|
2000
|
|
|
Metalak txatartegietara bidaltzen dira eta metalurgiarako balio izaten dute. Brikaren kasuan Valentzian
|
dagoen
enpresa birziklatzaile batera bidaltzen da. Bertan, aluminioarekin paperezko aluminioa egiten dute, kartoiarekin «craft» papera fabrikatzen dute eta plastikoarekin energia.
|
|
|
" Etekinak baldin badaude, urte dezente pasako dira hemen egin dugun inbertsioa estaltzeko. Hala ere, epe hori pasata, etekinak egongo balira, ez dira enpresa horien boltsikoetara joango, baizik eta parkeko beste zerbitzuetan,
|
dauden
enpresak indartzen... berrinbertituko dira".
|
|
|
Haren lurretan, gaur egun, instalazio berri eta moderno bat besterik ez da geratzen. Orain
|
dagoen
enpresa horrek, Aceria Compacta de Bizkaia ACBk, garai batean 15.000 langilerekin baino gehiago produzi dezake askoz plantila txikiagoarekin. Ikusgarria da garaiak nola aldatzen diren!
|
|
|
1999an bere sektoreko lan istripu tasa %50ean edo gehiagoan gainditu zuten enpresak aukeratu ditu Osalanek kontrol honetarako. Enpresa horietan, 118.502 langile ari dira lanean, eta, guztira, baja eragin zuten 23.363 lan istripu izan zituzten, hau da, Bizkaian, Araban eta Gipuzkoan izandakoen %51 Kontrolpean
|
dauden
enpresa horietako 270 Arabakoak dira, 602 Gipuzkoakoak eta 1.040 Bizkaikoak.
|
|
|
proiekzio publikoa duen idazle bat saritzea salmentak ziurtatzeko era bat da. Hiztun kopuru handia duten hizkuntzetako argitaletxeek izan duten garapena ikusita, argi
|
dago
enpresaren kontzeptu estandarrera gero eta lerratuago daudela, ahalik eta gehien saltzea dela helburu bakarra, eta gutxi direla liburu on bat argitaratu edo ziurtasun osoz" best-seller" bat izanen den liburua argitaratzearen artean lehena aukeratuko luketen editoreak. Euskal literaturan argitaletxeak gero eta profesionalago bihurtuagatik, eta derrigorrez merkatu kontzeptuari jartzen zaion arreta ere handiagoa izan arren, ausartuko nintzateke esatera editoreek" zintzoago" jokatzen dutela, editore bakoitzak bere ikuspegi literario eta gustu propioak izanagatik, ez dela oraino poemario on bat argitaratu gabe geratzen, nahiz eta aurrez dakien argitaratzaileak liburu horrek ez duela dirurik emanen.
|
|
|
proiekzio publikoa duen idazle bat saritzea salmentak ziurtatzeko era bat da. Hiztun kopuru handia duten hizkuntzetako argitaletxeek izan duten garapena ikusita, argi
|
dago
enpresaren kontzeptu estandarrera gero eta lerratuago daudela, ahalik eta gehien saltzea dela helburu bakarra, eta gutxi direla liburu on bat argitaratu edo ziurtasun osoz" best-seller" bat izanen den liburua argitaratzearen artean lehena aukeratuko luketen editoreak. Euskal literaturan argitaletxeak gero eta profesionalago bihurtuagatik, eta derrigorrez merkatu kontzeptuari jartzen zaion arreta ere handiagoa izan arren, ausartuko nintzateke esatera editoreek" zintzoago" jokatzen dutela, editore bakoitzak bere ikuspegi literario eta gustu propioak izanagatik, ez dela oraino poemario on bat argitaratu gabe geratzen, nahiz eta aurrez dakien argitaratzaileak liburu horrek ez duela dirurik emanen.
|
|
|
Pabiloi txikiz inguratutako eraikuntza zahar eta handi bat zen, hormetan bentiladore erraldoiak zituena, uralita beltz koskaduna gainean; hari erantsita, brikez eginiko bloke berriago bat zegoen, gainean lore potoz apainduriko terraza bat zuena. Bloke hartan
|
zegoen
enpresako sarrera: ate sinple bat, gainean:
|
|
2001
|
|
|
Batzuk pilotalekuetatik patrikak ondo arinduta atera ohi direlako eta beste batzuri, bazekitelakoan, ustea erdi ustel gertatu zaielako. Kontua da oso zabalduta
|
dagoela
enpresak nahi duena egin ote dezakeen susmoa.
|
|
|
Hala, enpresak prestatuko ditu manipulatzaileak, eta, horretarako, berariazko prestakuntza programa bat sartuko du bere Arriskuen Analisian eta Kontroleko Puntu Kritikoetan, eta Higiene Egokirako Praktiken Giden tresna osagarri gisa aplikatuko du. Baina argi
|
dago
enpresa guztiek ezin dutela karga hori bere gain hartu, eta, horregatik, aukera ematen da manipulatzaileen prestakuntza elikagai sektoreko hainbat elkarte onarturen bidez egiteko. Elkarte horiek autonomia erkidego bakoitzeko Osasun Publikoko Zuzendaritza Nagusiak egiaztatutako prestakuntza programak eskain ditzakete, edo Osasun Sailaren zentro baimenduen bidez. Zenbait autonomia erkidegotan, adibidez, Katalunian, elikagaien manipulatzaileak prestatzeko erakundeen erregistro bat irekitzeko aukera aztertzen ari dira.
|
|
2002
|
|
|
Olio guztia jaso ondoren garbiketa prozesua dator. Donostiako Martutene auzoan
|
dagoen
enpresan zikinkeria kendu eta jarraian Ecograsek olioa Mungiara eramaten du. Bertan olioa gordeta egongo da ekaina bitartean, izan ere ekainean hasiko dira biodiesela egiten.
|
|
|
Proiektua aurrera eraman ahal izateko hainbat enpresa elkartu zen (Ecogras eta Garmesa barne) eta Bionor deituriko enpresa sortu zuten. Araban
|
dagoen
enpresa honetan olioa biodiesela bihurtuko da ekainetik aurrera. Bitartean Mungian gordeta dago olioa.
|
|
|
Material hauek guztiak eskuratzeko orduan Madril, Bartzelona, Zaragoza edo Estatu Batuetara jo behar izaten dute, batez ere, efektu berezietarako material konkretuak direnean. Agirrek esan digunez, «fuan latexa» lortzeko adibidez, arlo horretan espezializatuta
|
dagoen
enpresa estatubatuar batera jotzen dute.
|
|
|
Sozietate berri horren izena Babcock Borsig Power Sytems izango da, eta 2.600 laguneko pertsonala izango du. Pertsonal horretan, ordea, ez da ageri Galindokoa (Trapagaran), ordainketen etenduran
|
dauden
enpresen blokean ageri baita. Sindikatuen arteko zatiketa bortitz baten erdian (ESK eta LAB alde batetik, eta CCOO, ELA eta UGT bestetik), gero eta zurrumurru gehiago dabiltza euskal enpresaren etorkizunari buruz.
|
|
|
Ondorengo industria politikako planean. JEO delakoan? ezzen laguntza espezifikorik jaso zailtasunetan
|
zeuden
enpresentzat. Bideragarriak ezziren enpresak ez ziren sostengatu nahi.
|
|
|
Nafarroari dagokionez, krisian
|
egondako
enpresentzat Onbideraketa Laguntzen Legea onartu zuen gobernuak 1985 urtean (1/ 1985 Foru Legea, martxoaren4koa). Europako Elkartean sartu ondoren ere mantendu zen lege hori.
|
|
|
Nafarroako gobernuak enpresa handien proiektu esanguratsuak bultzatzenditu NAFINCO (Navarra de Financiacion y Control) finantza enpresa publikoarenbitartez. Krisian eta berregituraketa prozesuan
|
egondako
enpresa batzukNAFINCOren bitartez onbideratu dira, adibidez Graficas Estella (Aurrecoechea etal., 1996: 61).
|
|
|
Haatik, MCCren bilakaera ez da guztiz leuna izan; bere helburuak lortzekoezarritako arau zurrunek eta buruan
|
dauden
enpresen arteko loturagune sektorialberriek (integrazio bertikala) arazoak sortu dituzte, banakako kooperatiben autonomia makalduz. Kooperatibismoaren funtsezko ataletako bat enpresen subiranotasuna da, hain zuzen ere, eta horren ukapenak egoera korapilatsuak sortu ditu; horrenondorioz, 1993an enpresa batzuek taldea utzi zuten, Ulma enpresak esaterako, osoesanguratsua berau.
|
|
|
Lan sozietateak ekonomia sozialean
|
dauden
enpresa guztien %25 baino gutxiago dira. Azken bi urteotan sorturiko enplegu berriak aldi baterakoak dira heinhandi batean (%80 baino gehiago).
|
|
|
ASLE barruan
|
dauden
enpresak sektoreka banatzen baditugu, argiro islatzenda gehienek industria izaera dutela, sektore horretan 164 enpresa eta lanpostuguztien %82 baitaude. Zerbitzuen sektorean, ostera, 55 enpresak dihardute, enpleguaren %15ekin; eta eraikuntzan 3 enpresa baino ez dira ari.
|
|
|
Zerbitzuen sektorean, ostera, 55 enpresak dihardute, enpleguaren %15ekin; eta eraikuntzan 3 enpresa baino ez dira ari. Beraz, begi bistakoa daelkarte horretan
|
dauden
enpresa gehienak industrialak direla, eta azpisektore esanguratsuenen artean honako hauek azpimarra ditzakegu: arte grafikoak, galdaragintza, estanpazioa, altzarigintza, makina erreminta, ebaketa tresnak, industriakimikoa, etab.
|
|
|
Halaber, ASLEn
|
dauden
enpresen salmenta kopurua, 1994an, 360,61 milioieurokoa izan zen, eta hortik %25 esportazioek osatu zuten.
|
|
|
Alegia, jarduera hauetannagusi dira enpresa txikiak, eta batzuetan industriatik kanporatutako enpleguarenbabesleku izateak badu zerikusirik horrekin; baina, aldi berean, badira tamainahandia duten enpresa gutxi batzuk ere; eta batzuetan kanpoan jatorria duten enpresa talde handiagoekin lotuta daude. Tamainarekin lotuta
|
dago
enpresentzako zerbitzu jardueren dinamismoa. Izan ere, bertako enpresen hiru laurdenetik gora 1990tikaurrera sortu dira.
|
|
|
Ekonomia Itunaren azken aldaketatik aurrera (1997), araugintza ahalmenautonomoa duten zergen artean honako hauek daude, zenbait arlotan muga batzukbadituzte ere: Pertsona Fisikoen Errentaren gaineko Zerga, Ondarearen gainekoZerga, Sozietateen gaineko Zerga (EAEn soilik zergapeturik
|
dauden
enpresentzat), Oinordetza eta Dohaintzen gaineko Zerga, Ondare eskualdaketen eta EgintzaJuridiko Dokumentatuen gaineko Zerga (zenbait alorretan estatuaren arauak onartuz) eta tokian tokiko tributuak. Araugintza ahalmen autonomoa baina mugatutaduen tributua Jokoaren gaineko Tasa fiskala da.
|
|
|
Adibidez, 1998an AuzitegiGorenak baliogabetu egin zituen Bizkaian 1988an ezarritako pizgarri fiskalak, nahiz eta aurretik EAEko Epaitegi Gorenak zuzenbidezkoak arautu. Tartean, 1993an Europako Batzordeak pizgarri horiek Estatuko laguntzatzat kontsideratuzituen Espainiako estatuan
|
zeuden
enpresa ez egoiliarrak baina Europako Batasuneko egoiliarrak zirenak, ezin izan zituztelako laguntza hauek jaso nahiz eta EAEnedo NFEn kokaturik egon. Garai horretan enpresa atzerritarren zergak Estatuaksoilik arautu zitzakeen, eta, beraz, arau foralak ezin zitzaizkien horiei hedatu.Horren ondoren, Espainiako Estatuko Auzitegi Gorenak epai hori erabili duzenbait ebazpen kontraesankor eta eztabaidagarri emateko.
|
|
|
Hori dela eta, ikuspegi estrategikobatek gidatu behar du formazio prozesua. Era berean, formazioaren ikuspegiestrategiko hori estuki lotuta
|
dago
enpresa estrategiarekin; alegia, enpresarenkudeatzaileek eta inguru instituzionalak eragiten duten erabaki multzoarekin.
|
|
|
Enpresaren jarduera bera osotara aldatzea edozatikako lekualdaketa egitea, gero eta ekinbide arruntagoa da. Horretarako enpresak atzerrian
|
dagoen
enpresa erosi ahal du, osoa edo zati bat, enpresa berri bateraiki ahal du edota lehendik zegoena heda dezake. Horrela, 1991 urtean EAEkoenpresek BPGarekiko kanpoan eginiko inbertsioa %0, 17ko ehuneko urria adierazten bazuen, 1998an portzentaje hori ia %2koa da10 1990eko hamarkadan euskalenpresek atzerrian eginiko inbertsioaren zenbatekoak Estatuko enpresek eginikoarekiko aurrerapauso handiak eman zituen, izan ere hamarkadaren hasieran erlaziohori %0, 9koa izatetik amaieran %3, 97koa izatera pasatzeko emandako urratsakdinamismo handia erakusten du.
|
|
|
Mondragon Unibertsitatean (MU) ikerkuntza oso lotuta
|
dago
enpresa munduarekin, baina euskararen erabilera oso txikia da: euskaraz egindakoproiektuak guztira egindakoen %5 baino gutxiago dira.
|
|
|
Ordezkariak baztertu egin zuen hidrokarburoaren ihesa, Mora d’Ebre aldera iritsi baino lehen eutsi nahian ari dena, Flixeko ezein enpresatatik datorrela, “biztanleria horretatik gorago duelako jatorria”. Francesc Sancho Tarragonako Ur Partzuergoko lehendakaria da, eta esan zuen Ercrosko (Flix) lantegiaren goiko aldean
|
dagoen
enpresa batetik datorrela orbana; izan ere, abenduko azken asteetan ibaia kutsatu zuten merkurio isurketen susmagarria da. Olioaren orban handia, kilometro bat luze eta 20 metro zabal, atzo agertu zen Ebron, Flixeko urtegiaren irteeran.
|
|
|
Espainiako Kontsumitzaileen Batasunak (UCE) posta bidezko prestakuntza ikastaroak eskaintzen dituzten enpresen berri eman du; izan ere, prentsa ohar baten arabera, iruzur ugari hauteman dira azken hilabeteetan. Kontsumitzaileen Batasunaren arabera, horrelako ikastaroetan matrikulatu aurretik zenbait neurri hartu behar dira, “kasu askotan ez
|
dauden
enpresek iruzurrak egin baitituzte”. Hala, esan du, normalean, ustezko enpresa horiek posta bidezko ikastaroak eskaintzen dituztela, “ikasleen prestakuntza osatzeko behar diren liburuak bidaltzeko konpromisoa hartuta.
|
|
|
Zuzentarau horren arabera, estatu kide bakoitzak gutxi ezagutzen diren (“umezurtz”) marka aparatuen inportatzaileei tasa bat ezartzeko konpromisoa hartzen du, tresna horiek jaso eta birziklatzeko finantziazioa bermatzeko. Arteztarau proposamenaren jatorrizko testuaren helburua zen fabrikatzaileek aparatu “umezurtzak” beren gain hartzea, dagoeneko likidatuta
|
dauden
enpresez gain. Puértolasek aldezten du fabrikatzaileek “beren borondatez bat egin dezatela erantzukizuneko sistema kolektiboekin, beren marketako aparatuak bildu eta birziklatzeko”, eta aparatuaren prezioan kanon horren eta beste batzuen kostuaren berri eman diezaiotela kontsumitzaileari, hala nola ontziak biltzeko sistemarena (Puntu Berdea) edo jabetza intelektualeko eskubideena.
|
|
|
Etorkizuneko Lege Konkurtsalak aztertu du urtebete geldiaraztea ebatzi gabeko hipoteken exekuzioa, krisian
|
dauden
enpresak salbatzeko
|
|
|
Konkurtso Legeak modu bateratuan arautuko ditu gaur egun porrot prozesuak eta ordainketa etendurak diren guztiak, eta langileen pribilegioari eutsiko dio, krisian
|
dagoen
enpresak haiekin duen soldata zorra lehentasunez eta osorik kobratzeko, enpresaren azken likidazioa erabakitzen bada. Ministroen Kontseiluak joan den uztailean onartu zuen aurreproiektuaren testuak langileei egindako ordainketak enpresako gainerako hartzekodun pribatuen pakete berean sartzen zituen, eta horrek UGT eta CCOO sindikatuen protesta eragin zuen.
|
|
|
Unibertsitatea, bestalde, bere arau eta balio propioak dituen unibertso itxitzat hartu ohi da unibertsitate kanpotik, eta bigarren ondorio kaltegarria dakar horrek: gizartearen eskariei erantzuteko ahalmenarekiko mesfidantza handia
|
dago
enpresen eta erakundeen arduradunengan.
|
|
|
Aurkezturiko EAEko datu horiek, baina, ahulezia handi eta garrantzitsu bat ezkutatzen dute. EAEn, I+ Grengastua ren %77
|
dagokio
enpresen alorrari. Oso ehuneko garaia da hori, Japonian edo Estatu Batuetan ohikoa dena baino garaiagoa, hain zuzen ere.
|
|
2003
|
|
|
Enplegu industriala Lapurdiko kostaldean kontzentratua dago batez ere, han
|
baitaude
enpresa gehienak. Hala eta guztiz, Zuberoaren egoera ere aipatu beharrekoa da, Iparraldeko biztanleriaren %5 soilik izan arren, enplegu industrialaren %8 egiten baitu.
|
|
|
argiztapen iturri baterako ontzi gisa. Boligrafoekin, CDen kaxekin, botila zatiekin eta plastikozko poltsekin egindako luxuzko lanparak
|
daude
Enpresa batzuek lanpara sofistikatuak diseinatzen dituzte eguneroko gauzekin, emaitza ikusgarriekin. Boligrafoekin, CD kaxekin, botila zatiekin eta plastikozko poltsekin egindako luxuzko lanparak daude.
|
|
|
“Mediterraneoko eremu batean ari gara lanean, Denia eta Alacanten artean, Jáve, Altea eta Calpe barne, eta urpeko ur gezako 30 iturburu aurkitu ditugu han”, azaldu zuen Rouxek. Gaur egun, Valentziako Generalitateak eskualde horretako erauzketa aukerei buruzko azterlan oso bat ordaintzea erabakitzeko zain
|
dago
enpresa. Rouxek bere konfiantza adierazi zuen La Mortolaren aurrekariak Valentziako eta Espainiako agintariak animatuko dituela horrelako ur erauzketak indartzera.
|
|
|
Aldea %463koa da. Zenbait konpainiatan, telefono mugikor batetik zenbaki horietara deitzea askoz garestiagoa da, baina
|
badaude
enpresa batzuk, hala nola Bigworld, Conduit europe, Diverta comunicaciones y telefónica edo Información directo SL, kostuari buruzko informaziorik ematen ez dutenak edo haien operadoreek beti datu zuzenak ematen ez dituztenak. Kasu horretan, konpainien arteko aldea %1.025era irits daiteke.
|
|
2004
|
|
|
Ugazabak, Migraine jaunak, esan du izatekotan ere bat edo bi izan direla debekatutako substantziak hartu dituztenak, orain taldean ez daudela eta ez diola taldea babesteari utziko. Seguru
|
nago
enpresak ekarri baino urrundu gehiago egiten dituela dopinak, baina esaten da uxatzen direla babesleak dopinarengatik. Emaizkidat datuak!
|
|
|
Honen iritzian euskararen erabilera izan omen liteke, hainbat eskualdetan gutxienez, hala moduzko balio gehigarria lan munduaren baitako hartu emanetan: . Eskualde oso euskaldun batean
|
dagoen
enpresak ez badu islatzen gizartean dagoen euskalduntasun hori, arazoak izan ditzake jendearen inplikazioa eta motibazioa lortzeko. Jendearen aurrean dagoen enpresa batentzat ere balio erantsia da euskara:
|
|
|
–Eskualde oso euskaldun batean dagoen enpresak ez badu islatzen gizartean dagoen euskalduntasun hori, arazoak izan ditzake jendearen inplikazioa eta motibazioa lortzeko. Jendearen aurrean
|
dagoen
enpresa batentzat ere balio erantsia da euskara: jendea euskaraz artatzeko gai denak badauka abantaila soilik gaztelaniaz ari denaren aldean.
|
|
|
Nolanahi ere, lehen urrats horien irakaspenak badauzkagu han hemenka, eta horiei ahotsa jartzeko Juan Luis Arexolaleiba dakargu hona: . Dagoeneko
|
badaude
enpresak 3 urte daramatenak euskara plangintzatan murgilduta. Askotan ja, abiatze fasea oso ezberdina izaten da.
|
|
|
Eta horrek dakarkigun galdera nagusia hauda: Euskal Herriko enpresa kooperatiboek egiten al dute atzerrian
|
dauden
enpresetan Euskal Herrian bertan egiten duten ezagutzaren kudeaketa. Eta bereziki, hirugarren munduan kokatzen diren taldeko enpresetan?
|
|
|
5.5 BEZEROARIBEGIRA
|
DAGOEN
ENPRESA
|
|
|
Lanaren antolaketaren eta malgutasunaren inguruan gauzatutako aldaketek, enpresamodernoaren izaera definitzen dute: , bezeroari begira
|
dagoen
enpresa?. Arrasateko enpresa kooperatiboei dagokienean, bezeroaren eskakizunen gidaritzapeandagoen enpresa horrek honako hiru elementu hauek artikulatzen ditu:
|
|
|
Konpainia txikiak dira, aldi berean, giza inteligentzia jarduera produktiboaninplikatzeko, bezeroari begira
|
dagoen
enpresak erabilitako egitura aproposenak.Produkzio malguak eskatutako egitura malguenak dira, eta, aldi berean, ezagutzakudeatzeko egitura aproposena. Langileek duten enpresarekiko atxikimendua lortzeko, konpainia txiki horiek jabetzaren zentzua sakontzen dute.
|
|
|
Zentzu zabalean, zenbait aldagarrik zerikusi handia dute Arrasateko kooperatibetako egungo ezagutzaren kudeaketarekin; besteak beste, malgutasuna, lanaren antolaketa, bezeroari begira
|
dagoen
enpresa, kudeaketarako sistema berria, jabetza, enpresarako berrikuntza sistema, bertako sistema produktiboa, berrikuntzetarako sistema orokorra, balore korporatiboak eta nazioartekotzea. Azken horiekarreta handiagoarekin aztertuko ditugu.
|
|
|
Bazkideak, batik bat, herrialdehartzailekoak eta gizarte ekonomiaren munduarekin zer ikusirik ez dutenakdira. Atzerrian
|
dauden
enpresen lautik bat soilik sortu da hutsetik hasita; besteak, jadanik merkatuan zeuden enpresen kapitala erosiz eskuratu dira.
|
|
|
Bazkideak, batik bat, herrialdehartzailekoak eta gizarte ekonomiaren munduarekin zer ikusirik ez dutenakdira. Atzerrian dauden enpresen lautik bat soilik sortu da hutsetik hasita; besteak, jadanik merkatuan
|
zeuden
enpresen kapitala erosiz eskuratu dira.
|
|
|
Ekonomia globalak kapitalen enpresen bidea sustatzen du. Ikus dezakegugizarte ekonomiaren alorrean
|
dauden
enpresa batzuk, batez ere kooperatiba handiak, beren ezaugarri propioak galtzen ari direla, eredu kapitalistaren mesederako.Hala ere, ezin ahaz dezakegu, aldi berean, lankidetzarako eremu eta aukera berriaksortzen ari direla. Eredu edo formula juridikoen mugek ez dituzte demokrazia industrialaren ikuspegitik sortzen diren kezkak eta erronkak agortzen.
|
|
|
Hala ere, ez dugu ahaztu behar maila handi batean ezberdinak diren kulturakbiltzen dituela euskal lankidetzak: komunitarismo euskaltzalean oinarritutakoikastolak; lan sozietateak5, kultura sindikalean sustraiturik
|
dauden
enpresa ereduak; eta azkenik, Arizmendiarrieta, Arrasateko Taldearen (egungo MCC) bultzatzaileizandakoaren kristau pertsonalismo komunitarioa (Zelaia 1997). Eragin horiekguztiek euskal lankidetzari bestelako izaera edo kutsua ematen diote:
|
|
|
Reyesek esan zuen obrak laster hasiko direla eta zentroa hilabete batzuk barru irekiko dela. Proiektu teknikoa eginda dago eta orain lehiaketa fasean
|
dago
enpresa bat obrarekin gera dadin. Sei kaiola izango ditu, eta El Acebuche zentrotik oso desberdinak izango dira, Doñanako Parke Nazionalaren bihotzean.
|
|
|
Gaurtik aurrera, Espainian
|
dauden
enpresa guztiak behartuta daude laneko arriskuei aurrea hartzeko planak ezartzera, 1995etik lan segurtasuna arautzen duen legearen azken erreforma Estatuko Aldizkari Ofizialean (BOE) argitaratu eta sei hilabetera. Betebehar hori abenduaren 14az geroztik indarrean dagoen 54/ 2003 Legean jasota dago, eta enpresetan prebentzio neurrien integrazioa hobetzea du helburu.
|
|
|
Halaber, gogorarazi du garapen bidean dauden herrialdeentzat erronka handiena nazio aurreratuenetan izan ditugun arazoak ez errepikatzea dela. Tom Gottschalk GMko exekutiboak txostenean ohartarazten duenez, irabaziarekin bakarrik obsesionatuta
|
dauden
enpresak ez dira gai izango etorkizun hurbilean kontsumitzaileak eskatuko dituen ibilgailu garbiak, erakargarriak eta eskuragarriak fabrikatzeko. Garapen Iraunkorrerako Munduko Enpresa Kontseilua (WBCSD) 170 enpresa multinazionalen koalizio bat da, eta garapen jasangarriarekiko konpromiso komun bat dute, hazkunde ekonomikoan, oreka ekologikoan eta aurrerapen sozialean oinarritua.
|
|
|
Haren iritziz, egungo sistemak eskatzen du “arrazoizko” erretiro uneraino “luzatzea”, batez ere kotizazio aldia luzatzeko. Hala ere, zehaztu zuen krisian
|
dauden
enpresen kasuan, Gobernuak ez duela inor babesik gabe utziko. Bestalde, kontratazio kontrolean “zorrotzagoak” izateko beharra onartu zuen ministroak; izan ere, esan zuen gaur egun kausalitateaz “abusatzen” dela.
|
|
|
Espaloia koop. E. a sortu dutenek esan dutenez: Kultura izango da helburu nagusia, eta izango dira hitzaldiak, erakusketak, kontzertuak, antzerkiak, zine-kluba, dantzaldiak etab. Areto honen eskaintzen artean
|
dago
enpresei bilera leku moduan uztea ere. Interneteko konexio eta irudi proiekzioaz gain mokadutxoak eta enpresa bazkariak egiteko aukera ere badago.
|
|
|
Hortaz, Donostiako Ser irrati kateko lagunek grabatu, Graficas Valverdeko Antonio Valvercfe nagusiak ere (Anttonen aita) baietza eman eta azaleko marrazkia berak egin behar izan zuen. Jarraian," Columbia" Donostian
|
zegoen
enpresan biniloa egin eta eskuz esku zabaldu genuen. Geroago, zenbait haur ipuinokin beldurtu edo negar egin zutela jakin genuen, baina aurrera.
|
|
2005
|
|
|
Baina ordaintzeko modua edozein dela ere, Interneten erostea konfiantza kontua da. Dendariaz eta atzean
|
dagoen
enpresaz fidatzeaz gain, kalean egiten dugun bezala, orain ere ingurune birtualarekiko konfiantza hartu behar da, eta horretarako gehixeago ezagutu behar da. Urrutitik erosi Hasteko, Internet bat dator bertaratu gabeko beste edozein erosketa sistemaren berezitasunekin, baina badirudi kontsumitzaileak ez duela arazo handirik erosketak telefonoz edo katalogoz egitean.
|
|
|
Finantziazio baldintza onuragarriek ere laguntzen diete enpresei, eta errentagarritasun handia ari dira izaten negozioetan. Baina institutu igorleak ohartarazten du lehiakortasunaren arloan dauden zailtasunek enpresen erabakiak ere baldintzatu ditzaketela, kanpoarekiko trukeak egiteko irekien
|
dauden
enpresen emaitzetan presioa egiten baitute. Azterketa horrek, gainera, kanpo sektoreak hazkunde ekonomikoari egindako ekarpen negatiboaren arrazoiak azpimarratzen ditu.
|
|
|
–Itxaron! –garrasia atera zaio Naroari, eta atezaina bertan geratu da, iltzatuta bezala– Barkatu –jarraitu du bareago–, hirugarren solairuan
|
zegoen
enpresaren txartela desagertu egin da, badakizu zergatik?
|
|
|
Jakin beharre ko beste argi bat ere ematen dute, irabaziei buruz. Inbertsioarekin zeharo lotuta
|
dauden
enpresen sektorearen makrokontuan azaltzen diren irabaziak baita ere, inbertsioak bezala, beherantz doazela urteen etorrian, kontsumitzaileendi ru sarre rekin (lansari eta abar) konparatuz. Hor ere beste datu beltz bat azaltzen da:
|
|
2006
|
|
|
Zergatik ez saiatu? Ez dut uste ausarta izan naizenik, beti
|
dagoelako
enpresa bateko zortzi orduetara itzultzeko aukera». Hala deskribatu du Eneko Navarro irundarrak (Gipuzkoa) duela sei hilabete berak bakarrik abiatu zuen ekimena.
|
|
|
Hitzarmen proposamenean jaso ahal izango dira, berebat, eskualdaketa proposamenak, bai konkurtsopekoaren enpresa edo lanbide jarduerari lotutako ondasun eta eskubide guztiak eskualdatzeko, bai pertsona fisiko edo juridiko zehatzaren ekoizpen unitate jakin batzuk eskualdatzeko. Proposamenetan nahitaez agertuko da eskuratzaileak aurrera egingo duela ukitutako ekoizpen unitateei
|
dagokien
enpresa edo lanbide jarduerarekin, eta hartzekodunen kredituak ordainduko dituela, hitzarmen proposamenean adierazitakoaren arabera. Halako kasuetan, langileen ordezkariak entzun behar dira.
|
|
|
– Autoa partekatzea. Helburu hori duten web orriak eta programak
|
daude
enpresa batzuetan.
|
|
|
Inbertsio horiek dirurik eman ez badiete soilik emango zaizkio kontuak Fiskalari. Hala ere, azken kasu horretan, gutxienez,
|
dagokion
enpresan (Afinsa edo Formum Filatelico) utzi zuten jatorrizko kopuruari buruzko oharra gorde dute beren ondare aitorpenean. Izan ere, kobratzea juridikoki ezinezkoa dela egiaztatu arte, ez da galeratzat hartuko, hainbat aditu fiskalen arabera.
|
|
|
OpenGL izenak dioen bezala, liburutegi librea da. Zure lizentziak 3D merkatuaren bilakaera ez
|
dagoela
enpresaren mende, dagoeneko luzapenak eta aldaketak honako hauen bidez garatzeko aukera ematen du: API sinple batena (Aplikazioen programaziorako interfazea).
|
|
|
Letra txikiak ere ez ditu behar bezala argitzen zerbitzuaren ezaugarri erreal guztiak, dio FACUAk, “zenbaki finkoen arteko deiak” sartzen direla adierazten baitu, zehaztu gabe nazioarteko deiak eta 901 eta 902 zenbakietarako deiak kanpo uzten direla. Horregatik, Federazioak Ya.com salatu du Kontsumoaren Institutu Nazionalean (INC), Telekomunikazioetako Estatu Idazkaritzan, Telekomunikazioen Merkatuko Batzordean (CMT) eta Madrilgo Erkidegoko Osasun eta Kontsumo Sailean, han
|
baitago
enpresaren egoitza.
|
|
|
Adibidez, Mengibarren (Jaen) dagoen Olioaren eta Olibadiaren Parke Zientifiko teknologikoak (Geolit), 2007ko hirugarren hiruhilekoan, biomasatik abiatuta ur beroa eta hotza sortzeko gai den Espainiako lehen zentral termo frigorifikoa jarriko du martxan, berokuntza eta aire girotuaren zerbitzurako. Iberese enpresa bizkaitarrak 33.000 m2 inguruko proiektua garatuko du, Parkean
|
dauden
enpresa eta erakundeen eskariak asetzeko. Biomasa galdaretan sortzen den ur beroaren zati bat efektu bakuneko xurgapen makinak elikatzeko erabiltzen da.
|
|
2007
|
|
|
Beste alde batetik, areago eta gehiago zehaztu da ekonomia jardueren gaineko zergarekin lotuta enpresen lekualdatzea bultzatzeko hobaria. Horrela, herri gunetik gertu
|
dauden
enpresei %50eko hobaria emango zaie, urte bian, lantokia herriko industriguneetara lekualdatzen badute. Aitatu dezagun 25 urtetik gorako ibilgailuek %100eko hobaria izango dutela trakzio mekanikozko ibilgailuen gaineko zergan; eta, establezimenduen irekitzeko lizentziatan —beti ere titularra langabetua izanda— aurreikusita zegoen hobarian adin muga ezabatu da.Azkenik, zabor eta estolderia tasa %10 igoko da, lur urbano zein urbanizagarrian dauden famili bakarreko zein famili biko ilarako etxeen kasuetan.
|
|
|
Lehenago ere, 2003 urteaz geroztik, Interneten bitartez
|
bazegoen
Enpresa Berria Elkarte Mugatua izenekoa sortzeko aukera, gutxien gutxienez 48 orduko epean (hori gutxienekoa da baina ez, inondik ere, gehienetakoa).
|
|
|
Konkurtso prozeduran ez
|
dauden
enpresen enplegu erregulazioko espedienteak izan eta espediente horiek ukitzen dituztenean 1967ko urtarrilaren 1ean mutualista ez ziren 55 urte edo gehiagoko langileak, langile horien hitzarmen berezia finantzatuko duten kuotak ordaintzeko betebeharra izango da, Gizarte Segurantzaren Lege Orokorrean ezarritakoaren arabera.
|
|
|
c) Lege honen 51.1 artikuluan ezarritako arrazoietako bat dela eta, lanpostuak amortizatzeko modu objektiboan egiaztatutako beharrizana eduki eta artikulu horretan ezarritako lanpostu kopurua baino gutxiago amortizatzen denean. Ondore horretarako, enpresaburuak eraguntzeko xedearekin, edo teknika, anbaki azkentzailea egiaztatuko du, ekonomia arrazoietan oinarrituta, egoera ekonomiko negatiboak gainditzen latolaketa zein ekoizpen arrazoietan oinarrituta, baliabideak hobeto antolatuz, enpresaren jardunbide egokia eragozten duten zailtasunak gainditzeko; zailtasun horien artean
|
daude
enpresak merkatuan duen lehia edo eskariak ezarritako baldintzak
|
|
|
Zaintza eginkizunak lan arloan, Gizarte Segurantzan eta enplegu arloan indarreko arauak betetzen direla ziurtatzeko, bai eta indarrean
|
dauden
enpresako osterantzeko itun, baldintza eta usadioak betetzen direla ziurtatzeko ere. Hala denean, egoki diren legezko akzioak aurkeztuko zaizkie enpresaburuari eta erakunde zein auzitegi eskudunei.
|
|
|
Istripu arriskua hur hurrekoa bada, jarduerak geldiarazteko erabakia har dezakete segurtasunari
|
dagokionez
enpresan eskumenak dituzten organoek, edo langileen ordezkarien 100eko 75ek, jarraitutasunik gabeko prozesuak dituzten enpresetan, zein enpresako langile guztiek, prozesu jarraitua duten enpresetan; erabaki hori berehala komunikatuko zaie enpresari eta lan agintaritzari. Lan agintaritzak, hogeita lau orduan, jarduerak geldiarazteko erabakia deuseztatu edo berretsiko du.
|
|
|
5) Ekonomia jarduera aldatzen denean, eta, orokorrean, aurretiaz adierazitako datuetan eragina duen beste edozein aldaketa
|
dagoenean
enpresa inskripzioari eta kotizazio kontuak irekitzeari dagokienez.
|
|
|
Lehenengoa. Gizarte Segurantzarenrraren 204.2 artikuluak xedatutakoa 1974ko maiatzaren 30eko Lege Orokoren mende
|
dauden
enpresen estaldura aukera
|
|
|
Azken aldian askotan joan behar izaten du Madrilera. Lanez gainezka omen
|
daude
enpresan. Lan asko egiten du Asierrek eta ondo irabazten du.
|
|
|
Enpresa herritarra gizartean txertatuta
|
dagoen
enpresa izango litzateke. Definizio sinplea da baina ondorio batzuk ditu.
|
|
|
Oro har, uste dut oso mesfidantza handia
|
dagoela
enpresaren eta komunikabideen artean eta, nola edo hala, bitartekoak jarri behar ditugula hor zubiaksortzeko, elkar ezagutzeko.
|
|
|
Zentroetako proiektuburuen iritziz, EAEko enpresa gehienak (eta oro harEstatuko enpresak) ez dira berritzaileak, hau da, ikerketa, garapena eta berrikuntzaez
|
daude
enpresa ertain eta txikien lehentasunen artean. Administrazio publikoarenlaguntzarik ez balego, enpresa horietako askok ez luke I+Gko proiekturik egingo.
|
|
|
Lege honen bidez Ekonomia Itunari Balio Erantsiaren gaineko Zerga (BEZ) egokitu zitzaion. Izan ere, estatu espainola Europako Erkidegoan sartu zen 1986eko urtarrilaren lehenean eta behartuta zegoen Balio Erantsiaren gaineko Zergak indarrean
|
zegoen
Enpresa Trafikoen gaineko Zerga Orokorra ordezkatzea, eta ondorioz Ekonomia Ituna aldatu behar izan zen.
|
|
|
(ABEE) ditugu. Bai baten kasurako, bai bestarako, EAEn Foru Arauak emateko gaitasuna
|
dago
enpresa osatzaile guztiak Foru Arautegiren eremupean baldin badaude. Baina elkarte hauek ez dute SZrik ordaindu behar.
|
|
|
“Lan bateragarritasuna” terminoa modan
|
dago
enpresa sektorean. Ordutegien malgutasuna, telelana, oporren lehentasuna edo ordainsari malgua bezalako neurriek enpresaren izen ona handitzea, langileen fideltasuna eta produktibitatea gehitzea ekartzen dute, gastuen kontuari eragin gabe.
|
|
|
Baina txinatar P2P telebista, non erabiltzaileek aukeratzen baitituzte ikusi nahi dituzten programak, Joost en sarea itxia da eta bakarrik enpresak edukiak sar ditzake erabiltzaileak sartzen diren bitartean hartzaile banatzaileen eginkizuna etsiarazi behar dute. Iragarle handien alde Bat Joost en gakoen artean
|
dago
enpresa ikuspegia proiektuaren buru da hasieratik, beste batzuetatik urruntzen duen zerbait ikus entzunezko ekimenak, hala nola YouTube, arrakastatsuak izan arren, galerak pilatzen dituzte publikoaren artean. Joost ek mundu mailako doako telebista, Sareko erabiltzaileentzako zerbitzua, aldi berean helaraz dezaten.
|
|
|
Eragiketa horren bidez, inbertitzaile partikularrek burtsan kotizatzeko prest
|
dagoen
enpresa baten akzioak eros ditzakete
|
|
|
Elikagai mota horietan espezializatutako merkataritzak goranzko ibilbidea du. " Gero eta gehiago erabiltzen dira balio erantsiak, aberatsagoak, osasuntsuagoak dituzten elikagaiak" Bizirik al
|
dago
enpresa berrien sorrera. Bai.
|
|
|
Orain arte, gutxi dira Espainian Europako beste herrialde batzuekin alderatuta funtzionatzen duten ekimenak. Salzburgon, adibidez, Red Bull enpresak edukiontzi horiek erabili ditu bulegoak handitzeko, eta Vienan haurtzaindegia edo aireportuan
|
dauden
enpresen egoitza erabiltzen da. Alemaniako mugako poliziak etxola gisa erabiltzen ditu lander en eta Pakistango Mugarik Gabeko Medikuen zentroaren arteko mugetan.
|
|
|
tamaina handiagokoak dira eta aparatuek egungo pantaila lauen antzeko itxura eta neurriak. Oraingoz, datuak eta
|
dauden
enpresetako arduradunen adierazpenak proiektuaren atzean adierazten da SED TV aparatuek hau izango dutela: egungo LCD eta plasmazko pantaila lauen antzeko prezioa tamaina bera.
|
|
|
ANCED irabazi asmorik gabeko Urrutiko Hezkuntzarako Ikastetxeen Elkarte Nazionalak ere ezarri du Moodle bere 320 bazkideei eta irakaskuntza programetan parte hartzen duten 10.000 ikasle baino gehiagori zerbitzua emateko. Gaur egun, 2.000 erakundek baino gehiagok erabiltzen dute Moodle Espainian; programa gero eta hedatuago
|
dago
enpresa pribatuan, administrazio publikoan eta hezkuntza sektorean, bereziki unibertsitateetan. Moodlek eskaintzen dituen onuren artean, ANCEDeko lehendakari Jorge Azcáratek hau adierazten du:
|
|
|
Kasu horietan, lehen deitik hasita, emaitza zalantzazkoa da. Abokatu abokatuak Isunen erreklamazioa kudeatzen espezializatuta
|
dauden
enpresez gain, abokatu bulego gehienek beren zerbitzuen zerrendan sartu dute prestazio hori, ADA erakundearen kasuan bezala. Oro har, honako hauek eskaintzen dituzte:
|
|
|
Banakako enpresaburua Bere izenean eta enpresa baten bidez merkataritza, industria edo lanbide jarduera bat egiten duen pertsona fisikoa. Ez du berariazko lege arauketarik, eta merkataritza arloko Merkataritza Kodearen xedapen orokorren eta Kode Zibilean eskubideen eta betebeharren arloan xedatutakoaren mende
|
dago
enpresa jardueran. Enpresaren nortasun juridikoa bere titularrarena bera da, eta enpresak bere gain hartzen dituen betebehar guztien erantzule pertsonala da.
|
|
|
Hala, animazioaren kudeaketan diharduten profesionalen %70 inguru atzerritarrak dira; horien artean, holandarrak, alemaniarrak, frantsesak, eslovakiarrak eta italiarrak. Ian Kroning hoteleko animatzaileak kontratatzeko Espainian
|
dagoen
enpresarik handienaren zuzendariaren arabera, hizkuntzak behar bezala ezagutzen ez direnean, espainiarrak izango dira animatzaile onenak, haien ustez langile alaiak eta oso lagunkoiak baitira. Turismo enpresa handiak, batez ere turismo herri ezagunenetan finkatutako establezimenduak dituzten hotel kateak, animazio sail ugarienak dira.
|
|
|
Aholkularitza eta babesa eskaintzen da zure enpresari dagokion aurrezaintza erakunde egokia hautatzeko, enpresatik kanpoko aurrezaintza zerbitzua bilatzen lagundu eta bertan
|
egoteko
enpresara joaten denerako eta beharrezko dokumentazioa prestatu eta egiten laguntza emateko.
|
|
|
Auzoa biziberritzeko lanak Eusko Jaurlaritzako Ur Zuzendaritzak Oria ibaia bideratzeko dagoeneko abian dituen lanekin batera gauzatuko dira.Eskabideak aurkezteko epea irekita dago, eta urtarrilaren lehenengo hamabostaldia igaro arte luzatuko da. Lan hauetan interesatuta
|
dauden
enpresek Zizurkilgo Udaleko erregistro orokorrean, hots, Teodoro Hernandorena kaleko 6an entregatu behar dute eskaturiko dokumentazio guztia. Bulegoaren ordutegia astelehenetik ostiralera artekoa da goizeko bederatzietatik eguerdiko ordu bietara.Aipaturiko lanak bi fasetan banatuta daude, eta lanak hasten direnetik sei hilabeteko epean gauzatu behar dira.
|
|
2008
|
|
|
15 bat hizkuntza kontuan hartzen ditu (baina ez konbinazio guztiak). Oso hedatuta
|
dago
enpresa handitan eta administrazioan, eta duela gutxi arte Googlek ere erabiltzen zuen. Aipatutako webgunean egin daitezke probak.
|
|
|
Beren helburua herritarrak iritzia. ren— aldekoa izan behar da. Agian, produktu berriak, publiko berriarentzat, ez
|
daude
enpresa zaharren eskuetan, irudimena duten kazetari eta enpresa berrien eskuetan baino.❚
|
|
|
Zabalik ez da izan enpresaren hil ala biziko hautua, eta ez zaio eutsi, enpresak berak bazituelako beste produkzio lerro batzuk, interesgarriagoak ekonomikoki eta sozialki. Euskararen erkidegoarentzat tamalez, euskara ez
|
zegoen
enpresa horren lehentasunen artean.
|
|
|
Enpresaburuak behartuta
|
daude
enpresa agiriak ematera hamar egunen buruan, legez langabezian gaudela frogatzen duten dokumentu idatziak eman behar dizkigute, eta kotizazioen dokumentu ofizialen kopiak.
|
|
|
Kiebran
|
dauden
enpresen buruek ezin izango dituzte etekin handiak lortu kaleratzen badituzte (kalte ordain horiek urrezko paraxutak dute izena AEBetan).
|
|
|
Mila bederatziehun eta hogeita hamazortzigarren urtean, duela hogei urte, IM izenez ezagutzen dugun konfiantzazko lagun eta mezularia arduratu zuen Espainiako Elkartasun Elektriko Nazionala delako enpresak sekretu osoan, artean bizirik zeuden indar errepublikar batzuekin elkarrizketatu zedin Pirinio mendien babesgune gotor batean. Arriskuan
|
zeuden
enpresaren interesak babestu behar zituen mandatariak guda lerro horretan.
|