza ikusi ezinez. Borondate kolektibo itsu bat
|
dago
heriotzaren errealitatea eginahal guztiz ukatzeko.
|
|
|
ABEL. Bai, baina horren oinarria nire hitza zuan. Eta ez
|
zagok
heriotza egiaztatzen duen ezer.
|
|
|
etxetik desagertu zen. Bestepertsona batzuei buruz, ematen du bizi ere ez zirela egin, ez
|
dago
heriotza agiririk, erregistratu ere ez zituzten egin. Beste batzuetan:
|
|
|
Garaian modan
|
zeuden
heriotza eszenak, batez ere heroiak bere burua amildegi batetik behera botatzen zuenekoak. Halakoak behin eta berriz eginda, mina hartu zuen belaunean.
|
|
|
Herrialde gehienek ez erabiltzea erabaki zutela ondorioztatu dute txostenaren egileek. AIren arabera, herrialde horien jarrerak erakusten du nazioartean gero eta adostasun handiagoa
|
dagoela
heriotza zigorraren inguruan. Hain zuzen ere, gero eta gehiagok uste dute heriotza zigorra eta giza eskubideen errespetua ez direla bateragarriak.
|
|
|
Albiste ona hauxe da: herrialde gutxi batzuk egin zituzten iaz exekuzioak, horrek erakusten du gertuago
|
gaudela
heriotza zigorrik gabeko mundu batetik, adierazi du Khanek.
|
|
|
Horiek guztiak faktore garrantzitsuak dira. Baina, hala ere, ez da ulertzen zein alde ikaragarria
|
dagoen
heriotza batzuen eta besteen artean. Zergatik?
|
|
|
Baina ohitura horiek galdu ahala, heriotzak ere geroz eta leku txikiagoa du gaur egungo bizitzan. Biziari lotuta
|
dago
heriotza, ordea, eta, Goienetxeren hitzetan,, bizitzako parte bat, dela ulertuz bizi litzateke.
|
|
|
–Gogoratu Epikurok esandakoa: gu garen bitartean, ez
|
dago
heriotza; eta heriotza etortzen denean, ordurako ez gara existitzen.
|
|
|
Horretan ari zela, gogora etorri zitzaion duela egun batzuk Brunok Epikurori hartutako esaldi hura: gu garen bitartean, ez
|
dago
heriotza; eta heriotza etortzen denean, ordurako ez gara existitzen. Beraz, galde egin zion bere buruari Irenek, heriotza eta ni bateraezinak bagara, non dago arazoa?
|
|
2010
|
|
|
Izen iluna, duela urte asko gertatutako gertaera beltz baten lekuko. Frankisten zerbitzura
|
zegoen
heriotzaren eskuadroi batek hiru lagun hil zituen txoko horretako bihurgunean. Isilpean lurperatutakoen izenak ahaztu ziren, eta herritarrek erabilitako izen ilunak baino ez zion eutsi denboraren joanari.
|
|
|
Hala ere, Coggonek ondorioztatu du garbiketa egin aurretik ere poluzio maximoa jaso zuen langile batek jasotako dosia urteko 1,9 milisievert ekoa izango zela; zentral nuklearretako langileentzat ezarrita dagoen dosiaren hamarren bat. Coggonek dio seguru
|
dagoela
heriotzak kointzidentzia hutsa izan direla.
|
|
|
oximoron ezinezko bat da. Horregatik
|
nago
heriotza zigorraren kontra, munduan egin daitezkeen epaiketa bidezko ustezko guztiak berez baitira bidegabeak, datu batzuen faltan. Beste gauza bat da gizarteak, bere burua babesteko, hartu behar dituen neurriez jardutea eta neurri horien izenean nola halako justizia bat aldarrikatzeko eskubidea aitortzea, baina justizia hori Justiziarekin parekatu nahi izatea, gobernu guztiek, diktadurek bereziki?
|
|
|
Izan ere, egilea filosofia irakaslearen saio librea da liburua, aurkibiderik, egitura gidoirik edo genero didaktikoen ardatzik gabe eratua. Hizpidera etorri bezala esanak
|
daude
heriotzaren eta ezerezaren, kristatuasunaren edo Jainkoaren aurrean ernetzen diren galderak, Gandiagaren belaunaldikoek planteaturiko nortasunaren eta kezka espiritualen, sozialen edo kulturalen ingurukoak, eta beste hainbat hausnargai.
|
|
|
Eta datu guztien faltan, justizia objektiboa —Justizia— oximoron ezinezko bat da. Horregatik
|
nago
heriotza zigorraren kontra, munduan egin daitezkeen epaiketa bidezko ustezko guztiak berez baitira bidegabeak, datu batzuen faltan. Beste gauza bat da gizarteak, bere burua babesteko, hartu behar dituen neurriez jardutea eta neurri horien izenean nola halako justizia bat aldarrikatzeko eskubidea aitortzea, baina justizia hori Justiziarekin parekatu nahi izatea, gobernu guztiek —diktadurek bereziki— nahi izaten duten bezala, iruzur hutsa da, baita autoritatearen krimenak zuritzeko alibi bat ere.
|
|
|
– Orduan ez nekien hilko nintzenik. Ez
|
dago
heriotzaren pareko ezintasunik.
|
|
2011
|
|
|
Derioko kanposantuko horma honetan fusilau ebezan 1937ko agorrilaren bostean busturiarrak. joan gura izan eban epaitegira, baina Gestorako partaideen jarrerea ikusita bakarrik joatea erabagi eban. Joan zanerako, ostera, berandu izan zan eta ez zan
|
egon
heriotz zigorrak atzera botateko modurik.
|
|
|
Aurkibide orokorreko aipamenari dagokion orria ere haizeren batek eraman duela dirudi: ez
|
dago
heriotza zigorren liburuan dagokion lekuan, eta bistan da baten batek jo eta erauzia dela bertatik, aspaldi. Atzo, kafea hartu eta irtetera nindoalarik, esatekotan egon nintzaion artxibozainari arrazoi zuela bere errezeloan, eta lapitzez idatzitako historia horietako bat aurkitu uste nuela neuk ere nire ikerketan.
|
|
|
zeren, bere eguneroko bizimoduak baldintzatua, gaitz fisiko moral izugarri batek jota egon baitzitekeen: horregatik
|
nagok
heriotza zigorraren kontra, printzipioz, ez zekiat ongi azaldu dizuedan.
|
|
|
Antzeko zerbait gertatzen zaigu askotan estreinatzera iritsi gabeko maitasun istorioekin edo azkarregi zapuztu direnekin ere. Bizi izandakoak ahazten ditugu eta goizegi hil zirenek irauten dute, izateko eskubidea errebindikatuz edo mintzo zaizkigu, eta seguru
|
nago
heriotzako orduan ere gure bizitzako alde bete gabe horren damuak goibelduko gaituela gaizki eginenak baino areago.
|
|
|
Gaur ez zait emaztea bisitan etorriko, dut beraz agurtu. Horrek esperantza ematen dit,
|
badago
Heriotza engainatzerik: emaztea agurtzeko denbora eskatu nion, baina gezurra zen, lanean baitago.
|
|
|
–Mende honetan gertatu den sarraskirik handienetakoa gertatu zen koloniaren administrazio kontrola portugaldarrek utzi eta 1975ean Indonesiako armadak Ekialdeko Timor inbaditu zuenean. (?) 200.000 timortarrek baino gehiagok galdu zuen bizia armadak eta armadaren esku
|
zegoen
heriotz eskuadroiak eragindako sarraskian?. Pedro Ceinos,. Timor, la Isla de la Muerte?, Minorías Étnicas, 1990, 64 or.
|
|
|
Sastrakadiaren txoko guztietan
|
dago
heriotza. Kilometro
|
|
|
Konposatu bioaktiboak naturan duten forma kimikoaren eta landareen gainerako osagaien ekintza sinergikoaren ondorioz, antioxidatzaileak eta bitamina naturalak, landareenak, gehiago eta hobeto xurgatzen dira laborategian baino. EROSKI CONSUMER aldizkariaren ‘Antioxidatzaileen falazia’ artikuluan adierazten den bezala, ez
|
dago
heriotza tasa prebenitzeko antioxidatzaileen gehigarrien erabilera babesten duen proba mediko edo zientifikorik. Are gehiago:
|
|
|
Sasoiko nago. Badaukat gorputzean indarra eta bizitzen jarraitzeko gogoa, baina jakitun
|
nago
heriotza ate joka daukadala. Espainiako erregearen soldadu ugari dabil gure Baso inguruetan eta, lehentxoago edo gerotxoago, aurrez aurre egokituko gara.
|
|
|
" Morir es la costumbre". Eta egia da," morir es la costumbre", denok hiltzen gara, hilko gara eta bizitzaren ordenamenduaren baitan
|
dago
heriotzaren ordenamendua ere. Prozesu biologiko bat da, eta sortzen gara eta bukatu egin behar dugu.
|
|
|
Zergatik samintzen nauzue hainbeste musika oldarkor arnastuek zuen exaltazio zorabiatuekin harmoniak bere argudio harrigarriak oinazea eta penaren gainetik dituenean eraikitzen, madarikazio bat ote dagoen azkenean sormenaren labirinto zehaztu ezinetan hor, zigiluz hertsitako adileku besteratuetan, esaidazu zergatik, Johann Sebastian, zure esakera bakoitzak bortizki naraman otoitzaren erpinean
|
legokeen
heriotzera, amets bat bailitzan edo agian loaren azken nagia, zor genien haientzat errukirik ez denean gelditzen hortxe musika batzuen lanturua baizik, esaidazu non dauden galdutakoak zer sonata edo zer adagiotan trabatuak, gu eta haien artean misterio izugarriaren itzala baizik ez denean gelditzen.
|
|
2012
|
|
|
Inpunitatea ikaragarria da. Badirudi kezkatuago
|
daudela
heriotza horiek ezkutatzeaz, presoen osasun eta bizitza eskubidea bermatzeaz baino. Onartezina da.
|
|
|
ETAko presoei politikoak deitzea ez zaiola ongi iruditzen esan du. Presoak preso
|
daude
heriotzak eragiteagatik, edo saiatzeagatik, laguntzeagatik, eta hori ez da politika, adierazi du.
|
|
|
Zeren Markezek bazekizkian heriotzaren inguruko teoriak, regresioak egin zizkian... Hi seguru
|
hengoen
heriotzaren aurrean.
|
|
|
Liliputen ipar ipar ekialdean kokaturiko irla bat da Blefuscuko Inperioa, zazpiehun metroko itsasarteak bakarrik banatzen duena. Artean ikusi gabea nintzen, eta inbasioa prestatzen ari omen zirela jakin ondoren, ez nintzen kostaren alde hartan agertzen, arerioaren ontziren batek aurkituko ote ninduen beldurrez; haiek ez zuten nire berri, gerra garaian bi Inperioen arteko harreman guztiak zeharo debekaturik
|
baitzeuden
heriotza zigorpean, eta gure Enperadoreak enbargoa zuen ezarria edozein ontzirentzat. Arerioaren ontziteria osoa harrapatzeko eratutako egitasmoa jakinarazi nion Enperadoreari; ontziteria, gure zelatariek baieztatu zigutenez, portuan zegoen ainguratua, lehen haizeekin itsasoratzeko prest.
|
|
|
Jaiotzetik 18 hilabetera arte, haurrak ez du heriotza kontzeptualizatzeko bidea emango dion denboraren noziorik. Ez
|
egotea
heriotzarekin parekagarria da. 18 hilabetetik bost urtera arte, heriotza gertakari itzulgarria da, eta loarekin eta mugiezintasunarekin lotzen da.
|
|
|
Horrela, nahiz eta prioiak espresuki gehituak ez izan, behien elikaduran osagai horiek sartuta gizon emakumeenganako kutsadura bideratuko litzateke. Gaixotasun horretan nerbio sistemaren etengabeko endekapena
|
dago
heriotzara heldu arte. Behien kontsumoaren bidezko gaixotasun honen kasuak 1990eko hamarkadan agertu ziren eta Ingalaterran gertatu dira nagusiki.
|
|
|
" Honi denari eusteko [Bigarren Mundu Gerraz ari da] ahulegia naiz, eta Lotte [bere emaztea] koitaduak ez du erraza izan nirekin, batik bat bera ere gaixotu egin delako". Argazki bat ere
|
badago
heriotza osteko momentukoa. Diario de Noticias Porto Alegre egunkarikoa ikusi dut nik.
|
|
2013
|
|
|
Bizpahiru urte dutenetik umeek badute heriotzaren berri, haren esanahia erabat ez ulertu arren, gutxienez 10 urte bete arte. Izan ere, ez dira jabetzen ez
|
dagoela
heriotzatik itzultzerik; are gutxiago, txikienen kasuan, eurak ere hilko direla.
|
|
|
Txapelketaren zati handi bat zozketa bidez erabaki zen, eta Jesus Garcia Ariño eta Luciano Juaristi buruz buruko txapeldun ohiek esku ona izan zuten bolatxoak ateratzen, lau adar oso orekatu egituratu baitzituzten. «Ez
|
dago
heriotzaren multzoa deitzeko moduko adarrik», laburbildu zuen gero Iñaxio Errandonea Aspeko zuzendari komertzialak. Eta egia zioen.
|
|
|
Neruda prostatako minbiziak eragindako metastasiak jota hil zela dio ikerketaren ildo batek, baina Santiagoko Santa Maria ospitalean
|
zegoela
heriotza norbaitek eragin ziola uste dute askok, 1973ko estatu kolpearen ostean.
|
|
|
Arma kimiko gisa erabiltzeko gizakiak asmatu duen nerbio gas bortitzena VX nerbio gasa da, baina
|
badaude
heriotza eragiten duten beste substantzia batzuk ere, tartean mostaza gasa eta zianuro hidrogenoa.
|
|
|
–Eta
|
badaude
heriotza bizitza berri baterako ataka gisa ulertzen dutenak ere. Rabindranath Tagorek esaten zuen heriotza ez dela argia amatatzea, eguna zabaltzen hasi delako lanpara itzaltzea baizik, erantsi nion, gustuko nuen beste aipu bat gogoratzearren.
|
|
|
Bere bikotekidea bat batean hiltzearen ondorioz hasi zen Sara heriotzaren gaia ikertzen. Sarak ondorioztatu du heriotza tabua dela askorentzat eta eskoletan ez
|
dagoela
heriotzari aurre egiteko baliabiderik. Irakasleei galdeketak egiteaz gain, haurrekin gaia lantzeko ipuinen bibliografia zabala eta metodologia prestatu ditu.
|
|
|
Irakasleen iritzia jakitea interesatzen zitzaidan nik neukan ustea baieztatu edo gezurtatzeko. Hala, hainbat irakasleri galdetegi bat pasa nien eta ondorioetan jasota
|
dago
heriotzaren aurrean ez dutela inongo baliabiderik.
|
|
|
Azterlan honetan esan dut, lehen ere, pertsona asko kezkatuago
|
daudela
heriotza txar batekin, behar bezalakoak diren kalitate estandarrik gabe hiltzearekin, heriotzarekin berarekin baino. Heriotzaren kalitatea hobetzeko xedez, izan norberarena edo gainerakoena, mesedegarria izan daiteke gogoetetan eta eztabaida sozialetan sakontzea hiltzeko prozesuari edo eutanasiari berari lotutako gai jakin batzuen inguruan.
|
|
2014
|
|
|
PSOEren, EAJren eta EEren «demagogia» ere kritikatu zuten, errua Euskal Askapen Mugimenduaren gain jartzegatik. «Nor
|
dago
heriotza honen atzean. Ikerpen lanerako oinarrizko irizpidea da galdetzea deskontrol politikoa egokitzen duen ekintza hau noren alde bihurtzen den galdetzea da».
|
|
|
Baina Hagen Alberichen semea da, eta Siegfried bera ere madarikatua da, bere hatzetik eraztuna pasatu duelako. Pertsona gizajoak madarikazioarentzako tresna osagarriak dira; gainera, jainkoen amaierarekin, sorginkeria balitz bezala desagertzen dira, ez
|
dagokien
heriotza batek gaindituta. Beste historiaurre arkaiko moduko batean gaude, lainotsua da, bizitzaren gauzak ez daude oraindik dagokien lekuan.
|
|
|
Berdinketa
|
dago
Heriotzaren
|
|
|
Missourin
|
badago
heriotza zigorrik?
|
|
|
Irlandan ez
|
dago
heriotza zigorrik,
|
|
2015
|
|
|
Denok pasatu beharra dugu hortik, nahitaez bete beharreko fasea da heriotzarena. Hausnarketa egin beharra
|
dago
heriotzaren eta bizitzaren inguruan, eta daukagunari balioa eman, ezinbestekoak ez diren gauzei horrenbesteko garrantzirik ez emateko.
|
|
|
Bai, nik uste dut beharrezkoa dela. Bizitzaren barruan
|
dago
heriotza, guk nahi eta nahi ez. Lan hau ilusioa da niretzat, ibiltzen jarraitu ahal izateko eta bizitzen jarraitu ahal izateko ilusioa.
|
|
|
Tonu orokorra aski iluna da, heriotzaren presentzia handiarekin aldizkariko testu gehienetan. Egia da eskelena, esaterako, txantxetan egindakoa dela, tonu burlatian, baina testuen tituluetara begiratu besterik ez
|
dago
heriotzaren presentzia handiaz jabetzeko: " Bigarren heriotzotoitzak"," Gizagaixo batek bere burua bota nahi du"," Hiltzaile batek zenbait erretrato egiten dizkio bere maiteño begi gabeari".
|
|
|
Soro horiek ez dira mundu honetakoak, ez
|
daude
heriotzaren alde honetako aldean, hil ondorengoan baizik. Aaruko Soroak beste mundukoak dira, alegia.
|
|
|
Horrela, Frankenstein filmean, munstroak nahi gabe neskatila itotzen duenean, haren aitak herria zeharkatuko du hildako alaba besoetan dakarrela, herritarrengan errukia eragin eta munstroarekiko gorrotoa piztuz. Far westeko filmetan zein gangster film askotan, hiltzear
|
dagoenari
heriotza samurtzeko era bat da pietatearen figura: hiltzear denaren azkeneko hitzak entzuteko, osoki besoetan ez bada, magalean hartuko du bere ezkutari finak aldian aldiko Kixote hilzorikoaren burua, kidearen heriotza zein bizirik geratzen denaren dolua hein batean samurtuz.
|
|
|
9 Erlijioso bizitzari uko egiten diona, haragizko bekatuan erortzen dena, munduan
|
balego
heriotza zigorra lukeena, eta apalak izan nahi ez dutenak eta beren errua aitortu nahi ez dutenak, beude betiko kartzelan; bitarte horretan haiek beren pazientzia eta bihotz berritzea ongi erakutsirik, haiengatik otoitz egiten dutenek gomendaturik, ama priorearen oniritziaz eta bisitariaren bidez kartzelatik askatzea merezi ez badute. Eta kartzela horretan dagoena konturatuko da boza galdu duela, bai bozkatzeko bai bozkatua izateko, eta baita lekua ere; eta legezko ekintzetatik eta ofizio orotatik kanpo geratuko da.
|
|
|
Ohi bezala, eskuan fusilatzeko aukeratuak izan ziren presoen zerrendak zeramatzaten. Galerian lerrokatuta
|
zeuden
heriotza zigorraren eskaera fiskala zuten presoak, nire lagun aita seme haiek barne. Funtzionarioa mahaitxo batera eseri, puru bat mantso mantso atera, zigarroa piztu eta erretzen hasi zen, zupada luze eta sakonak ematen zituelarik.
|
|
|
Behin batean, sarean arrainik zegoenetz ikustera pulunpatu nintzeneko, pargo tipi bat antzeman nuen sarean trabatua; haren inguruan bildurik, karramarroak ari zitzaizkion begiak jaten. Bai ordea, arraina geldirik zegoen, ez zuen dar dar ere egiten bizirik izanagatik, brankiak aldika hantu egiten zituen-eta; hantxe
|
zegoen
heriotza noiz helduko, ezinago duin, aladura krudelenean egonagatik ere!
|
|
|
Krudela da gizakia bere hilkortasunaz jakitun izatera kondenatzen duen patua, tristea heriotzaren irudiak kutsatutakoaren bizimodua. Abaituaren baitan lotuta
|
daude
heriotzaren beldurra eta bizitzarena. Halatan, ez da heriotzaren aurka matxinatuko; aitzitik, etsipenez makurtuko da heriotzaren aurrean.
|
|
|
" Hemen dago bizitza, hemen
|
dago
heriotza.
|
|
|
Jaiotza beti
|
dago
heriotzak zikinduta.
|
|
2016
|
|
|
Egoera gogorra izanagatik, beste presoez ere oroitu zen: " Atzo Lauaxeta fusilatu zutela uste dut, beste martir bat, asko
|
daude
heriotzara kondenaturik. Denon trukaketa ahalik eta lasterren egin ezazue, egoera horretan bizitza ikaragarria baita".
|
|
|
Lagunarteko keinu horiekin amaitu dira azalpenak, eta bidaia koadernoan erantzunik gabe gelditu da galdera: ba al
|
dago
heriotzaz aritzeko desegoki ez den hizkuntzarik?
|
|
|
Ez nuen inoiz jakin non hobiratu zintuzten. Nire oinazea arindu zuen gauza bakarra izan zen ez zinela bakarrik
|
egon
heriotza eman zizutenean, eta ez zizutela bakarrik lur eman.
|
|
|
Algortako Ezker Abertzaleak azaldu duenez, Gudari Eguna" borrokan bizia eman dutenak" oroitzeko baino gehiago da: " gogoan ditugu, bai, bihotzean daramatzagu, gure oroimen kolektiboaren funtsezko atala dira; baina egun horren benetako esanahia ez
|
dago
heriotzarekin loturik, bizitzarekin baizik". Eurek goraipatzen duten bizitzak" oso esanahi zehatza" du:
|
|
|
Motz geratuko ginateke Gudari Eguna borrokan bizia eman dutenak oroitzeko eguna besterik ez dela pentsatuko bagenu. Gogoan ditugu, bai, bihotzean daramatzagu, gure oroimen kolektiboaren funtsezko atala dira; baina egun horren benetako esanahia ez
|
dago
heriotzarekin loturik, bizitzarekin baizik.
|
|
|
Wallander ere, segurutik Suediako polizia gehienak bezala, ez
|
zegoen
heriotza zigorraren aurka, ez erabat.
|
|
2017
|
|
|
Zahartzen ari naizenez, gainera, geroz eta garrantzi handiagoa dauka. Egunerokoan ez gara horretaz konturatzen, baina hortxe
|
dago
heriotza, edo heriotza ez, baizik eta hilkortasuna, hilkorrak garela eta une hori iritsiko dela, eta nola markatzen gaituen horrek gure arteko harremanetan eta tira-biretan. Niretzat gai garrantzitsua da.
|
|
|
Gure amama Benitak goizero eskatzen zuen orrazteko, eta kolonia franko bota ondoren, etxeko atarian esertzen zen lasai. Amama Ramonak iloben ilobak ikusi zituen jaiotzen, eta presa handirik gabe
|
zegoen
heriotzaren zain. Armairuan gordeta zeukan hilkutxan jantzi ziezaioten nahi zuen arropa, eta etxeko ilobarik zaharrenari gogorarazten zion tarteka.
|
|
|
Gauza, debekua, ttipia da, baina desobedientzia, handia. Eta hala, justuki dago gure kontra sententzia emana, justuki
|
gaude
heriotzara kondenatuak, eta ez dakigu noizko.
|
|
|
Mors et vita in manibus linguae (Es 18:21). Mihiaren eskuan
|
daude
heriotza eta bizitza, gerla eta bakea.
|
|
|
–Jende arruntak? ustez zuen autodiziplina murritzaren erakusle, XVIII. mendean Ingalaterran 160 lege hauste
|
zeuden
heriotzarekin zigortuak (Linebaugh 1992), eta urtero milaka lagun, arrunt, kolonietara eramaten zituzten edo galeretara zigortzen.
|
|
|
Gehienetan hilekin gertatzen denaren kontra, Micaelaren gorpua ez
|
zegoen
heriotzak dakarren zorrozte eta zurbiltze prozesuak jota. Bere gaztaro onenaren freskotasuna eta alaitasunari eusten zien haren aurpegiak.
|