|
2022
|
|
|
Aldiz," Jainkoa, Bizia, Gizona" kronika sailean erregularki idazten zuen eta gaur egun oraino sail horretan aitzina darrai. Emil Larrek zuen kronika sail hori sortu, Jean Hiriart Urruty zenaren" Eliza
|
berri
" sailari segida emateko. " Galdegina zaizuena, zioen Emilek, fededun baten gogoetak, bereak, bihotza mintzo, ebanjelioa plazaratuz, biziratuz, gaurkotuz, bakoitzak berak sentitzen duen gisan, gaia libre, muga horien barnean..." Dozena bat lagunen artean onduriko kronika saila, besteak beste Mixel Itzaina, Maite Iratzoki, Jean Louis Laka, Klaudio Harluxet, eta bistan da Jean Louis Davant.
|
|
|
Las tima! Ohar bat halere," Zer artikulu edo gai mota eskas edo falta dago Herrian" galderari, zenbaitzuk, jakin gabe zuberotarrak diren ala beste euskal lurralde batetakoak," Zuberoako
|
berri
gehiago" nahiko zutela diote.
|
|
|
Zuberoatik nola eskuratu
|
berri
gehiago. Antzu gelditu zen Paxkalin Aincyk eta nihaurk egin genuen entsegua.
|
|
|
Nolako berriak Zuberoatik? 1992ko zenbaki guziak miaturik, ohartzen gara, beste lurraldetatik ez bezala, Zuberoatik
|
berri
guti datorrela herrietatik zuzenki. Noizean behin herri zenbait agertzen dira:
|
|
|
maskaradak, Bortükariak elkartearen ibilaldi jarraikiak, Xiberoko ekonomia, kantonamentüko bozak, Santa Kruz pastorala, antzerki, Dantzari Egüna, Xüberoko sindikata, eüskal kantu txapelketa, txülülen jeialdia, De Treville pastorala, Lucien Afios müsika egilea, Müsikaren Egüna, herriko jeiak Barkoxen, libertitze gaüaldia, gasbidearen üngürüko gatazkak, Chips made in Züberoa, Xiberoko Botzaren berriak, züberotar mintzajearen üngürüko ikastaldia, Mauleko zerbütxütegia, herriko mozkinen feida, GaPeio JORAJURIA. Allande Sokarros, Herria astekariko berriketari 148 rindainen kantaldi, Eüskaltzaindia Züberoan Allande Oihenarten goraipatzeko, Mauleko Etxahun gelan blues gaüaldia, Basabürüko hautetsiak mintzo, Mauleko Eperra ikastolaren besta, Aita Junes Casenaveren obra
|
berria
, Uhaitza Züberoako kültür etxearen lanak, Urtats aiharia presoen alde...
|
|
|
Joan den urriaren 19ko saio nagusian, Zuberoako 35 udalerri batzen dituen Xiberoa Herri Elkarteak erabaki guztiz garrantzitsu eta esangurantsu bat hartu zuen. Bileran parte hartzen zuten zinegotziek aho batez onartu zu ten Atharratzeko kantonamenduko ikastolaren egoitza
|
berria
eraikiaraztea. Basabürüko ikastolaren eraikin hau Herri Elkarteak erosi duen Aloze herriko esko la katoliko baten kokalekuan egongo da.
|
|
|
Aurkeztu
|
berri
duzuen Zuberoa Herria liburua zubereraz idatzi duzu. Zer irizpide duzu zubereraz idazteko?
|
|
|
Bere lan anitz argitaratu dira, pastoraletako testuak demagun, baina gehienak ez dira atera oraindik. Sail
|
berri
bati hasiera eman nahi izan diogu Aita Junes Cazenave Harigile gogoan, eta horretan jarraitzeko asmoa dugu hurrengo argitaraldietan.
|
|
|
Erabat beste bat. Batzuk geratu ziren, aurrekoetatik, baina militante belaunaldi
|
berri
baten aldi izan zen, eta ni, haien artean izan nintzen. IK beti saiatu zen ahal bezain guti arrisku jartzen, hilak ez eragiteko.
|
|
|
Bereziki Xiberoko Botzeko behazale kartsüek egürükitzen züen arrahenki haren" Egün bat hitz bat"! Eta ez da erraiteko baizik, ez nüan haren heriotze
|
berria
jakinik baizik, non eta irratiaren bidez entzüten düdan: " Nik exi goraintzi erran izozü!" (nik exi delarik ene partez xiberotarrez) Agitzea ere...
|
|
|
Haatik, xiberotarrari, arau berrieki, izkiribüa baitezpada etxeki nahi zeion. Hola nola lan sail
|
berri
hontan, honenbeste pastorala libürü xüxentü zütüan eta ber ildotik doan Jean Louis Davant euskaltzaina Xiberoko hixtoriaren lantzeko behartü züan. Biek eta Christophe de Prada argazkilariak egin argazkiek apaintürik Züberoa Herria libürüa idatzi züen.
|
|
|
Unai honek beraz, bere organ karreiatü düan beste haxe bat Iparraldeko instituzio
|
berria
izan da. Etxebarre bere herrian zinegotxi haütatü ondoan, Xiberoko Herri Alkargoan herriko ordezkari gisa sartü zen eta lehendakari ordari izentatü züen.
|
|
|
" Sü Azia alkarteak bi ützülpen lan
|
berri
argialatü dütü" 2
|
|
|
Halere, itxaropena ematen zuten esperientza arrakastatsuak azalduz, Azkorria gaztandegiarena aurkez ten zuen. 2006an Zuberoako hamazazpi ardi hazlek langune
|
berri
hori sor tu zuten beraien gazta egiteko, gaztandegi handiei ardi esnea saldu baino. " Oro har, laborariek beren lanbidea eta izatea bera ere berek gobernatzearen ikusbide ederra eman eta emaiten dü Azkorriak" iruzkintzen zuen Allandek.
|
|
|
Elkarrizketaren azken zatian, bere ibilbidea kazetaritzan kontatzen du laburki. Lehen urratsak Mende
|
Berriren
Gernika aldizkarian eta Zeruko Argian, gero Euskaldunon Egunkarian: " Azkenean, Afganistan zokoan gertatzen zenaz jakitun nintzan, baina Mauleko karriketakoaz ez!
|
|
|
Azken maskarada Muskildiko herriarena izan zen 1989an, eta beraz urte bat egon da egin gabean. Gaurkoan dakigunez, urte
|
berriaren
urteko lehen igandean izanen da lehen emanaldia, Al tzain bertan segurraz ere. Ondotik hamar bat ateraldi egin behar lezakete jokolariek.
|
|
|
" Sü Azia alkarteak bi ützülpen lan
|
berri
argialatü
|
|
|
Allanderen lehen lanbidea argazkilaritza izan zen, baina laster horretaz gain kazetaritzara joan zen. Lehen urratsak Zeruko Argian egin zituen eta Iparraldeko aldizkari politikoetan, euskaraz bere burua alfabetatuz, Mende
|
Berri
kultu ra el kartearen Gernika hilabetekarian, Abil aldizkarian (Zuberoan) eta gero Ekaitza as tekari elebidunean (1986), azken horren argitalpen zuzendaria luzaz izanik hainbat epaiketa judizial jasanez. Bestalde, ber denboran, batua ikasi zuen Zeru ko Argia irakurriz eta, ondotik erran bezala, bertan idatzi zuen.
|
|
|
" Eüskara lehen eta orai" izentatü dügün Sü Aziako argitalpen sail
|
berri
hau abiarazten dügü Ziberoko Egünaria edo Armanak Üskara urtekariaren oritzapena arrapitzaraztez. Urtean behin, urte berri urte zahar altexe hortan, argialatzen zen kaseta honek, 1887 urtetik 1914 urteala artino iraün züan, eta bürütikbürü xiberotarrez izkiribatürik zen.
|
|
|
Berrogei bat hoillako zonbait aldiz haboro bazütüanaldizkari hau parte desbardinez eginik zen: hatsarreko bizpahiru hoilletan, erran zahar elibat emanik ziren; ondoko bi hoilletan eta ürrentzealako lauetan, urte
|
berriko
egünaria (edo egütegia) agertzen zen; erdiko hoilletan, aldiz, honenbeste artikülü, hamar bat edo, argialatürik ziren. Egünariak bazüan berezitarzün oso interesgarri bat, hots hilabete zonbaiten izen zaharrak agertzen zirela, latinisatürik izan beno le henagokoak, hala nola ostaroa edo martxoa, jorraila edo apirila, epaila edo maiatza, bagila edo arramaiatza, bürüila edo setemera, azaroa, aldiz gorotzila ere deitzen zelarik, negila edo abentüa...
|
|
|
Baionan hasi nituen lehen lan militanteak: Mende
|
Berri
kultur elkarteak bazuen bere adar politikoa, Ezker Berri zena, eta haien hilabetekarian kolaboratzen hasi nintzen; Gernika deitzen zen. Bertan ezagutu nituen Gabi Mouesca, Gabi Oiharzabal eta Mattin Larzabal, besteak beste.
|
|
|
Baionan hasi nituen lehen lan militanteak: Mende Berri kultur elkarteak bazuen bere adar politikoa, Ezker
|
Berri
zena, eta haien hilabetekarian kolaboratzen hasi nintzen; Gernika deitzen zen. Bertan ezagutu nituen Gabi Mouesca, Gabi Oiharzabal eta Mattin Larzabal, besteak beste.
|
|
|
Nor ziren kide
|
berri
horiek?
|
|
|
Ez dügü esperantxa galtzen ordai baten atzamaiteko, Allanderen gisa natüralki inposatüko dena xiberotar eüskararen erreferentzia
|
berriaren
izateko. Gihauren artean üxü aipatzen dügü, eta Ttittika Rekalt, Maider ala Jean Michel Bedaxagarren izenak elkitzen dira arraheinki.
|
|
|
· Maule Lextarre eta Sohüta herrien artean karreiatze zerbütxü
|
berri
bat.
|