|
2005
|
|
|
toriaren lurraldea garbi
|
egon
ez arren. Euskal historiaren parte dira ere bai gure lurraldetik at beren bizimodua ateratzen saiatu zirenak eta direnak, mun duko edozein txokotan.
|
|
|
Hizkuntzaren fonologian, morfologian edo sintaxian gertatzen den edo zein aldaketak
|
egon
eza sortzen du hizkuntzalariengan eta oro har hiztun kontzientziadunengan. Edonola, ezaguna da edozein hizkuntza osasuntsutan ohikoak direla aldaketak eta aldaketa horiek askotan ez direla interferentziak edo indar ahulgarriek eragindakoak.
|
|
|
Sistema horrek ezinezkoak diren esaldiak ere aurresateko gai izan behar du. Orain arte
|
egon
ez den hizkuntzaren erabilera batean ezinbestean egon behar dute orain arte sortu ez diren esaldiek eta hiztunon gaur eguneko hizkuntz ahalmena ezagutzea lagungarria izan daiteke esaldi horiek sortzeko edo epaitzeko orduan. Edonola, arreta bereziaz jokatu behar dugu esparru honetan ere, hizkuntzalarion tentazioa baita askotan gure anali sitik ateratzen ditugun ondorioak hiztunen intuizioaren gainean ezartzea:
|
|
|
Areago, lan honetatik kanpo geratuko dira era berean erabilera nagusian ezinbestez ezabaketa daramaten kideak ere (ez ezik edo baizik kasu). Ikus halaber Euskaltzaindiaren lokailuetatik oso urrun
|
egon
ez arren nahiko desberdin jokatzen duten hau da, hots, alegia, hain zuzen, adibidez eta batez ere bezalakoak, Zabalak (1996b} tes tuan iruzkinak sartzeko duten funtzioaren ikuspegitik aztertu dituenak.
|
|
2019
|
|
|
Pérez de Ayala, A. Machado, J. Benavente, L. Riber eta L. Fullana (OFM) falta dira. de Lema, E. Ors, P. Baroja, J. Urquijo eta J. M. Pemánek. Galdera ikur bat jarri zion azken horri idazkariak, agian bertan
|
egon
ez, baina agertzea komeni zelako. J. Urquijoren eskuzko aktak ez du edukirik zehazten, baina seguru asko Salamancako ekitaldia prestatu eta zuzendaritza berria jakinarazi zuten.
|
|
|
Formalki," ikerleen" eta" yagoleen" sail bitasuna errespetatu zen, nahiz eta praktikan halakorik
|
egon
ez. 1920an iragarritako fonetika eta lexikografia bulegoak sortzeko asmoa, ordea, ezabatu egin zen errealismoari men eginda.
|
|
|
Aldizkariak, batez ere," hizkuntzaren etnologia" eta jakintzaren dibulgazioa egingo zuen. 1952ko apirilean P. Lafitteri idatzi zion gutunarekin erkatuta, bistan
|
dago
ez zuela aipatzen ez Euskaltzaindirik ez EAJ PNVrekiko elkarlanik, bere hitzaldiak sortutako arazoari ez ikusiarena egin nahian (cf. Andiazabal & al. 2006:
|
|
|
Apezpikuaren sarrera ekitaldia frankismoaren, abertzaletasunaren eta Eliza katolikoaren arteko gatazka publiko bilakatu zitekeen oso erraz. Ordurako hila
|
egon
ez bazen, uste izatekoa da Jean Baptiste Daranatz (18701945) elizgizona, urgazle eta" Société des Sciences, Lettres et Arts de Bayonne" ko burua, lehenago izendatu zuketela euskaltzain, ideologikoki gertuago zegoelako, eta 1936ko udan Akademiarekin harremana sendotzeko asmotan zebilelako.500 Dena dela, erantzun hitzaldien ardura zutela ikusita, nabari da J. M. Seminario eta F. Krutwig... J. M. Seminario baimenak lortzeko edo errazteko tresna politikoa zen, eta haren gaitasun eskasa behin eta berriz utzi zuen agerian erbesteko prentsak.
|
|
|
A. Irigarayk, ordea, elkarlanerako tartea ikusi zuen. Batzarrean
|
egon
ez zen P. Lafitteri gutuna idatzi zion apirilaren 4an. F. Krutwigen dosierra oso interesgarritzat jo zuen, batez ere mahai gainean jartzen zuelako eredu batuarena.
|
|
|
Nork bere ideologia izan arren, aita santuari, apezpikuei edota ordenako nagusiei zor zieten mendekotasunak, nolabaiteko babesa ematen zion Euskaltzaindiari garaiko testuinguru politikoan saihetsezinak ziren borroka eta susmoekiko. Horrela, Espainiako Bigarren Errepublikan tentsio politikoak goia jo zuenean, ez zen ezker eskuinaren arteko hausturarik egon, Akademian ezkerrik
|
egon
ez zegoelako.11 Joera zentrista hori islatzen zuten jeltzaleak, bestalde, Akademiaren %25 ziren, horietako bi elizgizonak: S. Altube, J. B. Egusquiza eta R.
|
|
|
M. Azkuek sinatzeko. Gainera, bi batzar horietan I. M. Echaide buruordea
|
egon
ez zenez, ezin zituen berak ordezko gisa sinatu. Zirriborroen edukiari erreparatuta, JCVrekiko tirabirek aktok baztertzeko beste arrazoi bat eman zioten Euskaltzaindiari.
|
|
|
Horrek beste gastu bat aurreztea zekarren, baina aditzera ematen zuen ere eredu linguistikoaren gaia berriz eztabaidagai zena. Bestalde, P. Lafitte batzarrean
|
egon
ez arren, egunean bertan dosiergileak idatzi zion gertatukoaren berri emateko. H. Gavel deduzko supernumerario izendatzea amarru formal bat zen, euskal jatorririk ez izan arren, euskaltzainen eskubide berak izan zitzan.411
|
|
|
Seguru asko Salamancako ekitaldia prestatzeko batzar ofiziosoa izan zen. J. M. Pemánen izenari galdera ikur bat jarri zion behin behineko idazkariak, agian bertan
|
egon
ez zelako (KMK JU).
|
|
2021
|
|
|
Interpretazio lanetarako hedabideen analisian hedabideen eskaintzak daukan harrera kontuan hartu behar dela gaineratzen du estatubatuarrak. Hor ere egingo da ahalegina, lehen zikloetan orokortasun batzuk baino askoz gehiago eskaintzeko modurik
|
egongo
ez bada ere.
|
|
|
Ikerketa horri
|
dagokionak
ez ditu aro ezberdinak zeharkatzen, Aro Modernoaren baitan barneratzen baita azaldu nahi den guztia, baina, esan bezala, garai ezberdinak bai hartzen ditu, testuinguru zabalari dagokionez behintzat: Lehen Modernitatea eta Beranduko Modernitatea.
|
|
|
Horrela sortu zuen bere Hiztegi Errimatua: " Kartzelan
|
egon
ez balitz, lan hori beharbada ez zuela egingo badaki. Orduko baliabideekin, dena eskuz egiten baitzen, denbora behar da lan hori guztia egiteko.
|
|
|
Honela gogoratzen du Irigoienek: " Orduan ez
|
zegoen
ez telebistarik ez ezer, eta euskaldunek bazuten halako egarri gorde bat, zerbait euskaraz jarri ezkero, jendea aisa erakartzen zen, eta bertsolaritzan bezala, txapelketa usaina izanez gero, askoz gehiago[...] Bizkaian eta Gipuzkoan batez ere ikaragarria izaten zen" (Amuriza, 1993: 76).
|
|
|
Bertso saioak antolatzeko baliabide urriak dituzten antolatzaileei bertso saioak antolatzeko aukera eskaini nahi zieten, dela gaztetxeak, elkarteak, lagun kuadrillak, elkarte gastronomikoak edo auzoetako festak. Baina, horra aldaketa, Hamaika Bertuteko kideek erabakiko zuten zein bertsolari bidali, ‘saio kopuruaren arteko desorekarik
|
egon
ez dadin’ Hau da, merkatuaren legeari ihes egin nahi zioten horrela, eta kantatzeko aukera sozializatu. (id.:
|
|
|
zer ematen diogu guk munduari gure testutxo bat gehiago erantsita, ezta? Hainbeste
|
dagoenean
ez da dena irakurriko, klasikoak hor daude, eta abar eta abar... zer gehitzen diogu guk... Baina hala eta guztiz ere hor jartzen gara.
|
|
|
Julia, berriz, ziur da Homo Faber euskaratua oparitu ziola, esan baitzion euskara herdoiltzen ari zitzaiola eta irakurri behar zuela" (124 or.). Halaber, joera du aurreiritziak alde batera utzita literatur lanak gozarazteko nahia sustatzeko: ...iren El bucle melancólico irakurtzeko" liburua hagitz ongi idatzia dagoela eta egilea polemista handia dela eta polemista handiek erasotzen dituzten jarrerak hobeto ulertzen laguntzen duela argudiatuz" (22 or.); eta, ez hori bakarrik, Martini ezezagun zaizkion emakumezko idazleak ere deskubriarazi dizkio (109 or.). Ildo horretan, itzultzailea kulturarteko zubigile da, bai eta elkarturik
|
egon
ez diren munduen arteko bitartekari; ateak eta bideak irekitzea da haren asmoa, nolabait. Bada, hain zuzen ere," parte hartzen duten itzultzaileekin"," itzultzaile eragileekin"," ikusgai dauden itzultzaileekin" lotutako ideiak dira horiek:
|