|
2001
|
|
|
Horien aldarrikapenak honako dekalogoan bildu ditugu: gizarte eta garapen zuzen eta jasangarria; duintasunean eta zoriontasunean bizitzeko eskubidea;
|
bidezko
merkataritza, zuhurtasunezko kontsumoa, eta bizi kalitatea hobetzea herrien integraziorako oinarri gisa; nazioarteko esparruan egitura ekonomiko eta ekologiko berri batera igarotzeko plana; teknologiaren berdintasunezko trukea, eta teknologia berrien aldeko ikerkuntza; nazioez gaindiko enpresen kontrol demokratikorako plana; aukeren berdintasunerako planak; mugitzeko askatasuna pertsona guztientz...
|
|
|
Ekuadorren eta Perun
|
bidezko
merkataritzaren aurka borrokatzeko kanpaina aurkeztu dute zenbait GKEk Albaceten
|
|
|
Solidaridad Internacional, Movimiento Manuela Ramos de Peru eta Fundación Sendas de Ecuador gobernuz kanpoko erakundeetako ordezkariek informazio kanpaina bat aurkeztu zuten atzo Albaceten. Kanpaina horren helburua da joko solidarioaren arauak errespetatzen ez dituen
|
bidezko
merkataritzaren aurka borrokatzea. Leloa:
|
|
|
Gainera, emakume horiek beren lana Europan balioets dezaten nahi dute, beren herrialdean pairatzen duten pobreziari aurre egiteko beren armekin eta karitatera jo beharrik gabe. Laura Rodríguez Nazioarteko Elkartasuneko Bidezko Merkataritzako arduradunak atzo azaldu zuen Albaceten
|
bidezko
merkataritzako produktu horiek denda espezializatuetan edo supermerkatu askotan aurki daitezkeela. Laura Rodríguezen iritziz, kontsumitzaileek eskatu behar diete merkataritza zentroei produktuen jatorriaren eta manufakturan erabili den prozeduraren berri emateko.
|
|
|
Espainiako
|
bidezko
merkataritzaren fakturazioa 1.000 milioi pezetatik gorakoa izango da aurten
|
|
|
Gaur egun, Espainian 31 elkarte daude, 100 profesional, 1.500 boluntario eta 62 saltoki iraunkor (1995ean 3 baino ez ziren), guztiak ere mota horretako merkataritzari eskainiak. Bidezko merkataritza “dagokiona,
|
bidezko
merkataritzako harremana ezartzea” ordaintzea besterik ez da. Oro har, “bidezko” produktuek oso garestiak direla esaten da, eta hori egia da elikagaiak direnean, baina inola ere ez artisau produktuak direnean.
|
|
|
Lehenik, “bi aldiz pentsatu, espainiar bakoitzak Gabonetan batez beste ordainduko dituen 100.000 pezeta baino gehiago gastatu baino lehen”. Eta, bigarrenik, “benetan beharrezkoak diren erosketen zerrenda egitea eta horietako batzuk
|
bidezko
merkataritzako dendetara bideratzea”. Berme etiketa BM lankidetza tresna eraginkorra dela frogatu da, baina Espainian oraindik ere gainditu gabeko irakasgai asko ditu.
|
|
|
Eta beste bat, balizko kontsumitzailearen “ibarbidea”, “BMko denda gutxi batzuk ez mugitzeko” argumentuarekin bat datorrena, noizean behin egin lukeena; hau da, orain beste saltoki batzuei egiten diena. Nahasmen hori eta nagikeria hori konpontzeko,
|
bidezko
merkataritzan diharduten GKEek (besteak beste, Intermón, Ideas eta Alternativa 3 enpresek fakturazioaren %70 osatzen dute, baina ez dute merezi Emaus Erein, Equimercado, Hirugarren Mundua eta Bakea Paz eta Hirugarren Mundua, Mercadeco, Setem, Sodepaz, Solidaridad Internacional enpresek. Bai sentsibilizazioari dagokionez, bai Estatuko Koordinakundearen webgunearen bidez (www.e comercializojusto.org), bai merkataritzari dagokionez.
|
|
2002
|
|
|
Horren arabera, teknologia horrek inpaktu oso positiboa izan dezake giza jardueretan, «behar bezala kudeatzen bada». Adibidez, energia aurrezten lagun dezake, bai merkataritza edo industria eraikinetan, urrutiko kontrolari esker, edo, Internet
|
bidezko
merkataritzari eta bideokonferentziei esker, energia baliabideak xahutzea ekar dezake, garraio garraio eta etengabeko bidaietan. Ikerketak erakusten du, halaber, informazioaren teknologiak lagundu dezakeela planeta osoko kontserbazionisten jardueran, Lurraren ustiapena hobeto kontrolatzeko eta, satelite sare baten bidez, legez kanpoko jarduerak aurkitzeko, besteak beste, babestutako basoak legez kanpo moztea.
|
|
|
Bidezko merkataritza Horregatik, GKEen, alderdi politikoen eta enpresen ordezkariak bildu zituen mintegian, Intermonek egindako Kafearen Erreskate Plana eztabaidatu zen. Plan horretan, GKEak enpresei dei egiten die produktoreei prezio duina bermatzeko, krisia konpontzeko “baliabide esanguratsuak” erabiltzeko eta, gehienez ere urtebeteko epean, kafearen %2 zuzenean ekoizleei erosteko,
|
bidezko
merkataritzako baldintzetan. Intermónek irailean kafea landatzen duten familien aldeko kanpaina 25 herrialdetan abian jarri zuenetik (bost urtean prezioak %70 jaitsi dira), gobernuek multinazionalek baino askoz erantzun positiboagoa eman dute, nahiz eta azken horiek “25 milioi familiaren sufrimendua geldiarazteko erantzukizuna ere baduten”, esan zuen Carrerasek.
|
|
|
Panelean ikusten denez, gozogintzako produktuen erosketen %40 baino gehiago banakakoak dira, ur ontziratuarekin edo pizza hoztuekin gertatzen den bezala, non eskariaren heren bat txikiagoa baita. Azkenik, azpimarratu behar da
|
bidezko
merkataritza kontsumitzailearentzat gero eta garrantzitsuagoa den balio berri bihurtzen ari dela, baita ingurumenaren babesa ere, kontsumitzaileen %80ren iritzien arabera. Kontsumitzaileek diote kaltegarriak ez diren produktuak erosten saiatzen direla, eta %74k, berriz, birziklapenaren ohiko erabilera egiten duela.
|
|
2003
|
|
|
Bidezko merkataritza organizazioak, Espainiako Estatuan
|
bidezko
merkataritzako produktuak kontsumitzaileengana helarazten dituzten laurogei denda inguru edukitzeaz gainera, hiru inportatzaile handi eta hainbat txiki dauzka han hemen. Hiru inportatzaile handienek, Intermon Oxfam, IDEAS eta Alternativa 3k, eskulangintzako produktuak eta elikagaiak banatzen dituzte kopuru handian.
|
|
|
Dena dela, esan behar da
|
bidezko
merkataritzako dendetan gehien saltzen diren produktuak elikagaiak (kafea bereziki) eta eskulangintzakoak direla. Elikaduraren alorrean, bidezko merkataritzako dendetan aurki daitezkeen produktuak honako hauek dira:
|
|
|
Dena dela, esan behar da bidezko merkataritzako dendetan gehien saltzen diren produktuak elikagaiak (kafea bereziki) eta eskulangintzakoak direla. Elikaduraren alorrean,
|
bidezko
merkataritzako dendetan aurki daitezkeen produktuak honako hauek dira: kafea, txokolatea, tea, azukrea, mermelada, gailetak, rona, eztia, fruitu lehorrak, espeziak, pastak, eta abar.
|
|
|
Gainerako %4aren kasuan, %2 hartzen dute liburuek eta beste horrenbeste hainbat eratako produktuek. Elikagaien salmentako %36 kafeari dagokio,
|
bidezko
merkataritzako produktu arrakastatsuenari.
|
|
|
Non lortu daitezke
|
bidezko
merkataritzako produktuak?
|
|
|
Bertako denda txikiek saldu ditzakete
|
bidezko
merkataritzako produktuak?
|
|
|
Gainera denda hauetan kontsumitzaileari informazioa eskaintzen zaio, eta zuzenean ikusten du ateratzen diren produktu berriak zein diren, eta dagoen aukera osoa. Horregatik,
|
bidezko
merkataritzako dendek eskaintzen dutena ezin dute ordezkatu beste eratako dendek.
|
|
|
Hala ere, oso pozik gaude. Geroz eta jende gehiagok ezagutzen du
|
bidezko
merkataritza, eta kontsumoa etengabe hazten doa.
|
|
|
Espainia baino lehen beste herrialde batzuetan erabilitako sistemak dira. Internet
|
bidezko
merkataritzari “e commerce” edo “e merkataritza” edo “Internet bidezko merkataritza” deitu izan zaion bezala, telefono mugikorraren bidezko ordainketak “m commerce” edo “m merkataritza” edo “mugikorraren bidezko merkataritza” denaren barruan sartuko lirateke. Baina, nola egin daitezke ordainketak telefono mugikorraren bidez?
|
|
|
Europatik erakutsitako eszeptizismoa ez da oztopo nazioarteko merkataritza, aurrez ezarritako printzipio etikoen arabera, arautzen lagunduko duten neurriak gauzatzeko. Estatuko legedietan Codex Alimentarius Batzordeak emandako elikadura arauak eta jarraibideak modu eraginkorrean ez aplikatzeak, bere garaian, kontsumitzaileen osasuna zaintzeko,
|
bidezko
merkataritzako jarduerak ezartzeko eta merkataritzako oztopo batzuk desagerrarazteko gai izango zen tresna bat behar izan zuen, bakea mantentzen eta munduko gosea eta pobrezia murrizten laguntzeko. Tresna hori Elikagaien Nazioarteko Merkataritzarako Etika Kodea izan zen.
|
|
|
FAO/ OMEren argitalpen baten arabera, Etika Kodearen helburua da herrialde esportatzaileek kalitate txarreko eta osasungaitzak diren produktuen nazioarteko merkatuan sartzea eragoztea. Hala ere, haren idazketaren arabera, arau etikoak ezarri besterik ez da egin nahi, bai elikagaien nazioarteko merkataritzan parte hartzen duten pertsona guztientzat, bai haien araudia dagokien eta, beraz, kontsumitzaileen osasuna babesteko eta
|
bidezko
merkataritzako jarduerak sustatzeko betebeharra duten pertsonentzat. Kodeak printzipio orokor gisa ezartzen du nazioarteko merkatuan soilik merkaturatu direla «baldintza normaletan eta arrazoiz aurreikus daitezkeenetan kaltegarriak ez diren elikagaiak, giza kontsumorako egokiak direnak eta informazio deskribatzaile zehatz eta egokia dutenak».
|
|
|
Txartelarekin ordaintzea eta Internet
|
bidezko
merkataritza
|
|
|
Egia da Internet
|
bidezko
merkataritzak ez duela duela lau edo bost urte baino gehiago aurreikusten zen hazkunde esponentziala izan. Arrazoi asko daude hori azaltzeko, baina horietako bat, agian, ordaintzeko moduetan segurtasun falta osoa da, zehazki, kreditu txartelen erabileran.
|
|
|
Baliabide gutxien dituzten herrialdeek beldur asko dituzte nekazaritza produktu berrien, ustiapen eremu berrietatik datozen hazi mutanteen eta milaka urteko landa paisaiak edo kulturak suntsitzearen aurrean. Hirugarren munduko nekazaritza kooperatibek,
|
bidezko
merkataritzaren etikan babestutako GKEek bezala, hondamendi batekin parekatzen dituzte kultura kapitalaren higadura, biodibertsitatearen galera eta ezagutza tradizionalen galera. Urrutirago joan gabe, James Lovelock ek, «Gaia Teoria» ezagunaren aitak, nekazaritza modernoaren efektuak Lurrak jasandako erreduren orbainekin konparatzen ditu.
|
|
2004
|
|
|
Lankideek
|
bidezko
merkataritzako produktuen salmentan parte hartu ahal izango dute esparruan, besteak beste.
|
|
|
Guztira, 4.800 boluntarioren laguntza lortu nahi da. Lankide horiek Forumaren esparruan
|
bidezko
merkataritzako produktuak saltzen lagundu ahal izango dute, GKEek antolatzen dituzten erakusketak bultzatu, eztabaidetako hizlariei lagundu eta antolatutako tailer eta jokoetan parte hartu. Halaber, boluntarioak doan sartu ahal izango dira aretora topaketa osoan, eta ezgaitasuna duten pertsonei lagundu ahal izango diete eta begirale lanak egin ahal izango dituzte Bakearen Kanpamentuan, bisitari gazteenentzat.
|
|
|
Eman beharreko datuen artean, programak ezarritako helbururako interes berezia dute lortutako emaitzei buruzko iruzkinek eta horiek aplikatu dituzten neurriek, baita legezkotasunaren aurkako arau hausteek ere. Ezin zitekeen gutxiago izan, eta hala zehazten du gomendioak berak, eta, beraz, programa horiek garrantzi handia ematen diote Europako Erkidegoko elikagaien arloko legeria betetzeari, bereziki osasun publikoa eta kontsumitzaileen interesak babesteko eta
|
bidezko
merkataritza jarduerak bermatzeko. Fitxak gomendatutzat jotzen dituen kategorien artean, legediaren aplikazio neurrien berri emateko, honako hauek nabarmentzen dira:
|
|
|
GKEak azken asteetan ehungintzari buruz argitaratutako hainbat txostenetan adierazi duenez, sektoreko konpainia nagusiek “aurrerapen handiak” lor ditzakete ekoizpen eredu hori aldatzeko eta erantzukizun sozial korporatiboan eta etikan oinarritutako kudeaketa ezartzeko. Horretarako, Javier Carbonell Mangoko Erantzukizun Sozial Korporatiboko zuzendariak eta Ignacio Sierra Cortefieleko Erantzukizun Sozial Korporatiboko Batzordeko bozeramaileak mahaia partekatuko dute astelehenean Hondurasko maquilen, Marokoko langileentzako arreta zentroen edo Bangladesheko
|
bidezko
merkataritzako kooperatiben ordezkariekin. Halaber, hitzaldiak emango dituzte Blanca Suárez CCOOko Ehungintza eta Kimika Federazioko Lankidetza Sindikaleko arduradunak, Ileana Izverniceanu Kontsumitzaile eta Erabiltzaileen Erakundeko bozeramaileak, Julián Martín KPMGko bazkide zuzendariak eta Etika, Ekonomia eta Zuzendaritzako lehendakariak (EBEN José Fernández España).
|
|
|
Intermón Oxfameko Bidezko Merkataritza Saileko zuzendari Rafael Sanchosek jakinarazi du 2005erako
|
bidezko
merkataritzako produktuek identifikatzaile bat izango dutela kontsumitzaileen hautaketa errazteko. Sanchisek adierazi duenez, Espainia Europar Batasuneko beste herrialde batzuen parekoa da, hala nola Alemania, Danimarka, Erresuma Batua, Herbehereak, Frantzia edo Belgikarena.
|
|
|
Haren datuek erakusten dute supermerkatuetan hazten joan direla, GKEentzat eta elikagaiak banatzen dituzten konpainientzat “elkarrekiko apustua” baita. Gainera, gaur egun,
|
bidezko
merkataritzako artikuluak saltzen dituzten bederatzi banaketa kate daude Espainian, eta horrek erakusten du mota horretako produktuak interesgarriak direla. Ekoizleei sarbidea erraztea IFATek gaur egun hegoaldeko ekoizleei merkatuetarako sarbidea nola erraztu planteatzen du.
|
|
|
Ekoizleei sarbidea erraztea IFATek gaur egun hegoaldeko ekoizleei merkatuetarako sarbidea nola erraztu planteatzen du. Horretarako, erakundeak 60 herrialdetako 250 kide ditu, eta ekintza bateratuak adostu ditu EBko kideek Europan
|
bidezko
merkataritza bultza dezaten. Parte hartzaileen artean, Europako Batzordeko kide bat, Gareth Steel, nabarmendu du EBko 25 herrialdeek nazioarteko lankidetzarako tresna gisa bidezko merkataritzarekiko interesa dutela.
|
|
|
Horretarako, erakundeak 60 herrialdetako 250 kide ditu, eta ekintza bateratuak adostu ditu EBko kideek Europan bidezko merkataritza bultza dezaten. Parte hartzaileen artean, Europako Batzordeko kide bat, Gareth Steel, nabarmendu du EBko 25 herrialdeek nazioarteko lankidetzarako tresna gisa
|
bidezko
merkataritzarekiko interesa dutela. Ildo beretik, Hilary Thorndike IFATeko idazkariak hau adierazi zuen:
|
|
|
Fairtrade GKEak dio Nestlé eta Kraft elikadura taldeek"
|
bidezko
merkataritzako" produktuak egitea aurreikusten dutela, arauei lotu gabe.
|
|
|
Fairtrade gobernuz kanpoko erakundeak salatu du hori. GKE horren arabera, bi enpresek produktuen publizitateaz baliatu nahi dute Fairtrade(
|
bidezko
merkataritza) elkartearen ziurtagiriarekin. Izan ere, erakunde horrek 12 urte daramatza kafe ekoizleek garapen jasangarria izan dezaten ikuspuntu ekonomikotik.
|
|
|
Marka horiek “jendea nahastera bideratuta daude”, dio Ian Bretman Fairtradeko zuzendariordeak. “Ekimen horiek
|
bidezko
merkataritza direla iradokitzen dutenean, benetan ez direla bidezko merkataritza esan behar dugu”, gehitu du. Kraftek, berriz, hau dio:
|
|
|
Marka horiek “jendea nahastera bideratuta daude”, dio Ian Bretman Fairtradeko zuzendariordeak. “Ekimen horiek bidezko merkataritza direla iradokitzen dutenean, benetan ez direla
|
bidezko
merkataritza esan behar dugu”, gehitu du. Kraftek, berriz, hau dio:
|
|
|
Hondakinen gaikako bilketari laguntzeko ekintzetan, herritarrek uste dute egiten dutena baino gehiago laguntzen dutela. Ez dute hobetzen ez
|
bidezko
merkataritzaren esanahiari buruzko ezjakintasun maila handia, ez bidezko merkataritzako produktuen kontsumoa. Iaz baino gutxiago erretzen da:
|
|
|
Hondakinen gaikako bilketari laguntzeko ekintzetan, herritarrek uste dute egiten dutena baino gehiago laguntzen dutela. Ez dute hobetzen ez bidezko merkataritzaren esanahiari buruzko ezjakintasun maila handia, ez
|
bidezko
merkataritzako produktuen kontsumoa. Iaz baino gutxiago erretzen da:
|
|
|
Mundu osoan ezagunak diren artistek
|
bidezko
merkataritzaren aldeko Intermón Oxfamen kanpaina batean parte hartu dute
|
|
2005
|
|
|
Aholku horiez gain, komeni da erabiltzailea online establezimendu babestu batean erosketa egiten ari dela ziurtatzea. Merkataritza Elektronikoaren Espainiako Elkarteak (AECE) dio Internet
|
bidezko
merkataritza gero eta seguruagoa dela. Hala ere, beti daude “hacker” edo pirata informatikoak kreditu txartelaren zenbakia edo pasahitzak bezalako datuak harrapatzeko.
|
|
|
Nazioarteko Solidaritateak
|
bidezko
merkataritza bermatzeko eskatuko dio Industria, Turismo eta Merkataritza ministroari
|
|
|
Gibraltarko itsasartearen
|
bidezko
merkataritza jarduera Brontze Arokoa da
|
|
|
Europan, 3.000 denda inguru daude
|
bidezko
merkataritzan. Lehena 1969an inauguratu zen Herbehereetan, eta hamazazpi urte geroago ireki ziren lehen dendak Espainian, berrogeita hamar baino gehiago baitaude, nahiz eta salmenta kopurua oraindik oso nabarmena ez izan.
|
|
|
Bidezko merkataritzako erakundeen artean inportazioen eta merkataritza jardueren koordinazioa sustatzea. Une honetan beste aurrerapauso bat eman da; izan ere, hemendik aurrera
|
bidezko
merkataritzako produktuek nazioarteko zigilu bat izango dute, eta, Hegoaldeko herrialdeetako ekoizle txikiekin justizia estandarrak bermatzeaz gain, produktu horiek ohiko merkatuan sartzea bultzatuko du, hala nola supermerkatuetan, saltoki handietan, kafetegietan eta abarretan. Zigilu hori aplikatzeaz arduratzen den erakundea, ‘Fairtrade’, Fairtrade Labelling Organization Internacional da.
|
|
|
kafea, txokolatea, tea eta azukrea. . Helburua da
|
bidezko
merkataritza gure herrialdean zabaltzea, Europako beste herrialde batzuetan gertatzen den bezala, eta urteko fakturazioa oraindik oso txikia izatea, 14 milioi euro ingurukoa. 2002tik 2003ra, zigilu hori duten produktuen salmentak 1.000 milioi eurokoak izan ziren nazioartean, eta horrek igoera ekarri zuen.
|
|
|
Setem GKEak dio Espainian
|
bidezko
merkataritzako elikagaien salmentak urtean 11 milioi eurotik gorakoak direla.
|
|
|
Setem GKEak egindako “Bidezko Merkataritzaren Urtekariak” dioenez,
|
bidezko
merkataritzako elikagaien salmenta bolumena hamaika milioi eurotik gorakoa da urtean Espainian. Ondorio horiek atzo jakinarazi zituen David Álvarez Setem eko zuzendariak, Mugarik gabeko Ekonomistak erakundeak antolatzen duen Bidezko Merkataritzaren Kongresu Nazionalaren bigarren jardunaldian.
|
|
|
Ondorio horiek atzo jakinarazi zituen David Álvarez Setem eko zuzendariak, Mugarik gabeko Ekonomistak erakundeak antolatzen duen Bidezko Merkataritzaren Kongresu Nazionalaren bigarren jardunaldian. Azterlanak erakusten duenez, salmenta bolumenak “nabarmen hazi dira”, aurreko azterlanekin alderatuta% 47 igo baitira; “horrek esan nahi du gizarteak
|
bidezko
merkataritzako irizpide horiek babesten dituela”, nabarmendu zuen Álvarezek bere hitzaldian. Madrilgo, Kataluniako eta Andaluziako erkidegoek milioi bat euro baino gehiago fakturatzen dituzte egindako lanaren bidezko ordainsaria bermatzen duten produktuak.
|
|
|
Europako zenbait herrialdek 50 milioi euro baino gehiago fakturatzen dituzte urtean, hala nola Alemaniak, Herbehereek, Erresuma Batuak eta Suitzak, azpimarratu zuen Álvarezek, eta, ondoren, Danimarkak, Italiak, Suediak eta Espainiak. Setem en urtekariak Europako beste herrialde batzuek gauzatutako politiken adibideak ere biltzen ditu, emaitza ematen ari direnak eta
|
bidezko
merkataritzako produktuak sartzea sustatzeko balio dutenak. Álvarezek gogorarazi zuen Espainian, zenbait erkidegotan izan ezik, horrelako ekimen gutxi daudela.
|
|
|
Nazioarteko ziurtagiria duen zigilu batek
|
bidezko
merkataritzako produktuak babesten eta zabaltzen ditu
|
|
|
Zalantzarik gabe, erreferentzia berriak asko lagunduko du gure herrialdean kontsumo formula bidezkoagoak eta arduratsuagoak hartzen. Bidezko merkataritzarantz Herbehereetan egiten dira
|
bidezko
merkataritzako salmenta gehien Espainiako bidezko merkataritza gobernuz kanpoko erakundeek (GKE) eta merkataritza alternatiboko erakundeek (BKE) sustatu dute betidanik, eta erakunde horiek guztiak Bidezko Merkataritzako Estatuko Koordinakundean (CECJ) bildu dira. Azken urteotan, bidezko merkataritza izugarri hazi da, bai salmenta bolumenari dagokionez, bai kontsumitzaileek, erakundeek eta enpresek duten ezagutzari dagokionez.
|
|
|
Zalantzarik gabe, erreferentzia berriak asko lagunduko du gure herrialdean kontsumo formula bidezkoagoak eta arduratsuagoak hartzen. Bidezko merkataritzarantz Herbehereetan egiten dira bidezko merkataritzako salmenta gehien Espainiako
|
bidezko
merkataritza gobernuz kanpoko erakundeek (GKE) eta merkataritza alternatiboko erakundeek (BKE) sustatu dute betidanik, eta erakunde horiek guztiak Bidezko Merkataritzako Estatuko Koordinakundean (CECJ) bildu dira. Azken urteotan, bidezko merkataritza izugarri hazi da, bai salmenta bolumenari dagokionez, bai kontsumitzaileek, erakundeek eta enpresek duten ezagutzari dagokionez.
|
|
|
Bidezko merkataritzarantz Herbehereetan egiten dira bidezko merkataritzako salmenta gehien Espainiako bidezko merkataritza gobernuz kanpoko erakundeek (GKE) eta merkataritza alternatiboko erakundeek (BKE) sustatu dute betidanik, eta erakunde horiek guztiak Bidezko Merkataritzako Estatuko Koordinakundean (CECJ) bildu dira. Azken urteotan,
|
bidezko
merkataritza izugarri hazi da, bai salmenta bolumenari dagokionez, bai kontsumitzaileek, erakundeek eta enpresek duten ezagutzari dagokionez. Alde horretatik, Katalunia salmenta liderra da Espainian(% 22 inguru), eta% 47ko hazkunde ikusgarria izan du 2000 eta 2003 urteen artean.
|
|
|
Hori dela eta, administrazio publikoak interesa du produktu horiek eta beren instalazioetan duten balio erantsia txertatzeko (autonomia erkidegoaren arabera, ezarpen desberdina dute), eta enpresa tradizionalak berak ere harremanetan jarri behar du produktu horiek banatzeko. Eta Espainiako salmentak 11 milioi eurokoak izan ziren 2003an, baina oraindik oso urrun gaude Alemaniakoak (ia hamar aldiz gehiago) edo Erresuma Batukoak (han hartzen duten kafe eho guztiaren %18
|
bidezko
merkataritzatik dator) edo Suitzakoak (bi bananotik batek du jatorri hori), baita Herbeheretako merkataritzakoak ere, Europan bertan egiten baitira salmentak. Nazioarteko ziurtagiria duen zigilua Hori dela eta, Bidezko Merkataritzako Estatuko Koordinakundeak (CECJ) Bidezko Merkataritzako Produktuen Zigiluaren Elkartea sortzeari bultzada ematea erabaki zuen, ziurtagiria zabaltzen lagunduz, eta enpresa pribatuari mota horretako merkataritzaren barruan beste aktore bat izateko aukera emanez.
|
|
|
Elkarteak uste du Zigilua tresna operatiboa dela Hegoaldeko erakunde ekoizleetatik datozen produktuak merkatura errazago sartzeko, Espainian merkataritza eragile gehiagok parte har dezaten sustatzeko, beren produktuak balio erantsi etikoz eskaintzeko aukera baitute eta, azkenik, kontsumitzaileei berme gehiago emateko, horrela kalitatezko produktuak eskuratzen baitituzte eta, erosketaren eguneroko ekintzaren bidez, nazioarteko merkataritza egituren aldaketan parte har baitezakete. Era berean, hegoaldeko ekoizleen eta produktu ziurtatuetan interesa duten Espainiako erakundeen arteko harremana erraztea proposatzen dute (inportatzaileak, industrialak eta banatzaileak, besteak beste), zigiludun produktuen merkataritza areagotzeko eta, hartara,
|
bidezko
merkataritzak Hegoaldeko ekoizleen artean duen eragina handitzeko. Eta hori guztia produktuen azken hartzailea alde batera utzi gabe.
|
|
|
Eta hori guztia produktuen azken hartzailea alde batera utzi gabe. Izan ere,
|
bidezko
merkataritzako proposamenak ezagutu, berme zigilua onartu eta produktu horiek erosteko aukerak bideratu nahi dituzte, dio Pablo Cabrerak. Ildo horretatik, Cabrerak baieztatu du FLO Internacionalek «hurrengo lau urteetan erregistratutako taldeen kopurua bikoiztea» aurreikusten duela, eta horrek eragina eta hobekuntza dakarrela kasuan kasuko eskualde ekoizleetan.
|
|
|
Izan ere, Cabrerak jarraitzen du, zigiluak «parte hartzeko hutsune garrantzitsu bat, enpresa tradizionalena» betetzen du. Zalantzarik gabe, hemendik aurrera, zigiluari esker,
|
bidezko
merkataritzarekin lan egin eta produktu ziurtatuen berezko lerroak izan nahi dituzten Espainiako erakundeek Bidezko Merkataritzako Produktuen Zigiluaren Elkarte berriaren lanari esker egin ahal izango dute. Enpresa edo erakunde batek FLO parametroen arabera bidezko merkataritzarako produktu ziurtatua eduki nahi badu, Elkartearekin harremanetan jarri behar du lehenik.
|
|
|
Zalantzarik gabe, hemendik aurrera, zigiluari esker, bidezko merkataritzarekin lan egin eta produktu ziurtatuen berezko lerroak izan nahi dituzten Espainiako erakundeek Bidezko Merkataritzako Produktuen Zigiluaren Elkarte berriaren lanari esker egin ahal izango dute. Enpresa edo erakunde batek FLO parametroen arabera
|
bidezko
merkataritzarako produktu ziurtatua eduki nahi badu, Elkartearekin harremanetan jarri behar du lehenik. Berme Zigilua izan ahal izateko ziurtapen prozesuak gehienez ere bi hilabeteko tramitazioa izan dezake, ustekaberik gertatzen ez bada.
|
|
|
Berme Zigilua izan ahal izateko ziurtapen prozesuak gehienez ere bi hilabeteko tramitazioa izan dezake, ustekaberik gertatzen ez bada. FAIRTRADE
|
bidezko
merkataritzaren berme zigiluari esker, enpresa tradizionalek bat egin dezakete bidezko merkataritzaren mugimenduarekin. Hegoaldeko kooperatibek, bidezko merkataritzako erakundeentzat, berme guztiekin hurbildu ahal izango dizkigute beren produktuak.
|
|
|
Berme Zigilua izan ahal izateko ziurtapen prozesuak gehienez ere bi hilabeteko tramitazioa izan dezake, ustekaberik gertatzen ez bada. FAIRTRADE bidezko merkataritzaren berme zigiluari esker, enpresa tradizionalek bat egin dezakete
|
bidezko
merkataritzaren mugimenduarekin. Hegoaldeko kooperatibek, bidezko merkataritzako erakundeentzat, berme guztiekin hurbildu ahal izango dizkigute beren produktuak.
|
|
|
FAIRTRADE bidezko merkataritzaren berme zigiluari esker, enpresa tradizionalek bat egin dezakete bidezko merkataritzaren mugimenduarekin. Hegoaldeko kooperatibek,
|
bidezko
merkataritzako erakundeentzat, berme guztiekin hurbildu ahal izango dizkigute beren produktuak. Bibliografía (1) D (e) k azaldutako datuak.
|
|
|
Taldeak elkartu egin dira tresna digitalen ustiapenean oinarritutako proiektu komun bat elkarrekin diseinatzeko Ekimenak arlo hauetan garatzen dira, besteak beste: hezkuntza eta gaikuntza; laneratzea eta gizarteratzea; informazioa eskuratzea; demokrazia eta gizalegezko eskubideak erabiltzea; osasuna zaintzea, kultura arteko trukeak; tokiko garapena eta
|
bidezko
merkataritza edo ingurumenaren babesa. Proiektu guztiak lankidetza orekatu baten esparruan egiten dira, non erakunde eta partaide bakoitza modu ekitatiboan eman eta jasotzeko baldintza beretan baitaude.
|
|
|
Hartara, opariek, maite dituenekin xehetasun bat izateaz gain, gobernuz kanpoko erakundeen proiektuei laguntza ekonomikoa ematea ekarriko dute. Espainian,
|
bidezko
merkataritzako artisautza aurki daiteke gobernuz kanpoko erakundeen dendetan, denda solidarioetan eta saltzeko “espazio solidarioa” duten denda tradizionaletan. Bidezko merkataritzako produktuek ekoizleen eskubideak errespetatzen dituzte.
|
|
|
Iturriotz kalean behera, berriz, eskuz egindako bitxiak, poltsak, jantziak
eta plazako karpan
|
bidezko
merkataritza. Hori guztia egon da ikusgai hiru egunetan zehar Arrasaten, Mundumira jaialdiaren barruan antolatutako azoketan.
|
|
|
Arropak birziklatuz, horiek" benetan behar dituzten pertsonengana heldu daitezela lortu, Hegoaldeko herrialdeekin
|
bidezko
merkataritza harremanak sustatu, behar dituztenentzako lanpostuak sortzen lagundu eta birziklapenaren bidez ingurumenaren hobekuntzan lan egin" nahi dute Berangon, udal iturriek nabarmendu dutenez. Sukaldeko olioak jasoz, berriz," biodiesel delakoa merkeago ekoiztu ahal izango da, beste modu batean arazo ekologiko zein ekonomikoa suposatuko litzatekeen hondakina berrerabiliz", azaldu dutenez.
|
|
2006
|
|
|
Oraintxe bertan Europan saltzen diren
|
bidezko
merkataritzako produktuen %1 baino gutxiago doaz Espainiara, hots, Alemania, Holanda edo Erresuma Batutik ondo urrun gabiltza: gogoan izan hiru herrialde horietan Europako salmenta guztien %60 inguru biltzen da.
|
|
|
Bestetik,
|
bidezko
merkataritza zer den eta nolako helburuak dituen galdetuta, espainiar populazioaren %24k bakarrik daki (gutxi gorabehera, bederen) erantzuten.
|
|
|
Halaz ere, gobernuz kanpoko erakunde askoren ahaleginei esker, Espainian
|
bidezko
merkataritzaren etorkizuna polita da: aspaldi honetan salmenten hazkuntza iraunkorra (urte batetik bestera, %30 ingurukoa) ikusten ari gara:
|
|
|
Bidezko merkataritzako dendaren batean sartu eta Gabonetan oparitzeko produktu bat erostea bezain keinu xumea, oparia jasotzen duena ez ezik, ekoizleak eta haien komunitatea ere pozten ditu. Artisauek egindako Gabonetako zorion txartelak,
|
bidezko
merkataritzako produktuez osatutako Gabonetako saskiak, eskuz egindako artikulu bakarrak edo komunitate batentzako laguntza ematen duten opari txartelak eros daitezke. Prezio guztietako opari solidarioak daude, eta, kasu guztietan, salmentagatiko diru sarreren zati bat Hegoaldeko herrialde pobreenetara bideratzen dute.
|
|
|
Saskien prezioa 17,39 eta 62,49 euro bitartekoa da, osatzen duten produktuen arabera. Setemek hamar urte baino gehiago daramatza
|
bidezko
merkataritzaren alde. Haien otarrak kontsumitzaileen nahietara eta aurrekontuetara egokitzen dira.
|
|
|
3 aukerak duintasunez erostea defendatzen du hainbat produkturekin, besteak beste, xaboiekin, gozokiekin, postalekin, saskiekin, turroiekin, gabonetako artikuluekin edo jostailuekin. Nahi duten erakunde, enpresa eta erakundeek beren kafe, azukre koskor eta
|
bidezko
merkataritzako gozoki pertsonalizatuak izan ditzakete. On line dendak hainbat artikulu ditu, baita nobedadeak eta eskaintzak ere.
|
|
|
On line dendak hainbat artikulu ditu, baita nobedadeak eta eskaintzak ere. Bidezko merkataritzaren aldeko arrazoiak Gaur egun, biztanleen %20k baino gehiagok ezagutzen du
|
bidezko
merkataritzaren esanahia, eta kopuru hori handitu egiten da urtetik urtera. Truke modu honen helburua hegoaldeko herrialdeetako ekoizleei bidezko ordainsaria bermatzea da, gizonen eta emakumeen arteko berdintasuna, haurren esplotaziorik, soldata duinik eta ingurumena errespetatzeko.
|
|
|
" Dendako ohiko kanalek baino soldata handiagoa ordaintzen dugu, gurasoek behar adina irabaz dezaten eta haurrek lanik egin beharrik izan ez dezaten eta eskolara joan daitezen", azaldu dute Intermón Oxfamek. Hegoaldeko ekoizleei bidezko ordainsaria bermatzea da
|
bidezko
merkataritzaren helburua Bidezko merkataritzaren funtzionamendua erraza da, bitartekariak ezabatzen saiatzen baitira: erakunde inportatzaileek produktuak erosten dizkiete eremu pobreetako nekazari eta ekoizle txikiei, langileen eta ingurumenaren eskubideak errespetatu direla bermatuta.
|
|
|
Baina, horrez gain, salgaiak egunean entregatzea eta irabazien zati bat bizi diren komunitatearen oinarrizko beharretara bideratzea ere eskatzen zaio. " Ekoizleek berek erabakitzen eta kudeatzen dituzte beren garapen proiektuak, beren produktuak prezio hobean salduz,
|
bidezko
merkataritzaren bidez", azaldu du Setem eko kide batek. Salmentei dagokienez, 2010ean %24 igo ziren aurreko urtearekin alderatuta, bereziki Gabonetan.
|
|
|
Salmentei dagokienez, 2010ean %24 igo ziren aurreko urtearekin alderatuta, bereziki Gabonetan. Gero eta gehiago, jendea
|
bidezko
merkataritzarekiko sentsibilizatuta dago, eta salmenta handiak izaten dira. Herritarrek badakite" produktu baten atzean pertsona handi bat dagoela, baldintza duinetan lan egiten duena", azaldu du Intermón Oxfamek.
|
|
|
Produktuak garapen bidean dauden herrialdeetatik iristen dira, hala nola India, Bangladesh, Nepal, Peru, Txile, Kamerun, Kenia eta Burkina Fasotik, eta, bozeramaile honen hitzetan," beti da ona erosketa solidarioa egitea, ekoizleek bizimodu duinagoa izan dezaten eta haurrak ez esplotatzen laguntzen dugulako". Non erosi
|
bidezko
merkataritzako artikuluak Bidezko merkataritzako produktu bat erosteko, hiri bakoitzean dauden denda ugarietako batera joan daiteke, baina oparia Internet bidez edo katalogo bidez ere aukera daiteke. Dendetan, truke mota horren esanahiari eta sentsibilizazio kanpainei buruzko informazioa lor daiteke.
|
|
|
Gainera, nazioarteko zigilua izan dezakete, Fairtrade zigilua, Hegoaldeko herrialdeetako ekoizle txikiekin justizia estandarrak bermatzen dituena. Espainian, zigilu hori hainbat erakundek bultzatzen dute, eta
|
bidezko
merkataritzak gora egin eta aurreko fakturazioa urtero gainditzea du helburu.
|
|
|
Kontsumo arduratsua eta
|
bidezko
merkataritza bultzatu nahi ditu ekimenak
|
|
|
Atzo aurkeztu zen Madrilen “Mundu osoari laguntzen dion arropa” kanpaina, kotoiaren eta ehun gaien ekoizpena, eraldaketa eta merkataritza ekologikoagoa, sozialagoa eta solidarioagoa izan dadin. Ekimen honen sustatzailea IDEAS
|
bidezko
merkataritzako produktuak inportatzen ditu (Iniciativas de Economía Alternativa y Solidaridad). Hainbat eremutako erakundeek osatutako plataforma baten laguntza izan du, hala nola Kontsumitzaileen eta Erabiltzaileen Konfederazioak (CECU), CC.OO.
|
|
|
Bat ehungintzaren eta jantzigintzaren industriari ere eragiten dion lehiakortasuna, lan eta ingurumen aldetik permisibitate handiagoa duten herrialdeetara deslokalizatzea ezaugarri duena. Egoera horren aurrean, eta
|
bidezko
merkataritzaren alternatiba gisa, kanpaina hau gizartea kotoiaren eta ehungintzaren ekoizpen sektoreko lan, gizarte eta ingurumen egoeraz kontzientziatzeko bidea da, nahiz eta “asmoa ez den arropa erostea satanizatzea”, kanpainaren antolatzaileek argitu dute. Arropak eta ehun osagarriak modu bidezkoagoan salerosteko, jendeari sinestarazi behar zaio “kalitatea/ prezioa” binomioa dagoela eta kalitatea ezin dela produkzio lizun batekin proportzionatu.
|
|
|
' Kontsumo kontalaria',
|
bidezko
merkataritzaren bidez
|
|
|
familiek iraun dezaten, eta horietatik 126 milioi oso lan arriskutsuak egiten dituzte. Bidezko merkataritza Espainian Espainiako
|
bidezko
merkataritzaren negozio bolumena hamar milioi eurotik gorakoa izan zen 2004an, baina produktuen salmenta herrialdeko salmenta osoaren% 0,8 baino ez zen izan. Ehuneko hori oso urrun dago Alemanian lortutako% 27,30etik, Herbehereetan% 19,30etik, Erresuma Batuan% 18,80tik eta Suitzan% 13,80tik.
|
|
|
Setemek
|
bidezko
merkataritzari buruzko ikastaroa emango du Internet bidez
|
|
|
Setem GKEak
|
bidezko
merkataritzari buruzko ikastaro bat emango du Internet bidez ekainean, mugimendua sakon aztertzeko. Hala, interesa duten pertsonak Hegoaldeko herrialde ekoizleekiko lankidetza modu horretara hurbildu ahal izango dira, erakundeak berak adierazi zuenez.
|
|
|
Hala, interesa duten pertsonak Hegoaldeko herrialde ekoizleekiko lankidetza modu horretara hurbildu ahal izango dira, erakundeak berak adierazi zuenez. GKEak esan duenez, ikastaroa “on line” modalitatean emango da datorren hilaren 19tik 30era bitartean, eta bi asteko epean ikasleek
|
bidezko
merkataritzaren gaur egungo erronkak zein diren jakin dezaten pentsatuta dago”. Setemek “oso intuitiboa, praktikoa eta argigarria” dela esan zuen.
|
|
|
Gainerako entzimak ez daude gaur egun araututa EBren jarduera eremuan, edo elikagaien laguntzaile teknologiko gisa daude araututa, estatu kideetako legediaren arabera, haien artean desadostasun handiak baitaude. Horrela, legezko harmonizazioa beharrezkoa da elikadura entzimen barne merkatuaren
|
bidezko
merkataritza eta funtzionamendu eraginkorra sustatzeko eta giza osasunaren eta kontsumitzaileen interesen babesa ziurtatzeko. Proposatutako erregelamenduak elikadura entzimak erabiltzeko baldintzak zehazten ditu, baimendutako elikadura entzimen zerrenda bateratua ezartzea aurreikusten du eta entzima horiek etiketatzeko arauak finkatzen ditu.
|
|
|
Emaús Bidasoa (Gipuzkoa), Emaús Bidezko Merkataritza (Euskal Autonomia Erkidegoa), Emaús M Sur (Madril), Riquirraque Emaús (Asturias) eta Errehabilitazioko eta Egokitzapeneko Zerbitzu Teknikoak (Bizkaia), eta Emaús S.Coop.ekin batera. Gizarte Ekimeneko plantillan, guztira, 75 pertsona daude hainbat jardueratan, hala nola, bolumen handiko hondakinen eta ehunen kudeaketan,
|
bidezko
merkataritzan edo etxebizitzen birgaitzean. Produkzio jarduera eta norberaren lanposturako prestakuntza eta trebakuntza eta gizarte laguntza uztartzen dituzten enpresak dira, eta langile gehienak gizarte eta lan bazterkeriatik datozen pertsonek osatzen dituzte.
|
|
|
Hala, urte hauetan zehar, garapenerako sentsibilizazio eta hezkuntza proiektu bat garatu dugu:
|
bidezko
merkataritza sustatzea, hegoaldeko ekoizleen egoera aztertzea, eskola umeekin jolas kooperatiboak egiteko tailerrak eta dinamikak egitea, eta enpresa eta erakunde publiko zein pribatuetan erantzukizun sozial korporatiboa ezartzea. Zein dira Emaus Gizarte Fundazioaren helburu hurbilenak?
|
|
|
Bestalde, Sebastián Álvaro eta Juanjo Sebastián abenturazaleek lagundu egingo diote Al Filo de Imposible saioko taldeko bi kideek gidatutako Monte Perdido igoera bat irabazteko aukera izan zuen irabazleari. Intermón Oxfam GKEak 500 garapen programa baino gehiagotan parte hartzen du Afrika, Amerika eta Asiako 50 herrialdetan, larrialdietan jardunez,
|
bidezko
merkataritza sustatuz eta gizartea sentsibilizatzeko eta mobilizatzeko kanpainak sustatuz. Oxfam Internacionalen parte da erakundea.
|
|
2007
|
|
|
Helburuak, besteak beste, honako hauek dira: lankidetzari, garapenari, elkartasunari,
|
bidezko
merkataritzari edo gizarte mugimenduei buruz sentsibilizatzea, tokiko biztanleriarekin esperientziak ezagutu eta partekatzea. Ibilbide solidarioen irabazien zati bat jarduera ekonomiko tradizionalean inbertitzen da, hala nola haziak hobetzea, azienda handitzea edo fruta arbolak sartzea.
|
|
|
Estandarrak printzipio hauek ditu oinarri: baso praktika iraunkorrak, ekoizpen organikoa eta nekazaritzako,
|
bidezko
merkataritzako eta produktuen kalitateko praktika onak. 2007an eta 2008an, arduradunek estandarra ebaluatuko dute gauzatutako proiektuen bidez, eta ondorioak gida bat, kasu azterketak eta bilketa praktika egokietarako ereduak garatzeko erabiliko dira.
|
|
|
Munduan 12.000 milioi pertsonari egunean 2.700 kilokaloria emateko adina elikagai ekoizten da Hori esanda, eta elikadurarako eskubidean eragiteko asmoz, GKEaren proposamenak herri bakoitzean aste berean egin beharreko jarduerak aurreikusten ditu: sentsibilizazio ekintzak, hala nola, horma irudiak,
|
bidezko
merkataritza, tailerrak eta haurrentzako jolasak; zabalkunde lanak, informazio mahaietan eta saskibaloiko materiala saltzeko mahaietan islatuko direnak; ekintzan laguntzeko materiala, eta jateko eskubideari buruzko gaiak zabaltzeko ekintzak; jolas jarduerak, hala nola taldeak, ipuin kontalariak. Elkartasunerako XIII. Aste honetan lortutako funtsek San Juan de Luriganchoko (Peru) 500 haurren elikadura hobetzeko laguntza emango dute.
|
|
|
Isabel Martín, Creative Handicrafts
|
bidezko
merkataritzako kooperatibaren sortzailea
|
|
|
Baztertutako pertsonak beti izan dira, eta hala dira oraindik ere haien helburu nagusia, batez ere emakumeak. Horrela bakarrik azaltzen da 10 urtez Mumbaiko aldirietako txaboletan beste bat bezala bizitzea eta 1984an Creative Handicrafts (CH)
|
bidezko
merkataritzako kooperatiba sortzea. Gaur egun, 1.100 emakumek egiten dute lan, artisau ehungintzako 12 kooperatibatan eta aurrezki talde eta mikrokreditutan antolatuta.
|
|
|
Orain ere moda diseinuak egiten ari gara, eta munduko leku askotara esportatzen ditugu, hala nola Italiara, Espainiara, Frantziara edo Estatu Batuetara. Ez dugu hornidurarik ematen, lan asko dugu, eta beste emakume talde batzuekin hasi gara lanean,
|
bidezko
merkataritzan sar daitezen. Alde horretatik, Setem erakundeak asko lagundu digu hasieratik, bolondres asko etorri dira moda diseinuekin, eta, Espainiara itzultzen direnean, merkataritza kanalak aurkitzen laguntzen digute.
|
|
|
Emakume horiek bizi kalitatean asko irabazi dute, beren familietan eta komunitatean eragiteko gai dira, eta beste emakume batzuei beren burua baloratzen eta lana izaten laguntzen diete. Alde horretatik, zalantzarik gabe,
|
bidezko
merkataritzaren defendatzaile zintzoa zara, nola konbentzituko zenuke ez den pertsona bat. Indiari buruz hitz egiten badugu, hura konbentzitzeko modu bakarra lana ematea da, eta berak fruitua ikusi arte itxarotea, gauza politak egin ditzakeela jakitea eta, trukean, bizitza erabat aldatzen dion soldata jasotzea.
|
|
|
Indiari buruz hitz egiten badugu, hura konbentzitzeko modu bakarra lana ematea da, eta berak fruitua ikusi arte itxarotea, gauza politak egin ditzakeela jakitea eta, trukean, bizitza erabat aldatzen dion soldata jasotzea. Gainerako herrialdeetan,
|
bidezko
merkataritzaren garrantziaz konbentzitzeko biderik onena da lehen etxetik atera ez zen eta baliorik ez zuen emakume baten zoriontasunaren partaide egitea, baina orain lan egiten du, zoriontsua da eta mantendu dezakeen familia bat du. Ulertaraztea emakume horiek jasotzen duten dirua bidezko dirua dela, eta irabazi guztiak emakumeentzat direla; izan ere, soldata izateaz gain, erakundeak irabaziak urtean bitan banatzen ditu.
|
|
|
Ez da ezer geratzen. Beraz,
|
bidezko
merkataritza negozioa da. Jakina, baina gainera emakumeek badakite irabazi guztiak emakumeentzat direla.
|
|
|
Eta lana aurkitzen dutenean, familiak aldatu egiten dira. Baina, zure ustez, zein da
|
bidezko
merkataritzako erakundeek aurre egin behar dioten arrisku nagusia. Oso garrantzitsua da asko mugitzea, ezin da lana gelditu.
|