|
2005
|
|
|
Baina bertoko arrazekin lan egiten duten pertsonek ere lurraldearen zati izan behar dute.
|
Bide
bakarra da hori, ekonomia txikia ekonomia handi bilakatzeko eta kultur ondareari eusteko. Bertoko arraza bakoitzak bere tradizioa duâ? ¦ Eta ekoizpena eta hortik aterako diren produktuak tradizio horren zati dira.
|
|
|
Hainbat erakustaldi ere prestatu zituzten haurrentzat; artzaintzari dagozkion lan batzuk aurreneko aldiz ezagutu zituzten haur haietako askok. Artzaintzara hurbiltzeko
|
bide
polita da; egunen batean baliteke haur horiek artzainen munduan sartzea. Nork jakin.
|
|
|
Zazpi urteren buruan, Martin Euskal Herrira itzuli eta ezkondu egin zen. Gero, berriz ere Estatu Batuetarako
|
bidea
hartu zuen. Orduan Kaliforniara joan zen.
|
|
|
Hizlariek eta bertaratuek sektoreko politiken eraginari buruz egin zuten gogoeta eta politika horiek hobetzeko
|
biderik
onenak izan zituzten eztabaidagai.
|
|
|
Landa ingurunea garatzeari begira, proiektu garrantzitsuak ezagutzeko aukera izan zuten. Esperientziak trukatzeko
|
bidea
erraztu behar da eta.
|
|
|
Garaiak eta Bizkaiko ekoizleek
|
bideak
urratu dituzte gaurko denboretan eta ekoizpen metodo berrietan; eta ingurunea aintzat harturik, kalitate handiko produktuak ekoizten jarraitzen dute.
|
|
|
saria merezi ez dutela uste baitute denek. Guk, ordea, 10 urteko
|
bidea
amaiturik, eskerrak eman nahi genizkien. Mota guztietako saridunak ditugu:
|
|
2006
|
|
|
Saioa amaitzeko, Gipuzkoako sukaldari gazteen lehiaketaz arituko gara. Goi mailako sukaldaritza
|
bidea
prestatzen hasi da, egunen batean sukaldari gazteek errelebua har dezaten.
|
|
|
1.400 hektarea koniferoentzat, 150 eukaliptoentzat eta beste 25 hektarea hostozabalentzat. Horrez gain, sasiak kentzeko eta inausketak egiteko lanak ere sustatu nahi ditu 5.000 hektareatan, eta zura ateratzeko
|
bideak
egin. Azkenik, baso egiaztagiria ere lortu nahi du mendi pribatuetako 30.000 hektareatan.
|
|
|
Premiak teknologia berrietara egokituz eta horiek euren zerbitzuan jarriz, piriniar arrazaren abeltzainak onik atera dira zailtasunetatik eta urrats irmoz heldu diote XXI. mendeari. Hala bada, eurak izango dira arrazaren odol garbitasuna eta hautapena begiratzen jarraituko dutenak, eta eurak ere arduratuko dira arraza zabaldu eta ezagutzera emateazâ? ¦ oraingoan Interneten
|
bidea
hartuta.
|
|
|
hementxe zegoen etxe bat zen, Toloño mendikatean zegoen, hemendik oso hurbil zegoen. Erromatarren garaiko bide bat zegoen, Donejakue
|
bidearen
parean edo. Eta hantxe bertan â?. Thabuxcaâ?
|
|
|
zeritzoten etxea zegoen. Donejakueko erromesei aterpe ematen zien, informazioa ematen zien
|
bideei buruz
eta inguruei buruz. Eta hori da guk geuretzat hartu nahi izan dugun filosofia.
|
|
|
Gero, badira beste une batzuk, oso zailak eta beste uneak baino txarragoak niretzat; esaterako, 1986 urteko arrantzari buruzko negoziazioa. Oso une latzak izan ziren, gauza asko
|
bidean
gelditzen baitzihoazen: enpresak desagertu egiten ziren...
|
|
|
Luis Mari Viteri Elosuko abeltzaina izan zen saria jasotzen lehena. Sektorean egin duen
|
bideagatik
eta baserritarren profesionalizazioa eta bizi maila bultzatzeagatik aukeratu zuten sari berezietako bat jasotzeko.
|
|
|
Luis Mariren ostean, Jose Ignazio Espel saritu zuten arrantza sektorean eginiko
|
bideagatik
, euskal arrantza flotaren balioak eta interesak etengabe defendatzeagatik eta haren ibilbide profesionala eskertzeagatik.
|
|
|
Azkenik, Jose Etxebarria igo zen agertokira azkeneko saria jasotzera, eskarmentu handiko frutazain honek lan bikaina egin baitu nekazaritzaren alorrean. Euskal Herriko hainbat barietate ikertu eta berreskuratu izanak Nardiz sarietako bat erdiesteko
|
bidean
jarri zuen.
|
|
|
62 urterekin, Arabako langile porrokatu honek bere lana aintzatetsita ikusi du Nardiz sarietako batekin, abeltzaintzan egin duen
|
bideagatik
. Sariak, gainera, badu halako balio erantsi bat, haren lana hobekien epai dezaketenek eman baitiote saria:
|
|
|
Bestalde, jatorri izenak baldintza batzuk jartzen ditu, noski, eta bete egin behar dira. Beraz, jatorri izenak
|
bidea
zein den adierazten dizu, eta ezin zara bide horretatik aldendu.
|
|
|
Bestalde, jatorri izenak baldintza batzuk jartzen ditu, noski, eta bete egin behar dira. Beraz, jatorri izenak bidea zein den adierazten dizu, eta ezin zara
|
bide
horretatik aldendu.
|
|
|
Ordizian lan izugarria egin da lehen sektorean, eta lan handia egiten jarraitzen dugu. Nire ustez, lehen sektorea aurrera ateratzeko,
|
bide
horretatik jarraitu dugu.
|
|
|
Zabalegiko lursailak lur eta instalazio egokiak ditu praktikak egiteko. Teoria, izadia, praktika eta teknologia batu dira leku honetan, bederatziehun eta berrogeita sei ordu iraungo duen esperientzia
|
bide
onetik eramateko. Ikastaroan jorratuko diren gaiak nahikoak izango dira mota bateko zein besteko ustiategitak aurrera ateratzen ikasteko.
|
|
|
Abeltzainekin izaniko lehen harremanen ostean, eta Iguazú miresgarriak ikusteko etenalditxo bat egin eta gero, espedizioak hegoalderako
|
bidea
hartu zuen, hurrengo geldialdi turistikoa Mar de Platan egiteko asmoz. Han, Nekazarita eta Abeltzaintzako Erakunde Teknologiko Nazionalaren ordezkari batek bertako ustiategiak erakutsi zizkigun.
|
|
|
Haren aitona 1890 urtean iritsi zen Argentinara, eta urte batzuen buruan Euskadira itzuli zen berriz. Haren aitak
|
bide
bera hartu zuen 1928.ean.
|
|
|
Horregatik, gazta hauek identifikatzen dituen txartela soberan ezaguna bada ere, Idiazabalek ahal den guztia egiten du Bilboko merkatua bultzatzen jarraitzeko. Alde horretatik, gazten kalitatea jendaurrean erakustea baino
|
bide
hoberik ez dago, noski.
|
|
|
Gaur egungo egoerara iritsi arte, ibilitako
|
bidea
ez da bat ere erraza izan; sektorea berez zaila da eta etengabeko inbertsioak eta hobekuntzak egin behar dira, lehiakorra izateko.
|
|
2007
|
|
|
Albistegian, nekazaritza ekologikoaren lege berriari buruz hitz egingo dizuegu; sektorea berez indartsu badator ere,
|
bide
hori sendotzen lagunduko du.
|
|
|
Bi mila eta zazpigarren urtea zabaltzeko, Azti Tecnalia Fundazioaren hogeitabosgarren urteurrenari buruz hitz egiten hasiko gara. Lehenik, irabazteko asmorik gabeko erakunde horren bilakaera aztertuko dugu; eta bigarrenik, gauza bera egingo dugu 25 urte hauetan jarraitu duen
|
bidearekin
.
|
|
|
Gizartearen bilakaera eta aurrerapenak direla eta, baliteke epe hori nahikoa ez izatea Aztiren lana bere tamaina osoan preziatzeko. Erreportaje honetan, halere, horren
|
bidean
etenalditxo bat egiten saiatu gara, lorpenez jositako historia hau zuei laburbiltzeko.
|
|
|
galestar zaldi hezlea, etologoa eta idazlea. Bizitza osoa eman du munduko bazter guztiak korritzen, etengabe bidaia egiten, zaldiekin lan egiteko
|
biderik
errazenak eta arrakastatsuenak bilatzen beti.
|
|
|
Arrantza esperimentalarekin gerta daitekeen iruzur arriskua bertan behera uzteko, mota horretako merkaturatzeak eragoztea beste
|
biderik
ez dago.
|
|
|
eskura ditzakete. Neiker Eusko Jaurlaritzarena da eta ikerketen emaitzak Elkartearen esku uzten ditu, ekoizpen prozesuetan erabiltzeko eta geroago merkatura
|
bidean
jartzeko.
|
|
|
aztertzen du, eta dasta organoleptiko bat egiten du. Produktua merkaturatzeko zuzena bada, orduan kontra etiketak emango dizkiote upategiari, produktua merkaturako
|
bidean
jar dezan.
|
|
|
eskura ditzakete. Neiker Eusko Jaurlaritzarena da eta ikerketen emaitzak Elkartearen esku uzten ditu, ekoizpen prozesuetan erabiltzeko eta geroago merkaturako
|
bidean
jartzeko.
|
|
|
aztertzen du, eta dasta organoleptiko bat egiten du. Produktua merkaturatzeko zuzena bada, orduan kontra etiketak emango dizkiote upategiari, produktua merkaturako
|
bidean
jar dezan.
|
|
|
Ekitaldi hau urtez urte errepikatzen da. Artzainek mendirako
|
bidea
hartzen duten unea sinbolizatzen du, eta ia bi mila ardik zeharkatu zituzten Ordiziako kaleak, Aralarko bazkalekuetara bidean. Artalde mugimendu hau negua amaitzen denean egiten da beti, eguraldia epeltzen duenean.
|
|
|
Ekitaldi hau urtez urte errepikatzen da. Artzainek mendirako bidea hartzen duten unea sinbolizatzen du, eta ia bi mila ardik zeharkatu zituzten Ordiziako kaleak, Aralarko bazkalekuetara
|
bidean
. Artalde mugimendu hau negua amaitzen denean egiten da beti, eguraldia epeltzen duenean.
|
|
|
Eta Santutegia gaztelu horren hondarretatik sortu zen. Donejakue
|
bidea
Frantziatik sartzen zen Gipuzkoan eta erromesek Santutegian hartzen zuten ostatu. Santutegiko Ama Birjina txirrindularien zaindari unibertsala da.
|
|
|
Geroxeago, goizeko hamabiak aldean, errituala hasi zen. Une horretan, ordura arte artega itxarondako abereek Txindokiko bide zidorrari hasiera ematen dion langa zeharkatu zuten, eta Emilio Gorostidi gidari zutela, mantso mantso ekin zioten mendia igotzeari, larre garaietara
|
bidean
.
|
|
|
Bederatzi urte badira artzainak
|
bidea
berak bakarrik egiten ez duela. Eta guztia Ipizki taldeari esker.
|
|
|
Kasik gelditzen ez diren horietakoa. Horretaz jakitun, 70en bat mendigoizale bildu ziren Elexartza baserrian (Enrique eta bere familia bertan bizi baitira), Gorbeiako artzain honi laguntzeko Arrabako bere bordaraino, bi orduko
|
bidean zehar
.
|
|
|
Gondrak gaur egun gozatzen duen egoera ona lortu arteko
|
bidea
, ordea, ez da batere samurra izan. Alor guztietan bezala, hastapenak zailak izan ziren, Josebak eta bere emazteak hutsetik abiarazi baitzuten negozioa.
|
|
|
Normalean, eraikin berrietan erabiltzen da, ur beroa izateko eta etxea berotzeko: turismo baserrietan, baserri zaharberrituetan, e.a. Lurzoru irradiatzaile
|
bidez
edo ohiko berogailu bidez beroa lortzeko erabiltzen da gehienbat. Beste sistema batzuekin alderatuta, hori da aldea:
|
|
|
Normalean, eraikin berrietan erabiltzen da, ur beroa izateko eta etxea berotzeko: turismo baserrietan, baserri zaharberrituetan, e.a. Lurzoru irradiatzaile bidez edo ohiko berogailu
|
bidez
beroa lortzeko erabiltzen da gehienbat. Beste sistema batzuekin alderatuta, hori da aldea:
|
|
|
Alduden eta Gernikan antolatu izana ez da kasualitatea. Joan den mendean, 50 eta 60ko hamarkadetan, bi udalerri horietan eta bereneskualdeetan asko izan baitziren atzerrirako
|
bidea
hartu zutenak, Amerikan artzain lan egiteko pozez. Alde egin zutenek eta batez ere sekula itzuli ez zirenek utzitako hutsuneaigarri egiten da nolabaitbi herri horietan.
|
|
|
Arraina merkaturatzen dutenei azaltzen diegu piezak banan banan identifikatzea zeinen garrantzitsua den. Betiko teknikekin harrapatua, kalitatearen eta freskotasunaren arabera aukeratua eta euskal portuetara ekarria dela euskal kontsumitzaileak jakiteko daukan
|
bide
bakarra egiaztagiria dela azaltzen diegu. Aurten, identifikazio portzentajea nahiko altua izan da.
|
|
|
Betiko eskulangileek ez dute baliabide askorik euren lana eta ekoizpenak ezagutzera emateko. Azoka merkatuak, aldiz, komunikazio
|
bide
ezin hobeagoak gertatu zaizkie, eskulanak balizko bezeroei erakusteari begira. Garrantzi handiko saltokiak izateaz gain, jendearen eta eskulangileen arteko harremanak bideratzeko ere oso lagungarriak dira azoka merkatuak â?, azokaz harantzago luza daitezkeen harremanak izakiâ??.
|
|
|
Gipuzkoako Foru Aldundiak bat egin zuen E.S.I. Taldearen proiektuarekin eta horrela Gipuzkoako sagargintza eta sagardogintza suspertzeko
|
bidea
errazago bururatu ahal izan zuten.
|
|
|
Gaur egun sektorea goraka doa eta oso lehiakorra da; lehen baino profesionalagoa da gaur. Ekoizpen
|
bideak
gaurkotu egin dira, baina lehengo zaporeak ezertxo ere galdu gabe.
|
|
|
Albistegian, kontseilu ekologikoa osatzeko laster egingo diren hauteskundeen berri emango dizuegu. Segurtasunari eskainitako atalean, berriz, baso-lanak motozerra
|
bidez
egiteko hainbat aholku emango dizkizuegu.
|
|
2008
|
|
|
Ibaia hor behean dago eta soberan dagoen ura horra bideratu nahi dugu. Gero, lursailetik beheraino doan
|
bidea
ere guk geuk egin genuen, makinak, autoak, eta abar erosoago erabili ahal izateko. Gero, lurra goldatu behar izan genuen, belar txarrak kendu, eta lurra pixka bat harrotu eta aireztatu.
|
|
|
Ekoizteko sistema berriak erabili behar direla argi eta garbi utzi nahi diogu gizarteari, eta batez ere, profesionalak kontzientziatu nahi ditugu. Nekazaritza ekologikoa, ekoizpen integratua eta etxaldeko higiene ohitura onak garrantzi handikoak dira gaur egun. Euskadin bai nekazaritzak bai abeltzaintzak beti igarri dituzte mota horretako premiak, beste
|
biderik
ez baitago gizartearen eskariei erantzuteko eta etorkizuneko erronkei heltzeko. Gai asko dira:
|
|
|
Prestakuntza funtsezkoa eta ezinbestekoa da gure herriko lehen sektorearentzat,
|
bide
bakarra baita jardueraren errentagarritasuna, segurtasuna eta etorkizuna bermatzeko. Itsas jarduera eta arrantza ez dira salbuespen.
|
|
|
Eskualde honetan dugu Urizaharra udalerria, Arabako Errioxara
|
bidean
bertan. Eskualdeko gainerako udalerrienak bezalako ezaugarriak ditu.
|
|
|
izenekoak. Orduan, pixka bat jokatu behar dut jendeari gustatzen zaionarekin, biok pozik egoteko
|
bide
bakarra hori da-eta. Bezeroa pozik doala ikusten duzunean, ziria sartu diozula pentsatu gabe...
|
|
|
Jaizkibel mendiak arazo zehatz batzuk zituen, eta esan bezala, horren ondorioz baso suteak askotan gertatzen ziren. Beraz, mendiaren erabilerak eta baliagarritasunak kudeatzea beste
|
biderik
ez zegoen.
|
|
|
Txapela eskuratzeak harro egoteko
|
bidea
ematen die irabazleei. Hala ere, garrantzitsuena euskal artzainek, oro har, erdietsi duten goi mailako kalitatea da, eta kalitate hori berdin berdin ezaguna da Euskadin nahiz Euskaditik kanpo.
|
|
|
Une honetan, fruitua mahats ateratzekoan egon arren, mahats mordo bakoitzaren kalitatea kontrolatuta dago. Hemen eskuz egiten da prozesu osoa, mahatsak mekanizazio
|
bidez
baino tratu hobea hartzen baitu eskuz erabilita.
|
|
|
Izadiak bere
|
bideari
jarraitzen dio, eta ardo adituen kontrolpean, Arabako Errioxak laster bere altxorrik preziatuena eskainiko digu: uzta berria.
|
|
2009
|
|
|
Mundu globalizatu batean lehiatu behar dute, ordea; hori dela eta, euskal ekoizleak irtenbide bila dabiltza, lehia izugarria dago eta. Hainbat
|
bidetatik
abiatuta ere, erronkak bi euskarri ditu denentzat: lan etengabea eta kalitatea.
|
|
|
Idiazabal gaztaren jatortasuna kontrol pean izateko beste urrats bat da. Jatortasunaren berme
|
bideetan
aitzindariak beti, ardoarekin zerikusirik ez duen etiketa holografiko bat erabiltzen duen estatuko lehen jatorri izena da. Ekimena, lehen mailako marka baten izen ona babestean datza.
|
|
|
Eusko Ikaskuntzarekin hitzarmen bat izenpetu berria izan arren, Gipuzkoako Foru Aldundiak parkeotan egiten duen lana aspalditik dator. Mendietako Zuzendaritzak, esaterako, hamabost urte darama bazkalekuotan beharrezko azpiegiturak bultzatzen, bertan lanean ari diren abeltzainek lan baldintza duinak izan ditzaten, bai artzainaren bizimoduari dagokionez (bordak eta mendi
|
bideak
eginez) bai ganaduaren baldintzei dagokienez (ur hornidurak, instalazioak, e.a. zabalduz).
|
|
|
Programa horiek landa inguruek dituzten premia eta eskasietara egokituz joan dira eta helburuak bete ahala eboluzionatuz doaz. Elektrifikazioa, ur kanalizazioak, landa
|
bideak
...; gero, etxebizitza berriak eraiki eta turismoa bultzatzeko txanda heldu zen. Eta gaur egun â?, gauzak nabarmen hobetu diren frogaâ??
|
|
|
Horrela, poliki poliki ontzen da. Giroa erregulatzeko daukagun
|
bide
bakarra iparreko edo hegoko leihoak irekitzea edo ixtea da, komeni denaren arabera.
|
|
|
Bi anaientzat oso irtenbide profesional ona izateaz gain, familiarenustiategiarekin jarraitzeak harro egoteko
|
bidea
ere ematen die.
|
|
|
Baina orain behin eta berriro erabiltzen dugu etxaldean. Bi urte igarota, robot
|
bidez
jezten dira.
|
|
|
Baina parketxea ez da bere kokagunetik at geratu, Aralarretik at alegia. Esaterako, berritze lanekin batera, ibilbideen sarea parke osora hedatu da, bertan dauden ohiko sarrerak, bide zidorrak eta
|
bide
tradizionalak erabilita. Ez da ezer berririk sortu; lehendik zegoena erabili dute, besterik ez.
|
|
|
Barietate berri bat ez da ezerezetik sortzen. Egin behar den
|
bidea
luze samarra da. Hemen, Iturrietan, Neiker rek mota guztietako entseguak eta ikerketak egiten ditu, harik eta barietate bat erregistratu eta merkaturatzen hasten diren arte.
|
|
|
Horregatik, kontua ez datza barietate asko erregistratzean, baldintza guztiak betetzen dituen barietatea lortzean baizik. Ziur gaudenean, hau da, industriarako zein kontsumo freskorako balioko duela ziur gaudenean, orduan jabetzaren erregistroan erroldatu eta merkatura
|
bidean
jartzen dugu.
|
|
|
Newco enpresako bazkide guztiek barietate berrien aldeko apustua egitea nahi dugu, sektorea aurrera ateratzeko
|
bide
bakarra dela uste dugu eta. Horretarako, Industria eta Garapen proiektu bat garatze bidean dugu, hastapeneko patata ekoizteko behar den tuberkulu kantitatea handitzeko.
|
|
|
Juan Jesús erne dabil eta gauza guztiez arduratzen da. Mahats mordoen txortenek beren
|
bideari
jarraitzen dioten ere begiratzen du, geroago lurrak ongarriztatzeko balioko dute eta. Baina batez ere muztioaren balioak kontrolatzen ditu.
|
|
|
Arabako Errioxa mahastiak lantzeko baldintza paregabeak dituen bazter txiki bat da. Upategi bakoitzak bere
|
bidea
aukeratzen du eta, jada azaldu dugun bezala, ezaugarri bera partekatzen dute: lur hau bereizten duten goi mailako ardoak ekoizten dituzte denek.
|
|
|
Eusko labelaren baldintza zorrotzak betetzen ez dituen produktua ez da babarrun labeldunaren merkatu
|
bidean
sartzen. Aurten uzta bikaina izan da kantitatez, babarruna tonaka bildu dute.
|
|
2011
|
|
|
Kupeletan zahartutako ardoek eta ardo gazteek izena partekatzen dute, eta denek daramate txertatuta Arabako Errioxaren nortasuna. Florentinok izugarri gogoko du beratze karboniko
|
bidez
lortutako ardo gazteekin lan egitea, Arabako eskualde honetan tradizio handiko ardoak dira eta. Azkeneko uztan lortutako ardoak merkatura bidean dira dagoeneko.
|
|
|
Eloy López de Foronda(?) merkatuko gerentearen ideia batetik abiatu ginen, duela 9 hilabete proposatu baitzigun plaza honetan postu bat jartzea, eta oso ideia ona iruditu zitzaigun. Martxan jarri dugun ekimena dela-eta geure burua zoriontzea baino ez zaigu falta, baita 4 ekoizleren arteko batasunagatik ere, gure arteko harremanak oso onak baitira, eta gauza gehiago egiteko
|
bidea
emango digute.
|
|
|
Gure aitona amonak bai, baserritarrak izan ziren. Eta gure gurasoek
|
bide
hori ez hartzea aholkatzen baziguten ere â?, lana oso gogorra zelakoâ??, gure filosofia izadiaren erdian bizitzea zen.
|
|
|
Plazako txokoan topatzen ditugun produktuen kalitatea erabat egiaztatuta dago. Produktuak merkaturatzeko
|
bidea
zentzuzko banaketa orekatsu baten arabera antolatuta dago. Horregatik, txoko hau bezeroengana hurbiltzeko modu bat da.
|
|
|
Baina gaur egun, haragi arraza moduraizan duen bilakaera ezin hobea da eta kanpoko beste arraza batzuekin lehiatzeko moduan dago. Piriniar arraza genetika
|
bidez
hobetzeko urte luzez egindako ahaleginek emaitza onak izanzituzten, eta baserritarrak gogor ahalegindu ziren emaitza horiek nor bere baserrira eramaten. Enkanteak abeltzainei lagundu egiten die helburu horiek betetzen.
|
|
|
Ba al dago
|
bide
hobeagorik lan jarduna bukatzeko bi platerak dastatzea baino. Jakitea ri esker batzen hasia den sektore honen kezkez, ardurez eta ideiez hitz egiteko aukera paregabea da.
|
|
|
Zure mahastia, zure mahatsa eta zure ardoak baloratzeko orduan, eskolak gauzak zabaltzen dizkizu. Bestela, nik ere aurreko belaunaldien
|
bidetik
joango nintzen, gurasoen bidetik alegia. Baina gure kabuz jokatzea ere ondo dago.
|
|
|
Zure mahastia, zure mahatsa eta zure ardoak baloratzeko orduan, eskolak gauzak zabaltzen dizkizu. Bestela, nik ere aurreko belaunaldien bidetik joango nintzen, gurasoen
|
bidetik
alegia. Baina gure kabuz jokatzea ere ondo dago.
|