2001
|
|
Horien aldarrikapenak honako dekalogoan bildu ditugu: gizarte eta garapen zuzen eta jasangarria; duintasunean eta zoriontasunean bizitzeko eskubidea;
|
bidezko
merkataritza, zuhurtasunezko kontsumoa, eta bizi kalitatea hobetzea herrien integraziorako oinarri gisa; nazioarteko esparruan egitura ekonomiko eta ekologiko berri batera igarotzeko plana; teknologiaren berdintasunezko trukea, eta teknologia berrien aldeko ikerkuntza; nazioez gaindiko enpresen kontrol demokratikorako plana; aukeren berdintasunerako planak; mugitzeko askatasuna pertsona guztientz...
|
|
Ekintza horiek, eta
|
Bidezko
Merkataritza, kooperazio kanpainak edo garapenerako GKEen lana, eraginkorrak dira herrialde pobreetan garapena bultzatzeko?
|
|
Eta hainbat ekimen sozial proposatzen die kontsumitzaileei, besteak beste GKEei diru laguntzak ematea, ezgaituentzako lan kontratuak,
|
Bidezko
Merkataritzako kanpainak, beharrean diren pertsonentzako arropa, jostailu eta testu-liburuak biltzeko kanpainak eta abar eginez.
|
|
Ekuadorren eta Perun
|
bidezko
merkataritzaren aurka borrokatzeko kanpaina aurkeztu dute zenbait GKEk Albaceten
|
|
|
Bidezko
merkataritza da bi aldeek, ekoizleak eta kontsumitzaileak, baldintza berdinetan jokatzen duten trukea. Lehenengoak bere lanaren arabera kobratzen du, eta bigarrenak, berriz, erositako produktuaren kalitatearen arabera dagokiona.
|
|
Solidaridad Internacional, Movimiento Manuela Ramos de Peru eta Fundación Sendas de Ecuador gobernuz kanpoko erakundeetako ordezkariek informazio kanpaina bat aurkeztu zuten atzo Albaceten. Kanpaina horren helburua da joko solidarioaren arauak errespetatzen ez dituen
|
bidezko
merkataritzaren aurka borrokatzea. Leloa:
|
|
Gainera, emakume horiek beren lana Europan balioets dezaten nahi dute, beren herrialdean pairatzen duten pobreziari aurre egiteko beren armekin eta karitatera jo beharrik gabe. Laura Rodríguez Nazioarteko Elkartasuneko
|
Bidezko
Merkataritzako arduradunak atzo azaldu zuen Albaceten bidezko merkataritzako produktu horiek denda espezializatuetan edo supermerkatu askotan aurki daitezkeela. Laura Rodríguezen iritziz, kontsumitzaileek eskatu behar diete merkataritza zentroei produktuen jatorriaren eta manufakturan erabili den prozeduraren berri emateko.
|
|
Gainera, emakume horiek beren lana Europan balioets dezaten nahi dute, beren herrialdean pairatzen duten pobreziari aurre egiteko beren armekin eta karitatera jo beharrik gabe. Laura Rodríguez Nazioarteko Elkartasuneko Bidezko Merkataritzako arduradunak atzo azaldu zuen Albaceten
|
bidezko
merkataritzako produktu horiek denda espezializatuetan edo supermerkatu askotan aurki daitezkeela. Laura Rodríguezen iritziz, kontsumitzaileek eskatu behar diete merkataritza zentroei produktuen jatorriaren eta manufakturan erabili den prozeduraren berri emateko.
|
|
Laura Rodríguezen iritziz, kontsumitzaileek eskatu behar diete merkataritza zentroei produktuen jatorriaren eta manufakturan erabili den prozeduraren berri emateko.
|
Bidezko
merkataritzako artikulu bat eta ustiapenaren fruitu den beste bat bereizteko, prezioari erreparatzea nahikoa zela esan zuen. Peru eta Ekuadorreko artisauak beren produktuak aurkezten ari dira Espainia osoan, eta atzo Albaceten aurkeztu zituzten.
|
|
Espainiako
|
bidezko
merkataritzaren fakturazioa 1.000 milioi pezetatik gorakoa izango da aurten
|
|
Espainiako
|
Bidezko
Merkataritza (BM) oraindik Europako beste herrialde batzuen heldutasunetik urrun dagoen arren, hazkunde motel baina jarraitua izaten hasi da, eta horrek erakusten du aurten salmentak 1.000 milioi pezetatik gorakoak izango direla, 1993an 16 milioi inguru baitziren. Gaur egun, Espainian 31 elkarte daude, 100 profesional, 1.500 boluntario eta 62 saltoki iraunkor (1995ean 3 baino ez ziren), guztiak ere mota horretako merkataritzari eskainiak.
|
|
Gaur egun, Espainian 31 elkarte daude, 100 profesional, 1.500 boluntario eta 62 saltoki iraunkor (1995ean 3 baino ez ziren), guztiak ere mota horretako merkataritzari eskainiak.
|
Bidezko
merkataritza “dagokiona, bidezko merkataritzako harremana ezartzea” ordaintzea besterik ez da. Oro har, “bidezko” produktuek oso garestiak direla esaten da, eta hori egia da elikagaiak direnean, baina inola ere ez artisau produktuak direnean.
|
|
Gaur egun, Espainian 31 elkarte daude, 100 profesional, 1.500 boluntario eta 62 saltoki iraunkor (1995ean 3 baino ez ziren), guztiak ere mota horretako merkataritzari eskainiak. Bidezko merkataritza “dagokiona,
|
bidezko
merkataritzako harremana ezartzea” ordaintzea besterik ez da. Oro har, “bidezko” produktuek oso garestiak direla esaten da, eta hori egia da elikagaiak direnean, baina inola ere ez artisau produktuak direnean.
|
|
Halaxe adierazi du Fernando Contreras Intermón Oxfameko Banaketa arloko buruak, esparru horretan tradizio handiena duen Espainiako gobernuz kanpoko erakundeetako batek. Eta hori azpimarratzen du Pablo Cabrerak,
|
Bidezko
Merkataritzako Estatuko Koordinakundearen (CECJ) presidenteak. Sukar eroslearen aurrean, prebentzio errezeta bikoitza proposatzen du.
|
|
Lehenik, “bi aldiz pentsatu, espainiar bakoitzak Gabonetan batez beste ordainduko dituen 100.000 pezeta baino gehiago gastatu baino lehen”. Eta, bigarrenik, “benetan beharrezkoak diren erosketen zerrenda egitea eta horietako batzuk
|
bidezko
merkataritzako dendetara bideratzea”. Berme etiketa BM lankidetza tresna eraginkorra dela frogatu da, baina Espainian oraindik ere gainditu gabeko irakasgai asko ditu.
|
|
Eta beste bat, balizko kontsumitzailearen “ibarbidea”, “BMko denda gutxi batzuk ez mugitzeko” argumentuarekin bat datorrena, noizean behin egin lukeena; hau da, orain beste saltoki batzuei egiten diena. Nahasmen hori eta nagikeria hori konpontzeko,
|
bidezko
merkataritzan diharduten GKEek (besteak beste, Intermón, Ideas eta Alternativa 3 enpresek fakturazioaren %70 osatzen dute, baina ez dute merezi Emaus Erein, Equimercado, Hirugarren Mundua eta Bakea Paz eta Hirugarren Mundua, Mercadeco, Setem, Sodepaz, Solidaridad Internacional enpresek. Bai sentsibilizazioari dagokionez, bai Estatuko Koordinakundearen webgunearen bidez (www.e comercializojusto.org), bai merkataritzari dagokionez.
|
2002
|
|
Gizarte zerbitzu eta gizarte laguntzaileen bitartez beharra duen jendeari helduko zaio arropa eta gainontzekoa salgai jarriko da. Donostia eta Zarauzko Kintzin,
|
Bidezko
Merkataritzako produktuak saltzen dituzten bi dendatan dago Oldberriren arropa salgai. Hernanin eta Irunen jartzen den kale azokatan ere aurki daiteke bigarren eskuko arropa hau.
|
|
Horren arabera, teknologia horrek inpaktu oso positiboa izan dezake giza jardueretan, «behar bezala kudeatzen bada». Adibidez, energia aurrezten lagun dezake, bai merkataritza edo industria eraikinetan, urrutiko kontrolari esker, edo, Internet
|
bidezko
merkataritzari eta bideokonferentziei esker, energia baliabideak xahutzea ekar dezake, garraio garraio eta etengabeko bidaietan. Ikerketak erakusten du, halaber, informazioaren teknologiak lagundu dezakeela planeta osoko kontserbazionisten jardueran, Lurraren ustiapena hobeto kontrolatzeko eta, satelite sare baten bidez, legez kanpoko jarduerak aurkitzeko, besteak beste, babestutako basoak legez kanpo moztea.
|
|
Intermónen arabera, merkatze hori ez da azken prezioan islatzen, multinazionalek balio erantsiko irabaziak gehitzen jarraitzen baitute lehengaiaren eraldaketan; kontsumoa, berriz, gelditu egiten da, eta jatorrizko prezioak beherantz gehiago presionatzen dituzte.
|
Bidezko
merkataritza Horregatik, GKEen, alderdi politikoen eta enpresen ordezkariak bildu zituen mintegian, Intermonek egindako Kafearen Erreskate Plana eztabaidatu zen. Plan horretan, GKEak enpresei dei egiten die produktoreei prezio duina bermatzeko, krisia konpontzeko “baliabide esanguratsuak” erabiltzeko eta, gehienez ere urtebeteko epean, kafearen %2 zuzenean ekoizleei erosteko, bidezko merkataritzako baldintzetan.
|
|
Bidezko merkataritza Horregatik, GKEen, alderdi politikoen eta enpresen ordezkariak bildu zituen mintegian, Intermonek egindako Kafearen Erreskate Plana eztabaidatu zen. Plan horretan, GKEak enpresei dei egiten die produktoreei prezio duina bermatzeko, krisia konpontzeko “baliabide esanguratsuak” erabiltzeko eta, gehienez ere urtebeteko epean, kafearen %2 zuzenean ekoizleei erosteko,
|
bidezko
merkataritzako baldintzetan. Intermónek irailean kafea landatzen duten familien aldeko kanpaina 25 herrialdetan abian jarri zuenetik (bost urtean prezioak %70 jaitsi dira), gobernuek multinazionalek baino askoz erantzun positiboagoa eman dute, nahiz eta azken horiek “25 milioi familiaren sufrimendua geldiarazteko erantzukizuna ere baduten”, esan zuen Carrerasek.
|
|
Panelean ikusten denez, gozogintzako produktuen erosketen %40 baino gehiago banakakoak dira, ur ontziratuarekin edo pizza hoztuekin gertatzen den bezala, non eskariaren heren bat txikiagoa baita. Azkenik, azpimarratu behar da
|
bidezko
merkataritza kontsumitzailearentzat gero eta garrantzitsuagoa den balio berri bihurtzen ari dela, baita ingurumenaren babesa ere, kontsumitzaileen %80ren iritzien arabera. Kontsumitzaileek diote kaltegarriak ez diren produktuak erosten saiatzen direla, eta %74k, berriz, birziklapenaren ohiko erabilera egiten duela.
|
2003
|
|
|
Bidezko
merkataritza organizazioak, Espainiako Estatuan bidezko merkataritzako produktuak kontsumitzaileengana helarazten dituzten laurogei denda inguru edukitzeaz gainera, hiru inportatzaile handi eta hainbat txiki dauzka han hemen. Hiru inportatzaile handienek, Intermon Oxfam, IDEAS eta Alternativa 3k, eskulangintzako produktuak eta elikagaiak banatzen dituzte kopuru handian.
|
|
Bidezko merkataritza organizazioak, Espainiako Estatuan
|
bidezko
merkataritzako produktuak kontsumitzaileengana helarazten dituzten laurogei denda inguru edukitzeaz gainera, hiru inportatzaile handi eta hainbat txiki dauzka han hemen. Hiru inportatzaile handienek, Intermon Oxfam, IDEAS eta Alternativa 3k, eskulangintzako produktuak eta elikagaiak banatzen dituzte kopuru handian.
|
|
Dena dela, esan behar da
|
bidezko
merkataritzako dendetan gehien saltzen diren produktuak elikagaiak (kafea bereziki) eta eskulangintzakoak direla. Elikaduraren alorrean, bidezko merkataritzako dendetan aurki daitezkeen produktuak honako hauek dira:
|
|
Dena dela, esan behar da bidezko merkataritzako dendetan gehien saltzen diren produktuak elikagaiak (kafea bereziki) eta eskulangintzakoak direla. Elikaduraren alorrean,
|
bidezko
merkataritzako dendetan aurki daitezkeen produktuak honako hauek dira: kafea, txokolatea, tea, azukrea, mermelada, gailetak, rona, eztia, fruitu lehorrak, espeziak, pastak, eta abar.
|
|
Gainerako %4aren kasuan, %2 hartzen dute liburuek eta beste horrenbeste hainbat eratako produktuek. Elikagaien salmentako %36 kafeari dagokio,
|
bidezko
merkataritzako produktu arrakastatsuenari.
|
|
Non lortu daitezke
|
bidezko
merkataritzako produktuak?
|
|
|
Bidezko
merkataritzako dendetan, antolatzen diren azoketan, edo supermerkatu handietan.
|
|
Bertako denda txikiek saldu ditzakete
|
bidezko
merkataritzako produktuak?
|
|
Belar dendek saltzen dituzte produktu hauek.
|
Bidezko
merkataritzaren baldintzetako bat produkzio biologikoa egitea baita.
|
|
Eta neurri arazoak ere badaude:
|
Bidezko
merkataritzako kooperatiba handien produktuak bakarrik iristen dira supermerkatuetara. Beraz, supermerkatuetan saltzen duten ekoizleen kopurua mugatua da.
|
|
|
Bidezko
merkataritzako dendek nola funtzionatzen dute?
|
|
Gainera denda hauetan kontsumitzaileari informazioa eskaintzen zaio, eta zuzenean ikusten du ateratzen diren produktu berriak zein diren, eta dagoen aukera osoa. Horregatik,
|
bidezko
merkataritzako dendek eskaintzen dutena ezin dute ordezkatu beste eratako dendek.
|
|
Hala ere, oso pozik gaude. Geroz eta jende gehiagok ezagutzen du
|
bidezko
merkataritza, eta kontsumoa etengabe hazten doa.
|
|
Espainia baino lehen beste herrialde batzuetan erabilitako sistemak dira. Internet
|
bidezko
merkataritzari “e commerce” edo “e merkataritza” edo “Internet bidezko merkataritza” deitu izan zaion bezala, telefono mugikorraren bidezko ordainketak “m commerce” edo “m merkataritza” edo “mugikorraren bidezko merkataritza” denaren barruan sartuko lirateke. Baina, nola egin daitezke ordainketak telefono mugikorraren bidez?
|
|
Europatik erakutsitako eszeptizismoa ez da oztopo nazioarteko merkataritza, aurrez ezarritako printzipio etikoen arabera, arautzen lagunduko duten neurriak gauzatzeko. Estatuko legedietan Codex Alimentarius Batzordeak emandako elikadura arauak eta jarraibideak modu eraginkorrean ez aplikatzeak, bere garaian, kontsumitzaileen osasuna zaintzeko,
|
bidezko
merkataritzako jarduerak ezartzeko eta merkataritzako oztopo batzuk desagerrarazteko gai izango zen tresna bat behar izan zuen, bakea mantentzen eta munduko gosea eta pobrezia murrizten laguntzeko. Tresna hori Elikagaien Nazioarteko Merkataritzarako Etika Kodea izan zen.
|
|
FAO/ OMEren argitalpen baten arabera, Etika Kodearen helburua da herrialde esportatzaileek kalitate txarreko eta osasungaitzak diren produktuen nazioarteko merkatuan sartzea eragoztea. Hala ere, haren idazketaren arabera, arau etikoak ezarri besterik ez da egin nahi, bai elikagaien nazioarteko merkataritzan parte hartzen duten pertsona guztientzat, bai haien araudia dagokien eta, beraz, kontsumitzaileen osasuna babesteko eta
|
bidezko
merkataritzako jarduerak sustatzeko betebeharra duten pertsonentzat. Kodeak printzipio orokor gisa ezartzen du nazioarteko merkatuan soilik merkaturatu direla «baldintza normaletan eta arrazoiz aurreikus daitezkeenetan kaltegarriak ez diren elikagaiak, giza kontsumorako egokiak direnak eta informazio deskribatzaile zehatz eta egokia dutenak».
|
|
Txartelarekin ordaintzea eta Internet
|
bidezko
merkataritza
|
|
Egia da Internet
|
bidezko
merkataritzak ez duela duela lau edo bost urte baino gehiago aurreikusten zen hazkunde esponentziala izan. Arrazoi asko daude hori azaltzeko, baina horietako bat, agian, ordaintzeko moduetan segurtasun falta osoa da, zehazki, kreditu txartelen erabileran.
|
|
Baliabide gutxien dituzten herrialdeek beldur asko dituzte nekazaritza produktu berrien, ustiapen eremu berrietatik datozen hazi mutanteen eta milaka urteko landa paisaiak edo kulturak suntsitzearen aurrean. Hirugarren munduko nekazaritza kooperatibek,
|
bidezko
merkataritzaren etikan babestutako GKEek bezala, hondamendi batekin parekatzen dituzte kultura kapitalaren higadura, biodibertsitatearen galera eta ezagutza tradizionalen galera. Urrutirago joan gabe, James Lovelock ek, «Gaia Teoria» ezagunaren aitak, nekazaritza modernoaren efektuak Lurrak jasandako erreduren orbainekin konparatzen ditu.
|
2004
|
|
Lankideek
|
bidezko
merkataritzako produktuen salmentan parte hartu ahal izango dute esparruan, besteak beste.
|
|
Guztira, 4.800 boluntarioren laguntza lortu nahi da. Lankide horiek Forumaren esparruan
|
bidezko
merkataritzako produktuak saltzen lagundu ahal izango dute, GKEek antolatzen dituzten erakusketak bultzatu, eztabaidetako hizlariei lagundu eta antolatutako tailer eta jokoetan parte hartu. Halaber, boluntarioak doan sartu ahal izango dira aretora topaketa osoan, eta ezgaitasuna duten pertsonei lagundu ahal izango diete eta begirale lanak egin ahal izango dituzte Bakearen Kanpamentuan, bisitari gazteenentzat.
|
|
Eman beharreko datuen artean, programak ezarritako helbururako interes berezia dute lortutako emaitzei buruzko iruzkinek eta horiek aplikatu dituzten neurriek, baita legezkotasunaren aurkako arau hausteek ere. Ezin zitekeen gutxiago izan, eta hala zehazten du gomendioak berak, eta, beraz, programa horiek garrantzi handia ematen diote Europako Erkidegoko elikagaien arloko legeria betetzeari, bereziki osasun publikoa eta kontsumitzaileen interesak babesteko eta
|
bidezko
merkataritza jarduerak bermatzeko. Fitxak gomendatutzat jotzen dituen kategorien artean, legediaren aplikazio neurrien berri emateko, honako hauek nabarmentzen dira:
|
|
GKEak azken asteetan ehungintzari buruz argitaratutako hainbat txostenetan adierazi duenez, sektoreko konpainia nagusiek “aurrerapen handiak” lor ditzakete ekoizpen eredu hori aldatzeko eta erantzukizun sozial korporatiboan eta etikan oinarritutako kudeaketa ezartzeko. Horretarako, Javier Carbonell Mangoko Erantzukizun Sozial Korporatiboko zuzendariak eta Ignacio Sierra Cortefieleko Erantzukizun Sozial Korporatiboko Batzordeko bozeramaileak mahaia partekatuko dute astelehenean Hondurasko maquilen, Marokoko langileentzako arreta zentroen edo Bangladesheko
|
bidezko
merkataritzako kooperatiben ordezkariekin. Halaber, hitzaldiak emango dituzte Blanca Suárez CCOOko Ehungintza eta Kimika Federazioko Lankidetza Sindikaleko arduradunak, Ileana Izverniceanu Kontsumitzaile eta Erabiltzaileen Erakundeko bozeramaileak, Julián Martín KPMGko bazkide zuzendariak eta Etika, Ekonomia eta Zuzendaritzako lehendakariak (EBEN José Fernández España).
|
|
|
Bidezko
merkataritzako produktuek identifikazio zigilua izango dute datorren urtetik aurrera
|
|
Intermón Oxfameko
|
Bidezko
Merkataritza Saileko zuzendari Rafael Sanchosek jakinarazi du 2005erako bidezko merkataritzako produktuek identifikatzaile bat izango dutela kontsumitzaileen hautaketa errazteko. Sanchisek adierazi duenez, Espainia Europar Batasuneko beste herrialde batzuen parekoa da, hala nola Alemania, Danimarka, Erresuma Batua, Herbehereak, Frantzia edo Belgikarena.
|
|
Intermón Oxfameko Bidezko Merkataritza Saileko zuzendari Rafael Sanchosek jakinarazi du 2005erako
|
bidezko
merkataritzako produktuek identifikatzaile bat izango dutela kontsumitzaileen hautaketa errazteko. Sanchisek adierazi duenez, Espainia Europar Batasuneko beste herrialde batzuen parekoa da, hala nola Alemania, Danimarka, Erresuma Batua, Herbehereak, Frantzia edo Belgikarena.
|
|
Halaber, berriki egindako inkesta baten arabera, Espainiako biztanleen %20k ezagutzen du “bidezko merkataritza” kontzeptua. Ekimena Kulturen Forum Unibertsalaren esparruan aurkeztu da, eta
|
Bidezko
Merkataritza Alternatiborako Nazioarteko Federazioaren (IFAT) europar adarraren bileran aztertutako neurrietako bat da. Intermóneko zuzendariak Espainian horrelako produktuen bilakaeraz ere hitz egin du.
|
|
Haren datuek erakusten dute supermerkatuetan hazten joan direla, GKEentzat eta elikagaiak banatzen dituzten konpainientzat “elkarrekiko apustua” baita. Gainera, gaur egun,
|
bidezko
merkataritzako artikuluak saltzen dituzten bederatzi banaketa kate daude Espainian, eta horrek erakusten du mota horretako produktuak interesgarriak direla. Ekoizleei sarbidea erraztea IFATek gaur egun hegoaldeko ekoizleei merkatuetarako sarbidea nola erraztu planteatzen du.
|
|
Ekoizleei sarbidea erraztea IFATek gaur egun hegoaldeko ekoizleei merkatuetarako sarbidea nola erraztu planteatzen du. Horretarako, erakundeak 60 herrialdetako 250 kide ditu, eta ekintza bateratuak adostu ditu EBko kideek Europan
|
bidezko
merkataritza bultza dezaten. Parte hartzaileen artean, Europako Batzordeko kide bat, Gareth Steel, nabarmendu du EBko 25 herrialdeek nazioarteko lankidetzarako tresna gisa bidezko merkataritzarekiko interesa dutela.
|
|
Horretarako, erakundeak 60 herrialdetako 250 kide ditu, eta ekintza bateratuak adostu ditu EBko kideek Europan bidezko merkataritza bultza dezaten. Parte hartzaileen artean, Europako Batzordeko kide bat, Gareth Steel, nabarmendu du EBko 25 herrialdeek nazioarteko lankidetzarako tresna gisa
|
bidezko
merkataritzarekiko interesa dutela. Ildo beretik, Hilary Thorndike IFATeko idazkariak hau adierazi zuen:
|
|
Fairtrade GKEak dio Nestlé eta Kraft elikadura taldeek"
|
bidezko
merkataritzako" produktuak egitea aurreikusten dutela, arauei lotu gabe.
|
|
Fairtrade gobernuz kanpoko erakundeak salatu du hori. GKE horren arabera, bi enpresek produktuen publizitateaz baliatu nahi dute Fairtrade(
|
bidezko
merkataritza) elkartearen ziurtagiriarekin. Izan ere, erakunde horrek 12 urte daramatza kafe ekoizleek garapen jasangarria izan dezaten ikuspuntu ekonomikotik.
|
|
Marka horiek “jendea nahastera bideratuta daude”, dio Ian Bretman Fairtradeko zuzendariordeak. “Ekimen horiek
|
bidezko
merkataritza direla iradokitzen dutenean, benetan ez direla bidezko merkataritza esan behar dugu”, gehitu du. Kraftek, berriz, hau dio:
|
|
Marka horiek “jendea nahastera bideratuta daude”, dio Ian Bretman Fairtradeko zuzendariordeak. “Ekimen horiek bidezko merkataritza direla iradokitzen dutenean, benetan ez direla
|
bidezko
merkataritza esan behar dugu”, gehitu du. Kraftek, berriz, hau dio:
|
|
Hondakinen gaikako bilketari laguntzeko ekintzetan, herritarrek uste dute egiten dutena baino gehiago laguntzen dutela. Ez dute hobetzen ez
|
bidezko
merkataritzaren esanahiari buruzko ezjakintasun maila handia, ez bidezko merkataritzako produktuen kontsumoa. Iaz baino gutxiago erretzen da:
|
|
Hondakinen gaikako bilketari laguntzeko ekintzetan, herritarrek uste dute egiten dutena baino gehiago laguntzen dutela. Ez dute hobetzen ez bidezko merkataritzaren esanahiari buruzko ezjakintasun maila handia, ez
|
bidezko
merkataritzako produktuen kontsumoa. Iaz baino gutxiago erretzen da:
|
|
Mundu osoan ezagunak diren artistek
|
bidezko
merkataritzaren aldeko Intermón Oxfamen kanpaina batean parte hartu dute
|
2005
|
|
|
Bidezko
merkataritza sustatzearena ez da gaur goizekoa, baina horrelako saltoki handietara joaten garenean ez dugu informaziorik izaten, publizitatea eta katalogoak bai, ekoizpenari buruzko argibiderik ez.
|
|
Aholku horiez gain, komeni da erabiltzailea online establezimendu babestu batean erosketa egiten ari dela ziurtatzea. Merkataritza Elektronikoaren Espainiako Elkarteak (AECE) dio Internet
|
bidezko
merkataritza gero eta seguruagoa dela. Hala ere, beti daude “hacker” edo pirata informatikoak kreditu txartelaren zenbakia edo pasahitzak bezalako datuak harrapatzeko.
|
|
Nazioarteko Solidaritateak
|
bidezko
merkataritza bermatzeko eskatuko dio Industria, Turismo eta Merkataritza ministroari
|
|
Gibraltarko itsasartearen
|
bidezko
merkataritza jarduera Brontze Arokoa da
|
|
|
Bidezko
merkataritzako produktuek nazioarteko zigilua izango dute Espainian
|
|
Gure herrialdeko
|
Bidezko
Merkataritzaren urteko fakturazioa 14 milioi euro ingurukoa da.
|
|
Europan, 3.000 denda inguru daude
|
bidezko
merkataritzan. Lehena 1969an inauguratu zen Herbehereetan, eta hamazazpi urte geroago ireki ziren lehen dendak Espainian, berrogeita hamar baino gehiago baitaude, nahiz eta salmenta kopurua oraindik oso nabarmena ez izan.
|
|
Lehena 1969an inauguratu zen Herbehereetan, eta hamazazpi urte geroago ireki ziren lehen dendak Espainian, berrogeita hamar baino gehiago baitaude, nahiz eta salmenta kopurua oraindik oso nabarmena ez izan.
|
Bidezko
merkataritzaren hazkunde txiki hori, neurri handi batean, Bidezko Merkataritzako Estatuko Koordinakundearen lanari zor zaio, 1996az geroztik helburu hauek lortzeko lan egiten baitu: Bidezko merkataritzako erakundeen arteko komunikazioa koordinatu eta bideratzea.
|
|
Lehena 1969an inauguratu zen Herbehereetan, eta hamazazpi urte geroago ireki ziren lehen dendak Espainian, berrogeita hamar baino gehiago baitaude, nahiz eta salmenta kopurua oraindik oso nabarmena ez izan. Bidezko merkataritzaren hazkunde txiki hori, neurri handi batean,
|
Bidezko
Merkataritzako Estatuko Koordinakundearen lanari zor zaio, 1996az geroztik helburu hauek lortzeko lan egiten baitu: Bidezko merkataritzako erakundeen arteko komunikazioa koordinatu eta bideratzea.
|
|
Bidezko merkataritzaren hazkunde txiki hori, neurri handi batean, Bidezko Merkataritzako Estatuko Koordinakundearen lanari zor zaio, 1996az geroztik helburu hauek lortzeko lan egiten baitu:
|
Bidezko
merkataritzako erakundeen arteko komunikazioa koordinatu eta bideratzea. Irizpideak betetzen direla zaintzea.
|
|
Merkataritza praktiketan irizpide etikoei buruzko eztabaida sustatzea.
|
Bidezko
merkataritza sustatzen laguntzen duten jarduerak eta ekimenak sustatzea eta horietan parte hartzea. Gizartea informatu eta sentsibilizatzea.
|
|
Gizartea informatu eta sentsibilizatzea.
|
Bidezko
merkataritzako erakundeen artean inportazioen eta merkataritza jardueren koordinazioa sustatzea. Une honetan beste aurrerapauso bat eman da; izan ere, hemendik aurrera bidezko merkataritzako produktuek nazioarteko zigilu bat izango dute, eta, Hegoaldeko herrialdeetako ekoizle txikiekin justizia estandarrak bermatzeaz gain, produktu horiek ohiko merkatuan sartzea bultzatuko du, hala nola supermerkatuetan, saltoki handietan, kafetegietan eta abarretan.
|
|
Bidezko merkataritzako erakundeen artean inportazioen eta merkataritza jardueren koordinazioa sustatzea. Une honetan beste aurrerapauso bat eman da; izan ere, hemendik aurrera
|
bidezko
merkataritzako produktuek nazioarteko zigilu bat izango dute, eta, Hegoaldeko herrialdeetako ekoizle txikiekin justizia estandarrak bermatzeaz gain, produktu horiek ohiko merkatuan sartzea bultzatuko du, hala nola supermerkatuetan, saltoki handietan, kafetegietan eta abarretan. Zigilu hori aplikatzeaz arduratzen den erakundea, ‘Fairtrade’, Fairtrade Labelling Organization Internacional da.
|
|
Zigilu hori aplikatzeaz arduratzen den erakundea, ‘Fairtrade’, Fairtrade Labelling Organization Internacional da. Espainian, nazioarteko zigilu hori bederatzi erakundek bultzatzen dute, besteak beste, Caritas, Kontsumitzaile eta Erabiltzaileen Konfederazioa (CECU), Intermón Oxfam, Setem eta
|
Bidezko
Merkataritzako Estatuko Koordinakundea. Dagoeneko 19 herrialdetan dago, eta zigilua Espainian aplikatzen hasiko da lau produktutan:
|
|
kafea, txokolatea, tea eta azukrea. . Helburua da
|
bidezko
merkataritza gure herrialdean zabaltzea, Europako beste herrialde batzuetan gertatzen den bezala, eta urteko fakturazioa oraindik oso txikia izatea, 14 milioi euro ingurukoa. 2002tik 2003ra, zigilu hori duten produktuen salmentak 1.000 milioi eurokoak izan ziren nazioartean, eta horrek igoera ekarri zuen.
|
|
2002tik 2003ra, zigilu hori duten produktuen salmentak 1.000 milioi eurokoak izan ziren nazioartean, eta horrek igoera ekarri zuen.
|
Bidezko
merkataritzako zigiluen aniztasuna Bidezko Merkataritzako Zigiluen sistema 1989an jarri zen martxan Herbehereetan. Zigilu holandarrak ‘Max Havelaar’ du izena, XIX. mendeko best séller baten titulua.
|
|
2002tik 2003ra, zigilu hori duten produktuen salmentak 1.000 milioi eurokoak izan ziren nazioartean, eta horrek igoera ekarri zuen. Bidezko merkataritzako zigiluen aniztasuna
|
Bidezko
Merkataritzako Zigiluen sistema 1989an jarri zen martxan Herbehereetan. Zigilu holandarrak ‘Max Havelaar’ du izena, XIX. mendeko best séller baten titulua.
|
|
Izan ere, zigilua izan zuen lehen produktua kafea izan zen. Ekimen haren ondoren,
|
Bidezko
Merkataritzako beste zigilu nazional batzuk sortu ziren; batzuek izen bera erabili zuten, beste batzuek izen berriak sartu zituzten, hala nola TransFair, Fairtrade Foundation eta Rätvisemarkt. Denak hasi ziren bakarka eta, beraz, denek zehaztu zuten Bidezko Merkataritzako zigilua, beren produktuetan beren merkatuan jarri nahi zutena.
|
|
Ekimen haren ondoren, Bidezko Merkataritzako beste zigilu nazional batzuk sortu ziren; batzuek izen bera erabili zuten, beste batzuek izen berriak sartu zituzten, hala nola TransFair, Fairtrade Foundation eta Rätvisemarkt. Denak hasi ziren bakarka eta, beraz, denek zehaztu zuten
|
Bidezko
Merkataritzako zigilua, beren produktuetan beren merkatuan jarri nahi zutena. 1997an 17 Ekimen Nazionalek FLO International erakunde orokor koordinatzailea sortu zuten.
|
|
Setem GKEak dio Espainian
|
bidezko
merkataritzako elikagaien salmentak urtean 11 milioi eurotik gorakoak direla.
|
|
Setem GKEak egindako “Bidezko Merkataritzaren Urtekariak” dioenez,
|
bidezko
merkataritzako elikagaien salmenta bolumena hamaika milioi eurotik gorakoa da urtean Espainian. Ondorio horiek atzo jakinarazi zituen David Álvarez Setem eko zuzendariak, Mugarik gabeko Ekonomistak erakundeak antolatzen duen Bidezko Merkataritzaren Kongresu Nazionalaren bigarren jardunaldian.
|
|
Setem GKEak egindako “Bidezko Merkataritzaren Urtekariak” dioenez, bidezko merkataritzako elikagaien salmenta bolumena hamaika milioi eurotik gorakoa da urtean Espainian. Ondorio horiek atzo jakinarazi zituen David Álvarez Setem eko zuzendariak, Mugarik gabeko Ekonomistak erakundeak antolatzen duen
|
Bidezko
Merkataritzaren Kongresu Nazionalaren bigarren jardunaldian. Azterlanak erakusten duenez, salmenta bolumenak “nabarmen hazi dira”, aurreko azterlanekin alderatuta% 47 igo baitira; “horrek esan nahi du gizarteak bidezko merkataritzako irizpide horiek babesten dituela”, nabarmendu zuen Álvarezek bere hitzaldian.
|
|
Ondorio horiek atzo jakinarazi zituen David Álvarez Setem eko zuzendariak, Mugarik gabeko Ekonomistak erakundeak antolatzen duen Bidezko Merkataritzaren Kongresu Nazionalaren bigarren jardunaldian. Azterlanak erakusten duenez, salmenta bolumenak “nabarmen hazi dira”, aurreko azterlanekin alderatuta% 47 igo baitira; “horrek esan nahi du gizarteak
|
bidezko
merkataritzako irizpide horiek babesten dituela”, nabarmendu zuen Álvarezek bere hitzaldian. Madrilgo, Kataluniako eta Andaluziako erkidegoek milioi bat euro baino gehiago fakturatzen dituzte egindako lanaren bidezko ordainsaria bermatzen duten produktuak.
|
|
Europako zenbait herrialdek 50 milioi euro baino gehiago fakturatzen dituzte urtean, hala nola Alemaniak, Herbehereek, Erresuma Batuak eta Suitzak, azpimarratu zuen Álvarezek, eta, ondoren, Danimarkak, Italiak, Suediak eta Espainiak. Setem en urtekariak Europako beste herrialde batzuek gauzatutako politiken adibideak ere biltzen ditu, emaitza ematen ari direnak eta
|
bidezko
merkataritzako produktuak sartzea sustatzeko balio dutenak. Álvarezek gogorarazi zuen Espainian, zenbait erkidegotan izan ezik, horrelako ekimen gutxi daudela.
|
|
|
Bidezko
merkataritza eta etiketatzea
|
|
Nazioarteko ziurtagiria duen zigilu batek
|
bidezko
merkataritzako produktuak babesten eta zabaltzen ditu
|
|
|
Bidezko
merkataritzako zenbait produkturen etiketetan zigilu berria sartzeak berme handiagoa ekarriko die kontsumitzaileei produktu horiek behar bezala identifikatzeko. Kafea, txokolatea, tea eta azukrea bezalako elikagaiak sartuko dira lehenbizikoz, eta hori sustatzaile eta ekoizleen apustu garbia da, ez soilik erantzukizun sozialaren alde, baita kontsumitzaileenganako errespetuaren eta informatzeko eskubidearen alde ere.
|
|
Duela egun gutxi hasi zen FAIRTRADE Berme Zigilua Espainian lanean, mundu osoko hogei herrialdetan bazegoen ere. Espainian, zigilua
|
Bidezko
Merkataritzako Produktuen Zigiluaren Elkarteak sustatzen du; beste herrialdeetan bezala, Fairtrade Labelling Organizations Internacional (FLO) da, egoitza Alemanian duena, eta gobernuz kanpoko erakundeek, ekoizleek eta nazioarteko merkatariek bultzatzen dute. Zalantzarik gabe, erreferentzia berriak asko lagunduko du gure herrialdean kontsumo formula bidezkoagoak eta arduratsuagoak hartzen.
|
|
Zalantzarik gabe, erreferentzia berriak asko lagunduko du gure herrialdean kontsumo formula bidezkoagoak eta arduratsuagoak hartzen.
|
Bidezko
merkataritzarantz Herbehereetan egiten dira bidezko merkataritzako salmenta gehien Espainiako bidezko merkataritza gobernuz kanpoko erakundeek (GKE) eta merkataritza alternatiboko erakundeek (BKE) sustatu dute betidanik, eta erakunde horiek guztiak Bidezko Merkataritzako Estatuko Koordinakundean (CECJ) bildu dira. Azken urteotan, bidezko merkataritza izugarri hazi da, bai salmenta bolumenari dagokionez, bai kontsumitzaileek, erakundeek eta enpresek duten ezagutzari dagokionez.
|
|
Zalantzarik gabe, erreferentzia berriak asko lagunduko du gure herrialdean kontsumo formula bidezkoagoak eta arduratsuagoak hartzen. Bidezko merkataritzarantz Herbehereetan egiten dira
|
bidezko
merkataritzako salmenta gehien Espainiako bidezko merkataritza gobernuz kanpoko erakundeek (GKE) eta merkataritza alternatiboko erakundeek (BKE) sustatu dute betidanik, eta erakunde horiek guztiak Bidezko Merkataritzako Estatuko Koordinakundean (CECJ) bildu dira. Azken urteotan, bidezko merkataritza izugarri hazi da, bai salmenta bolumenari dagokionez, bai kontsumitzaileek, erakundeek eta enpresek duten ezagutzari dagokionez.
|
|
Zalantzarik gabe, erreferentzia berriak asko lagunduko du gure herrialdean kontsumo formula bidezkoagoak eta arduratsuagoak hartzen. Bidezko merkataritzarantz Herbehereetan egiten dira bidezko merkataritzako salmenta gehien Espainiako
|
bidezko
merkataritza gobernuz kanpoko erakundeek (GKE) eta merkataritza alternatiboko erakundeek (BKE) sustatu dute betidanik, eta erakunde horiek guztiak Bidezko Merkataritzako Estatuko Koordinakundean (CECJ) bildu dira. Azken urteotan, bidezko merkataritza izugarri hazi da, bai salmenta bolumenari dagokionez, bai kontsumitzaileek, erakundeek eta enpresek duten ezagutzari dagokionez.
|
|
Zalantzarik gabe, erreferentzia berriak asko lagunduko du gure herrialdean kontsumo formula bidezkoagoak eta arduratsuagoak hartzen. Bidezko merkataritzarantz Herbehereetan egiten dira bidezko merkataritzako salmenta gehien Espainiako bidezko merkataritza gobernuz kanpoko erakundeek (GKE) eta merkataritza alternatiboko erakundeek (BKE) sustatu dute betidanik, eta erakunde horiek guztiak
|
Bidezko
Merkataritzako Estatuko Koordinakundean (CECJ) bildu dira. Azken urteotan, bidezko merkataritza izugarri hazi da, bai salmenta bolumenari dagokionez, bai kontsumitzaileek, erakundeek eta enpresek duten ezagutzari dagokionez.
|
|
Bidezko merkataritzarantz Herbehereetan egiten dira bidezko merkataritzako salmenta gehien Espainiako bidezko merkataritza gobernuz kanpoko erakundeek (GKE) eta merkataritza alternatiboko erakundeek (BKE) sustatu dute betidanik, eta erakunde horiek guztiak Bidezko Merkataritzako Estatuko Koordinakundean (CECJ) bildu dira. Azken urteotan,
|
bidezko
merkataritza izugarri hazi da, bai salmenta bolumenari dagokionez, bai kontsumitzaileek, erakundeek eta enpresek duten ezagutzari dagokionez. Alde horretatik, Katalunia salmenta liderra da Espainian(% 22 inguru), eta% 47ko hazkunde ikusgarria izan du 2000 eta 2003 urteen artean.
|
|
Hori dela eta, administrazio publikoak interesa du produktu horiek eta beren instalazioetan duten balio erantsia txertatzeko (autonomia erkidegoaren arabera, ezarpen desberdina dute), eta enpresa tradizionalak berak ere harremanetan jarri behar du produktu horiek banatzeko. Eta Espainiako salmentak 11 milioi eurokoak izan ziren 2003an, baina oraindik oso urrun gaude Alemaniakoak (ia hamar aldiz gehiago) edo Erresuma Batukoak (han hartzen duten kafe eho guztiaren %18
|
bidezko
merkataritzatik dator) edo Suitzakoak (bi bananotik batek du jatorri hori), baita Herbeheretako merkataritzakoak ere, Europan bertan egiten baitira salmentak. Nazioarteko ziurtagiria duen zigilua Hori dela eta, Bidezko Merkataritzako Estatuko Koordinakundeak (CECJ) Bidezko Merkataritzako Produktuen Zigiluaren Elkartea sortzeari bultzada ematea erabaki zuen, ziurtagiria zabaltzen lagunduz, eta enpresa pribatuari mota horretako merkataritzaren barruan beste aktore bat izateko aukera emanez.
|
|
Eta Espainiako salmentak 11 milioi eurokoak izan ziren 2003an, baina oraindik oso urrun gaude Alemaniakoak (ia hamar aldiz gehiago) edo Erresuma Batukoak (han hartzen duten kafe eho guztiaren %18 bidezko merkataritzatik dator) edo Suitzakoak (bi bananotik batek du jatorri hori), baita Herbeheretako merkataritzakoak ere, Europan bertan egiten baitira salmentak. Nazioarteko ziurtagiria duen zigilua Hori dela eta,
|
Bidezko
Merkataritzako Estatuko Koordinakundeak (CECJ) Bidezko Merkataritzako Produktuen Zigiluaren Elkartea sortzeari bultzada ematea erabaki zuen, ziurtagiria zabaltzen lagunduz, eta enpresa pribatuari mota horretako merkataritzaren barruan beste aktore bat izateko aukera emanez. Elkarteak bat egin du FLO Internazionalean bildutako antzeko beste erakunde batzuek gaur egun Ipar Amerikako, Europako, Australia Zeelanda Berriko eta Japoniako 19 herrialdetan egiten duten lanarekin.
|
|
Eta Espainiako salmentak 11 milioi eurokoak izan ziren 2003an, baina oraindik oso urrun gaude Alemaniakoak (ia hamar aldiz gehiago) edo Erresuma Batukoak (han hartzen duten kafe eho guztiaren %18 bidezko merkataritzatik dator) edo Suitzakoak (bi bananotik batek du jatorri hori), baita Herbeheretako merkataritzakoak ere, Europan bertan egiten baitira salmentak. Nazioarteko ziurtagiria duen zigilua Hori dela eta, Bidezko Merkataritzako Estatuko Koordinakundeak (CECJ)
|
Bidezko
Merkataritzako Produktuen Zigiluaren Elkartea sortzeari bultzada ematea erabaki zuen, ziurtagiria zabaltzen lagunduz, eta enpresa pribatuari mota horretako merkataritzaren barruan beste aktore bat izateko aukera emanez. Elkarteak bat egin du FLO Internazionalean bildutako antzeko beste erakunde batzuek gaur egun Ipar Amerikako, Europako, Australia Zeelanda Berriko eta Japoniako 19 herrialdetan egiten duten lanarekin.
|
|
Elkartearen jarduera nagusiak hauek dira:
|
Bidezko
merkataritzako produktuen berme zigilua sustatzea Zigilua erabiltzeko lizentziak ematea eta arautzea Enpresa lizentziadunen segimendua egitea, zigiluaren erabilera egokia bermatzeko Bidezko Merkataritzako Produktuen Zigiluaren Elkarteko zuzendari Pablo Cabrera Forneirok dioenez, «enpresen jarraipen lana FLO Cert erakundearekin batera egiten da», produktuak ziurtatzeko ISO 65en estandarrei jarra... Era berean, Elkartea arduratuko da zigilua behar bezala erabil dadin eta Bidezko Merkataritzaren elkartasun eta justizia printzipioekin bat ez datozen jokabide edo irudiak dituzten erakundeei eman ez dakien.
|
|
Elkartearen jarduera nagusiak hauek dira: Bidezko merkataritzako produktuen berme zigilua sustatzea Zigilua erabiltzeko lizentziak ematea eta arautzea Enpresa lizentziadunen segimendua egitea, zigiluaren erabilera egokia bermatzeko
|
Bidezko
Merkataritzako Produktuen Zigiluaren Elkarteko zuzendari Pablo Cabrera Forneirok dioenez, «enpresen jarraipen lana FLO Cert erakundearekin batera egiten da», produktuak ziurtatzeko ISO 65en estandarrei jarraitzen dien nazioarteko erakunde independentea. Era berean, Elkartea arduratuko da zigilua behar bezala erabil dadin eta Bidezko Merkataritzaren elkartasun eta justizia printzipioekin bat ez datozen jokabide edo irudiak dituzten erakundeei eman ez dakien.
|
|
Bidezko merkataritzako produktuen berme zigilua sustatzea Zigilua erabiltzeko lizentziak ematea eta arautzea Enpresa lizentziadunen segimendua egitea, zigiluaren erabilera egokia bermatzeko Bidezko Merkataritzako Produktuen Zigiluaren Elkarteko zuzendari Pablo Cabrera Forneirok dioenez, «enpresen jarraipen lana FLO Cert erakundearekin batera egiten da», produktuak ziurtatzeko ISO 65en estandarrei jarraitzen dien nazioarteko erakunde independentea. Era berean, Elkartea arduratuko da zigilua behar bezala erabil dadin eta
|
Bidezko
Merkataritzaren elkartasun eta justizia printzipioekin bat ez datozen jokabide edo irudiak dituzten erakundeei eman ez dakien. Elkarteak uste du Zigilua tresna operatiboa dela Hegoaldeko erakunde ekoizleetatik datozen produktuak merkatura errazago sartzeko, Espainian merkataritza eragile gehiagok parte har dezaten sustatzeko, beren produktuak balio erantsi etikoz eskaintzeko aukera baitute eta, azkenik, kontsumitzaileei berme gehiago emateko, horrela kalitatezko produktuak eskuratzen baitituzte eta, erosketaren eguneroko ekintzaren bidez, nazioarteko merkataritza egituren aldaketan parte har baitezakete.
|
|
Elkarteak uste du Zigilua tresna operatiboa dela Hegoaldeko erakunde ekoizleetatik datozen produktuak merkatura errazago sartzeko, Espainian merkataritza eragile gehiagok parte har dezaten sustatzeko, beren produktuak balio erantsi etikoz eskaintzeko aukera baitute eta, azkenik, kontsumitzaileei berme gehiago emateko, horrela kalitatezko produktuak eskuratzen baitituzte eta, erosketaren eguneroko ekintzaren bidez, nazioarteko merkataritza egituren aldaketan parte har baitezakete. Era berean, hegoaldeko ekoizleen eta produktu ziurtatuetan interesa duten Espainiako erakundeen arteko harremana erraztea proposatzen dute (inportatzaileak, industrialak eta banatzaileak, besteak beste), zigiludun produktuen merkataritza areagotzeko eta, hartara,
|
bidezko
merkataritzak Hegoaldeko ekoizleen artean duen eragina handitzeko. Eta hori guztia produktuen azken hartzailea alde batera utzi gabe.
|
|
Eta hori guztia produktuen azken hartzailea alde batera utzi gabe. Izan ere,
|
bidezko
merkataritzako proposamenak ezagutu, berme zigilua onartu eta produktu horiek erosteko aukerak bideratu nahi dituzte, dio Pablo Cabrerak. Ildo horretatik, Cabrerak baieztatu du FLO Internacionalek «hurrengo lau urteetan erregistratutako taldeen kopurua bikoiztea» aurreikusten duela, eta horrek eragina eta hobekuntza dakarrela kasuan kasuko eskualde ekoizleetan.
|
|
Izan ere, Cabrerak jarraitzen du, zigiluak «parte hartzeko hutsune garrantzitsu bat, enpresa tradizionalena» betetzen du. Zalantzarik gabe, hemendik aurrera, zigiluari esker,
|
bidezko
merkataritzarekin lan egin eta produktu ziurtatuen berezko lerroak izan nahi dituzten Espainiako erakundeek Bidezko Merkataritzako Produktuen Zigiluaren Elkarte berriaren lanari esker egin ahal izango dute. Enpresa edo erakunde batek FLO parametroen arabera bidezko merkataritzarako produktu ziurtatua eduki nahi badu, Elkartearekin harremanetan jarri behar du lehenik.
|