|
2001
|
|
|
Benetan, dieta begetarianoak ez dira zorrotzak pertsona osasuntsu eta behar bezala diseinatuetan, eta ez dute osasunerako arriskurik sortzen, eta ezin hobeto bete ditzakete banakako beharrak. Hala ere, zenbait mantenugairen beharrak handituta
|
dauden
bizitzako etapa batzuetan (haurdunaldian, edoskitzaroan eta hazkuntza eta garapen etapetan haurtzaroan eta nerabezaroan), burdin falta agertzeko arrisku handiagoa dago. Kasu horietan, beharrezkoa da gehikuntzak modu sistematikoan egitea, betiere profesionalen ikuskaritzapean.
|
|
2002
|
|
|
Adituek elikagai hori gibeleko zenbait gaixotasun kronikoren prebentzioarekin ere lotzen dute. Gainera, bularra ematen ez dieten haurrak hamar eta hamabost aldiz gehiago hiltzeko arriskuan
|
daude
bizitzako lehen hiru edo lau hilabeteetan. Bularreko minbizia izateko arriskua murrizten du Amari dagokionez, haurra bularrean jartzeak erditu ondoko depresioak saihesten ditu.
|
|
2005
|
|
|
Bai Coustanisek eta bai Zarneckik, bai NASAko Astrobiologia Institutuko zuzendariak, Bruce Runnegar australiarrak, defendatu zutenez, hain garrantzitsua bada Saturnoren hain urrun dagoen ilargi bat aztertzea, baldintza asko dituelako da. “Titánek atmosfera egonkor bat du, kanpoko erradiazioetatik babesten duena; haren ‘airea’ nitrogenoz eta metanoz osatuta
|
dago
bizitza agertu aurretik Lurrean zegoen nahasketa bera, eta ura izotz eran eta molekula organiko konplexuetan dago”, azaldu zuen Coustanisek. Arazoa da Eguzkitik hain urrun dagoela (Lurra baino hamar aldiz gehiago), haren tenperatura zero azpiko 178 gradukoa dela.
|
|
2011
|
|
|
Kaleko haurrak, askotan, familia desegituratuetatik eta behartsuetatik etortzen dira, lan egitera behartzen dituzte eta eskolara joateari uzten diote, beren adin biologikoagatik bizitzea
|
dagokien
bizitza izan dezaten. Batzuek, UNESCOk dioenez, bidaiak izaten dituzte, hainbat arrazoirengatik:
|
|
2012
|
|
|
Horietatik 16 umatze zentroetako teknikariek entrenatu zituzten Andaluziako ingurune naturalean askatzeko. Katamotz horietako hamaika, aurtengo urtarrilean Kordobako Guadalmellato ibaiaren (bi ale) eta Jaengo Guarriza ibaiaren (hiru ale) inguruko banaketa eremuetan askatuak, ondo egokituta
|
daude
bizitza librera. Ingurumen Sailak azaldu zuenez, ingurune naturalean, nahiz eta oso zaila den zehatz jakitea zenbat ale jaiotzen diren, egun horietan ere hasiko dira erditzeak, hiru hilabete baitira, hain zuzen ere, ernaldia, espeziearen araldiaren ondoren (urtarrila eta otsaila).
|
|
2013
|
|
|
Ez dago aukerarik. Ez
|
dago
bizitzarik. Osasuna, ahalduntzea eta lan merkatua Kontrasteen herrialdea, alde batera, India hiri handiak, aurrera egiten duten negozioak, ikerketa sakona, teknologia propioa eta, azken batean, proiekzioa.
|
|
2014
|
|
|
Hala, psikoonkologo batek antsietateari eta depresioari eta horri lotutako sintoma fisikoei aurre egin diezaieke, eta sendagilearen eta pazientearen arteko harreman ona izaten laguntzen du, pazienteen bizi kalitatean eragiten duten faktoreak. Diagnostikoa egin ondoren, makina bat jarri da martxan, lehen
|
zegoen
bizitza ahalik eta azkarren berreskuratzea helburu duena. «Minbizia diagnostikatzen duen pertsona batek jasotzen duen lehen eragin psikologikoa shock bat da, heriotzarekin bat etortzea aktiba dezakeena.
|
|
|
Oso gutxitan planteatzen da diagnostiko hori ez gertatzea», azaldu du Eva Juan Linaresek, Osasunaren eta Ikaskuntzaren Psikologian doktorea eta Onkologia Integratzailearen Elkarteko kidea. Psikoonkologiako espezialista honen ustez, horrek ez du esan nahi heriotzarekin obsesionatu denik, baizik eta, lehen eraginaren ondoren, makina bat jarri da martxan, eta horren helburu nagusia diagnostikoa egin aurretik
|
zegoen
bizitza ahalik eta azkarren berreskuratzea da. Espezialistek ziurtatzen dute «zer egin dudan, zer gertatu den, zer aldagai disfuntzional dituen maila emozional, kognitibo, familiar, sozial, lan, energetiko eta espiritualean puntu horretara eraman nauteenak», esan du espezialistak.
|
|
2016
|
|
|
color vsbw Behi esneak onura ugari ematen dizkie haurrei. Kontraindikatua
|
dago
bizitzako lehen 12 hilabeteetan, baina urtebete betetzen dutenetik aurrera, Espainiako Pediatria Elkarteko Amagandiko Edoskitze Batzordeak (AEP) ematen duen bezala, adingabe osasuntsuek behi esnea har dezakete inolako arazorik gabe, eta, horrela, beren mantenugaien aprobetxamendua. Bai AEPak, bai Osasunaren Munduko Erakundeak eta beste organismo batzuek, ahal izanez gero, edoskitzea haurtxoaren elikadura esklusiboa izan dadila gomendatzen dute, bizitzako lehen seihilekoan, eta, gero, gutxienez, urte horretara arte zabaltzea.
|
|
|
Irudia: darkday Zer irtenbide
|
daude
bizitza pertsonala eta lana uztartzeko. Pertsona edo profil sozial bakoitzak adiskidetze premia desberdinak ditu, eta irtenbideak ez dira orokorrak.
|
|
2017
|
|
|
Fernando González Serrano haur psikiatraren hitzetan, Haurraren eta Nerabearen Psikiatria eta Psikoterapiako Espainiako Elkarteko (SEPYPNA) zuzendaritza batzordeko kide den Fernando González Serranok, bere bizitzako lehen hiru urteetan, haurrak oinarrizko segurtasuneko eta autoestimuko sentimendu sendoak garatzen saiatu behar du, bere munduaren erdigunea sentitzetik eta hura bere kabuz sortu eta erabiltzeko ilusiotik sortzen direnak. «Oinarrizko segurtasun hori lortzen dutenean —dio— prestatuta
|
daude
bizitza soziala arrakastaz hasteko». Horregatik, zailtasun gisa agertzen da haurtzaindegira eta eskolara oso txikitatik joaten diren haurren sozializazio goiztiarra.
|
|
2018
|
|
|
Eta dieta hidratotan bajan
|
egoteak
bizitza laburtu lezake?
|
|
|
Opari solidarioak haur askori hezkuntzan sartzen uzten diete, nekazarien lana duintzen dute, animalien babesei katuei eta zakurrei laguntzen diete etxe baten bila, eta ingurumena babesten dute. Inor ez dago Gabonetan opariak erostera libre, baina orainak erostea keinu saihestezina bada —haurrentzat, familiarentzat edo lagunentzat—, naturalena gehiago egitea litzateke solidarioa eta arduratsua, egoera ahulenean
|
daudenen
bizitza hobetu dezakeen praktika. Hona hemen adibide batzuk.
|
|
2019
|
|
|
Erantzuna ezezkoa da. Ramón de Cangas dietista nutrizionista eta biologia molekular eta funtzionalean doktore eta dietista nutrizionistak azaltzen duenez, “ez
|
dago
bizitza luzatzen duen edo, alderantziz, laburtzen duen elikagairik”. Baina horrek ez du esan nahi elikadura ohiturek gure osasunean eraginik ez dutenik.
|
|
|
AEBko Osasun Institutu Nazionalaren arabera, ez dago kopuru bakar bat: behar duzun burdin kopurua zure adinaren, dietaren, zure osasun egoeraren eta zu
|
zauden
bizitzaren araberakoa da (adibidez, haurdun dagoen emakume batek pertsona heldu batek baino hiru aldiz gehiago behar du, 51 urte baino gehiago). Era berean, erakunde honek gogorarazten du dieta begetarianoa egiten dutenek (edo haragia, hegaztiak edo itsaskiak jaten ez dituen dieta batek) ondoren azaltzen den zerrendako kantitateak bikoiztu lituzketela.
|
|
2023
|
|
|
Nola jakin haurra oinez ibiltzeko prest
|
dagoen
Bizitzako lehen hilabeteetan, haurra hazi ez ezik, zentzumenak (ikusmena, entzumena, ukimena…) edo familiarekiko komunikazioa garatu ditu. Bere gorputza ere landu du, autonomia eta independentzia handiena eskaintzen dion garapen psikomotorraren mugarrietako baterako prestatzen:
|
|
|
umea zen eta amari besarkatuta zegoen, nekazari talde batek hilda. Ikundeko Animalien Esperimentazio eta Egokitzapen Zentroan hilabete batzuk igaro ondoren eta gatibu
|
zegoen
bizitzari ondo egokitzen zitzaiola egiaztatu ondoren, Copito Bartzelonara joan zen 1967an. Hiru hamarkadaz baino gehiagoz bizi izan zen Kondal Hiriko zooan, milioika bisitariren gozagarri.
|