|
2000
|
|
|
Berak urteetan jaso izan du hori eta gauza asko ikasi. Aldiz, baserrian bizi izan dena beti isolatuago bizi izan da eta kaleko gunetik apur bat urrutiratuta
|
dauden
baserrietara hizkuntzan aldea dago.
|
|
|
Bertako gazteek ez zuten sinesten euskara ikastera joana nintzenik. Kasualitatea, ni
|
nengoen
baserrian bi mutiko ziren eta sei neska. Gainera nik 18 urte banituen, alaba gazteenak 16 izango zituen, eta besteek ere inguruan.
|
|
|
Beti ez geunden ados, baina ezadostasunak ez ziren estrukturalak, koiunturalakbaizik. Gainera, bere etxean biltzean (Donostiako etxea seme alabei utzita, mendiangaldurik
|
dagoen
baserri batean bizi zen ordurako), bera eta bere ingurunea ikustekoparada ederra eman zigun, bai eta zein pianojole fina den frogatzeko ere.
|
|
|
Aramaion zinema, kaleko? (Ibarrako, beraz) biztanleen gertakaria izan zen, oro har.Besteak beste, baserriak urrun geratzen zirelako (oinez egin behar izaten zen joan etorria), astean zehar aski birunda egiten zelako (lanera edo, hurbilen
|
zeuden
baserrietakoak, eskolara), zine saioak larunbat gauetan izaten zirelako eta igandean aski bidezutelako meza etortzearekin, eta, nola ez, baserriko haur eta gazteen artean bestelakolanak, beharrak eta interesguneak zeudelako, zinemaren irradiazio eremua kalekojendearengana baino ez zen iritsi.
|
|
|
Bideak aurrera egiten duen arren, ibilbidea burutzeko auzoan bertan utzi behar da autoa. Gaur egun, La Calera del Prado ohiko komunikazio bideetatik nahiko aldenduta
|
dagoen
baserri multzo txikia da, nahiz eta beti ez den horrela izan. Garai batean, auzo honetako bentak (XVII. mendekoa) atsedenlekua eskaintzen zien Gaztelako meseta eta Kantabriako portuen artean zebiltzan bidaiariei.
|
|
|
Nik ez nuen halako arazorik. Andazarrate aurrean
|
bazegoen
baserri bat, Maria izena zuen hango etxeko andreak. Sarritan joaten nintzen hara, sekulako txorizo zatiak jaten nituen arrautza frijituekin.
|
|
|
Halako batean ordea, han ikusi dut Rompecamisas deitzen genion baserritarraren zakurra gereziondoaren azpian. Rompecamisas hau, Iriarte baserritik Aramarako bidean
|
zegoen
baserri bateko nagusia zen; bereak izango zituen fruituak, eta oihuka hasi zitzaigun. Beldurtuta, nik lortu nuen ezkutatzea.
|
|
2001
|
|
|
Potolo samarra izaki Pello Añorgak burututako ipuinaren protagonista, jakina, Pottoko bezala ezagutzen dute denek. Herritik nahiko urrun
|
dagoen
baserri bateko mutikoa dugu, eta eskolatik irten bezain laster baserrira abiatzen da Pottoko, izugarri gustatzen zaiolako baserriko lana eta hango soro eta lurretan ibiltzea Xarpa txakurrarekin batera, etxean dauzkaten ahuntz, behi, oilo, zerri eta ardiak zaintzen. Halere, arazo latz bati aurre egin dio oraingoan, otso bat agertu zaielako inguruan eta ardiak akabatzen hasi delako.
|
|
|
Horregatik joan behar izan nuen behi eroak
|
zeuden
baserri hartara, oinez.
|
|
|
T. ko erdigunetik urrun ez
|
dagoen
baserri dotore bat. Bertan hiru gizon ari dira lanean, izerdi patsetan blai, lastoa harrotzen, makurturik edo kokorika.
|
|
|
Ehun metrora
|
zegoen
baserria, zutik, justu  justu. Barruan, amona, bizirik, justu justu.
|
|
2002
|
|
|
" Ezin ba Bilbaotik Behobiaraiño
|
dauden
baserri guztiak igaro, eta orra, Usurbilgoak bakarrik aukeratu ditugu. Sei baserri dijoaz ankaz gora ain tarte txikian.
|
|
|
Beraz, zoaz bide horretatik. Hor ez
|
dago
baserririk eta ez zara istilutan sartuko".
|
|
|
Tin ero samarra zen. Libre
|
zegoen
baserriko beste zakurrarekin elkartu eta biok antxumea ito zuten.
|
|
2003
|
|
|
" mendi humanizatua". Gorostiagan ere han hemenka badaude gizakiaren arrastoak pista eta pinudiak ez ezik baita uso postu batzuk ere baina baso basoa ere bada alde gehienetan; ez
|
dago
baserririk, txaletik.
|
|
|
Beheko parteanpoligonorako izango diren lur-sailak daude, baserri bertan behera botatakoak edotaitxita eta orokorrean lagatze irudi bat. Baina gorako bidean hasten dira konpontzeko bidean
|
dauden
baserriak eta txalet berriak. Baselizaren bueltan elkarte gastronomikoa eta txaleten landatar estetika berriaren hipostasia den luxuzko jatetxea.Boroan, baserriez gain, meatzaritzan oinarritutako ekonomia egon zen (bertakoharrobietan labe garaietarako oso aproposa zen adreilu mota bat lortzen zen) etaorain basogintzak eta zerragintzak ere presentzia daukate.
|
|
|
Oraindik zehaztu gabe dagoena kutsatzeko bidea da, eta txerriak paperik jokatu duen ala ez, Europako Batzordeak estatu kideetako adituei helarazten zien gaia. Europako Batzordeak eta OMEk ere babes profilaktikoa gomendatu zieten arrisku egoeran
|
zeuden
baserrietako langileei. Bien bitartean, H7N7 detektatzeko kit espezifiko bat prestatzen ari dira.
|
|
|
Hondarribian jarri zen bizitzen, gainera, Izpizua. Guadaluperako bidean
|
dagoen
baserri zaharberritu batean. Eskutik eskura, beraz.
|
|
2004
|
|
|
Landareak eta txoritxoren bat ikusiz jaitsiko gara. Bidean erdi eroria
|
dagoen
baserri bat igaroko dugu. Atariko labea ere eroria dagoen arren, nabarmena du garai batean labeak ematen zion balioa.
|
|
|
Horren ondorioz, milioika hegazti sakrifikatu ziren (batez ere oilaskoak eta, neurri txikiagoan, indioilarrak) eta herrialde horietako hegaztien esportazioak debekatu egin ziren zenbait hilabetez. 2003ko apirilean, Herbehereetako albaitari bat hil zen, txitak kutsatuta
|
zeuden
baserri batean lan egin ondoren. Horrek berriro piztu zituen birusak pertsonengan dituen ondorioen inguruko alarmak.
|
|
2005
|
|
|
Neurri batean ulertzen dut, jendeak bizi behar duelako, artzainok ere industria behar dugu, esaterako; baina hori konpentsatzeko horren ordezkoa genuke sari moduan. Behin baino gehiagotan adierazi diet politikariei ez dudala ulertzen zergatik ez diren utzita
|
dauden
baserriak prestatzen eta artzain gazteei ematen. Badira gazteak hartuko lituzketenak.
|
|
|
Poliziari deitu eta berehala, Mateoren bila hasi nintzen. Ehun metrora
|
zegoen
baserrira eraman nuen Itziar, eta bertako sukaldean gelditu ziren laurogei urteko atsoa eta bere seme ezkongabea infusioak emanez eta hitz gozoak esanez, kontsolatu nahian. Noizbehinka semeak deitu egiten zidan, ez ote zen hobea ospitalera eramatea:
|
|
2006
|
|
|
Aurrean errepidea dugu, une oro parean baikoaz. Bidean goazela, hainbat malkar latzetan
|
dauden
baserri asko ikusiko ditugu.
|
|
|
Beste batzuetan gertatu izan zaidan bezala, ohean loak ezin hartuta nengoela, mendi buelta batzuetan ezagututako lekuak etorri zaizkit burura, aspaldi ikusi ez ditudan leku zehatz batzuk; ez, itxuraz behintzat, bereziki ikusgarri edo enblematikoak: Santa Marinatik gertu
|
dagoen
baserri abandonatua, Aldaolasko bailaran; izena oroitzen ez dudan baseliza zaharra Listorretatik gertu, Aldura Txiki mendiaren magalean; behin baino ikusi ez dudan eta nolakoa den oroitzen ez dudan Kizkitza eta Izazpi arteko bideko gune zabal bat...
|
|
2007
|
|
|
Bada milaka urteko konpromisoa dago, milaka urteko kultura, paisaiak... Nire jatetxeak Etxanobe du izena, Urkiola mendiaren magalean
|
dagoen
baserri bat da, Anboton, Mañaritik hurbil. Nire birraitona artzaina izan zen; gure herriko asko bezala, artzaina edo marinela izaten baitzen jendea.
|
|
2008
|
|
|
Albatetik urten eta bertan
|
dago
baserriko bizitzaren zati handi bat. Teilatu ertzeko hodiak hantxe dauka itusura isurtzeko bidea.
|
|
|
Beste errialdeetakoak beste onenbezte egingo balebe, Euskalerriak eleuke gaur legez erdalerria irudiko. Aurtengo udan, barri au emoten dagoanari, Bizkaiko erdi inguruan
|
dagoan
baserri oskol oskolt, su baten egoala, Elizaratu bearra etorri iakan; da arako Elizpean oina ipini bear ebenean, Elizormetan iragarri au, se irakurri eban: Parroquia de San Juan Bautista.
|
|
|
Euskaraz, 1890erako, ez zegoen ez nobelagintza erregionalistarik, eta ezta prosazko eredu sendorik bat ere. Euskal idazleak autodidaktak ziren, beren irakurlegoa urria, hein bateko ikasketaduna (baina oro har ez goi mailakoa) eta hirietan bertan modan
|
egondako
baserri gaietara ohitua. Testuinguru horretan Azkueren meritua izan zen euskaraz genero ia ukitu gabe bat zenbait obratan lantzea, eta beste idazleei ere azpiegiturak eskaintzea (aldizkari bat, lehiaketak, moldiztegia).
|
|
|
Horrez gain, jantokia, joko gela, futbol eta saskibaloi zelaiak, igerilekua eta bideo gela daude. Zelai, baso eta mendiz inguratuta
|
dago
baserria, eta aukera ezin hobea da haurrek naturarekin kontaktu zuzena izateko.
|
|
|
Horrekin batera, bigarren mailako bide bat ere eraikiko dute; horrek Makatzena kalea eta bide nagusia lotuko ditu. Era berean, han inguruan
|
dagoen
baserrira joateko bidea ere egokituko dute.
|
|
2009
|
|
|
Irudimenarekin oso urrutira joaten nintzen. Mendi zoko batean
|
dagoen
baserri batean jaio nintzen: etxetik irten eta mendia baino ez zen ikusten alde guztietan.
|
|
|
Bizkargiko tontorretik hiru kilometro ingurura
|
dagoen
baserri bateko emakumeari, zahartu zenean, burua joan zitzaion. Eta, edonora zihoala ere, beti zeraman jertsearen mahukan ezkutatuta ogi muturra.
|
|
|
Nire gurasoak baserritarrak ziren. Maizter
|
zeuden
baserri batean, baserria erre egin zitzaien arte. Baina orduan, nire aitari, seme bakarra naiz?
|
|
|
Bus taxi zerbitzu hau gero eta ezagunagoa da Usurbilgo biztanleen artean eta gero eta erabiltzaile gehiago ditu. Gehien eskatzen diren orduak goizeko lehenak eta arratsaldeko azkenak dira; eta gidariari aldez aurretik dei eginik, geltokietatik urrun
|
dauden
baserrietaraino ere iristen da.
|
|
|
Elektrizitateko kable batek matxura izan zuen. Arratsalderako argia bueltan zen argi gabe
|
zeuden
baserri eta etxeetara.
|
|
|
–Esaneko txakurra da etxean edukitzeko, batez ere Gorbeiakoa. Iletsua, otzana izanagatik, hobeto
|
dago
baserri batean?. Osasuntsu egon daitezen garrantzitsua da, besteak beste, txakurrek ariketa fisikoa egitea, eta arraza horrek biziki maite du zelaietan korrika ibiltzea, atzera eta aurrera.
|
|
|
Nire gurasoak baserritarrak ziren. Maizter
|
zeuden
baserri batean, baserria erre egin zitzaien arte. Baina orduan, nire aitari –seme bakarra naiz– hiriko hiltegian lana eskaini, eta hirira etorri ziren.
|
|
|
" Zergatik ez duzue sortzen Ekintza Katolikoa baserritarren artean, gazte herritarren artean?". Orduan hasi ginen harremanean Don Valentin Zamora Gipuzkoako apaiz batekin, zeren Gipuzkoan
|
bazegoen
Baserri Gaztedi, Ekintza Katolikoaren barruan. Lan honetan beste batzuk lehenago hasi ziren Markina aldean, baina Baserri Gaztedi Bizkai osorako geuk ekarri genuen.
|
|
|
Zerbait behar eta, morroi hasi nintzen maizter
|
nengoen
baserrian. Etxekoandreak fedea eta karitatea zituen ugari, eta lanak eskas.
|
|
2010
|
|
|
Baina ez hori bakarrik: ondo dakigu nekazaritza ekologikoaren indarra eta etorkizuna ez
|
dagoela
baserrietan soilik. Lekuan lekukoa, osasuntsua, gozoa eta jasangarria den nekazaritza eta elikadura lortuko badugu, euskal jendartearen eskutik izango dela argi daukagu.
|
|
|
Errefuxiatuek ez zutenprotestatzeko aukerarik eta lanak ez zuen irabaziarekin proportziorik. BerazXantyk aurkitu zituen enpleguak utzi eta Chevaigneko herrian hartu zuen ostatu, erdi jausita
|
zegoen
baserri baten.
|
|
|
Amikuze, Ihodi Oztibarre eta Garazi Baigorri. Errealitatean, bi gune dira nagusi, Donibane Garazi eta Donapaleu, hiru mila eta lau mila biztanleko herriak, inguruan
|
dagoen
baserri eta landagunekoherri txikiei zerbitzuak emanez.
|
|
|
egun
|
badaude
baserrian eta baserritik bizi diren pertsonak, baina hemendik urte batzutara haiek ustiatzen eta lantzen dituzten lur horiek nork landu ez dutenak". Horregatik, zer lur dauden gaur egun eta etorkizunean zer lur egon daitezkeen
|
|
|
Lehen esana dizut, goizuetarrak fuera de los seles egitera behartuak
|
zeudela
baserriak, bordak eta etxolak. Eta muga berbera paratu zioten Berdabiori ere.
|
|
|
Laxaro Iparragirre, 1929an Añarben (Errenterian) jaioa dugu. Gaur ur azpian
|
dagoen
baserri hau, Okillegi eta Berdabio, auzoak ditugu, denak ere Urumea arroaren urek bustitzen dituztela.
|
|
2011
|
|
|
Izena hartu dut. Ipuineko haurraren etxetik gertu
|
dago
baserri hori, baina umeak ez du baserria ezagutzen. Nik Zabale ezagutzen nuen; esnetara joaten nintzen garai batean, marmita hartuta.
|
|
|
Astean jaiegun bakarra egoten zan, domekea, eta orduan be mezara joan, bazkaritako jatekoak ipini (garbantzuak, paellea, gisadua eta holakoak izaten ziran) eta, arrastiko errosarioaren ostean, erromeria egiten zan. Andramarin egiten zan domeketako dantzaldia, eta lekukoen denporan Biorretako (Bidxorta Meakatik Oñarterantz
|
dagoan
baserria da) Patxi (koxoa) edo bere seme Josetxu ibilten ziran soinuagaz gora eta behera. Erromeria hasi aurretik, tabernetatik errondea egiten eben, martxea joaz batera, jentea apurka apurka batu eiten.
|
|
|
Goierri, Zabale, Urkixobe... deitzen deutsie busturiarrek Sollube bizkarrean
|
dagoan
baserri moltsoari. Ezagunena, dana dala, lehenengo izena da.
|
|
|
Itsaskor. Zurbil
|
zeuden
baserriak mendietako maldetan; ubel, etxe berriak lautadan. Hutsik sentitu zen Maria herrira heltzean:
|
|
|
Eztanda moduko bat entzun da etxearen barruan, baina informazioa prozesatzen ari gara eta oraindik ez daukagu aski datu baieztatzeko su arma bat erabili den, ehizako eskopeta ere izan daitekeena, ala etxeko piroteknia hutsa, ala beste tramankuluren bat. Nolanahi ere, eta kautelazko neurri gisa, etxe hori, mendi artean
|
dagoen
baserri bakartua, inguratu egin dute segurtasun indarrek, inork kalterik izan ez dezan.
|
|
|
Joxe Garmendia Marmitte, 77ko amnistiaren ondoren ETA militarreko lehenengo presoetakoa izan zena, zorakeriazko historia baten azken ekintzailea izan liteke. Kartzelatik atera zenetik, azken 15 urteotan zibilizaziotik aparte
|
dagoen
baserri galdu batean bizi izan da, bere munduan isolatua, berak aldatutako letxuga eta tomateak janez, inorekiko kontaktu barik, eta beharbada horrelaxe jarraituko zuen, patuak edo kasualitateak nahi izan ez balu AHTren ibilbidea juxtu Sakoneta baserritik pasatzea.
|
|
|
Elzeard BOUFFIER zuen izena. Lautadan
|
zegoen
baserri baten jabea izan zen. Opila egina zuen hantxetan.
|
|
|
Afaldu ondoren Orexa aldera atera nintzen, Akullotegira. Oraindik ez nintzen konturatzen zer egin nuen; bakar bakarrik
|
nengoen
baserri hartan.
|
|
|
Orduan esan zidaten hura ospatu egin behar genuela. Baina kosta zitzaigun pasatzea, mugitzen ez ziren lau karabinero baitzeuden gure parean eta azkenean hirurak katuka ehun metro urrutirago joan behar izan genuen, errepide ondoan
|
zegoen
baserri baten parera. Han ere bazegoen karabinero postu bat, baina deus ere sentitzen ez zenez, errepidea pasa eta ibaira hotzez akabatzen iritsi ginen.
|
|
|
Jose Luisen deiturak Alvarez Enparantza dira. Txillardegi du ezizena, Donostiako Antigua auzoan, bere jaiotetxetik gertu,
|
zegoen
baserri bati zor.
|
|
|
Ikusten denez, ez diote oraindik izenik jarri. Izan ere, hainbeste animalia ezberdin
|
daude
baserri horretan non ez diren hasten denbora galtzen eta honentzat eta bestearentzat izenak asmatzen.
|
|
|
Herriko plazatik atera, Zubiaundia igaro, eskuinera hartu eta Olaberria igaro ondoren, goiti doan bidexendatik (Aranoko bidetik), Igurtziko gurutzea pasatu eta egokitutako pista batera iritsiko gara. Bertan
|
dagoen
baserria da Arrandari.
|
|
|
Aitasemegi auzoan. Herritik Leitzako errepidean, lau kilometrora, bidearen ondoan, eskuinetara
|
dagoen
baserria.
|
|
|
Ezkerrekoa Benaiko sorora doa, baina hona iritsi baino lehen, bidearen garaiko aldetik ikus daiteke. Bidexenda, oinezkoa, Benaiko sorotik bertatik hartzen da eta Juanantonione baserriaren aurretik pasatu behar da; bidegurutze aldera berrehun bat metrotara
|
dago
baserria.
|
|
|
Berazkuren auzoan. Herritik Hernani aldera, bi kilometrora, errepidearen ondo ondoan, ezkerretara
|
dagoen
baserria, errekaren izkinan. Hona nola dakarren 1678ko dokumentuak:
|
|
|
Berazkuren auzoan. Herritik urrutien
|
dagoen
baserria. Hernaniko errepidea hartu eta 4,5 kilometrora, Añatxurin (zehazkiago esan, Sanantongo belar soroaren parean) eskuinetara dagoen bide moldatua hartu eta aurrera luze joanez, bueltan bueltan, Unalbidera ateratzen da.
|
|
|
Lehenbiziko bidegurutzean Juanaren txokoa deitutako dermioaneskuinetara, atzera herri aldera, jo; Atabaleroaren borda igaro eta hurrengo bidegurutzean —Bidezabaletan— aurrera jarraitu (ez ezkerrera eta ez eskuinera, aurrera baizik). Kalekoborda baserriaren ondo ondotik igaro eta Izazkarate baserriaren hondakinak garaiko aldetik utziz, Aizazondo deitzen zaion dermiora iristen da; bertan, goiti doan moldatugabeko pista hartu eta maldaren erditsuan (uso lekuetara iritsi baino lehen)
|
daude
baserriaren hondakinak. Inguruari ere horrelaxe deitzen zaio.
|
|
|
Aitasemegi auzoan. Leitzako errepidean, 1,5 kilometrora gutxi gorabehera; igaro ondoren, berehalaxe, ezkerretara dagoen pista moldatua hartu, Kuxinenea baserria eta Kuxineneko erreka igaro eta aurrexeago
|
dagoen
baserria. Alorzarreta gelditzen zitzaion garaiko aldetik eta Bordatxuri azpiko aldetik.
|
|
|
Kokalekua: Arranbideko zubia igaro baino lehentxeago garaiko aldean
|
dagoen
baserria. Bestela esateko, Aranotik Goizueta aldera Arranbideko zubia igaro ondoren bertan, garaiko aldean, ikusten den baserria.
|
|
|
Baita ere eskuinera eta zehar jarraituz, Baztanborda (errea) ezkerrera eta atzean utziz, Lazkutzeko bidegurutzean ezkerretara hartuz, baserriaren garaiko aldera iristen da. Haritz tartean
|
dago
baserrira doan bidea, beherantza.
|
|
|
Aitasemegi auzoan. Herritik Leitzako errepidean, 1,3 kilometrora, parean, ezkerretara eta goiti doan bide moldatua hartu, Juantxoeneko bihurgune itxia igaro eta hurrengo bidegurutzean —Benaibordako bidegurutzean— ezkerretara joz Benaisorora iristen da; bertako bidegurutzean ezkerretara hartu eta aurreraxeago
|
dago
baserria.
|
|
|
Berazkuren auzoan. Hernaniko errepidean, kilometro exkaxera, Errateta eta Sananton ermita igaro eta aurreraxeago errepidearen ondo ondoan ezkerraldean
|
dagoen
baserria.
|
|
|
Atabaleroaren bordaren ondoan igaro eta hurrengo bidegurutzean Bidezabaletan—, ez da ez ezkerretara eta ez eskuinetara joan behar, aurrera baizik, hurrengo bidegurutzera iritsi arte; hemen, ezkerrera jarraituz malda gogor bat igo eta bide moldatua bukatzen den lekuan
|
dago
baserria. Garaiko aldean Izazkarate eta Borderre gelditzen dira.
|
|
|
Herritik Leitza aldera, 1,3 kilometrora gutxi gorabehera, parean ezkerrera goiti doan moldatutako pista hartu, bide hau Aitasemegiko baserririk gehientsuenetara iristen da. Juantxoeneko bihurgune itxia igaro eta hurrengo bidegurutzean bertan (Benaibordako bidegurutzean bertan)
|
dago
baserrira doan bidea: ez ezkerrekoa —Benaibordara doana—, eta ez eskuinekoa —aurrera jarraituz, Auxonborda eta Txamoraberri baserritara doana— bien tartean dagoena baizik.
|
|
|
Herritik Leitza alderantz eta 1,3 kilometrora, gutxi gorabehera, parean, ezkerretara eta goiti doan moldatutako bidea hartu, Juantxoeneko bihurgune itxia igaro eta hurrengo bidegurutzean (Benaibordako bidegurutzean) ezkerretara hartu, eta aurrera jarraituz Benaisoron dagoen beste bidegurutzera iristen da. Bertan, garaiko aldetik
|
dago
baserria.
|
|
|
Kokalekua: Artikutzara iristeko dagoen errepide bakarrean Oiartzun bukatu eta Artikutzako mugan, kaxko gainean,
|
dagoen
baserria.
|
|
2012
|
|
|
San Martin baserriaren alboan dago izen bereko ermita. “Edo ermita ote
|
dago
baserriaren ondoan? ”. Galdera horixe bota du airera Felixa Pagaegik.
|
|
|
BeLinbokoerrota, Zabalondo auzoan. rreagamendi parajea goitik behera aldatu zan eta etxe piloa egin eben. Hori dala ta, bertan
|
egozan
baserri batzuk bere desagertu egin ziran: Ametzaga (Ametza, hondino hormak egon badagoz), San Lorentzo, Lukieta (Lukitta), Errandoena Etxebarria (Errandone Etzebarri), Axtekoetxe (Artakotze) eta Arritugana (Arritoane) egozan.
|
|
|
Asko dira bost auzune honeetan
|
dagozan
baserri edo aldea etxeak. Izentazino moduan, Elgezabal eta Basozabal auzoko lehengo etxeen izen batzuk emongo doguz, beti bere lekukoek esandakoaren arabera.
|
|
|
helicamak lehenengo bi hegaldiak egin bezain laster, auzotarrak leihora irteten hasi eta atarteetatik ume batzuk irten dira zur eta lur zerura begira. Garagartzatik kanpo, errepide gainean
|
dagoen
baserriko jabeei helicamak handik aireratzeko baimena eskatu diegunean, baserri hartako lau belaunaldiak etorri dira gure albora. Ezin da halako ikuskizuna galdu!
|
|
|
Adibide batzuk eskaini ditu: Santsoena auzoan
|
dagoen
baserri bati Elortes izena eman izan zaio erderaz hitz egiterakoan. Baina dokumentazioan ikusi denez, Elortes hori Elorrieta jatorraren aldaera berria baino ez da.
|
|
|
Gu umeak ginela, haizearekin argia joaten zenean, gau ilunean askotan, senide guztiak elkar hartu eta bizkar batera joaten ginen eta handik denak batera egiten genuen hots: " Artañolaaaa!" (Artarinola pare bat kilometrotara
|
dagoen
baserria zen eta da) eta halakoxea zen egiten zuen isiltasuna, non baserriko sukaldetik Migelek, transformadorearen arduradunak, entzuten zuela. " Zeeeer?", galdetzen zuen eta berriro denok batean" Argiyeeee!" esaten genion.
|
|
|
Aurreko urteetan adibidez talde armatuak aberatsen etxeak eraso zituzten eta hauek beldurrez, Bilbora aldatzea erabaki zuten. Horrez gainera, errepideetan lapurretan egin, abereak hartu, sakabanaturik
|
zeuden
baserrietan sartu... eta abar. Horiek ziren, besteak beste, sarrien egiten ziren ekintzak.
|
|
|
Esku handi baten ahur zimur bat iduri du gune horrek! Inguruan eta malkarran
|
daude
baserri ttipiak: apalenetik haste Lexerenea, barreatua geroztik, eskuin goraxago lerroan; kapitainanea, gure sor etxea, Moxoenea eta Moxondoenea.
|
|
2013
|
|
|
Bidean aurrera jarraituz, Arangorena errekatik ura ubide baten bitartez hartuz zebilen eihera edo errota ederki zaharberritua miretsiko dugu. Hau, Urdiñarbeko Ospitalearen jabetzapeko errota zegoen antzina, eta bigarren egoitza bat da gaur egun. Hiruzpalaurehun metro soro muskerren artean eginik, bidearen eskuin alde bazter bazterrean
|
dagoen
baserri dotore batera iritsiko gara, ibilaldia hasi eta hamar minutura. " Hau da nire sortetxea", adierazi digu Bedaxagarrek," familian arotzak izan ginenetik aroztegia deitua izan da, baina jatorrizko izena du Keheillaltea".
|
|
|
Asteitzan Palazioa dago, eta inguruan
|
dagozan
baserriak (Eperra, Estarta, Ormaetxe eta Ealo) palazioaren ugazabarenak izan zirala dinoe lekukoek.
|
|
|
Udalak ezarritako egutegia bete ezin dezaketen ostalariek, dendariek edo urrun
|
dauden
baserrien jabeek Larrialdi guneak dituzte eskura. Zaborrak bertara eramateko urtean 365 egunez eta egunean 24 orduz zabalik dauden guneak dira. Bertan sartzeko txartela eraman da, eta atal bakoitzari dagokion edukiontzia utzi dira hondakinak.
|
|
|
Euskara ikasten ari zen AEK k eta ikastolek antolatutako barnetegi batean. Hamabost hogei bat lagun ari ziren euskara ikasten toki berean, asteburu horretan hamar bat
|
zeuden
baserrian?.
|
|
|
Trena ibai ertzean
|
zegoen
baserriren baten ondotikpasatzen zen bakoitzean, ama aztoratu egiten zen:
|
|
|
Nahiz eta hiritartzea eta industrializazioa nazioaren eraikuntzarekin lotu, nazio horren zilegitasuna frogatzeko elementu gisa erabili zuten baserria: nazio horren erroak
|
zeuden
baserri horretan. Horrela lotu zituzten hiria, baserria eta nazioa.
|
|
|
AXUN. Lana
|
zegoan
baserrian.
|
|
|
Errezilgo Granada errekan jaio zen Basarri bertsolaria, mendi zuloan sartuta
|
dagoen
baserri batean. Basarrik idatzi zuen gurasoak miretsi egiten zituela, hain leku aldrebesean zegoen baserri batean bizimodua atera zutelako.
|
|
|
Errezilgo Granada errekan jaio zen Basarri bertsolaria, mendi zuloan sartuta dagoen baserri batean. Basarrik idatzi zuen gurasoak miretsi egiten zituela, hain leku aldrebesean
|
zegoen
baserri batean bizimodua atera zutelako. Inaziok zazpi urte zituenean familia osoa Zarautzen bizi zen.
|
|
|
Oraingoan, etxeko estudioan lan egiteko aukera izan dut eta sekulako erraztasuna eman dit. Aurrerago, 26 proiektuekin Arantzan
|
dagoen
baserri batean eman genuen asteburu bat, eta bertatik diskoaren armazoia irten zela esan genezake.
|
|
|
Bartolo eta Pakita, berriz, Albizturren gelditu ziren: lehenengoa Aitzen bertan, tarteka harrobi batean lan egiten zuela; bigarrena, Aitzetik ehun metrora
|
zegoen
baserrian, hara ezkonduta. Baina hori guztia gertatu baino lehenago, denak ijito itxuraz erretratatuak izan eta handik gutxira, ohikoa ez zen bidean jarri zuten alaba zaharrena, gure ama.
|
|
|
—Larreko nagusiaren opari —esan zidan anaiak. Kanposantuko bidean
|
zegoen
baserria zen Larre.
|
|
|
Iritziak dira. Edota hor
|
daude
baserri kulturako ondasunekiko harremanari buruzko azterketak, etxearen zentzu sozialari buruzkoak, edo zuzenbide piriniarraren berezitasunari buruzko ikerketak. Aipa litezke eragin berriagoak edo gertukoagoak ere, aro modernoko gure historiari lotuak.
|
|
|
Ez, ondo
|
dago
baserrirako planak ditudalako.
|
|
2014
|
|
|
Azkenaldi honetan, alde aldaketak alferrikakoak zirela egiaztatu ondoren, eskuinekoan jarri ohi da itzuleran. Alde horretan
|
badago
baserri bat, handia, mendatera daraman errepidetik oso hurbil, arratsaldeko ordu horretan ate nagusia parez pare irekita izaten duena; goizetan beti dago itxita, ordea. Atari barruan, kanpora begira, baina Jonanek berari begira dagoela esango luke, zain balego bezala?, emakume paralitiko bat ikusi ohi du, aulki gurpildun batean eserita.
|
|
|
1977 urtean Amaiurren sortua, gurasoak ere amaiurtarrak ditu. 18 urte bete zituenarte Amaiurretik gertu
|
dagoen
baserri batean bizi izan zen bere guraso, anaia etaahizparekin. Etxean beti euskaraz mintzo dira.
|
|
|
Larraul txikia zen, dena baserriak ziren, kalerik ez zen; herriko taberna, apaiza eta maestraren etxea, besterik ez. Egun, berriz, ez
|
dago
baserririk; bakan batzuk geratuko dira, baina denak baserritik kanpora joaten dira lanera.Eguberriei lotutako ospakizunik egiten al zenuten eskola garaian. L.: Eskolara ere zakua jantzita joaten ginen gu, kamiorik ez zenez, bidezidorretik barrena.
|
|
|
Gurasoak, biak ala biak, baserritik kalera etorriak. Aitona, anaia zaharrena apaiz sartu zelako eta ikasketak ordaintzeko Orexan
|
zegoen
baserriaren ardatz zen errotari indar ematen zion ur jausia saldu behar izan zutelako.
|
|
2015
|
|
|
Probintzia arteko muga mugan
|
dago
baserria, eta, hala, zati bat Bizkaiko lurretan dago, eta bestea, Gipuzkoakoetan. Lurdes Eizagirre bertoko andreak hainbat txantxa egin izan ohi ditu horren kontura lagunarteko giroan.
|
|
|
Askotan herri horietako batzuk jendearentzat igarobideak izan dira. Hemen gertu dugu Errezil, eta denok ezagutzen dugu, baina agian gutxi gelditu izan gara
|
dauden
baserrietatik eta kaleetatik paseatzeko, ikusteko, jendeari gauzak galdetzeko… Eta liburuak horretarako aitzakia ematen du. Horixe egiten saiatu gara:
|
|
|
Lan bikoitza da herriko pailazoek argitara eman dutena. Batetik' Amalur' diskoa
|
dago
baserriko bizitzan oinarritua eta bestetik' Euro tanta banintz' diskoa. Honetan Joxean Ormazabalen hainbat olerki abesti bihurtu dituzte.
|