|
2000
|
|
|
"(...) Halakoetan, garaileen gainean ezarritako eginbehar nekosoetarako arrazoia indarrez eraildakoen espiritu haserretuen beldurra dateke; sarri argi eta garbi adierazten da espiritu mendekuzaleen beldurrak eragina duela hiltzaileen jokabidean. Buruzagi sakratuen, ehorzleen, haurra
|
egindako
emakumeen, gerrara abiatutako gizonen eta abarren gainean ezarritako tabuen ondorio orokorra, pertsona tabutuok ohiko gizarte arruntetik at uztea da. Ondorio hori hainbat arauren bidez lortzen da:
|
|
2001
|
|
|
–Arratsaldeon
|
degizula
emakumea.
|
|
2002
|
|
|
Gizon egingo zan ezkero, mundua... zabalago izango eban. Bere bideak, berberak aukeratuko zituan, emakumeei jaramon gitxiago
|
eginik
emakumeak... atzetik etorri eitezala. Emakumeak, sorginak ziran.
|
|
|
Horren ostian, dei
|
egiteko
emakumeak, gazteak eta ez hain gazteak, bakotxak berak bere txalupako tostartekoei banan banan dei egiten eutsen, kale eta etxe jakinetan, musika bigun eta lauan, hiru interbaloko doinuan, tonua gorago, tonua beherago, bakotxaren aukeran:
|
|
|
Lan munduan sartu eta aldi berean etxeko lanik gehienen kargu
|
egiteak
emakumeengan gehiegizko presioa sorrarazi du: jardun lanpetu baten ondorengo zigarro lasaigarriaren irudia ere ondo esplotatu dute tabako enpresek.
|
|
2003
|
|
|
Gure Julita ama on eta samurra izan da seme alabontzat; andra argi, eragile ta ekintzailea ezagutu dogunontzat; euskaltzale txalogarria, euskeraren alde hainbeste lan eta burruka
|
egindako
emakumea, euskaldun zintzoen eta euskal erakundeen esker ona irabazitakoa... Hori danori aintzat harturik, guk orain hemen Jaungoikoaren alabea dogu gogoan, Kristogaz bateo santuan bat egin zana, Beronegaz betiko bizitzaren jabe izateko.
|
|
|
Gaur larunbata da. Ezin izan dio ihes
|
egin
emakumeak botatako sareari. Harrapaturik geratu da, sardina bezala.
|
|
2004
|
|
|
Eta nola hil zituzten, aita! Leher
|
egindako
emakumeen hezurrak ikusi nituen. Haur kixkalien odola arnastu.
|
|
2005
|
|
|
Behean daudenek, emakumeek, ikusten dutena da guk zapaltzen ditugula eta askatzeko bidean jartzen direnean, lehenengo lana da gizonei aurre egitea, zeren gizonak gainean jarrita gaude hori oztopatzeko. Lortuko bagenu gure zapaltzaile rolari uko egitea eta bat
|
egitea
emakumeekin eta munduko beste gizaki guztiekin, gizaki parekideek osatutako gizarte batean egongo ginateke», azaldu du Arrizabalagak Gizon gunean. Baina nola mantendu da hori dena urteetan zehar?
|
|
|
|
Eginek
emakume eskopetadunen helburuei buruz bezala, El Diario Vascokere etorkizuneko aditz formak erabiltzen ditu desfile tradizionalaz ari delarik.Aukera hau, gogora dezagun, gerora proiektutako orainaldia besterik ez da, kategoria historiko bat baino gehiago modalitate subjektibo bat. Jarraipeneko aditzondoak ere ugariak dira:
|
|
|
Rubensen edertasun eredura
|
egindako
emakumearen atzetik fluoreszenteek zuritutako beste gela batera iritsi zen. Nagusia izan zitekeenaren bulegoa.
|
|
2006
|
|
|
Tratu txarrak jasaten dituzten emakumeek beren eskubideak defendatzea galarazten dieten 24 oztopo dituzte, Amnistia Internazionalak (AI) egindako txosten baten arabera, Babes Integralaren Legea indarrean sartu eta urtebete betetzen denean. GKEak ikerketa honetan salatu duenez, ez dago neurri eraginkorrik osasun arloan genero indarkeria goiz detektatzeko; biktima guztiek kalitatezko baliabideak eskuratzeko zailtasunak dituzte; haiekin harremanetan dauden profesional guztiek ez dute derrigorrezko prestakuntzarik, eta epaitegi espezializatuek eragin txikia dute araudi berria
|
egin aurretik
emakumeek zituzten oztopoak kentzeko. Genero indarkeriaren biktimen, profesionalen eta hainbat komunitatetako emakumeekin lan egiten duten erakundeetako ordezkarien testigantzaren bidez, Estatuak gaitz horri emandako erantzunean legea indarrean sartu zenetik izan diren aldaketak aztertzen ditu AIk bere txostenean.
|
|
|
Azkeneko zati horietan Jainko Jaunak, gizonaren bakardadeaz ohartuta, laguna egin ziola dio, eta gizasemearen saihets hezurrez
|
egindako
emakume hori eman egin zion gizonari.
|
|
|
Hortik abiaturik, Triestera iritsi nintzenetik inoiz edo behin sumatua nuen gai polemikoenari oratu zion etxekoandreak, Trieste inguruko lurraldeen italiartasunari buruz aritu baitzitzaidan luzaz eta kartsu. Nik orduan ez nituen usaindu ere
|
egiten
emakumea esaten ari zitzaizkidan kontuen atzeko nondik norakoak, baina zerabilen italierak atzerritar batena ematen zuen; niri, behintzat, arrotza egiten zitzaidan doinua, eta tartekatzen zuen hainbat hitz eta espresioren esanahia, aldiz, ulergaitza. Egingo nuke, oker handirik esateko beldurrik gabe egin ere, destaina ziola ez Italiari bakarrik, baita italierari ere.
|
|
|
Argi dago erresonantzi kaxek ez diotela mesede handirik
|
egiten
emakumeari euskal literatur sisteman. Gaiari heldu aurretik, euskal literaturak sortu dituen pertsonaia femeninoak aztertzeari ekin baino lehen, esan nahiko genuke, halere, euskal literatur sisteman emakumearen presentzia indartuz doala.
|
|
2008
|
|
|
Ez genituzke ikus entzunezkoetan emakumeak soilik" lorontzi" edo objektu sexual moduan ikusiko, ezta normala eta anormala kontzeptuak erabiliko ere, hitz
|
egiterakoan
emakumearen presentzia eta irudi femenino positiboak erabiliko genituzke ahotan eta tradizioaren izenean inposatutako kateak apurtuta egongo bailirateke aspaldian. Tabernetan adin, genero eta kultura desberdinetako pertsonak ibiliko lirateke ligatzen, dantzan edo kantuan; eta kalea eta gaua seguru eta atseginak izango lirateke denontzat.
|
|
|
Komentutik irtenda gero, herri txiki itxietan, non arnasa hartzea bera ere ozta ozta den zeregin pribatu, isilpean osatutako iritzi publikoa du herritarren mugimendurik txikienak mehatxu?, Ernestinak keinu itsusi batzuk jasan behar izan zituen, hainbat jenderen aburuz, porrot
|
egindako
emakume bat zen, azken batean, Jainkoaren deiari muzin egin ziona?, lehen egunetan batez ere, zeinetan susmoak eta gezurrak zabaltzen hasi baitziren: ordenaren arauren bat larriki hautsi ote zuen, zabaldu ere, zabaldu zen irudimenik beroenak ere nekez asma zezakeena, lekaimeek santa Teresaren ahotsa entzun ote zuten areto kapitularrean bilduta zeudèn egun batean, nobiziei botoak egiteko hilabete falta zitzaienean:
|
|
|
Norbait horri buruz idatzi duzu, azkenekoz. Zeure bihotzaren taupaden azelerazioaren menpe, idatzi duzu norbait hori bidean aurrera doala, estropezu
|
egiterakoan
emakume baten bizitza salbatu berri duelakoari erreparatu ere egin barik. Zirrimarratu duzu aurrerantz doala, bere pausoen abiadura bihotzaren taupadenarekin batera bizkortzen dela.
|
|
|
Horrela eginen dute uztailaren 28a bitartean, egunero, 22:00etan. Aurten dantza
|
egitera
emakumerik aterako den ezin jakin. Duela bi urteko festetan emakume talde bat sartu zen plazan eta dantzatzen hasi, baina txistulariak musika eten egin zuen eta gizonek dantzatzeari utzi zioten eta alde egin zuten.
|
|
|
Virgen de los Deseos izeneko toki batean elkartzen dira, haien hitzetan, quilomboa da, alegia ihes egindako esklaboak biltzen diren tokia askatasunez antolatu ahal izateko. Ihes
|
egindako
emakumeak biltzen dira bertan. Ihes egin dutenak gerora elkarrekin beste gizarte mota bat eraikitzeko.
|
|
|
Pasa berri den astearte euritsuan, eguraldiari aurre
|
eginez
emakume asko mobilizatu dira Euskal Herriko txoko guztietan. 5.000tik gora izan dira, guk kontatutakoen arabera, baina ziur gaude Bilgune Feministak jakin ez duen beste hainbat deialdi ere egin direla.
|
|
|
Eguraldi txarrari edo bolada txarrei aurre
|
egiteko
emakumeok erabiltzen dugun estrategia bide da kosmetikoak erostea, batez ere ezpainetako barrak: ez dira garestiak eta autoestimu maila igotzen dute.
|
|
|
Komentutik irtenda gero –herri txiki itxietan, non arnasa hartzea bera ere ozta ozta den zeregin pribatu, isilpean osatutako iritzi publikoa du herritarren mugimendurik txikienak mehatxu–, Ernestinak keinu itsusi batzuk jasan behar izan zituen –hainbat jenderen aburuz, porrot
|
egindako
emakume bat zen, azken batean, Jainkoaren deiari muzin egin ziona–, lehen egunetan batez ere, zeinetan susmoak eta gezurrak zabaltzen hasi baitziren: ordenaren arauren bat larriki hautsi ote zuen –zabaldu ere, zabaldu zen irudimenik beroenak ere nekez asma zezakeena, lekaimeek santa Teresaren ahotsa entzun ote zuten areto kapitularrean bilduta zeudèn egun batean, nobiziei botoak egiteko hilabete falta zitzaienean:
|
|
|
Bere eskultura bat daukagu komuneko leihoan, bainuontziaren ondoan, landare artean: Igeltsu zuriz
|
egindako
emakumea, biluzik, oinak handiegiak, itzelak, bizkarrak ezin dio gorputzari tente eutsi eta bi esku erraldoi, gihartsu, pertsona txiki bat inguratzen, besarkatzen. Itotzeraino babesten.
|
|
2009
|
|
|
Eta ikuspuntu honi jarraiki, bikotekide baten eskaera areagotzeak beste kidearen ekiditea gehitzea dakar. Gizonezkoaren atzera
|
egitearen aurrean
emakumeak konpromisozko eskaerak areagotzen ditu, eta horren guzti horren ondorioz bikote asetasunak eragin negatiboa jasotzen du.
|
|
|
Eta anderea ama dudala izkiriatu dut nire buruko koadernoren batean. Eta harrezkero ez zait arrotza
|
egin
emakume hiztuna.
|
|
|
Ezagut al dezakegu artista batek sortutako irudia deskribapenen edo bertsioen bidez? Zein da ezberdintasuna Bonnardek
|
egindako
emakumearen irudia eta jende arruntak egindako marrazkiaren artean. Idatziak irudia ordezka al dezake?
|
|
|
Gai garrantzitsua izanda ere, Emakunde ez da inolako lanik egiten ari emakumeok pairatzen ditugun lanaldi bikoitz, eta batzuetan hirukoitzak, agertzeko. Ez du hitz
|
egiten
emakumeok egun bizi ditugun pobrezia eta prekarietate egoerez, dio talde feministak. Hala, aurrerapauso bat emateko eskatu diote.
|
|
|
Bi herrietan egoera desberdina dela uste duen arren, Irunen ekainean hainbat eragilek babestuta aurkeztutako manifestuaren alde egin du Bilgune Feministak Hondarribiko kasuan ere. . Momentua da konponbidea bilatzeko eta, alarde ez diskriminatzailearen alde
|
eginez
emakumeen eskubideak bermatzeko?.
|
|
|
Bestetik, klima aldaketaren aurka
|
egiterakoan
emakumeek duten parte hartzea indartzearen garrantzia ere nabarmendu dute Genevan. NBEko IPCC Klima Aldaketaren Inguruko Gobernu Arteko Aditu Taldeko kideen %15 soilik dira emakumeak.
|
|
|
Bihar Emakumeen Aurkako Nazioarteko Eguna dela oinarritzat hartuta, adierazpen instituzionala adostu du Nafarroako Gobernuak. Adierazpen horrek dioenez, gizarte demokratikoek ezin dute aurrera
|
egin
emakumeen askatasuna, autonomia eta aukerak kolokan jartzen dituzten gertakizunek jarraitzen duten bitartean.
|
|
|
Iñigo jaioberria inudeari eman ziotenean, Araozko baserri batean zaindu eta edoski zezan, hiru egunez eta hiru gauez egon zen umea uko
|
eginez
emakumeak bihotz betean eskaintzen zion bularrari; beste neskatila jaioberri bat ere bazuen inudeak, Iñigo baino egun bat zaharragoa.
|
|
2010
|
|
|
Guztion esperientzietatik abiatuta, ibilbide bat egin gura dugu genero indarkeriaren inguruko oinarrizko elementuak lantzeko; gauza txikietatik hilketaraino. Hortik abiatuta, indarkeria horri aurre
|
egiteko
emakumeek izan ditzaketen baliabideak ikusiko ditugu.
|
|
|
Ezin gaituzte haur txikiak bagina bezala tratatu. Ez da lanik
|
egiten
emakume horiek indartzeko, autonomoak eta burujabeak izan daitezen: betiereko biktima bilakatzen dira.
|
|
|
Emakunde Emakumearen Institutuak kezkaz begiratzen die etxeko lanak
|
egiteko
emakumeen eta gizonezkoen arteko berdintasuna sustatzeko asmoz Jaurlaritzak martxan jarritako politikei.
|
|
|
Nire azalpenek ez zuten ezertarako balio. Izan ere, halako azalpenak, presaz asmatuak, askotan hipotesi hutsak izaten dira. Ezin nuen ezer
|
egin
emakume horien alde, ez nuen inolako gaitasunik. Emakume horiek euren doluaren eta minaren zama nire gainean husten ari ziren, eta egoera ez zen batere samurra.
|
|
2011
|
|
|
Maitasun erromantikoak duen eragina deitoratu du Monroyk: «Eredu horretan, gizonen
|
egitekoa
emakumeak kontrolatzea da, eta emakumeena, berriz, gizonak barkatzea, mendeko izatea, dena ematea. Andreok gure izaera alboratzeko hezten gaituzte, hala maitatuak izango garelakoan».Hortaz, eredu horrek indarkeria sexista bultzatzen duela uste du.
|
|
|
Hedabideez ere mintzatu dira, emakumeak «gizonek kontsumitzeko objektutzat» agertzen dituztela salatzeko, baina indarkeriaren aurkako lanean sakon dezaten eskatzeko ere bai: «Komunikatzeko eredua aldatzeko lan egiten dugu, emakumeen ohiko rol gutxiagotua mantentzen laguntzen duelako».Indarkeriari aurre
|
egiteko
emakumeen jabekuntzaren aldeko apustua egin du mugimendu feministak, autodefentsaren eta emakumeen arteko elkartasunaren bidez: «Emakumeok, bakarka eta taldeka, defendatzeko eta indarkeriari erantzuteko ahalmena eta gaitasuna dugu.
|
|
|
atera zaio berari ahots meharregiz. Itzuli bat
|
eginez
emakumea ohearen bere aldera joan dela sumatu du eta, estalkien pean sartu delarik, bizkarrez bere kontra estutzen zaio gizonari. Biluzik dago.
|
|
|
Urteetan behera so egitea, Keziak ikusi izan zuen bezala. Haiei kasu
|
egitea
emakumeek egiten duten bezala, haiek aspaldi ezkutatu direnean ere. Triste jartzen zuen?
|
|
|
Nazkagarria... du lorik
|
egin
emakume hori teilatupe berean dagoen bitartean. Ez du aitortu nahi jeloskor dagoenik:
|
|
|
Museoak, errealitate horren aurrean defendatzeko, hiru erakusketa aipatzen ditu: 2001ean
|
egindako
Emakume inpresionistak; 2006ko Kiss Kiss Bang Bang, arte feministaren ingurukoa; eta aurtengo Gehiago dago zugan, Erdi Aroko emakumeen errepresentazioari buruzkoa. Hamar urtetan egindako hiru erakusketekin, azkena emakumea ez subjektu baizik eta objektu zuena (bodegoiak balira bezala) bete nahi du kupoa museoak.
|
|
2012
|
|
|
Kolonbian, ikuspegia zabaltzeko balio izan dute; Gallego: «Gaur ezin da gatazkari buruz hitz
|
egin
emakumeak kontuan hartu gabe». Eta, Mexikon, aliantzak eraikitzeko; Gomez:
|
|
|
ederra benetan nire egoera! Zer ez lukeen
|
egingo
emakume batek aurkariari atsekabe ematearren! Gogoan dut bat nitaz maitemindu zela zergatik eta nik beste bat maite nuelako.
|
|
|
aurreneko egunetan, harro harro, isilik baztertzen zituen opariak; hauek ostalariaren eskuetara joaten ziren eta haren hitz etorria suspertzen zuten. Ai, opariak!, zer ez lukeen
|
egingo
emakume batek zapi koloretsu baten truke!... Baina utz dezagun hori alde batera...
|
|
|
Hirugarrenik, eta azkenik, 3.a) artikuluan ezartzen den zilegitasun ezak eskatzen du erabilitako irudiaren eta iragarritako produktuaren artean inolako loturarik ez egotea. Aurresuposamendu horren arabera, legegileak adierazten du badaudela produktu batzuk beren publizitate aurkezpena
|
egiteko
emakumearen gorputza erabiltzea dakartzatenak, nahiz eta erabilitako irudiengatik emakumearen gorputzak hartzaileen arreta bereganatu eta publizitatearen amua izan. Hori delaeta, legegileak 3.a) artikuluan aurreikusitako ez zilegitasunaren aplikazio eremua murriztu egiten du, haren aplikazioa aurreikusiz soilik erabilitako irudiaren eta iragarritako produktuaren artean inolako loturarik ez dagoen hipotesietarako.
|
|
|
Hori gertatzen da, lentzeria produktuekin, esate baterako. Publizitatearen Lege Orokorraren 3.a) artikuluaren aplikazio eremua mugatu izanak argi uzten du legegileak galarazi egin nahi zuela publizitatea
|
egitean
emakumearen gorputza amu soiltzat erabiltzea, iragarkian inolako parte hartzerik gabe eta iragarritako produktuarekin inolako loturarik gabe115.
|
|
|
Hauek dira lehen aldiz amatasunerako prestatzen diren emakume gehienek planteatzen dituzten arazo ugarietako batzuk. Kezka horietako batzuk haurdunaldian emaginari edo ginekologoari egiten zaizkion kontsulta eta bisitetan konpontzen dira, baina, zalantzarik gabe, zalantza barik, horiek uxatzeko aukerarik onena erditzea prestatzeko klaseetara jotzea da, haurdunaldiari, erditzeari eta erditze ondoko aldiari aurre
|
egiteko
emakume haurdunaren prestakuntza fisiko eta psikologikora bideratutako ikastaroetara. Zer ikasten da ikastaroan?
|
|
|
Erlaxazioa, kontzentrazioa, oreka, malgutasuna eta lasaitasuna dira haurdunaldian yoga
|
egiteak
emakumeari dakarzkion onura nagusietako batzuk. Milaka urteko diziplina horrek, haurdunaren gorputza eta burua prestatzeaz gain, etapa horretan izaten dituen aldaketa fisiko eta psikikoak hobeto jasateko, erditzea prestakuntza onez egiten laguntzen dio.
|
|
2013
|
|
|
Temelek azaldu zuen gatazkak zauri larriak eragin dituela Batmanen. Eta bereziki hildakoak izan zituen gogoan, atentatuetan hildakoak eta horien ondorioz beren buruaz beste
|
egindako
emakumeak. Hainbat ikerketa sustatu dituzte heriotza horiek eragindako ondorioei buelta emateko, eta hainbat proiektu jarri dituzte abian.
|
|
|
Sekulako basakeria iruditzen zaizkit ezartzen ari diren neurriak. Abortua ez dute aipatu ere
|
egiten
emakumeon eskubide gisa. Zuzenean delituen zorroan sartu, eta gure gorputzari dagozkion erabakiak hartzeko gaitasuna kentzen digute.
|
|
|
Damaren kotxea atean zegoen artean ere, eta Elizabethek andere zerbitzaria ikusi zuen barruan. Isilik abiatu ziren harri txintxarrezko bidean barrena, basoñorantz; Elizabeth deliberatuta zegoen inongo ahaleginik ez
|
egitera
emakume harekin solasean hasteko, ohi baino burgoi eta desatseginago zegoen eta.
|
|
|
Euskal Herrian, XX. mendearen lehen hereneko feminismoa katolikoa, femeninoa eta abertzalea izan zen. Aldaketa garaia izan arren, euskal emakumeek ezin izan zuten bere
|
egin
emakume modernoaren irudia, orduko diskurtso katoliko errepresiozkoaz gain, diskurtso mediko zientifiko misoginoa zutelako kontra (Aresti 2001, apudAlvarez, 2011). Horren haritik, Miren Llonak (2010), amatasuna eta naziogintza ardatz harturik, II. Errepublikan emakumeek egindako lan politikoaz mintzatzeko, Polixene Astrabadua emakume abertzalearen ibilbide politikoa aztertu du.
|
|
|
—Ez atsekabetu. Inork ezin zuen ezer
|
egin
emakume gaixo honen bizitzarengatik baieztatu du ziurtasun osoz. Agian hilik zegoen jada bere erorian lurrera iritsi baino lehen eta hori esanda bere etxera abiatu da berriro zaurituak sendatzen jarraitzeko asmoz, baina Kiskildiko Idanek aurrean jarrita geldiarazteko adorea erakutsi du.
|
|
2014
|
|
|
" Kontu egizu nola aldatu den ikuspuntua. 60ko hamarkadan bularreko ebakuntza
|
egindako
emakumeei kakorratz lana egitea galarazten zieten! Dena don' t zen, dena debekua.
|
|
|
Hernandezek eman duen azken ideia hori, euskal emakumeak adi, pauso batatzerago, erne, prest, eszenatokira noiz igo zain egotearena, ezin interesgarriagoairuditzen zait euskal kulturaren diskurtso ofizialen izaera androzentrikoa iraultzekoeta euskaltasunaren ohiko gogoetak erbesteratzeko. Ez da ahaztu behar generoikuspegiak ez duela soilik hitz
|
egiten
emakumeen egoeraz edota emakumeen etagizonen arteko ezberdintasunez, baizik eta generoa gizarte/ kulturaren ispilutzat hardezakegula.
|
|
|
Kirola
|
egitea
emakumearentzat onuragarria da, osasuna hobetzen duelako, pertsonalitatea indartzen duelako, ausardia eta autoestimua goresten eta autonomiaematen duelako, eta neurri handi batean ere, emakumea askatzen duelako. Bainahainbat oztopo gainditu behar dira, tradizionalki ondo ikusita egon baita emakumeakforman mantentzeko kirola egitea, baina ez horrenbeste erakusteko.
|
|
|
Ahaztu egiten dugu gai horiek ere gai sozialaketa politikoak direla, denonak. Gainera, gehientsuetan, problematizatu
|
egitenda
emakumeen mundua. «Emakume» eta «arazo» hitzak sarriegi datoz batera.Problematizatutako gaietan emakumea biktima gisa aurkezten zaigu, askotanerrekurtso gutxiko emakumeak aurkezten zaizkigu, boterea eta euren bizitzengaineko kontrola hartzeko zailtasunak dituztenak.
|
|
|
Baina, oro har, Euskal Herriaren kasuan bide alternatiboa hartu duten diskoetxeekeuskal musika hedatzea izan dute helburu nagusi, nolabait merkatu txiki hori aurreraateratzea, gaztelaniazko, frantsesezko eta ingelesezko merkatu handien ondoan.Autoekoizpenaren bidetik ez bazen, ez da egon horrelako zigilu independienterikemakumeen sorkuntzaren alde lan egin duenik. Egia da, Esan Ozenkik, Bidehutsek edo halakoek emakume musikarien lanei lekua egin dietela, baina, gure ustez ezda horietan egon genero ikuspegiaren inguruko gogoeta sendorik, ez eta kudeaketalanak
|
egitean
emakumeen presentzia handirik. Bestelako zigilu kolektiboak sortudirenean. MusikHerria, Bonberenea Ekintzak eta Taupaka, adibidez?, ez daemakumeen parte hartze handirik izan.
|
|
|
Amari dagokionez, erditze kanalean urratzea (erditze baginala denean) eta odoljario aukera handiagoa dira arrisku nagusiak. Arazo horiek prebenitzeko neurri gisa, Ginekologiako eta Obstetriziako Espainiako Elkarteak gomendatzen du zesarea bat
|
egitea
emakume diabetikoen kasuan, 4,5 kilo baino gehiagoko pisu fetuala duten emakume diabetikoen kasuan, eta bost kilotik gorako haurtxoa duen edozein umetxoren kasuan. Haurtxo erraldoiak, nola prebenitu gehiegizko pisua?
|
|
|
Eta bestetik, emakume gazte hauen parte hartze indibiduala eta kolektiboa bultzatuz, emakume gazte hauen topaleku bat sortzea bultzatuz, desberdintasunen gainetik, batzen dituena lehenetsiz. " Diagnostiko hau
|
egiterakoan
emakume gisa kontzientzia handia duten gazte batzuekin lan egin da. Horri esker, lantaldeen ondorioetan genero ikuspegi argia egon da, aztertu diren eremu guztietan", zehaztu dute tokiko arduradunek.
|
|
|
Lehena: izebak, señora Eugeniarekin berriketan ari zen batean, kontatu zuen nola zigortzen zituzten Francoren kontra zerbait
|
egindako
emakumeak, nola ematen zieten errizino olioa, nola mozten zieten ilea larru arras eta nola paseatzen zituzten kamioi batetan, jendeak ikus zitzan. Errizino olioa, ondo genekienez, este aringarri zen.
|
|
|
Ez baduzu hitz
|
egiten
emakume horiekin hitzematen dizut ez garela lagunak izango.
|
|
2015
|
|
|
Emakumeen Mundu Martxak 1995ean Quebec-en
|
egindako
emakumeen martxan du jatorria eta mundu osora 2000 urtean zabaldu zen; orduko hartan Euskal Herriko mugimendu feministak ere parte hartu zuen. Egunotan, IV. Nazioarteko Ekintza egiten ari dira Gure gorputzak, gure lurraldeak lelopean.
|
|
|
Zer
|
egin
emakume batek tratu txarrak edota sexu eraso bat jasotzen duenean. Nola jokatu eta zer erran?
|
|
|
Jarraian, Polizia M.M.J.U. emakumearen etxera joan zen, eta semea atxilotu zuen, ama hiltzea egotzita. Emakumeak 72 urte zituen.Poliziarekin batera, larrialdi zerbitzuetako kideak bertaratu ziren, baina ezin izan zuten ezer
|
egin
emakumea salbatzeko, jada hilik baitzegoen.Atzo egin zen emakumearen hileta elizkizuna, Azpeitian. Azpeitiko Udalak «babesa» adierazi die emakumearen senitartekoei, idazki baten bidez. Bertan, «dolumin zintzoenak» eman dizkie biktimaren etxekoei.
|
|
|
ez naizela nik amets
|
egindako
emakumea.
|
|
|
Lanean j arraituko dut, Euskal Herrian kokatutako presondegietan gertatzen direndiskriminazioetan barrenduta, azken urteotako aldakuntzak miran; eta, halaber, giltzapetutakoemakumeen agentzian murgilduta, haien ekintza eta eraldaketa ahalmenei buruzko hutsuneagainditzeko asmotan. Urratsez urrats, espetxe sistemaren bidegabekerien inguruko ezagupenaareagotu nahi dut eta ekarpenen bat
|
egin
emakume preso sozialei buruzko bestelako ikuspegienhedapenean; betiere, errespetua, aintzatespena zein elkartasuna oinarri hartuta, baita ñabardureihelduta ere. Ardatz dut aktore sozialak euren bizitzen funtsezko protagonistak direla, nahiz eta, batzuetan, ekintzarako eta eraldaketarako aukerak gutxiagotzen dituzten testuinguruetan egon.
|
|
|
– Saioz kanpoko ekintzetan batera aritzeko eskaintza ere
|
egin
emakume pilotariei ikastaroen barruan, talde izaera sustatu eta komunitatea indartu eta babesteko. Adibidez, ikasturtean behin otordu eta festa bat antolatzea garrantzizkoa litzateke, elkargunea handitu, sareak zabaldu eta komunitatea sendotzeko, elkar hobeto ezagutzeko ere ateak irekitzeaz gain.
|
|
|
Ospatuko al duzu zuk. Ez dakit zenbaiteraino den ospatzekoa eguna. Izatekotan ere, gogoratzeko oraindik badagoela zer
|
egina
emakumeen eskubideen arloan. Adibidez, aldarrikatzeko, emakume askok soldata eskasagoa jasotzen segitzen dutela; edota, etxeko lanetan jarduten dugunok inoiz ez garela jubilatzen, eta besterik ez bada ere, aitortza merezi dugula.Andoaingo Martxoak 8 emakume ekimenak Alberto Agirre abesbatza ere izendatu du aurtengoan.
|
|
|
Soledad isilik geratu zen une batez eta Isidororen adats naroaren barruan sartzen zituen hatzak burua ferekatzearren. Honek ez zion aipamenik
|
egin
emakumearen komentario hari.
|
|
|
" Hasi zaitez zu zeure arropa eranzten ni neroni biluzten naizen bitartean!". Honek ere ez baitzion ulertu, isilik geratu zen burutik
|
egindako
emakumeari so zer egin zezakeen asmatu ezinik, eta sorospena eskatu zuen sakelako telefonoz, sorospena.
|
|
2016
|
|
|
Une horretan beharbada okindegiko neskarekin gogoratuko da Agirre eta horrek ez dio mesederik egingo, nahi gabe ere alderaketak egiten hasiko baita. Hura, kontatu zidanez, txikia, bizia eta arina baitzen, ia ia jolaserako
|
egindako
emakume bat, eta hau sendoa baita, ikusi besterik ez dago lastakiari zer sakatua ematen dion.
|
|
|
ebazpen guztiak aho batez onartu ziren, sufragioari buruzkoa salbu. Hala ere, azkenean, Frederick Douglassi esker aurkeztu zen proposamen polemikoa; izan ere, Stantonen mozioa babestu zuen, eta trebeki hitz
|
egin
emakumeen boto eskubidearen alde.
|
|
|
haiek izan ziren emakumeen mugimenduaren aitzindari, beren langile eta emakume duintasuna defendatu baitzuten eta kolokan jarri baitzuten emakumetasunaren ideologia sexista, bai kontzienteki, bai inplizituki. Hala ere, mugimendu berriaren buruek ez zioten jaramonik
|
egin
emakume haien bidegile lanari, ez baitzuten zeharo ulertzen emakume langileek ere, beren erara, nagusigo maskulinoa pairatzen zutela eta aurre egiten ziotela. Historiak, antza, bere lekuan jarri zituen gauzak, eta ironiaz erantzun zion 1848an abiatutako mugimenduari:
|
|
|
Stantonek, Standard egunkarira bidalitako gutunean, arrazoi ildo oportunista eta zoritxarrez arrazista bat azaldu zuen, eta zalantza larriak agertu zituen emakumeen eta beltzen kausak uztartzeko proposamenaren harira; hain zuzen ere, Gerra Zibilaren atarian
|
egindako
emakumeen eskubideen lehen biltzarrean proposatu zen uztarketa hori. 1866an, New York hirian, emakumeen eskubideen biltzar horretako ordezkariek elkarte bat eratzea erabaki zuen, Eskubide Berdintasunaren Elkartea, emakumeen eta beltzen sufragioaren aldeko borroka kanpaina bakarrean batze aldera.
|
|
|
Nahiz eta Susan B. Anthonyk, Elizabeth Cady Stantonek eta egunkariko beren gainerako kideek ekarpen garrantzitsuak
|
egin
emakume langileen kausari, ez zuten sekula egiaz onartu sindikalismoaren printzipioa. Aurrez ere, nekez agertu ziren beltzen askapenaren alde, nekez utzi zuten lehentasun izan zedin, tarte batez behintzat, emakume zurien interesen gainetik; bada, era berean, ez zituzten guztiz besarkatu langile mugimenduaren boterearen funtsezko printzipioak, alegia, batasuna eta klaseen arteko elkartasuna.
|
|
|
Bestela esanda, premia sozial bilakatzen ari da etxeko lanen industrializazioa eta sozializazioa. Emakume indibidualen ardura pribatua dira etxeko lanak, eta, baldintza tekniko primitiboen pean
|
egindako
emakume lana denez, zaharkitze historikora hurbiltzen ari liteke.
|
|
|
Iheslarietako bi hil egin ziren, baina, dirudienez, gainerako guztiak iparraldera iritsi ziren. Sarah Grimke abolizionistak, berriz, porrot
|
egindako
emakume baten istorioa azaldu zuen. Emakume hori behin baino gehiagotan saiatu zen ihes egiten, Hego Carolinako bere nagusiaren zapalkuntzatik urrun, eta hainbeste aldiz harrapatu eta zigortu zuten ezen, zartako ebakien artean ez baitzen hatz bat ere sartzen?.
|
|
|
Haurtzaroan kotoi fabrika batean lan
|
egindako
emakumea,
|
|
|
Makinatxo bat lan
|
egindako
emakumeak dira guztiak. Izen bereko dokumentalaren emanaldi berezia egingo dute eguenean, hilak 17, Elgetako Espaloia kafe antzokian, 18:30ean.
|
|
|
" Ez naiz ikaste nagusiak
|
egindako
emakumea. Senide asko giñan eta gurasiak gu aurrera ateratzen lanik asko izan zuten.
|
|
|
Orain idaztera noan liburuaren bitartez, agian galdera hauen erantzuna izanen dugu, baita agoten gaia argituko dugu eta beste batzuk hunkituko, adibidez emazteen lekua gure jendartean. Euskal Herriko legeen arabera ez baitzen bereizkuntzarik
|
egiten
emakumeei buruz, mendeetan zehar Ameztoiko ondorengoa neskek ukan dute batez ere. Emazteak oinordekoak ziren, baina beren izenak gutxitan ageri dira Batzar Nagusietan, auzitegietako erabakietan edo notario aktetan, gehienetan familiako gizon batek ordezkatzen baitzituen, salbu ezkontzako kontratuak edo testamentuak zirelarik.
|
|
|
Ezin zenuen ezer
|
egin
emakume horrengatik.
|
|
|
Egoera hura bideratzea lortu zuten, baina datorren urteko aldiari begira beste arazo batekin aurkitu dira: WWT eko egutegian tokia
|
egitea
Emakumeen Birari.
|
|
2017
|
|
|
25 urteurreneko ospakizunen prestaketa lanekin urduri gabiltza, baina gogo handiz hartu dut berriro ere lehendakaritza. Azken asteetan, egindako hainbat ekintzetan izan dugun harrera ez genuen espero; umeen eguna,' Blas Infante padre de la patria Andaluza' hitzaldia, zentro zibikoarekin batera
|
egindako
emakumeen eguna. Honekin batera, gaur euskal sukaldaritzari omenaldi bat egingo diogu txotx herrikoi batekin.
|
|
|
Bestalde, adibidez, maila azalekoago batean,. Kosta egiten zaigu umorea
|
egitea
emakumeari buruz, bere munduari buruz, bere jarrerari buruz, bere janzkerari buruz... gizonekiko lasai egiten dugun umore mota bat. Behar bada ez umore motarik interesgarriena baina bueno.
|
|
|
Bueno badaude gai batzuk oraindik tabuak direnak gizartean, asko kostatzen zaigunak aipatzea eta geroni ere, inkomodo sentitzen geranak, ba gizartean prestigiorik izan ez duten gaiak direlako. Kosta egiten zaigu humorea
|
egitea
emakumeari buruz; bere munduari buruz, bere jarrerari buruz, bere janzkerari buruz. Gizonekiko lasai egiten degun humore mota bat, ezta?
|
|
|
Fugite fornicationem. Ihes
|
egizue
emakumeetatik, haragiaren bekatutik; ipin ezazue zuen eta okasioaren artean murru bat, ez elkargana hurbil.
|
|
|
Ez nuen estropadarik egin behar hurrengo egunean, nire mailan ez zegoelako, baina eskua handitua izan nuen egun batzuetan. Pentsatzen dut betiko bihurriak izango zirela, ez zidatela
|
egin
emakumea izateagatik.
|
|
|
ia literatura guztian agertzea, hots, matxinada antikolonialeko kideek eta esklabo afrikarren oinordekoek idatzitako literaturan. Arlo horretan, muga geografiko eta kultural handiak zeharkatuta, Virginia Woolfen A Room of One, s Own (1929) lanak iragarri egin zuen nolabait Aime Cesaireren Cahier d' un retour au pays natal (1938), isekaz errieta
|
eginez
emakume entzuleei eta, areago, mundu femenino zabalagoari, ez duelako asmatu haurrak besterik egiten.
|
|
|
eta, kontsentsu bidezko gobernua? babesten zituztenez, gizonezkoen nagusitasunaren alde
|
egiteko
emakumeen, berezko gutxiagotasunaren, teoria aplikatu zuten; teoria horren arabera, ados ager zitezkeen emakumeak beren jabetza eta boto eskubideak gizonak eskuratzearekin, berezkoa zuten ahuleziaz eta gizonekiko nahitaezko mendekotasunaz jabetuta.
|
|
|
Hugok begiak kliskatu gabe aditu dio izebari. Ez du, bestetan bezala, protestarik
|
egin
emakumeak saioa burututzat jotzean.
|
|
|
Oso gainetik agertu behar izan nion mutila izateko modu asko daudela eta nik oso modu librean ulertzen nuela bikote bizimodua eta matraka hori guztia, nik garai hartan buruz ikasia nuena. Buru makur igo zituen eskailerak nire atzetik, urkamendira zihoala ematen zuen, biluztu nuenean ere ez zitzaion bere tristura aurpegia ezabatu, baina ni biluzik geratu ahala aldatu zitzaion begitartea, inoiz ez nuen gizonezko bat mirespen begirada horrekin ikusi, nire gorputza gurtu egiten zuen begiradarekin,, gizajoa, honek ez du ondo
|
egindako
emakume bat biluzik inoiz ikusi?, pentsatu nuen. Gero, begiak itxi zituen eta itsu batek egingo lukeen moduan nire gorputza ukitzen hasi zen, ez laztantzen, hori beste gauza bat da, ukitzen baizik, nire gorputzeko atal bakoitzaren izaera memorian gorde nahi zuela ematen zuen.
|
|
|
– Ia ez dudala ezagutu ere
|
egiten
emakume hori esan nahi dinat, erantzun nion?. Kalean kaso egiteko ainaxe.
|
|
|
Ba, aizu, ia ez nuen ikutu ere
|
egin
emakume hura. Edo, ikutu banuen ere, hortik aurrera ez nuen askoz gehiago egin.
|
|
|
–Krisietan, murrizten diren lehen politikak izaten dira helduen eta haurren zaintzarekin lotutakoak, gizarte gaiekin edota osasunarekin lotutakoak. Murrizketa horiek ez dira
|
egiten
emakumeak izorratzeko, baina ondorio hori dute?. Betiko gurpil zoroak bueltaka jarraitzen duela dio.
|
|
|
Etorkizunera begira, ikerketaren zenbait alderditan gehiago sakondu nahiko nuke, Euskal Herrian kokatutako presondegietan gertatzen diren diskriminazioetan barrenduta, azken urteotako aldakuntzak miran; eta, halaber, giltzapetutako emakumeen agentzian murgilduta, haien ekintza eta eraldaketa ahalmenei buruzko hutsunea gainditzeko asmotan. Urratsez urrats, espetxe sistemaren bidegabekerien inguruko ezagupena areagotu nahi dut eta ekarpenen bat
|
egin
emakume preso sozialei buruzko bestelako ikuspegien hedapenean; betiere, errespetua, aintzatespena zein elkartasuna oinarri hartuta, baita ñabardurei helduta ere. Ardatz dut aktore sozialak euren bizitzen funtsezko protagonistak direla, nahiz eta, batzuetan, ekintzarako eta eraldaketarako aukerak gutxiagotzen dituzten testuinguruetan egon.
|
|
|
Beste era batera esanda: emakumeak lan merkatura batu dira baina gizonek ez dute bere
|
egin
emakumeek etxean duten protagonismoa, hortaz, iraultza, erdizka, geratu dela diote adituek (Hochschild eta Machung 1998).
|
|
|
Haurtzaroan kotoi fabrika batean lan
|
egindako
emakumea 1849an elkarrizketatua.
|