|
2008
|
|
|
Begiak itxi, beraz, onartu ez, eta onarpen ezetik, ondorio larriena dator: ezin aurrea hartu, dagoeneko gure herrian ere finkatuta
|
dagoen
genero terrorismoari. Nahiz eta noizbehinka, zoritxarreko gertakari larriek esnarazten gaituzten gure logale goxotik.
|
|
|
Gizarteari, erakundeei eta legeari
|
dagokigu
genero indarkeriaren aurkako erantzun tinko eta erabatekoa ematea. Dagoeneko ezin da beste aldera begiratu, ez dago isiltasunerako tarterik.
|
|
|
Telesailez gain, teknologia berriek ekarri dituzten genero edo filmak egiteko modu berriein ere erreparatu beharra dagoela jakinarazi du idazleak, horietan erreparatuz bakarrik egin omen baitaiteke zinemaren etorkizunaren gaineko hipotesiak. Canok aipatutako bideo egunkaria da modan
|
dagoen
genero berrietako bat. Baina edonoren esku dagoen aukera bat ere azpimarratu du idazleak:
|
|
2009
|
|
|
Tokiko Administrazioko kontseilariak, Amelia Salanuevak, esan berri du Nafarroako Tokiko Inbertsioen Planak eta Tokiko Inbertsiorako Estatu Funtsak lanpostuak sortuko dituztela Foru Erkidegoan 20.000 lagunentzat baino gehiagorentzat. Andrea elkartekook, Estatuko beste emakume talde batzuek egin duten bezala, kezka agertu nahi dugu, eta galdetu nahi diogu kontselariari ea egina
|
dagoen
genero eraginari buruzko txostena; izan ere, Berdintasunerako 3/ 2007 Legeko 19 artikuluaren arabera, horrelako txostenak egin beharra dago xedapen orokorreko proiektuak eta ekonomia, gizarte, kultura eta arte arloetan garrantzi berezia duten planak egin eta Ministro Kontseiluaren onarpena behar dutenean. Zehatzago, galdetu nahi diogu ea bete den abenduaren 3ko 14/ 2004ko Foru Legea, genero eraginari buruzko txostenak aurkeztu beharrari buruzkoa.
|
|
|
Nola bermatuko da krisirako irtenbideak bidezkoak izatea bai gizonentzat eta bai emakumeentzat? Pertsona horiek guztiak jantzita
|
daude
generoaren eta aukera berdintasunaren inguruko gaietan. Alferrik galtzen ari dira krisirako irtenbideak giza premia guzti guztiak kontuan harturik aztertzeko aukera, eta, gainera, nabarmen ari dira urratzen 2007ko martxoko Berdintasunerako Legeak erakundeen osaerari buruz esaten duena.
|
|
|
Arlo horretan oraindik asko dagoela egiteko uste dute Ahaztuak elkartekoek. Hor
|
daude
genero indarkeria, pobreziaren feminizazioa edo abortuaren legeztatzea gaiak, besteak beste.
|
|
|
Araban, Bizkaian eta Gipuzkoan genero indarkeriaren biktimei laguntza eta elkartasuna ematen lan egiten duten elkarteen artean 400.000 euro banatuko ditu Eusko Jaurlaritzak. Zehazki, Herrizaingo Sailaren barruan
|
dagoen
Genero Indarkeriaren Biktimen Laguntzarako Zuzendaritzak emango du diru laguntza hori, Mariola Serrano arduradunak atzo azaldu zuenez. –Indarkeria misogino hau terrorismo mota bat dela ulertzen dugu, beraz, hori pairatzen duten emakumeentzat arreta instituzional berdina bultzatu nahi dugu?, azaldu zuen.
|
|
|
Bestek beste, aztertutako 135 hitzarmenetatik 18k ez zuten gizon eta emakumeen arteko berdintasuna aipatu ere egiten. Gainontzeko hitzarmenak batuta 480 klausula
|
daude
genero berdintasuna lantzen dituztenak. Ordea, horietatik erdiak baino ez dute legean agintzen dena hobetzeko asmorik.
|
|
2010
|
|
|
Emakundek ere azterketa bera egin du. Emakumeen aurkako indarkeria mehatxu tresna dela ohartarazi du Emakundek, indarrean
|
dauden
genero arauak alda ez daitezen erabiltzen dena.
|
|
|
Tratu txarrak pairatzen ditugun euskaldunok, bestelakoek ez bezala, ez dugu eredu zehatzik. Ez
|
dago
genero bereizketarik, ez adinik. Guztiok gaude poltsa berean.
|
|
|
izeneko eleberria idatziko dugulako eta Nobel Saria irabaziko dugulako. Hiltzen jaioak gara, hiltzen dagoen aroaren hiritar, hiltzen
|
dauden
generoak maitatzera kondenatuak. Teatroa, poemak, nobela eta zezenak.
|
|
2011
|
|
|
«Komikia haurrentzako zerbait dela pentsatzen dute, denbora pasa hutsezko zerbait... baina ez da hala. Frantzian, adibidez, aspalditik
|
daude
genero askotako helduentzako komikiak: historikoak, gai politikoekin lotutakoak, kronika modukoak...». Urmenetaren ustez, indarrean da oraindik komikiaren ikuspegi infantil hori.
|
|
|
Marian Moreno (Leon, Espainia, 1964) irakaslearen hitzak dira. Morenok Andrea kolektiboak antolatutako jardunaldi batzuetan hartu du parte Iruñean.Askotan aipatu da eskolan
|
dagoela
genero indarkeriari aurre egiteko gakoetako bat. Horrela da. Bai, baina egun arazo bat dago.
|
|
|
Afganistango emakumeak indarkeriatik babesten dituen legea ez dela behar bezala betetzen salatu du Unamak, Nazio Batuen Erakundeak Afganistanen duen misioak. Unamaren arabera, hango ohitura sozialek eraginda, Poliziak ez ditu zigortzen emakumeen aurkako erasoak legeak eskatzen duen moduan, eta soilik indarkeria kasuen %7 ikertzen ditu.Unamaren txostenak argitu duenez, ez
|
dago
genero indarkeriaren kasuak jasotzen dituen datu ofizialik jakiterik, eraso gehienak ez direlako erregistratu ere egiten. Dena den, Afganistango Giza Eskubideen Batzordeak emakumeen aurka zigortu gabeko 2.229 indarkeria kasu izan direla jaso du 2010ko irailetik 2011ko martxora bitartean, eta denak delituak dira Afganistango legearen arabera.Zigortu gabeko kasuak salatzeaz gain, Afganistango tratu txarren aurkako lege neurriak zehaztu dituzte Unamak argitaratutako testuan.
|
|
2012
|
|
|
«Gaur egun martxan dauden zenbait politika eskubide bihurtu nahi ditugu», nabarmendu du Zabaletak. Neurri horrek tratamenduak jasotzeko aukeretan eragin handirik izango ez duen arren, Gurutzetako ospitalean (Bizkaia)
|
dagoen
Genero Unitatearen berrindartzea ekarriko du Berdindu zerbitzua mantentzea ere bermatu nahi du Jaurlaritzak lege egitasmoaren bitartez. Gay, lesbiana, bisexual eta transexualentzako zein horien senideei kasu egiteko eta aholku emateko zerbitzua da, eta 662 pertsona artatu zituen iaz.
|
|
|
Elkarrizketa gordineko saio bat egitea erronka bat al da zuretzat? Erronka itzela da, baina oso hunkituta
|
nago
genero horrekin. Gonbidatu bakoitza labirinto bat da, amaitu gabeko istorio bat.
|
|
|
«Gizarteari dei egiten diogu honelako indarkeria kasuen aurrean sentitzen duen gaitzespena adieraztera. Egun indarrean
|
dauden
genero arauak ez aldatzeko mehatxu tresna bat da genero indarkeria».
|
|
2013
|
|
|
Generoen arteko uztarketaz, dokumentalaren eta fikzioaren artekoaz asko hitz egiten da azkenaldian. Nik uste dut mugak
|
badaudela
generoen artean. Eta nahiko garbiak dira.
|
|
2014
|
|
|
2002an bere lehen film luzea egin zuenetik, Neil Burgerren ibilbide zinematografikoa nahiko grisa izan da. Haren bosgarren pelikula da Divergent, eta, oraingo honetan, hilabeteotan horren boladan
|
dagoen
genero fantastikoko akziozko pelikula bat egin du. Balizko etorkizun batean mundua bost kategoria nagusitan dago banatuta, eta 16 urte betetzean biztanle guztiek erabaki behar dute zeinen parte izan nahi duten.
|
|
2019
|
|
|
Udal eta foru hauteskundeotako hizketagai nagusietarikoak izaten ari dira hautagai emakumeen presentzia eta alderdiek egin dituzten proposamen feministak. Orain 25 urte, ordea, instituzioetan apenas
|
zegoen
genero ikuspegia txertatzen zuen proiektu politikorik. Giro hartan, Plazandreok taldea sortu zen, 1994an, Donostian, feminismotik eragiteko asmoz.
|
|
|
Frantziako zinemaldiak iazko edizioaren baitan sinatu zuen 5050 x 2020 hitzarmena, eta ez du aukera galdu nahi izan egindako hobekuntzak aurkezteko. Halere, badu zer ondu; izan ere, film laburren epaimahaian hiru gizonezko eta emakume bakarra daude aurten.Beti dago zer hobetu, eta zineman
|
dagoen
genero parekidetasunik eza Cannestik harago ere badago. Netflix auziarekin gertatzen den bezala, hain zuzen ere.
|
|
2020
|
|
|
Espainian egun indarrean
|
dagoen
genero indarkeriaren aurkako legedia 2005ean onartu zen. Ordutik, leporatu izan zaio bikote harremanen inguruan gertatzen den bortxan jartzea arreta baina ez gainerako indarkeria sexual kasuetan.
|
|
|
«Izen hori erabili dut esateko oraindik aitaren etxean bizi garela, eta batzuetan ez dugula hain garbi ikusten; iruditzen zaigu guztion etxean gaudela, baina oraindik gizonek gizonen moldera egindako mundu batean gaude. Eta egoera guztietan
|
daude
genero markak, botere harremanak... horrek dena zeharkatzen du, edozein gai».
|
|
2021
|
|
|
Diskoan aniztasun handia
|
dago
genero eta erritmo aldetik: hardcore bortitza, hip hop oinarriak, doinu dantzagarriak… Erronka bat izan da?
|
|
|
Aurkeztu zenituen lan ildoen artean
|
dago
genero ikuspegia lantzea. Zer egin nahi duzue arlo horretan?
|
|
|
Martutenen hartu dituzte neurriak, baina lekuak mugak ditu. Azterketa bat egin behar dugu genero adituekin, ikusteko espetxe bakoitzean zer nolako arazoak
|
dauden
genero ikuspegitik. Egoera ezberdina izango da, eta zenbait neurri hartu dira genero ikuspegia indartzeko.
|
|
|
Gogora ekarri du garai hartan emakume asko soldatapeko lanean hasi zirela. «Gizartean indarrean
|
zeuden
genero rolen ideologia, botere harremanak, tentsioak eta kontraesanak islatu zituen zinema beltzak». Femme fatale horrek emakumearen ahalduntzeak eta emantzipazioak patriarkatuari ekarriko liokeen mehatxua irudikatzen zuela azaldu du.
|
|
|
Kortazar irakaslearen aburuz, poesia atzeraldian
|
dagoen
generoa da literaturaren sisteman. «Argitaletxe nagusiek poesia liburuen kopuru txikia plazaratzen dute.
|
|
2022
|
|
|
Bada, ildo beretik eguneratu du proiektua, hamasei urte geroago. Telesaileko lehen eszenetan, aktore protagonista hedabideekin solasean ageri da, eta elkarrizketako gaien artean
|
daude
genero berdintasuna eta Europako demokraziaren osasuna. Filmaketan ere, ez da gorabeherarik falta.
|
|
|
Ekologistak Martxan elkarteko energia lantaldeko kidea da Marisa Castro (Madril, Espainia, 1976), eta baita elkartearen Espainiako konfederazioko energia eremuko koordinatzailea ere. Aspaldi ohartu zen energiaren arloan
|
zeuden
genero desberdinkeriez, eta 2018 urtean eman zuen pausoa: beste hiruzpalau emakumerekin batera Trantsizio Ekologiko Ekofeminista baten aldeko Emakumeen Sarearen lehen topaketa antolatu zuen.
|
|
|
|
Badago
generoaren aldagaia?
|
|
|
Arazoentzako premiazko konponbideak eskatu ditu ondoren. Soldata eta pentsioen erosahalmena berreskuratzea eta hauek KPIaren arabera igotzea; baita soldatetan eta pentsioetan
|
dagoen
genero arrakalarekin amaitzea ere. «Aberastasunaren banaketa justua» izatea, hain justu.
|
|
2023
|
|
|
Eskatutakoa jaso edo ez, agindutakoa bete edo ez; bost axola. Hau desiren zerrenda bat da, eta emaitzak excel batean pilatzea ez
|
dagokio
genero literario honi. Utzi diezaiogun hori psikologoari edo administrariari.
|
|
|
Lanbide Heziketan, berriz, %35 dira emakumezkoak. Bertan, Elektrizitatean eta Elektronikan
|
dago
genero arrakala handiena: emakumeak %6, 1 baino ez dira.
|
|
|
«Talde lanek ikasleen arteko ikasketa aktiboari bide ematen diote, eta beste zenbait gaitasun sustatzen dituzte; oinarrizko baloreak dira guztiak», adierazi du Patricia Martinez Garcia ikerlariak. Argi utzi du, baina, lan eredu horrek alderdi negatiboak ere badituela,
|
badaudelako
genero rolek eta arauek eragindako desberdintasunak. Hori aztertu du bere azkeneko lanean, Delicia Aguado Pelaezekin elkarlanean.
|
|
|
Erran du «desberdintasunak problematizatzea» dela lehenbizikoa eta oinarrizkoena, eta, horretarako, «desberdintasunak existitzen direla onartzeko jarduerak egitea». Adibidez, lan batean bakoitzak zer egin duen identifikatuz gero, argiago ikusten da zereginak banatzeko orduan
|
dagoen
genero desberdintasuna. Bertzalde, orain arte baloratu ez diren lanak baloratzearen garrantzia ere aipatu du:
|
|
|
Ahoz aho igarotako esaldia Daniel Rosenfeld eta Janet Tomiyama psikologoen belarrietara iritsi zen, eta, horrek sortutako galderak erantzuteko asmoz, lanean hasi ziren. Kaliforniako Unibertsitateko (AEB) psikologoek aztertu nahi zuten ea harremanik
|
dagoen
genero rol tradizionalen eta haragia kontsumitzearen artean, eta 18 eta 88 urte bitarteko gizonak elkarrizketatu zituzten. Elkarrizketatuek haragia kontsumitzen zuten ia egunero, eta ez zuten hori murrizteko asmorik; beganismoari mespretxuz begiratzen zioten askok.
|
|
|
Hain justu ere, OMEren arabera, munduan 300 milioi pertsona inguruk dute depresioa, eta %50 ohikoagoa da andrazkoen artean gizonezkoen artean baino. Erakunde horrek dio depresioak eta antsietateak zuzenean lotuta
|
dagoela
genero rolekin, besteak beste. Sexu indarkeriaren biktima nagusiak emakumeak izanik, adibidez, trauma osteko estres nahasmendua izateko aukera bikoitza dute.
|
|
|
Ekintzailetasunean
|
dagoen
genero arrakala ikertu dadin eskatu genuen iaz: zenbat fakturatzen du gizon batek sektore jakin batean lehen urteetan, eta zenbat emakume batek?
|
|
|
«Beti
|
dago
generoaren ikuspegia mahai gainean, baina ikusten dugu agerikoa dela gure konpromisoa feminismoarekin», esan du Otegik. Nafarroan, Gipuzkoan, Gasteizen, Bilbon... koalizioak emakumeak aurkeztu dituela erantsi du EH Bilduko buruak.
|