|
2000
|
|
|
Azken batean, Euskal Herriko bizimoduko esparru guztietan gertatu zen aldakuntza. Ikaragarrizko hazkundea izan zuen euskarak bitartean, baina, ni neu, hazkunde hori itsu itsuan eta bururik gabe
|
egin
ez ote zen nago... Egia esan, ez zen beste aukerarik, hil edo bizikoa baitzen haztea.
|
|
|
Eta literaturaren ikuspuntutik, zer erranen dizut, bada? ...azteko eta arintzeko... nahiz eta aditzerat eman behar dizudan, bertzalde, ezen orriotan edirenen duzun luma ez dela urrezkoa, eta ez dela, halatan, Petrarcarena, Danterena edo Cervantesena, ezta Rabelaisena edo Périgordeko jeinuarena ere, jakina, eta, beraz, ene hitza ez dela, haien kasuan bezala, Jainkoak edo goiargiak ukitua eta, finean, beldur naizela arindu nahi nizùn lana eta zama astunago
|
egin
ez ote dizudan, eta bihurtuko ez ote zaizun liburua, halatan, rudis indigestaque moles1 bat, Ovidiok zioen bezala.
|
|
2005
|
|
|
Gero, gelara baino, esne hotza hartu behar zuela otu zitzaion. Abiatu zen sukaldera, ikusi zuen barnean semea nonbaitetik bildua zen El origen de la familia, la propiedad privada y el estado zeukan Conclusiones del Concilio Vaticano II irrati ondoan, Anarena azalberritua, nondik atera ote zuen zabor hura, semea ikustea halako titulua eskuan," Laxaroren semea kristau bihurtu duk!", aitari adarra jotzeko
|
egin
ez ote zuten, berariaz. Egongelaren txokoan zeukaten hanka luzeko lanpara piztu zuen.
|
|
2008
|
|
|
eta urtaro bati beste bat; baina hara: badirudi etxe barruan gauzak guztiz beste modu batean direla, lau urtaroek bat
|
egin
ez ote duten, hor ikusten baititut bi uso loretan, hegal bakoitzean udaberri bat daramatenak.
|
|
|
udaberria, uda, udazkena eta negua; kanpoan uda da, badakizue, eta udari udazkena jarraituko zaio, udazkenari negua... eta urtaro bati beste bat; baina hara: badirudi etxe barruan gauzak guztiz beste modu batean direla, lau urtaroek bat
|
egin
ez ote duten... hor ikusten baititut bi uso loretan, hegal bakoitzean udaberri bat daramatenak. Ez dakit zenbat urte bete dituzuen, baina, esango bazenidate ere, ez nizueke sinetsiko, udaberriaren erlojuari udaberria sortu orduko erori baitzitzaizkion orratzak, udaberriaren urtemugan ez urterik ez mugarik.
|
|
2009
|
|
|
azkenekoz hitz egin genuenetik lasaiago ikusten zintudan, baina gaur, badirudi atzera gatozela berriro. Izan ere, zuk zer dakizu, Adak atsoarekin karitatezko obra bat
|
egin
ez ote duen. Baina Adak kontatuko zizun?
|
|
|
ez gabardinarik, ez betaurreko beltzik? ...zen, ibili zen nasan gora eta nasan behera, tren heldu berriari arretaz begira, harik eta geltokiburuak banderatxoa jaitsi, trenak ziztua jo, eta makina eta bagoiak abian jarri ziren arte; eta orduan, bat batean amets batek hartu balu bezala, distira ezin distiratsuago batek bete zituen Adaren begiak, orduantxe ohartu balitz bezala ezen trenak beste lur batera zeramatzala bidaiariak; zenbat bider
|
egin
ez ote zuen, bada, Adak amets beste lur batekin, hain zegoen berean itota!; tren ziztuarekin batera barne oihu bat ere entzun zuen, ausaz, gizakia nomada zèn garaitik zetorkiona eta odolean halako dar dar berezi bat eragin ziona; zer egiten zuen berak, baina, han geldi, baldin eta une hartan ongi baino hobeto jakin behar bazuen, jakituriaren aurreko jakituria batean, askatasuna tren ihesaldi bat... Adak aukera bat izan zuen, eta aukerak ihes egin zion; huraxe zen, baina, geltokia!?, aukera guztien gunea, trenak etengabe ibiltzen baitziren hemendik hara eta handik hona, iritsi eta irten, irten eta iritsi; horregatik, beharbada, edo arestian bizi izandako liluraldia berritu nahi izan zuelako, nasa nagusian zegoèn banku batean eseri eta geltokian geratzea erabaki zuen; bankuan, baina, ez zen geldi egon:
|
|
|
egin zituen hogei metro, berrogei, ehun, ehun eta hogei... begiratu zuen atzera berriro ere, badaezpada, arnasestuka, baina atzean inor ez: ...zen, ibili zen nasan gora eta nasan behera, tren heldu berriari arretaz begira, harik eta geltokiburuak banderatxoa jaitsi, trenak ziztua jo, eta makina eta bagoiak abian jarri ziren arte; eta orduan, bat batean amets batek hartu balu bezala, distira ezin distiratsuago batek bete zituen Adaren begiak, orduantxe ohartu balitz bezala ezen trenak beste lur batera zeramatzala bidaiariak; zenbat bider
|
egin
ez ote zuen, bada, Adak amets beste lur batekin, hain zegoen berean itota!; tren ziztuarekin batera barne oihu bat ere entzun zuen, ausaz, gizakia nomada zèn garaitik zetorkiona eta odolean halako dar dar berezi bat eragin ziona; zer egiten zuen berak, baina, han geldi, baldin eta une hartan ongi baino hobeto jakin behar bazuen, jakituriaren aurreko jakituria batean, askatasuna tren ihesaldi bat... Adak aukera bat izan zuen, eta aukerak ihes egin zion; huraxe zen, baina –geltokia! –, aukera guztien gunea, trenak etengabe ibiltzen baitziren hemendik hara eta handik hona, iritsi eta irten, irten eta iritsi; horregatik, beharbada, edo arestian bizi izandako liluraldia berritu nahi izan zuelako, nasa nagusian zegoèn banku batean eseri eta geltokian geratzea erabaki zuen; bankuan, baina, ez zen geldi egon:
|
|
|
azkenekoz hitz egin genuenetik lasaiago ikusten zintudan, baina gaur, badirudi atzera gatozela berriro. Izan ere, zuk zer dakizu, Adak atsoarekin karitatezko obra bat
|
egin
ez ote duen. Baina Adak kontatuko zizun... –esan zuen izeba Ernestinak.
|
|
2010
|
|
|
eta Susana enetik alde egin nuen Damasorekin. Garai batean, baina, zalantzak hartua egon nintzen, gaizki egin nuelako pentsamenduak inguratua, umetan Benjamin Mariari uko egin ondoren Kristori bigarren aldiz uko
|
egin
ez ote nion, Teofilo Maria bazter utzita, baina Damasok ezetz esaten zidan, izeba Ernestinak ezetz, frai Adrianok ezetz, zuk ere ezetz?
|
|
|
soldadu eta lekaide, lekaide eta soldadu?? hitz eman zigun behin batean, eta ongitxo bete zuen hitza?, mirari bat ere
|
egin
ez ote duen, auskalo, ez baita, bestela ere, mirari txikia nola hedatu den azken urteotan, aitak fabrika eraiki zuèn herriko mutilen artean, honako izen sorta hau:
|
|
|
lehengoan jakin nuenez, badirudi gizon emakume batzuk santutzat hartzen hasi direla Teo —" Zoritxarren gudu zelaian Kristoren soldadu izatea egokitu zait, eta etxean lekaide bat bezala biziko naiz: soldadu eta lekaide, lekaide eta soldadu..." hitz eman zigun behin batean, eta ongitxo bete zuen hitza—, mirari bat ere
|
egin
ez ote duen, auskalo... ez baita, bestela ere, mirari txikia nola hedatu den azken urteotan, aitak fabrika eraiki zuèn herriko mutilen artean, honako izen sorta hau: Teobaldo Maria, Teodoro Maria, Teodomiro Maria, Teodoriko Maria, Teokrito Maria, Teodosio Maria, Teofano Maria, Teodoto Maria, Teodulo Maria... guztiak ere planetak balira bezala, eguzkiaren inguruan biraka dabiltzanak:
|
|
|
Nik zaintzen nuen, bai, Teo, hain gelditu zen istripuaren ondorioz ezindua, baina egun batean ni Diodoroz maitemindu, Teok gure artekoa onartu ez... eta Susana enetik alde egin nuen Damasorekin. Garai batean, baina, zalantzak hartua egon nintzen, gaizki egin nuelako pentsamenduak inguratua, umetan Benjamin Mariari uko egin ondoren Kristori bigarren aldiz uko
|
egin
ez ote nion, Teofilo Maria bazter utzita... baina Damasok ezetz esaten zidan, izeba Ernestinak ezetz, frai Adrianok ezetz, zuk ere ezetz... mundu guztiak esaten zidan ezetz, Diodorok batez ere, eta azkenean Diodororekin joan nintzen.
|
|
2012
|
|
|
Erantzun aurretik, buruz dakian arren, begiratu zenbat kilometrok banantzen hauten sorterritik, gauaren oharkabean kontinenteen plakek batzera
|
egin
ez ote duten, hire sumindura eta tristuraren neurria emateko.
|
|
2013
|
|
|
Bizitza osorako lana ere aurkitu dudala erranen niake, baina etorkizuna Allahren eskuetan zagok, eta ikusiko diagu. Gobernuak, izan ere, martxan jarria dik proiektu nuklearra, eta nork zakik instalazio berriak
|
egin
ez ote diren hemendik gutira: bunkerrak eta egitura bereziak?
|
|
|
Bizitza osorako lana ere aurkitu dudala erranen niake, baina etorkizuna Allahren eskuetan zagok, eta ikusiko diagu. Gobernuak, izan ere, martxan jarria dik proiektu nuklearra, eta nork zakik instalazio berriak
|
egin
ez ote diren hemendik gutira: bunkerrak eta egitura bereziak...
|
|
2015
|
|
|
Amaitu nuke. Hitzek salto gehiegi
|
egin
ez ote duten beldur naiz.
|
|
|
5 Ez dakit nola uzten dudan azkenerako ene aitaren gaitzak eman didan nahigabea; beldur naiz penitentziaren bat
|
egin
ez ote duen, Abenduan egin ohi duenetakoa: lurrean etzatea, gaitz hori ez baitu izaten hark.
|
|
2017
|
|
|
Martins, konturatzen hasita nengoen, arriskutsua zen. Neure artean galdezka ari nintzen azken batean huts borobila
|
egin
ez ote nuen: ezin nuen Martins ikusi Rollok agertutako gizarajoa bezala.
|
|
2019
|
|
|
–Eta nork esan dizu zuri tunel sekretu bat
|
egin
ez ote duten Bilbotik Donostiara?
|
|
2022
|
|
|
Edu minduak irudikatu du soinu gaiztoko gaitz horiek guztiak berarengan mamitzeak emakumeari sorraraziko liokeen plazera. Burutik pasatu zaio gogoan ez duen putakeriaren bat
|
egin
ez ote dion inoiz, beste bizi batean. Horrek arrazoituko luke tamaina horretako herra.
|