|
2001
|
|
|
hamabi gizaseme eta lau emakume, hamasei pertsona, denetara, sei hilabetetan, hau da, ia hiru hilabeteko, bat hamar eguneko. Zerrendan
|
dauden
biktimak bizi diren lekuetako izenek erakusten dute Pioletadun Hiltzailea aise mugitzen dela ehun kilometroko erradioa duen zirkunferentzia imajinario baten barruan. Bestetik, nekeza da, hagitz, biktima horiek guztiak zerbaiten arabera antolatzea.
|
|
2003
|
|
|
Filantropo suitzarra (Geneva, 1828 Heiden, 1910). Solferinoko batailan (1859) egon eta konturatu zen babesik gabe
|
zeudela
biktima gehienak (40.000 zauritu eta hildakoen artean), eta gerra garaian zauritu eta gaixoei laguntzeko Nazioarteko Komitea sortu zuen 1863an, Genevako beste lau biztanlerekin: Guillaume Henry Doufour jenerala, Gustavo Moynier abokatua eta Luis Appia eta Théodore Maunoir doktoreak.
|
|
2004
|
|
|
Txanda horiek eguneko 24 orduetan daude eskuragarri. Aholkularitza juridiko espezializatu eta doako zerbitzu honen eginkizunen artean
|
dago
biktimari bere eskubideen eta erasotzailearen aurka egin ditzakeen ekintzen berri ematea. Azterketa honen helburua da ofiziozko txandako abokatuek erabiltzen dituzten zerbitzu horien ezagutza sustatzea eta beste zerbitzu batzuen sorrera bultzatzea, biktimaren eskubideak babesteko tresna eraginkorrak izan daitezen.
|
|
|
Haren iritziz, arazo konplexua eta konpontzen zaila da, eta diskurtso sinplistak soberan daude. “izan ere, CDko editoreek uste badute ‘top manta’ deritzonetik bizi diren etorkinak gaizkileak baino ez direla, argumentu sendoak
|
daude
biktima ere izan daitezkeela pentsatzeko”.
|
|
2006
|
|
|
izen handiko militarrak, filmetako eta komikietako heroiak... Baina tipiko tipikoak dira, gerra guztietan
|
dauden
biktima arruntak direlako gorputz adarren bat galdu duena, seme alaba edo senideren bat kendu diotena, espetxeratu dutena edo bere herrialdea askatzeko borrokan egiten duena. Eta nire ustez, gerra edo gerraren ondorioak pairatzen dituena da heroia, gerran hiltzen dena zein sufrimenduaren ostetik onik ateratzen dena, erraietan mina sentitzen duena.
|
|
|
Genero indarkeriaren biktimei laguntzeko Estatuko segurtasun indar eta kidegoetan unitate espezializatuak sortu arren, ikerketak gogorarazten du profesional horietatik kanpo ez dagoela berariazko prestakuntza programarik. Eta Lege Integralak “emakumeak eskatzen duenetik” doako justiziarako sarbidea ezartzen duen arren, Madril, Gasteiz eta Andaluzia bezalako abokatu elkargoetan ez
|
dago
biktimei laguntzeko zerbitzurik polizia etxean; beraz, emakumeek ez dute abokatu laguntzarik salaketa jartzean. Azkenik, azterlanak adierazten du emakumeen aurkako indarkeriazko epaitegiak abian jarri eta hilabete gutxira lan gainkarga dela oztopo nagusietako bat, eta horrekin batera, organo judizial espezializatuetako langileen prestakuntza eskasa.
|
|
2007
|
|
|
4 Fiskaltzak jakin dakienean atzerritar baten aurka kanporatze ebazpena eman dela eta atzerritar hori zigor prozedura batean
|
dagoela
biktima, kaltedun edo lekuko gisa, eta, gainera, uste duenean eginbide judizialak gauzatzeko nahitaezkoa dela atzerritar hori Espainian egotea, hori berori adieraziko dio gobernu agintari eskudunari, horrek atzerritarraren kanporaketa ez betearaztea balora dezan. Kanporatze hori betearazita badago, modu berean jardungo da, agintari eskudunak atzerritarra Espainiara berriro etortzeko baimena eman dezan; baimen horrek iraungo du beharrezko eginbideak gauzatu ahal izateko behar adina denbora.
|
|
|
Ildo horri jarraituz, esan beharra
|
dago
biktima lehenesten duten indukzioteknikek (alegia, haurraren arreta besteen oinazera bideratzen duten praktikek) jokabide altruista indartzen dutela; izan ere, teknika horien bidez ondoriomingarriak seinalatzen eta konponketa lanak iradokitzen dira (Shaffer, 1994).
|
|
|
Honek esan zienez, eztabaida baten ostean, bikotekideak jo egin zuen. Etxeko beste gela batean
|
zegoen
biktimaren aitak alabaren alde egin zuen, eta bi gizonak borrokan hasi ziren. Auskan ari zirela, arma zuriz, labana batez, zauritu zen senarra.
|
|
2008
|
|
|
Nola egiten zaio horri kontra? Esaterako, Lasa eta Zabala ez dira biktimak, ez
|
daude
biktima bezala onartuta. Zein diren biktimak?
|
|
|
Banekien jakin beharreko guztia. Israel mugitzeko gauza zen; orain bazuen armarik, eta halako lanak hartu bazituen ni aurretik kentzeko, bistakoa zen niri
|
zegokidala
biktima izatea. Gero zer egingo zuen, edo uharte guztia arrastaka zeharkatzen saiatuko zen Ipar Adarretik zingirako kanpamenduraino, edo kanoikada bat botako zuen bere adiskideak laguntzera etorriko zitzaizkiolakoan, hori, jakina, ez neukan esaterik.
|
|
2009
|
|
|
Emakumezko biek ez zuten droga kantitatea neurtzen, beraz, arrisku handia
|
zegoen
biktimaren batek gaixotasunen bat edukiz gero, azaldu du Poliziako zuzendaritzak.
|
|
|
Erasoak, gasolindegietan
|
zeuden
biktimen kontrakoak gehienak, beldurra eragin zuten Washingtonen eta horrenbestekoa izan zen izua, haurrei patiora ez ateratzeko gomendioa ere eman zietela.
|
|
|
Trafiko istripu batean parte hartu, istripua ikusi edo istripuaren berri duen errepidearen erabiltzaile oro beharturik
|
dago
biktimari laguntza eman eta sorosleei laguntza eskatzeko. Horrela, mina gutxitu, arrisku gehiago saihestu, gertakariak argitu eta trafikoa berriz martxan jartzen ahalbidetuko du.
|
|
|
errepresio basatia, komunikabideen babesa eta zigorgabetasuna. Alde handia
|
zegoen
biktimei zegokienez. Frankismoaren garaian espainiar herritarrak ziren eta uharteen gudan eta Arrifekoan «kolonietako mendekoak».Eta jarduera horietan, Eliza katolikoak erabateko sostengua eman zien aberriaren«salbatzaileei».
|
|
|
Funtsean, «memoria historiko» izenpean aldarrikatzen den hori, biktimenmemoria zauritu eta mindutik abiatutako egiaren ezagutza da. Horregatik sortu etahazi da «memoria historikoa» deitu izan den «kontzientzia» historiko hori (OrtizHeras, 2006; Moradiellos, 2003), oraindik bizirik
|
dauden
biktima moralek, haueneta desagertutakoen ondorengoek, eta bidegabekeria historikoaz kontzientziatutakoherritarrek elikatu duten «kontzientzia historikoa».
|
|
|
Segurtasunak kale egin zuen. Urte mordoa pasatu bada ere, oraindik ez
|
dago
biktimentzat kalte ordainik. Eta, gertatu ohi den legez, sarraskiari izenik gabekoen zori mingarria gehitu zaio; justiziarik eza, alegia.
|
|
2010
|
|
|
Herri honetan biktima guztien sufrimendua aintzat hartzea behar beharrezkoa da, biktima mota guztien erreparaziora jotzea eta bitartekoak jartzea berriz ere biktimarik izan ez dadin. Ez
|
dago
biktimen artean hierarkizaziorik egiterik eta egiten bada urrunen dugun sufrimenduarekiko enpatia garatzen ez badugu ez dugu herri honek behar beharrezko duen alor horretan aurrera pausorik emango.
|
|
|
Gaur ezagutzera eman den epaiaren arabera, ETAko presoen argazkiak erakutsita ez
|
zegoen
biktimak gutxiesteko edo iraintzeko asmorik.
|
|
|
Oraindik ez
|
dago
biktima kopuru zehatzik Mendebaldeko Saharako Gdeim Izik (Aaiunetik 15 kilometrora) kanpalekua indarrez hustu ostean. Sahararen aldeko Thawra erakundeko bozeramaile baten arabera, gutxienez zazpi pertsona hil dira Marokoko segurtasun indarrek kanpalekua indarrez hustean.
|
|
|
Haietan
|
dago
biktimarik gehien.
|
|
|
zenbatekoak nabarmen aldatzen dira hildakoak 65 urte baino gehiago dituenean. Ezkontideari 79.000 euro
|
dagozkio
biktima 65 urtetik gorakoa bada, eta 52.000 euro istripua gertatu den unean 80 baino gehiago baditu. Zifrak eta kalkulatzeko metodoa aldatu egiten dira erreklamazioa heriotzagatik justifikatzen ez denean, lesio iraunkorrengatik eta aldi baterako ezintasunengatik baizik.
|
|
|
1,1 milioi ibilgailu inguru dabil Espainian (parke osoaren ia %4), eta pneumatikoetan akats larriak edo oso larriak ditu. Hala ere, Goodyearerekin lankidetzan egindako Real Automóvil Club de España-k (RACE) egindako azterketa baten arabera, gurpilak egoera txarrean
|
daude
biktimekin izandako lau istripuetatik hirutan. Biktimekiko istripuetan inplikatutako ibilgailuetatik, %53 egoera txarrean zeuden pneumatikoekin zihoazen, %19 ziztadagatik edo eztandagatik eta %1 gurpila galtzeagatik.
|
|
|
Euskal Herrian bizi dugun gatazka gogorraren alde bakar batean
|
dauden
biktimez ari da proposamen hau, baina baztertzen eta ahazten ditu beste biktima asko eta asko. Alde bakar bateko biktima horiek nire errespetu guztia merezi dute, errespetua ez ezik, nire nahia eta, nire txikitasunean, nire lana ere, biktima gehiagorik egon ez dadin, eta hain zuzen, argi eta garbi bat egiten dut Gernikako deklarazioan esaten denarekin:
|
|
|
Horregatik
|
nago
biktimekin beti.
|
|
2011
|
|
|
Gauza konplikatua dira biktimak; sufritu egin dutelako. Ahoa betetzen zaigu esaten dugunean alde guztietan
|
daudela
biktimak, eta hala da. Baina ez daukat lotsarik esateko nik biktima batzuekin bakarrik egin dudala negar.
|
|
|
Biktimena dator gero, noski, biktima guztiona. Amaiurreko Bizkaiko zerrendan
|
badaude
biktimak, eta biktimez asko hitz egiten dutenek ez dituzte halakotzat hartzen. Ane Muguruza, adibidez, Josu Muguruzaren alaba.
|
|
|
Bat dut gogoan: Harkaitz Cano komandoburuak agintzen zidan buruan tiro egiteko belauniko
|
zegoen
biktima nire ustez ekibokatu bati. Hitzaldiz aldatzen ahalegindu nintzen,. Etakideen otorduak:
|
|
|
Elkarrizketetan agerian geratu da irregulartasun egoeran
|
dauden
biktimenganako kezka. Gure solaskideen iritziz, atzerritar horiek, bortizkeria bikoitza jasaten dute; erasotzaileak burututakoari araudiak berak hezurmamitutakoa gehitu behar zaio.
|
|
|
Hala ere, interbentzio gehienak Ertzaintzak gauzatzen ditu. Poliziari
|
dagokio
biktimari larrialdiko arreta, babesa eta aholkularitza eskaintzea, salaketa tramitatzea eta epaileak ezarritako prebentzio eta babes neurriak ikuskatzea. Ertzaintzak polizia judizialaren rola betetzen du bai ikerketa lanei dagokienez baita ezarritako babes neurriak betetzeari dagokionez ere.
|
|
|
Araudi berriaren zirriborroan erregulartasunean zegoen emakumea diskriminatzen zen, behin betiko testuan zuzendu den egoera. Izan ere, 59 artikuluak dio berrelkartze egoeran
|
dagoen
biktimak bikotearenganako baimen independentea eskatu behar duenean, baimen hori bost urtekoa izango dela eta eskubidea emango diola lan egiteko.
|
|
|
Harreta berezia eskaini behar zaie irregulartasun egoeran dauden andreei. Atzerritarren Legea aldatu behar da, irregulartasun egoeran
|
dauden
biktimek, bai genero indarkeriarenak eta bai tratarenak, babes marko eraginkorra izan dezaten. Horrek andreek salaketa jartzea erraztuko luke; izan ere, ez lirateke kanporatzearen beldur izango, une honetan bezalaxe.
|
|
2013
|
|
|
Lasterketa batzuk maila galtzen ari dira, beste batzuk desagertzen... Ez
|
dago
biktimarik gabeko iraultzarik, baina biktima asko izaten ari da oraingoan. 1 Formularen edo tenisaren antzeko egitura hartzen ari da egungo txirrindularitza.
|
|
|
Beldurragatik bakarrik, edo lotsagatik ere bai? Herri guztietan
|
daude
biktimak, jakina, baina, era berean, herri guztietan izan ira, eta badira oraindik, borreroak. Eta, hala ere, jendearengana joan, galdetu, eta gehienek «ez dakigu» batekin erantzungo dizute.
|
|
2014
|
|
|
Bilboko Udalak eta Fekoorek protokolo bat sinatu dute egoera horietan
|
dauden
biktimak aurkitzeko
|
|
2015
|
|
|
kalte egiten zuenak, sortutako egoera konpondu behar zuen. Beti
|
dago
biktima bat, eta tradizionalki hori izan da munduko justiziaren erdigunea. Duela mila urte normandoek Europa gehiena konkistatu zuten eta eredu estatala martxan jarri zuten, bide berrezartzailea baztertuz.
|
|
|
Nik negar egiten nuen gerrillaren biktima bati aditzean, eta hark neure kontakizunarekin egiten zuen. Heldutasun handiarekin jokatu genuen, eta gobernuari erakutsi ahal izan genion ez
|
dagoela
biktimen arteko kategoriarik; guztiok nahi dugula bakea.Biktimen arteko enpatia sentitu duzue, baina halakorik ez zaizue heldu erabakiak hartzen dituztenengandik.Uneren batean uste nuen biktimak elkartzea izango zela zailena, uler zezaten guztiok ditugula eskubide eta sufrimendu berdinak. Baina hori, egiatan, errazena izan zen!
|
|
|
Azaroan bilkura egingo du foru aldundiekin, bakea eta memoria politikak aztertzeko.Legea. Giza eskubideen urraketak jasan dituzten eta aitortu gabe
|
dauden
biktimen lege proposamena aurkeztuko du.Txostena. ETAk mehatxatutako pertsonengan eta Ertzaintzarengan indarkeriak duen eraginari buruzko lana aurkeztuko du.2016an garatzekoakDesarmatzea.
|
|
|
eta, biktima errugabeen aurkakoak? zirela, onartu beharra
|
dago
biktima errudunen aurkako atentatu onuragarriak ere egin nitzakeela. Guri esker kazetariek lerro hunkigarriak idazten dituzte; zoritxarrez, haien propagandarik gabe ilunpetan geratuko ginateke terroristak.
|
|
|
(Twist, Azken afaria). ETAren indarkeriak eragindako sufrimendua adierazterakoan, aldiz, soziologikoki irakurle euskaldunarengandik hurbil
|
leudekeen
biktimengan jarri du arreta euskal literaturak (hildako komandokideengan, esaterako), horiekiko enpatiaz ETAren indarkeriak euskaldunei dakarkien kaltea adierazi nahi balitz bezala. Haatik, ETAren osteko garaian, kontsentsua lortu nahi duen literatura euskaldunak ETAren zein estatuaren biktimak irudikatzea ezinbesteko duela pentsatzeko arrazoiak badira
|
|
|
Edozein gatazkatan
|
daude
biktimak, fisikoak eta emozionalak, larriak eta arinak, eta kalteak eta minak ugaldu besterik ezin du egin gatazkaren jarraipenak. Biktimen alde egin daitekeen gauzarik onena gatazkari soluzioa eman edo kalte gutxiagotara bideratzea da, biktima gutxiago izan dadin.
|
|
2016
|
|
|
Eta iruditzen zait lar ausarta izan zela erabakitzea biktima batzuk minduta sentituko zirela. Nire konpartsan ere
|
badaude
biktimak, zoritxarrez. Nire konpartsan malko asko ikusi ditut, eta badakit zer den sufritzea.
|
|
|
Ados, aski ez izan arren. Eta aski ez izatea baino, konponezina da, idazten duzuna idazten duzula, ez
|
dago
biktimak eta oinordekoak erreparatzeko modurik, jartzen ahal dute plaka bat, lau sos eman. Baina benetako arazoa da ez dagoela borondaterik krimen horiek argitzeko".
|
|
|
Halaber, saihestu beharrekoa da shock edo sufrimendu handi handiko egoeran
|
dauden
biktimengana hurbiltzea kamera. Mina errespetatzeko, gutxieneko distantzia zaindu behar da.
|
|
|
Kazetariek ez diete jazarriko hondamendi edo istripu batek zauritu edo kaltetutako pertsonei, elkarrizketak lortzeko helburuz. Kontuan hartu beharra
|
dago
biktima nahastu bat ez dagoela baimena askatasunez emateko moduan.
|
|
|
Azaroaren 5ean Hernanin egingo den omenaldian Arrasatek ere hartuko du parte, gutxienez 39 arrasatear identifikatuta
|
daude-eta
biktimen artean. Maria Ubarretxena alkatea eta Udaleko beste zenbait ordezkari politiko bertaratuko dira:
|
|
|
Arrazoiren bat ote
|
dago
biktimak giltza edukitzeko?
|
|
|
Eta orain hemen
|
zaude
biktimaren plantak egiten.
|
|
2017
|
|
|
Ados, aski ez izan arren. Eta aski ez izatea baino, konponezina da, idazten duzuna idazten duzula, ez
|
dago
biktimak eta oinordekoak erreparatzeko modurik, jartzen ahal dute plaka bat, lau sos eman. Baina benetako arazoa da ez dagoela borondaterik krimen horiek argitzeko".
|
|
|
Gauza konplikatua dira biktimak; sufritu egin dutelako. Ahoa betetzen zaigu esaten dugunean alde guztietan
|
daudela
biktimak, eta hala da. Baina ez daukat lotsarik esateko nik biktima batzuekin bakarrik egin dudala negar.
|
|
|
Bi gazteek herenegun bertan ateratako gutunean dago giltzarria. Adierazi dute «beste kasu posible baten» berri izan dutela, eta horregatik erabaki dutela kaleratzea, «ezkutuan
|
dauden
biktima posibleak argitara atera daitezen». Bi gutunak batera hedatu zituzten:
|
|
|
Milaka biktima daude, alderdi guztietakoak, frankismoko krimenak sufritu dituztenak. Eta gobernu batek hala eginez gero, frogatuko luke benetan
|
dagoela
biktimen eta justizia egitearen alde. Izan ere, nabaritzen dugu aitortza asko egiten direla; hilaren 15ean, Markel Olano buru zela, Donostian sekulako aitortza egin zieten milaka biktima gipuzkoarri.
|
|
|
Haien joera gehiago gerturatzen da jazarlearen estilora. Oro har, bien ezaugarri komuna da giro desegoki batean hezitakoak direla.Zer alde
|
dago
biktima pasiboek eta agresiboek erasoaren unean duten erantzunean. Pasiboek ez dute erantzuten jazarpena gertatzean. Barruan gordetzen dute gertatutakoa, eta hori oso arriskutsua da, suizidio ideia gehien izaten dituztenak baitira.
|
|
|
Hau da, salaketa zibilik ez egitea erabaki zutela jakinarazi zuten. . Baina oraingo momentuan, guregana beste kasu posible baten egoera iritsi denean, gertatutakoaren berri emateko garaia iritsi dela iruditu zaigu, egia erdiak ez esateko eta, batez ere, ezkutuan
|
dauden
biktima posibleak argitara atera daitezen. Guri asko lagundu digu gertatutakoa denuntziatzeak eta uste dugu besteei ere lagunduko diela?.
|
|
|
Informatu ahal duzun xehetasun gehienekin inguru fisikoa eta egoera nolakoak diren: non dauden arriskuak, non
|
dauden
biktimak artatzeko eremuko ekipamenduak, eta abar. Erabili biktimaren ikuspegitik hartutako lekuzko adizlagunak, aurrean/ atzean, ezkerrean/ eskuinean?, eta saihestu ulertzeko keinuak beharrezko dituzten adizlagun ez zehatzak, hemen, han, hor?.
|
|
2018
|
|
|
EPPK-k hauxe esan du: " Prest
|
gaude
biktimekin elkarrizketa prozesu eraikitzailea hasteko bizikidetasunaren helburutan, baldin eta orain arte izan ez den marko egokia eraikitzen bada,' gaitzespenik gabeko marko bat'".
|
|
|
«Partekatu dezagun giza eskubideen urraketa bakoitza azalduko duen oinarrizko kontakizun bat. Ez errepikatzeko, memoria ariketak oinarritu behar du biktima guztiekiko errespetuan eta indarkeriari zilegitasunik ez ematean».Amaieran Baluarte plazan
|
dagoen
biktimen aldeko monumentu aurrean lore bana eskaini zuten ekitaldira bertaratutakoek.
|
|
|
Ez dut hona zerrenda ekarriko, luzeegia litzatekeelako, baina seguru nago gure bioikusleek erraz gogoratuko dituztela iraganeko kasuak zeinetan, guztien ustean inoiz kalterik egin gabeak ziren gizonen atzean, ikerketek aurrera egin ahala, ezusteko basakeriak edo bizio barkaezinak aurkitu diren. Bestalde, genero indarkeriaren emaitza emakumearen hilketa denean, legez, Estatuari, Bizkaiko Aldundiari kasu honetan,
|
dagokio
biktimaren tokia hartu eta ofizioz jardutea. Argi dago hildakoek ezin dutela salaketarik ez hitzik egin, eta kasu honetan Genero Indarkeriaren aurkako Legea aplikatzeko eskaera ez dugu apetaz egiten, ez axolagabekeriaz.
|
|
|
Horri denari, ordea, ez diote nahikoa iritziko baten batzuek, oso onuragarria gertatzen zaien argumentario politiko horretatik bizi baitira. Hor
|
dago
biktimen elkarteen arteko sestra; errespeturik handiena merezi duen estamentua da biktimena, baina talde horiek elkar larrutzen dabiltza, literalki. AVTk esaten badu batzuei gustatzen ez zaien zerbait, derrepentean beste elkarte bat sortzen dute, urrutirago joan ahal izateko beren aldarrikapenetan.
|
|
|
Ez
|
dago
biktimarik, mehatxurik, gerrarik! Badaude!
|
|
|
Hemen
|
dago
biktima Bai, bakarrik nago ikusten ez dituzuen gauzak ikusten ditudalako.
|
|
2019
|
|
|
Berresten du terrorismoaren amaiera euskal gizartearentzat 2011n iritsi zela».Idoia Mendia PSE EEko idazkari nagusia«Nire pentsamendua justiziaren zain urteak daramatzaten biktimen senideekin dago. Zorionak Guardia Zibilari eta Frantziako segurtasun indarrei».Amaya Fernandez EAEko PPko idazkari nagusia«Elkarrizketan
|
dauden
biktimak dira bakearen eraikitzaileak. Gizarteak beharrezkoa du aukera dutenek egiaren ezagutza, justizia eta erreparazioa ahalbidetzea».Lander Martinez Elkarrekin Podemoseko eleduna«Josu Urrutikoetxea berehala aske uztea galdegin nahi dugu, zapaltzen gaituzten Frantziako eta Espainiako estatuei Euskal Herriko militante politikoak zigortzeko inolako zilegitasunik ez baitiegu onartzen».AEM«Premiazkoa da martxan jartzea Espainiako eta Frantziako gobernuak, EAE, Nafarroa eta Iparraldeko gobernuak eta gizarte eragileak bilduko dituen alde anitzeko prozesua, Euskal Herriak pairatu duen gatazka luzeak utzitako arazo teknikoak konpontzeko».Eusko Alkartasuna«Zorionak Guardia Zibilari, berriro erakutsi baitu ETAren aurkako borrokaren burua izan dela».Covite«Herri honek irtenbideak behar ditu, ez zigorra, kartzela, mina eta sufrimendua areagotzen dituzten bide agortuak».LAB«Atxiloketa espainiar mendeku estrategiaren kapitulu berriak idaztera dator».Ernai«Euskal Herriko bakegilea den Josu Urrutikoetxeari nire sustengua ematen diot».Jean Guy Talamoni Korsikako Asanbleako presidentea
|
|
|
–Gisasola, ziur
|
zaude
biktima ez zutela gorpua aurkitu zen lekuan hil? –itaundu zuen beste behin ere, forentsea txostena idazten ari zen ordenagailuaren aurrean geldituz.
|
|
|
–Psikopata baten aurrean gaudela uste dut. Hiltzea nahikoa ez, eta badirudi obsesionatuta
|
dagoela
biktimen erraiekin, eta, zehazkiago, koipearekin. –Azken hitz hori ahoskatzean beraren tripa seinalatzen zuela iruditu zitzaion komisarioari.
|
|
|
Desfibriladore bat nola erabili Bihotz gelditze bat ikustea egoera kritikoa da, eta beldurra eta segurtasun eza eragin ditzake. Baina ez duzu zalantza egin behar zure esku
|
dagoela
biktimaren bizia salbatzea. Gailu horien erabilera “erraza da, eta gailuak berak ematen dituen jarraibideei jarraitu behar zaie”, adierazi du Fernández Lozano doktoreak.
|
|
|
Oraindik ez
|
dago
biktima kopuruen daturik, baina pentsatzekoa da oso altua izango dela.
|
|
2020
|
|
|
Enpresaburuak gustura dira; atzerritarren bitartez soldatak apaltzea lortzen dutelako. Hona datozenak askotan biktimak dira, noski, euren jatorrizko herrietan aberastasuna ongi banatua ez
|
egotearen
biktimak, eta, zer esanik ez, gerretatik ihesi datozenen kasuan, baina migratzaile ekonomikoengatik ari naiz.
|
|
|
Edukiz hustutakoa. Agrabio larri bat
|
dago
biktimen artean. Espainiako Estatutik ez ikusia izatea mingarria da, eta iruditzen zait Jaurlaritzak ere ez duela behar bezala kudeatu.
|
|
|
Balentria hori, tortura, egin duten poliziak zure ardurapekoak izango da gaurtik aurrera, eta zure ardura ere bada, kasu askotan bide judizialak agortuta egon arren, barne ikerketa independentea martxan jartzea hamarkadetan geratutakoa argitzeko. Ez zaizkizu faltako lekukotasuna emateko prest
|
dauden
biktimak.
|
|
|
Zergatik Mikel Arregi Marin zerrenda horretan? Lehen esan bezala, ETArekin loturik ez
|
zeuden
biktimak errazagoak zirelako eta Nafarroako Gobernuak aukeratu ditu. Sakanan ongi aski dakizue lakuntzarra kontrol batean hil zutela.
|
|
|
krimen perfektua dela diote. Izan ere, ez dago frogatzen ahal den krimenik, beraz ez
|
dago
biktimarik eta ez dago delitugile edo kaltegilerik, jakina.
|
|
|
Beraz, krimena egon delako ebidentziarik gabe –gorpu bat, laguntza eskatzeko mezu bat, odolez zipriztinduko atorra bat, nik zer dakit–, katea eten egiten da. Krimenik egon ez bada, ez
|
dago
biktimarik; biktimarik ez bada, ez dago biktima eragilerik. Biktima eragin duenik ez bada, ez dago erantzukizunik.
|
|
|
Beraz, krimena egon delako ebidentziarik gabe –gorpu bat, laguntza eskatzeko mezu bat, odolez zipriztinduko atorra bat, nik zer dakit–, katea eten egiten da. Krimenik egon ez bada, ez dago biktimarik; biktimarik ez bada, ez
|
dago
biktima eragilerik. Biktima eragin duenik ez bada, ez dago erantzukizunik.
|
|
|
Es Slami marokoarrak ez du ezer galdetzen, baina ekarpen interesgarria egiten du: egon
|
badagoenez
biktimen egiaz, justiziaz, erreparazioaz eta ez errepikatzeko bermeaz ari den errelatore berezi bat, ea ez ote zaion horri ere informazioa pasatu behar (hilabete batzuk geroago gertatuko zen bezala).
|
|
|
Ziur aski, erantzukizun politikoak eta norbanakoenak ez dira oraindik ordainetan eman, ezta jaso ere, auzibide bihurrietan katramilatuta
|
daude
biktima eta borrero askoren kausak, eta espetxeak ez dira oraindik hustu. Historia egiteko dago oraindik.
|
|
2021
|
|
|
Neskak ahalduntzea eta tresnak ematea du helburu Indarkeriaren Eskailerak, baina mutilen ardura da indarkeria matxistarik ez eragitea eta lanketa behar beharrezkoa da haiekin ere. Hezkidetza arduradunaren hitzetan, mutil talde handi bat dago ulertzen duena azaldutako egoerak ez direla normalak, baina eskolan gaia jorratzen denean eraso egiten zaiela sentitzen dute batzuek, nekatuta
|
daude
biktima eta erasotzailearen diskurtsoaz. " Horiekin lan handia egitea dagokigu, maskulinitate berriez, bestelako eredu eta aukerez… eta modu eraikitzailean egiten saiatzen gara, mezua ez dadin izan' hau gertatzen da ni mutila naizelako', baizik' zer egin dezaket nik mutil gisa, hau ez gertatzeko', baina gauza bat argi dago:
|
|
|
Baina antzekotasunak ere
|
bazeuden
biktima guztien artean. Guztiak, hamarrak, ez zituzten aurkitu zituzten lekuan bertan hil, ostera, beste lekuren batean hil eta haien gorpuak ezkutatzen saiatu zen hiltzailea edo hiltzaileak.
|
|
|
«Justizia formala desastre hutsa da salaketa jartzen den momentutik epai bat dagoen momenturaino, eta epai horren exekuzioan: prozedura mingarriak eta luzeak dira denentzat, ez
|
daude
biktimari bideratuak, biktimaren eskubideak ez dira bermatzen...». Adibide bat eman zuen horren erakusgarri, abokatu lanetan duela guti egokitu zaiona:
|
|
|
Patxi Lopez buru zuen Eusko Jaurlaritzak hartu zuen erabakia; data hori aukeratu zuten argudiatuta euskal gatazkari lotutako indarkeriaren biktimarik egon ez den eguna dela. Hala ere, ez da inoiz erabateko kontsentsurik
|
egon
biktima guztiak oroitzeko, ezta aurten ere: PP+ C' s eta Vox ez ziren egon antolatutako ekitaldietan.
|
|
|
«Proiektu politiko bat indarrez inposatu nahi izan zutenen bidegabekeria sakona salatu nahi dut, baita antzeko bat desagerrarazteko estatu arrazoietan ezkutatu zirenena ere. Gure oroimenean
|
dago
biktima horietako bakoitza, salbuespenik gabe». Izen batzuk aipatu ditu:
|
|
|
«Biktimei barkamena eskatzea haien totema bilakatu da, baina zer gertatzen da? Delitu batzuetan ez
|
dagoela
biktimarik! Azkenean, epaileak onartu du biktimarik ez dagoenean ez dagoela barkamena eskatzerik, baina bost edo sei hilabete behar izan ditugu!».
|
|
|
Dena dela, aprobetxatu nahi nuke berriz ere herritarrei dei egiteko eta gugana etor daitezela eskatzeko, badakigulako testigantza interesagarri asko ezkutuan daudela oraindik. Badakit
|
badaudela
biktima larriak Orion, Oroimenaren Bulegora azaldu ez direnak eta gurekin harremanetan jarri ez direnak, eta memoria osorik berreskuratu nahi badugu, horien beharra daukagu.
|
|
|
Ez dio inori esan telefono deiena, ez
|
dago
biktima izatera ohitua, biktima kolektibo baten parte izatera ez bada. Eta honek pertsonala ematen du.
|
|
|
Lastima zu handik pasatzea, Itziar, azken finean, besteak guda moduko batean ari ziren, baina zeu, eta neurri batean neu, han
|
geunden
biktimak baino ez ginen, zu neu baino gehiago, nahiz eta badakidan, ederto asko ikasi dut biktimen aldeko taldeetan egindako terapietan, zoria dela biktima bilakatzeko arrazoi nagusia. Askotan galdetzen diot neure buruari zuok ere, hildakook, biktimaren eta biktimarioaren arteko bereizketa hori baduzuen; alegia, hiltzeko moduak han ere baldintzatzen zaituzten.
|
|
|
Nire ustea da hiltzaileak ahora zenbait erle sartu zizkiela eta gero zintaz itxiz ziela. Egia da, gainera, petrolio usaina
|
zegoela
biktimen aurpegien inguruan. Usain horrek haserrearazi egiten ditu erleak, eta horrek esan nahi du hiltzailearen helburua zela erleek biktimak eztarrian ziztatzea eta muki mintzetan eragindako handituak arnasbideak ixtea, heriotza eragin arte, horretarako sudurra itxi behar izan bazien ere.
|
|
|
Eta ados
|
zaude
biktimaren gorputzean aurkitutako aztarnak bai ahoan zein genitaletan gau hartako sexu harremanen emaitza izan daitekeela?
|
|
|
Hemen ez
|
dago
biktimarik.
|
|
2022
|
|
|
Oraindik ez da guztiz argitu istripu horren zergatia, eta Alanis de la Sierrako hilobian ustez lurperatuta
|
dauden
biktimen gorpuzkiak ere ez dituzte aurkitu, Aranzadi zientzia elkartea horretan ahalegindu izan den arren. 2009an Sabin Egilior zinemagileak historia hori gogoratu zuen El largo viaje (Bidaia luzea) dokumentalean, eta senideek omenaldia egin zieten tren hartan hildakoei.
|
|
|
Urteko asmoen berri emateko eman du prentsaurrekoa Foro Sozialak, eta, jakinarazi duenez, «biktima guztiak» izanen ditu lehentasun aurten. Orain arte foroak nabarmendu izan dituen hiru «korapilo» nagusien artean
|
dago
biktimena, Altzelaik gogoratu duenez, eta, foroak uste du, presoen eta memoria kritiko inklusiboaren arloetan bezala, «urrats erabakigarriak» emanen direla datozen hilabeteotan biktimenean ere. Hernanek oroitu duenez, iaz presoen ongietorrien gaia «behin betiko ixteko beharrezko baldintzak» sortu zituzten:
|
|
|
Espainiako Gobernuak, ordea, ezetsi egin du halakorik egiteko asmoa duenik. Zehazki, Barne Ministerioaren menpe
|
dagoen
biktimen sostengurako zuzendaritzak mezu elektronikoak idatzi dizkie biktimen elkarte eta fundazioei asteon, azaltzeko aldatuko duena bertze gauza bat izanen dela: «Ez da dago inolako ekimenik Europako Batasuneko beste estatu batzuetan ezarritako zigor epaien ondorio juridikoei dagokien araudia aldatzeko».
|
|
|
Eusko Legebiltzarrean, 2016an, onartu zen uztailaren 28ko 12/ 2016 Legea; aldiko Poliziaren gehiegikerien legea bezala ezagutzen dena, ahaztuta eta baztertuta izan diren biktimei zuzendua. Oraindik ere, erakundeak zorretan
|
daude
biktima horiekin.
|
|
|
Sistema judiziala prest
|
dago
biktimaren prozesurako?
|
|
|
Ukraina iparraldean beste sei leherketa egon direla jakinarazi dute Vyshgorod eremuko agintariek. Adierazi dute oraingoz ez
|
dagoela
biktimarik.
|
|
|
Biktimen garantia eta eskubideen gainean, (32.art)« (sexu indarkerien biktima izan diren emakumeek eta haurrek) laguntza integral espezializatu eta irisgarria jasotzeko eskubidea dute, sexu indarkerien ondorio fisikoak, psikologikoak, sozialak edo bestelakoak gainditzen laguntzeko». Bestalde, administrazio egoera irregularrean
|
dauden
biktimei dagokienean (35.art)«[...] gainerako biktimei aitortutako eskubideak izango dituzte[...]. Era berean, bizilekurako eta lanerako eskubidea izango dute, 4/ 2000 Lege Organikoan (Atzerritartasunari buruzkoa) salbuespenezko zirkunstantziengatik baimenetarako aurreikusitako baldintzetan».
|
|
|
Berdintasuna, Justizia eta Gizarte Politiketako Sailaren barruan jasota
|
daude
biktima eta giza eskubideekin zerikusia duten politikak ere, eta datorren urteko aurrekontuetan 7,55 milioi euro gorde dituzte haientzat, azken urteetan jasotakoaren parekoa gutxi gorabehera. Gogora Memoria, Bizikidetza eta Giza Eskubideen Institutuak 5,2 milioi euroko aurrekontua izango du, %6, 6 gehiago.
|
|
|
Afrikar idazleek beren lanetan erabiltzen dituzten hizkuntzen gaiari heldu zion bertan autoreak. Itzultzailearen hitzetan, Gurnahk testuaren hasieran aitortzen du Europako hizkuntzak afrikarren eskura
|
egotea
biktimenganako «harrokeriaz eta mespretxuz» hasi eta mantendutako proiektu inperialista baten ondorio dela, baina hizkuntza horiek baliatzeko aukeraren alde azaltzen da gero. «Gurnahk irmo adierazten du ingelesez idazteak berak, berez, desafio egiten diola narratiba inperialistari; azpikoz gora jartzen duela eta aurre egiten diola Europaren diskurtso desitxuratuari».
|
|
|
Bukatzeko, gustatuko litzaidake gonbidatzea beste ehiza modu bat egitera: argazki ehiza, non ez
|
dagoen
biktimarik, non garaikurra behin eta berriro erakuts daiteken arbuiorik sortu gabe.
|
|
|
Argi
|
dago
biktimarekin mantentzen zuen ezkontzaz kanpoko harremana ez zela ongi amaitu. Agintzera eta obeditua izatera ohituta dagoen norbaitentzat, ez zen erraza izango Natalia goizero entzutea uhinen bidez Ertzaintzaren izen ona zikintzen.
|
|
|
–Zure ama ez
|
zegoen
biktimen artean.
|
|
2023
|
|
|
Erkorekak jakinarazi duenez, atzorako senideekin geratua
|
zegoen
biktima, baina, ikusita ez zela agertzen, apartamentu hotelera bildu ziren. Senideek aurkitu zuten hilotz Maialen Mazon, 32 urteko andrazkoa, hiru urteko alaba alboan zuela; hura onik zegoen.
|