|
2008
|
|
|
(8) adibideetan, A eta B atalak baliokideak dira mezuari dagokionean, baina hitz ezberdinez dago emana mezu hori, A n esaten dena B n errepikatzen baita baina
|
beste
hitz batzuez, edota ikuspuntua aldatuz.
|
|
|
Hiztegi Batuak bere lehen itzulian, batez beste, 21 000 sarrera dituela kontuan izanik, sinesgaitza da lau bakarrik izatea administrazio zuzenbideari> dagozkionak. Zerrenda sakon aztertuz gero, argiro argiro ikus daiteke
|
beste
hitz batzuk ere, laburdura zehatzik ez duten arren, administrazio zuzenbidearen arlo berezi horretakoak izan daitezkeela. Adibide gisa, aldera ditzagun deklaratu> eta zitatu> hitzak.
|
|
|
Lan hau aldez aurretik hautatu diren hitz batzuen inguruan antolatu da eta hone tan ere beste irizpidez jokatuz
|
beste
hitz batzuen inguruan lana egin zitekean. Agian, norbaitek esan dezake Mendebaldeko euskalkien ikuspegitik bereizgarriak gertatzen diren hitzak hautatu direla.
|
|
|
(2) ko erakidetza> egiterapen> eta (4) ko lanbidedun> euskarazko
|
beste
hitz batzuetatik abiaturik eratu dira. Erdal mailegurik hartu nahi eza da horrelakoak eratzeko arrazoia.
|
|
|
Ekialde Iparraldera garamatzaten
|
beste
hitz batzuk hauek dira: Barber> («eta> > zegolaik> barbera> emateko> sualeak> zango> batean», > JMESB, 142), begitarte> (ibid., 172), > kredita> («ta> gendearen> kredita> > zuena», ibid., 162), otoi>, mesedez?
|
|
|
argi tan aztertzen.
|
Beste
hitz batzuetan esanda, argumentu egitura, theta rolak,
|
|
|
30 Frantsesezko amiral> arabierazko, emir> al bah.> r etik heldua da, hots,, itsaso ko emir edo printzea?, arabiera jakin gabe, azken osagaia kendurik. Hortik, gaztelaniazko almirante> sortu zen, hasierako al > hori arabierazko beste hitzen analogiaz (almohada, > alkal > de, > alhóndiga, > almáciga...) eta, ante> bukaera ofizio edo kargua adierazten duten latinetiko
|
beste
hitz batzuen kutsaduraz (ayudante, >...) agerturik. Duende, aldiz, dueñ (o) > > casa ren laburdura da, iratxoak, behin etxe batera sartuz gero, hartaz jabetzen zirelako sineskeran.
|
|
|
«txuri» (eskuindar) diferentzien gainetik. Zentzu horretan Azkuerentzat «Herriaren agindua», edo,
|
beste
hitz batzuekin esateko, euskal interes nazionala ez zen soilik alderdi jeltzaleak defenditu behar zuen zerbait, Euskal Herriko alderdi guztiei, salbuspenik gabe, zegokiena baizik. Hola bada, Azkuek abertzaletasuna politika alderdikoiaren gainetik kokatzen zuen.
|
|
|
gizarte eraberritzearen oinarria bera, sozialki ez ezik baita politikoki eta moralki ere.
|
Beste
hitz batzuekin esateko, garaian espainiar estatuak bultzatzen zuen nazionalizazio ereduari erabateko alternatiba eskaini nahi zion, horretarako abiapuntua euskal hezkuntza izanik.
|
|
|
|
Beste
hitz batzuekin esanda, baina lehen esan dugun bezala, antzeko ezaugarriak aipatzen ditu Zuazok gaurko gazteen euskara deskribatzean.
|
|
2010
|
|
|
Izan ere, enuntziazio egoera zedarritzeko, ez da aski genero baten sartzea edo kokatzea, zeren eta ezinbestekoa da enuntziazio egoeraraino iristea, gora jotzea.
|
Beste
hitz batzuez esanda: diskurtso formazioak (formations> Foucault 1969) talde soziologikoen aurpegi linguistikoak dira.
|
|
|
Sermoiak efektu hori (perlokuzio efektua) mamitzen du sermoiaren barruan bertan, Zerua edo klimaxa sermoiaren testu planak determinaturik dago, diskurtso erretorikoaren atalak bideraturik, exordioa, > harik eta peroratioraino (bukaera patetiko eta emozionaleraino). > Azkenean, dinamika eta praktika aszendente baten bidez, iristen da kristaua sermoiaren barruan dagoen Zerura edo klimax testualera.
|
Beste
hitz batzuekin esanda, sermoietan eman dira betiko bizitza erdiesteko pausoak, horra hor, prezeptuak jakin, prezeptuen arabera jardun, eta abar, modu horretara iristeko Zerua, goratasuna, lur prometitua, loria. Betetzen da, beraz, sermoi testuaren baitan semiotika narratiboaren logika:
|
|
|
Testuak ez dira instantzia bakarrekoak; testuetako instantziak ugariak eta anitzak izan ohi dira, testuak fenomeno enuntziatibo diskurtsibo ugariz baitaude osaturik,
|
beste
hitz batzuetan esanda, enuntziazio heterogeneotasuna> da testuetan nagusi. Testuetan, orobat, subjektua, bere diskurtsoaren iturri den partez?, alde guztietan dago present berbaldian zehar.
|
|
|
Egileon eskemaren arabera, hiru motatako informazioak eskuratu ditugu gure azter unitateen inguruan: a) > eta, c) > >
|
Beste
hitz batzuetan esanda, lehenbizi, aztergaiaren deskripzio fenomenologiko bat egingo dugu, hizkuntza markak kontuan hartuz; ondoren azter unitateon elkarreragin balioa deskribatuko da; eta, azkenik, berbaldiaren barruan duen funtzio diskurtsiboa edota interdiskurtsiboa emango dugu. Azken honi eduki erreferentziala ere dei geniezaioke.
|
|
|
Orain, zerbait esatea komeni da izen ordainen agerrera progresiboaren eta regresiboaren inguruan.
|
Beste
hitz batzuekin esanda, aditz bat (uquitu aditza, kasu) erabil daiteke sermoia aurkezteko: uquituco det (adiera progresiboan).
|
|
|
97). Prosa zientifikoan adibideak azalpenaren mende daude, edo, bestetara esanda, analogiak irakurleak ustez ulertzen ez dituen kontzeptuak
|
beste
hitz batzuekin edo errepresentazio ezagunen bidez emateko funtzioa du. Adibideak kontzeptuen argigarri jartzen dira, ustez irakurlearen esperientziarekin> lotuago dauden nozioak eta hitzak ekarriz.
|
|
2012
|
|
|
artikuluan, hiru itzulpen mota bereizi zituen: intralinguala (hizkuntza batean esandako gauza bat hizkuntza berean
|
beste
hitz batzuekin esatea), interlinguala (oro har, itzulpen, hitzarekin ulertzen dena, bi hizkuntzaren arteko itzulpena, alegia) eta intersemiotikoa (zeinu berbalak zeinu sistema ez berbalen zeinuekin interpretatzea).
|
|
|
|
Beste
hitz batzuez esanik, hizkuntza batek bere hitz ordenaketa pragmatikoki erabil dezake, informazio ezaguna eta berria esapide batean estrategikoki ordenatzeko eta adierazteko; edota ordena hori gramatikalki erabil dezake, hau da, erlazio gramatikalak, erreakzioak, komunztadura, subordinazioa, koordinazioa eta abar markatzeko.
|
|
2021
|
|
|
Velazak (1996: 49, 68) iberierazko te morfotzat jotzen du, hau da,
|
beste
hitz batzuei (itxuraz haien funtzioa aldatzeko) eransten zaien balio lexiko ezezaguneko osagai (morfema, deribatzaile) zatiezintzat. Nabarmentzen du te morfoa epigrafe askotan ageri dela, pertsona izenen jarraian agertu ere (betukine te, kuleśbelauŕ te, likine te, sakaŕatin te).
|
|
|
43.7.6f Gainerako birformulatzaile esplikatiboei dagokienez (beste era batera esanda, beste modu batera esanda, bestela esanda,
|
beste
hitz batzuetan/ batzuekin (esanda)), azpimarratzekoa da, alde batetik, gutxitan erabiltzen direla birformulazio partzialetan, eta, bestetik, halakoetan gehien gehienetan atal birformulatzailearen hasieran kokatuta ageri direla: Pailazoa ez den pailazoa, beraz, edo, bestela esanda," normalitatearen zirkuko pailazoa", umeen aurrean normaltasuna, heldutasuna edo zuzentasuna ordezkatzen baititu:
|
|
|
43.7.8b Beste alde batetik, enuntziazioari loturiko esapide birformulatzaileak ditugu, esan aditzaren bidez gauzatuak: erran nahi baita, bestela esanda, beste era batera esanda, beste modu batera esanda,
|
beste
hitz batzuetan/ batzuekin (esanda), beste hitzetan/ hitzez (esanda). Haien artean ere, noski, badira desberdintasun nabarmen batzuk (lexikalizazio maila, sintaxia, kokagunea...), baina guztiak bat datoz gauza batean:
|
|
|
Birformulazioa, beraz, diskurtsoan lehenago adierazitakoa bestelako hitzez berradieraztea edo birformulatzea da. Hiztunak bere diskurtsoaren kontzientzia hartzen du eta —egin duen formulazioa guztiz gogobetegarria iruditu ez zaiolako, edo nahita diskurtsoa hala antolatu nahi duelako eta efektu diskurtsibo jakin bat lortu nahi duelako—
|
beste
hitz batzuen bidez edo ustez argiagoa den formulazio baten bidez saiatzen da adierazten hartzaileari adierazi beharrekoa.
|
|
|
Birformulatzaileak a) Esplikatiboak alegia bestela esanda beste era batera esanda... beste modu batera esanda...
|
beste
hitz batzuetan (esanda)... beste hitzetan (esanda) erran nahi baita... hau da b) Zehaztaileak hurrenez hurren zehatz esanda/ esateko... zehatz mehatz zehatzago esanda/ esateko... zehazkiago... c) Laburbiltzaileak c1) Laburbiltzaile hutsak labur esanda/ esateko... laburbilduz, laburbilduta... hitz batean/ batez hitz batean esateko hitz bitan esateko hitz gutxitan... c2) Ber...
|
|
|
–
|
beste
hitz batzuetan/ batzuekin (esanda...)
|
|
|
Beraz erabili ohi da ondorioa delakoa ia garbiro eta osoro aurreko perpausean esana dagoenean, eta deus berririk handik atera ez, baina ia gauza bera
|
beste
hitz batzuekin esaten denean. Adibidez:
|
|
|
Elkarketa edo eratorpen horren egitura batzuetan argia da (testuliburu, arnasbide...), osagaiak aski erraz bereizten ahal baitira, gardenak dira. Aldiz,
|
beste
hitz batzuetan —batez ere hitz zahar batzuetan gertatzen da hori—, osaera ez da hain gardena suertatzen: errepide (errege+ bide), ertzain (herri+ zain) bezalakoetan, esate baterako.
|
|
|
Osagarri buru egiturako elkartuak direnez, mugatzailea, ezkerreko izena, adjektiboaren osagarria izango da.
|
Beste
hitz batzuetan esanda, aditzetik eratorririko adjektiboa den heinean, aditz horren barne argumentua da ezkerreko izena. Eta adjektibo elkartuak kalifikatzen duen izena, ostera, aditzoinaren subjektua.
|
|
|
8.2.5a Adjektibo kategoriakoak dira ondoren aztertuko ditugun egiturak13, baina lehen elementua partizipioa da, ez aditzoina;
|
beste
hitz batzuetan esanda, ez da kategoria lexikoa. Horrexegatik hartu dira elkarketaren eta sintaxiaren arteko mugako egituratzat (Odriozola 2004a); Hitz Elkarketa/ 3 lanean ere sail berezitzat hartzen dira egin berri (a), irakurri berri (a), hil zahar eta horien antzekoak.
|
|
|
Baina badakigu euskaraz ez dugula ez* kale garbitu eta ez* euri neurtu aditzik.
|
Beste
hitz batzuetan esanda, parte hartzaile bada parte har (tu)+ tzaile, baina kale garbitzaile ez da* kale garbi (tu)+ tzaile, edo euri neurgailu,* euri neurtu+ gailu. Ingelesez bracketing paradoxes terminoa erabili dute morfologiaren eta esanahiaren arteko bat ez etortze hori adierazteko.
|
|
|
Ez da horrela, ordea; balio kausatiboa, arazlea, eransten du arazik; areago, ez dugu sarrera gisa aurkituko Euskaltzaindiaren Hiztegian, baizik aditz bakoitzaren forma kausatibo gisa.
|
Beste
hitz batzuetan esanda, atzizkien pareko trataera eman dio Euskaltzaindiaren Hiztegiak arazi osagaiari. Hala ere, ezin esan guztiz atzizki denik, arazle eratorria sortu baitugu aditzoin horretatik; badu, beraz, autonomia lexikoa, hein batean bederen.
|
|
|
" Diskurtso markatzaile berri batzuk:
|
beste
hitz batzuetan (esanda/ esateko), beste hitzetan (esanda/ esateko)". In Ezeizabarrena M.ª J. eta Gómez, R.
|
|
|
Norbait edo zerbait eragile direla gertatzen diren ekintzak, jarduerak edo egoerak adierazten dituzten aditzei esaten zaie kausatibo (euskaraz arazle).
|
Beste
hitz batzuetan esanda, argumentu bat gehiago eransten diote perpausari aditz arazleek. Horixe da Jon hil da/ Gaizkile batzuek Jon hil dute perpausen arteko aldea:
|
|
|
[Nor] uste duzue [naizela]?
|
Beste
hitz batzuetan esanda, zuzeneko galderak dira horrelako perpausak eta, horrenbestez, informazio eskaria dakarte beti.
|
|
|
Forma horretako perpaus jokatugabeak denborazko balio izaten dute gehienetan (noiz).
|
Beste
hitz batzuetan esanda, ez dira ohikoak tzean formako perpaus osagarriak, zertan adierakoak.
|
|
|
A xy B baldin badugu, A eta B mota bereko elementuak izanik, orduan x eta y, biak ezin dira juntagailu izan.
|
Beste
hitz batzuetan esateko, bi juntagailu ezin daitezkeela bata bestearen jarraian joan (Jon etxera joan da eta* baina/ aldiz Mirenek erosketak egingo ditu): eta eta baina biak dira juntagailu, eta ezin dira bata bestearen jarraian joan; baina aldiz ez da juntagailua, eta orduan, juntagailu baten jarraian joan daiteke.
|
|
|
maldan behera, baina ez* maldako behera.
|
Beste
hitz batzuetan esateko, postposizioak agintzen du nolako markak hartu behar dituen aurreko sintagmak: behera postposizioak inesiboa (n) eskatzen du:
|
|
|
Aditzek eta postposizioek ere (buruz, gainean, barru, gain, kontra...) izan ohi dute argumentu egitura, eta baita zenbait adjektibo eta izenek ere, argumentudun izenek, hain zuzen ere (§ 2.11b 2.11d, § 7.2.5 7.2.7, § 8.2.3, § 14.7e, § 14.9.3a, § 23.3).
|
Beste
hitz batzuetan esanda, osagarriak eskatzen dituzte. Ikuspegi honetatik, argi dago eratorpen bidez izenetik edo adjektibotik aditza sortzen dugunean, argumentudun kategoria lexikoa sortzen dugula.
|
|
|
Ez du baloirik jo= Ez du jo baloirik.
|
Beste
hitz batzuetan esanda, neutralizatuta geratzen da ukagai/ mintzagai kontrastea.
|
|
|
Baina, aldi berean, funtzio informatiboek, diskurtso funtzioek (adibidez, berehala ikusiko ditugun ‘tema’ eta ‘foku’ funtzioek), eragina dute gramatikaren hainbat alderditan, funtzio horiek hitz ordenari eragiten baitiote.
|
Beste
hitz batzuetan esanda, informazio egiturari dagozkion funtsezko funtzioak —mintzagaia, galdegaia, kontrastea— sintaxiko baliabideez adierazten ditugu4 Euskarari dagokionez, leku berezia izan du hitz ordenaren gaiak euskararen estandarizazio bidean. Gramatika Batzordearen lanaz gain (EGLU I 1987a, EGLU II 1987b), hor ditugu Goenaga (1980) edo de Rijken (2008) gramatiketan hitz ordenari eskainitako kapituluak, eta Ortiz de Urbina (2003d), Etxepare & Ortiz de Urbinaren (2003) lanak5 Mitxelenak (1968) ere aipatu zuen hitz ordena, labur izanik ere, Arantzazuko Biltzarrerako ondu zuen txostenean.
|
|
|
Hirugarren irizpidea bat dator gorago ikusi dugun hizkuntza tipologiako parametroarekin, aditzen argumentu egitura sintaktikoki nola gauzatzen den hartzen baitu kontuan.
|
Beste
hitz batzuetan esanda, subjektuaren, objektuaren, zehar objektuaren eta gainerako argumentuen (lokatiboa, esaterako) kokagune kanonikoak zein diren hartzen da kontuan. Argumentu bakoitzari dagokion sintagma bere posizio kanonikoan badago, ordena neutroa izango dugu; ohiko posiziotik kanpo ageri bada, ordena markatua7.
|
|
|
galderaren erantzun egokia da; bigarrena aukeratuko dugu, ostera, gure lagunak norabait joan direla jakin eta nora joan diren baldin bada lortu (edo eman) nahi dugun informazioa (nora joan dira?).
|
Beste
hitz batzuetan esanda, Gure lagunak zinemara joan dira perpausa izan daiteke galdera orokor baten erantzuna (zer gertatu da?); izan daiteke gure lagunek zerbait egin dutela jakin eta horri buruzko informazioa ematen duena (gure lagunek zer egin dute, galderaren erantzuna, alegia) eta izan liteke, azkenik, gure lagunak norabait joan direla jakin eta nora joan diren informazioa ematen duena, zati galdera baten erantzuna:
|