|
2000
|
|
|
Baina Astarrain
|
berriak
sortzen dira nire zainetan, eta konturatu gabe murgiltzen naiz betiko joan zitzaizkidan kale estu haietako haizetan. Zezen zauritu baten moduan nabil, gora eta behera, bizitzaren azken gorriak adarreratu nahian, baina zezen plaza honetan ez dago eguzkirik, eta gosea dute begiratzen nauten begiek.
|
|
2001
|
|
|
Ez dut uste euskaldunok sortzaileegi izan garenik literatura mota
|
berriak
sortzen, baina mota klasikoak ere badakizue noizkoak diren. Lehenbiziko euskal nobela Peru Abarka izan daiteke, nahi baldin baduzue.
|
|
|
Harritzekorik aski ez badut aurkitzen neuregan, neure herrian aurki dezaket: etxean edo etxe aldamenean bizi izan naiz beti, baina mundua Elkanok inguratu zuen; ez dut ordena
|
berririk
sortu, baina herritar batek sortu zuen Jesusen Konpainia. Zer arraio!
|
|
|
Kirol kontuan, aski aldatua zen giroa ordurako Gipuzkoan eta ez ginen kontrakorik gabe gelditu, geure errainuarekin borroka. Garaitsu hartan bertan, Touring zaharrari kimu
|
berria
sortu zitzaion, atletismo sailean, Antonio Quiroga buru zuela; diodan ahopean ni izendatu nindutela beste taldearen buru. Bazegoen aldea bion artean, biok Laneran6 ari baginen ere.
|
|
|
gutxi batzuen mailako eredua. Itxaropen
|
berria
sortu digu gure hizkuntzaren gaitasunari buruz, uste genuen bezain traketsa eta moldakaitza ez dela argi baino argiago, egitez, eta ez hitzez, erakutsi digunean.
|
|
|
Ez naiz nor horiezaz iritzia azaltzeko, filosofiaren adiskidea âadiskide ezjakinaâ izanik ere. Orixe, nire iritziz, Galileo aurreko gizona genuen, jakintza
|
berria
sortu baino lehenagokoa, alegia. Giza jakitearen mugez ez zen, oker ez banago, gehiegi arduratzen eta mugak ditugu  damurik, aspaldiz gero, lehen auzia eta arazoa.
|
|
|
Orain goi mailako literatur mota bezala behintzat zertxobait baztertua dagoen eleberri historikoak edo historia nobelak ez du hasierako bere hartan iraun. Axalaren lilura zen batik bat lehenbiziko erromantikoentzat. Manzoni eta besteren bat kenduz gero, agian?; pintura betea gero, arkeologiaren bidez erdietsia, Flaubertentzat eta; azkenik, berriz, historiaren oinarriak eta indar eragileak hobeki ezagutu nahiak sarbide
|
berriak
sortu ahala, hondoraino eta hondarreraino murgildu nahi lukeen egitekoa: ez da noski, halabeharrez gertatu Howard Fast ek Spartacusen eta Arthur Koestler ek The Gladiatorsen gai berbera hautatzea bi izenekin.
|
|
|
c) Hitz
|
berriak
sortzeko eskua ere badugu, edozein hizkuntzatan gertatzen denez, eta Larramendi baliatu zen horretaz, XVII.ean Oihenart bezalatsu, traketsago haatik. Baditugu gainera geureganatuak eta etxerakotuak ditugunak metaka eta ez genituzke (Altubek oraindik orain horixe uste zuen) bertan behera utzi behar.
|
|
2002
|
|
|
Urteak igaro ondoren denok onartuko dugu gure umeek aukera osoak dituztela oinarrizko ikasketak euskaraz burutzeko, euskara institutuetan ere ikas daitekeela, eta unibertsitatean ere hainbeste arlotan, hori ez dizut esan beharrik zuri. Hori hala gertatu da hainbeste jenderen lanari esker, eta hainbeste lagun buru belarri sartu zirelako, bere sakeletan diruaren ordez ilusioa zutela, euskal hezkuntza sistema
|
berriak
sortzen, zegoen hezkuntza ofizialari ia ia baliabiderik gabe lehia egin nahian. Hola sortu ziren ikastolak, adibidez, aitzindari nekaezinak ziren batzuen ahaleginen fruitu oparoa.
|
|
2003
|
|
|
Liburu honen abiapuntua doktore tesi batek osatzen du. Orain, kimatu, alferrikako adarrak eta hosto nahasiak kendu, eta bere soiltasunean fruitu
|
berriak
sortu zaizkiola ikusi dut. Baina hasieratik gaurdainoko prozesu luzean ugariak izan dira laguntzak, eta guztiei eskerrak ematea da nire lehenengo eginkizuna.
|
|
|
Proposamen horri oinak lurrean ikusten dizkiot, zeren Â" dudarik gabe, euskaraz arituko den gune unibertsitarioa osatzeko giza baliabideak egon badaude86". Campus euskaldunaren aldeko testu garrantzitsu bat UEUk bere II. Kongresuan onartutako txostenetan aurkitzen dugu, Euskal Unibertsitatearen sortze bidean egin beharreko urrats estrategikoen artean, unibertsitate gune
|
berriak
sortzea proposatzen da: " Euskal Herriaren egitura unibertsitario  propioa sortzeko asmoarekin, unibertsitate etxe nahiz campus desberdinak sor daitezke; horiek fisikoak nahiz birtualak izan daitezkeelarik87".
|
|
2006
|
|
|
Bizimodua oso azkar aldatzen ari da, eta euskaldunok ere horretara egokitzen jakin behar dugu. Asma dezagun bide
|
berriak
sortzen, eta ez dadila izan gure irudimen motza egokitzea eta aurrera egitea galaraziko diguna.
|
|
|
Estatistika bat osatu genuke. Hobe genuke denbora hori ideiak jorratzen edo ideia
|
berriak
sortzen ematea, baina zuzentasunaren purgatoriotik pasatu beharrak blokeatu egiten gaitu.
|
|
|
Baina garai batean ez zein hain bistakoa, eta atzera begiratuz gero, azkeneko urteotan behintzat, ematen du euskara hedatu eta normalizatzeko ahaleginean kantitatetik kalitatera joan garela. Hau da, aurrena hiztun
|
berriak
sortzeko ahaleginari eman zitzaion lehentasuna, eta, ondoren, hiztun berriak eta tipologia berriak sortu ahala, kalitateari ere begiratu beharraz ohartu gara.
|
|
|
Baina garai batean ez zein hain bistakoa, eta atzera begiratuz gero, azkeneko urteotan behintzat, ematen du euskara hedatu eta normalizatzeko ahaleginean kantitatetik kalitatera joan garela. Hau da, aurrena hiztun berriak sortzeko ahaleginari eman zitzaion lehentasuna, eta, ondoren, hiztun berriak eta tipologia
|
berriak
sortu ahala, kalitateari ere begiratu beharraz ohartu gara.
|
|
|
Ez gara gai, gainera, orain arte esandakoari funtsezko ekarpenik egiteko. Besterik gabe, ezagutu ditugun aldeko eta aurkako argudioen inguruko ñabardaduraren bat azaltzen saiatuko gara, argudioen kateak etenik ez duela eta beti galdera
|
berriak
sortzen direla adierazteko.
|
|
2007
|
|
|
XX. mendea beste" herrien udaberri" banarekin hasi eta bukatu zen Europan, baina Euskal Herria oso urrun zegoen turkiar, austro hungariar eta sovietar enperadoregoetatik. Eskozian eta Flandesen zer gertatuko zain, uste dut hau ez dela garaia Europar Batasunaren barruan estatu
|
berriak
sortzeko, orain dauden estatuak beste modu batean antolatu eta, zergatik ez, ahalik eta gehien dezentralizatzeko baizik. Agian oker nago, baina ene irudikoz, gurea ez da independentziarako denbora, federalismorako eta subsidiariotasunerako baizik.
|
|
2008
|
|
|
Gure garaiko paisaia
|
berriak
sortzen dituzte, baina parke eolikoak ez dira mapetan agertzen. Mapek ez dute esaten zeintzuk diren inguru horretan dauden zuhaitzak, zeintzuk diren bertako biztanleen istorioak, nola bizi diren, nola sortu ziren han dauden aintzira horiek guztiak.
|
|
2009
|
|
|
denok batera energiak aktibatu behar genituen, denok biluztu, Xabier eta Lidia ere bai, eta triangelu bat osatu, hiru erregeen hirukia, erpinetan zuek, hiru emakumeok, eta hiru gizonok txandakatuz jo behar genizuen larrua, hazia isuri gabe; nik soilik isuriko nuen errituaren amaieran zure sabelean, une egokian, eguzkia eta ilargia angelu egokian zeudela, aro berriko lehen umearen hazia ernal zedin; eta erritua hiru bider errepikatuko genuen, hiru erregeak jaio zitezen. ...o zori zorian egon zinen; taldeko tantra erritu hura pikutara bidali zenuenean, onerako izan zen zure ukoa, orain ulertzen dut, barkaizkidazu emandako kolpeak, inoiz barkatzen ez badizkidazu ere ulertuko dut, zakur baten antzera abandonatzen banauzu ere, epaile baten aurrera eramaten banauzu ere, laidoz bete eta kartzelara bidaltzen banauzu ere, zer salbatzaile gorotz izango nintzen ba, zer arraza
|
berri
sortuko nuen ba, zer aro berri ekarri, nire bihotzeko maitea errespetatzeko ere gauza ez nintzen eta, zu zeu izan nahi zenuelako baino ez, zuretik onena eman nahi zenidalako baino ez... ez, ez, ez, zaude, eutsiozu, ez itxi begi horiek, bizirik iraun behar duzu, ikusiko duzu, Linzan barazki salda beroa hartuko dugu, esne beroa eztiarekin, aspirina pare bat, dutxa beroa, bi egun jarraian lotan, eta... txoro putakumea, berriro eskua eransten badidak potroak moztuko dizkiat, ziztrin alaena, kabenlaostia; hitz egidazu horrela, halere birjina garbia izango zara, abandona nazazu, ulertuko dut, zoaz Felixekin, nik baino gehiago merezi zaitu, zoaz berarekin, baina ez itxi begiak, utzi zure betseinetako elurra ikusten, zu zeu izango zara, eutsiozu, begira, elurra atertu du, gora, zatoz bizkarrera, goazen, horrelaxe, arin arin jaitsiko gara, badakizu arin jaisten naizela zu bizkarrean hartuta ere, Urriellun oinetakoa puskatu zitzaizunean bezala, bizkarrean jaitsi zintudan, oraingo moduan, eta mendizaleak begira geratzen zitzaizkigun eta barre egiten zuten, eta gu alai, hitz egin eta hitz egin, eta kantari, orain ezin duzu kantatu, ia ez daukazu hausporik, orduan ederki kantatzen zenuen, soprano batek bezala, bordako amonari Cabrales gazta erosi genion, ura eman zigun edateko, gomazko bota zahar batzuk eskaini zizkigun, baina nik esan nion Himalaietako zamaketari baten semea nintzela, luma baten pare zinderamatzala, eta amona likits hark:
|
|
|
Goizean, elur giro dago, baina zu prest agertu zara igotzeko, eta ni, ba, nola ez. ...in dio elurra ari badu ere, bi metrora ikusten ez bada ere, bide seguru bat hartuko dugu, kranpoien beharrik gabe, elurra ez dago gogortua, gune izoztuak ez daude arriskutsu, gora, gora, ederra da hau, gailurra, gora Euskadi, ikusten?, zure neba ematen dut, Kandido borrokalaria, baina, hark ez bezala, Euskal Lurrari ispiluaren bestaldetik begiratzen diot nik, arraza berria, lagundu iezadazu arraza
|
berria
sortzen, zu gabe ezin dut, Sara; baina, Ananda, ez al zara jabetzen eldarnio hutsa dela hori, beste bati eskatu diozu arrazarena, zergatik behar nauzu ni; ez esan beste bat bilatzeko, Sara, ez duzu ulertzen, utzi bidea erakusten, barru barruan zauritzen nau zure ukoak, gailur hau sakratua da, hemen batu behar dugu biok, elurretan larrua jo, zutik, utzidazu atzetik bueltan sartzen, maitea, animali...
|
|
|
Interneten eta eskuko telefoniaren eskutik, komunikazio modu
|
berriak
sortu zaizkigu, jadanik berealdiko indarra hartu dutenak eta are gehiago zabalduko direnak: blog, chat, sms, posta elektronikoa...
|
|
|
Ulergaitza eta kontraesankorra zaigu, gainera, Estatu kopurua ugaldu nahi ez duen Europar Batasunak aldi berean, ordea, helburu edo ikusmolde horren beraren kontrako jarrerak elikatzen jardutea, kasu honetan hizkuntza pluraltasunaren eta kultur aniztasunaren kudeaketa egiterakoan. Izan ere, Estatu
|
berriak
sortzearen aldeko bulkada ematen dutela baitirudite honako bi ekuazio hauek: " Estatua duen hizkun
|
|
|
Oldar bizian ageri zaigun lengoaia eta diskurtso berria dugu, esperientzia
|
berriak
sortzen diharduena. Mundua ikusteko eta interpretatzeko bestelako moduak agertzen ari dira.
|
|
|
Gaur enpresario heroi askoren helburua akzionistentzat ahalik eta balio ekonomiko gehien sortzea da, beste ezertan erreparatu barik. %25erainoko hazkuntza tasak dira erdietsi beharrekoak, eta aipaturiko fenomeno
|
berria
sortu du horrek: krisirik bizi ez dituzten enpresek, etekin handiak dituztenak ere bai, azken hamarkadan langile andanak bidali dituzte kalera, kostuak jaitsi eta akzionisten bazka handitzearren.
|
|
|
Labaintzearen nolakotasunak eta kantitateak, biek erakusten dute sakonagoko zerbait, uhin luzeagoko nolabaiteko gertakari soziologikoa: baldintza subjektibo
|
berriak
sortzen ari direla herri honetako zenbait sektoretan.
|
|
|
ez dugu beti asmatu. Gure atzizki sistemaren errapeetatik jetzi dugu hitz
|
berriak
sortzeko elikagai gehiena, eta horrek, ezinbestean, hitzak luzatzea ekarri du.
|
|
|
euskarara ekarri behar izaten ditut beste hizkuntzetan jasotako asko, moldatu egin behar ditut (egokituz batzuetan, itxuraldatuz bestetzuetan). Eta inoiz gertatzen baita ez didatela nik nahi nukeena ematen, formula
|
berriak
sortzen ditut neure hizkuntzan.
|
|
|
Hegaldatze galaktikoa Orgia izeneko diskoarekin abiarazi zuen. Geroztik, mundu
|
berriak
sortzen aritu da gelditu gabe.
|
|
|
Zenbat aldiz entzun behar izan zuen: Erlijio
|
berria
sortu nahian ote zabiltza. Zer ba?
|
|
|
–Baina mozorroei esker, biktimen oinazearekin istorio berriak asmatu eta sortzeko gai dira. Bestela esanda, mozorroei esker, historian zehar agertu den herrimina jasotzen dute pailazoek beren istorio
|
berriak
sortzeko.
|
|
|
Iraganean pailazoek aurkitzen dutena zera: istorio
|
berriak
sortzeko oroimena, mamia; etorkizunerako bideak irekitzen dituzten istorioak. Horrela, herrien oroimena salbatuz, urratutako giza historia ere adabatzen dute.
|
|
|
Katalizatzaileen metafora erabiltzen dut hori azaltzeko. Jakina denez, katalizatzaileek ez dituzte erreakzio
|
berriak
sortzen, baizik eta, energia aktibazioa gutxituz, gertagarriak direnak errazten eta azkartzen. Haien funtzioa, beraz, bizitzaren prozesuak erraztea eta azkartzea baino ez da.
|
|
|
Aktibazio energia gutxituz mugimendu demokratikoak ahalbidetzea hain zuzen ere. Katalizatzaileek bezala ez dute mundu
|
berria
sortzen, baizik eta zaharra piztu eta berritzen.
|
|
|
Herriaren hitzarmena, hau da, mintzoaren hitzarmena eta errepublikaren hitzarmena. Horrela, hitzarmen berria eginez, istorio
|
berriak
sortuz, mehatxatzen gaituen hondamendiari aurre egin ahal izango diogu.
|
|
|
Dogma horrek, alabaina, porrotera garamatza; desagertzera. Unibertso sinboliko
|
berria
sortu beharra dugu; komunitate berria, diruzalekeriari aurre egiteko gai, eratu eta gorpuztera behartuta gaude. Bestela, gureak egin du.
|
|
|
Ezta gutxiago ere. Izan ere, iragarpen horrek, katalizatzaileek bezala, bide
|
berriak
sortzea ahalbidetzen du.
|
|
2010
|
|
|
Ani: Familiatik kanpoko jendea behar da familia
|
berriak
sortzeko!
|
|
|
Tor torrek eta Akilesek denbora elkarrekin igerian, lasterka, solasean edo asmamen jolas
|
berriak
sortzen pasatu ohi zuteneko hondartza bisitariz betetzen ari zen goiz hartan. Zenonen gonbidatuak ziren, jakintsu pitagorikoak agindurik zien behin betiko proba ikusteko irrikan.
|
|
|
ispilu
|
berria
sortu du
|
|
|
Protestanteekin ere, Vatikano Kontzilioaren ondoren, asko hobetu dira harremanak. Baina, urteak joan urteak etorri, arazo
|
berriak
sortu dira beren artean. Hala ere, azpimarragarria da Europako katoliko, protestante eta ortodoxoen artean onartu zen agiria:
|
|
|
Geroago argi ikusi nuen Aznarrek benetako iraintzat hartu zuela Lizarrako Akordioa. Beharbada uste izan zuelako ordura arte ETAk eta espainiar gobernuek izan zuten protagonismoa ordezkatzen zuten protagonista
|
berriak
sortu zirela, euskal alderdiak eta gizarte eragileak alegia. Lizarran izan ezik, horren aurretik eta horren ondoren ere, bake prozesu guztiak Espainiako Gobernuaren eta ETAren ordezkarien arteko isilpeko bileraren batekin hasi dira.
|
|
|
" Ni, benetan ni? Zuk juduen askapen mugimendu
|
berria
sortu nahi ez duzu, bada. Zertarako nauzu ni?
|
|
2011
|
|
|
Diru asko dago jokoan. Konkurtsoa irabaziko bagenu eta arrakasta izan kanpainarekin, aukera
|
berriak
sortuko litzaizkiguke, diruak dirua ekartzen baitu, kontu jakina da.
|
|
|
Ni hona heldu nintzenean hasi ziren lantzen arotzeria eta errementaritza eta neuk ekarri nituen lanbide horietako berbak; batzuk euskarazkoak eta besteak gaztelaniazkoak. Berba horietako zenbait gaur egun ere bizirik daude, baina beste asko baztertu eta, haien ordez, bertako
|
berriak
sortu dituzte. Garbi geratu da berbeta pobrea, arlotea eta atzeratua ei den horrek bizimodu" berrira" egokitzeko daukan gaitasuna.
|
|
|
Mugimendu horrek eta sareak ekarritako funtzionatzeko modu berriak, gainera, kultura
|
berria
sortu dute. Horri buruz mintzo da aipu hau [35]:
|
|
|
Egiari zor, guztiok utzi behar genioke garena izateari, guztiok behar genuke tradizio erlijiosoetan konbertsioa deitzen dena: noranzko
|
berriak
sortze aldera, kolapsora eraman behar genituzke ohiko esanahiak eta zentzu estruktura zaharrak. Ezin aurrera egin, izan garena alboratu ezik.
|
|
|
zeturik gaituzte, baina zerbait
|
berria
sortzeko aukerak ere laztantzen gaitu. Ongi begiratuta, energia gutxiagoko aro berriak, efektu zakarrak izateaz gain, aska gaitzake hazkunde ekonomikoaren disfuntzioetatik eta kontsumoaren portaera adiktiboetatik.
|
|
|
Eredu ideologiko anti sistemiko eta aldarrikatzailearen lekuan, espiritu eraikitzailea, erabat pragmatikoa, sinplifikatzailea eta inklusiboa. Zerbaiten aurka jardun ordez, positiboan jarduteko hautua, istorio eta mito
|
berriak
sortuz (aktibismoa ghettotik ateratzeko ahalmena agertu du).
|
|
2012
|
|
|
Honela, xix. mendean barrena Espainiako erresumarako asmaturiko gorpuzkera politiko edo konstituzio liberal berriak euskal autogobernuaren auzian eta iraupenean erronka
|
berriak
sortu zituen. Euskal Batzar Nagusietako ordezkariek, behin eta sarriago adierazi zuten Konstituzio foralak iraun egin behar zuela.
|
|
|
Beraz, autogobernuaren inguruko zientzia politiko eta juridikoetan aurrera pauso
|
berriak
sortzeko, bilakaera historikoa zein den argi eta garbi erakutsi behar da. Ezin duguna da gaurko ikuspegia iraganera proiektatu edo halabeharrezko aurrekariak asmatu.
|
|
|
Baina, atzerriko indarren eraginez sortutakoak izan arren, aipaturiko gerrek tokian tokiko gizartean bestelako zatiketa eta ondorioak sorrarazi zituzten: Adibidez, euskal gizartean matxinoen eragina eta bizi ezinik zegoen biztanleriaren grina nabarmena zen eta horrelako gerra giroan aukera
|
berriak
sortzen ziren: noren aurka joateko?
|
|
|
Ondasunak baina bereziki lur sailak legez, zaldun leinuaren baitan zaindu eta babestu nahi zituzten hirietako burgeseria edo aberatsen aurrean. Eta horrela legedi
|
berria
sortu zuten: Aurrerantzean, xvi. mendeaz geroztik, lurrak lotu edo lokarritzeko aukera izango zen, hau da, maiorazkoa sortu eta ondasunak zatiezinak izango ziren, jabeak zorrak egin arren.
|
|
|
Foru Konstituzioaren ildoan, kultura politiko foruzalearen esanahia aberastuz, herri eta buruzagien artean irudipen eta mitologia
|
berriak
sortu ziren. Bilakaeraren mugarrizko datak jartzen ditugu, Antxinako euskaldunen alabantzak izeneko testutik hasi (1817) eta Irurac bat (1856) eta La Paz (1876) egunkarien garaira arte.
|
|
|
Beraz, Gipuzkoa status politiko
|
berria
sortzekotan zegoen eta bazirudien laster Bizkaikoek eta Arabakoek ere beste horrenbeste egingo zutela.
|
|
|
Espainiako Gobernuak ikusten zuen alde batetik Batzar Nagusietako ordezkarien adostasunik ez zuela lortzen eta bestetik euskal lurraldeetan Foru konstituzioaren legedian oinarriturik, antolatzen eta beren kabuz administrazio publiko
|
berria
sortzen ari zirela erresumako legedietatik at. Bestalde, Nafarroako agintariek onartu zuten Espainiar konstituzioaren nagusitza baina Araba, Bizkaia eta Gipuzkoakoak pase foralaren aitzakiaz Gobernu zentralaren aginduak indarrean jarri orduko aztertu egiten zituzten. Foru Konstituzioaren zatia zen pase foralaren prozedura:
|
|
2018
|
|
|
Jauregia onik libratuta ere, leotzetako matxinoekin eginak ez ote zituen ehunka matxino
|
berri
sortuko, Aba Yakueren fraide bihotz ustelek justiziaren eta errukiaren arteko orekaren aitzakiaz erretxindutako hiritar ahulenen artean?
|
|
2019
|
|
|
Hasierako harriduraren eta aurreneko sustoaren ostean, irri
|
berriak
sortu ziren.
|
|
|
Mundu berriko kale asfaltatzen hasi
|
berrietan
sortutako humus beraren fruituak dira Wakefield, Akaki Akakievich, Bartleby, Samsa... Muturreraino eramandako intsumisio antzua bizi dute pertsonaiok.
|
|
2020
|
|
|
Militarren arteko harremanen mapa bat akaso, zeren, eta edozein giza taldetan gertatzen da? militar baten harremanen desplazamendu batek beste harreman guztiei eragiten baitie, eta Lizartza bezalako anbiziotsu bezain bekaizti batentzat bere mailatik gorakoen desplazamenduen mapa ezagutzea, kalkulatzea, neurtzea, peskizan egotea, kontrolatzea, finkatzea, eta, finkatu ahala, mugimendu
|
berriak
sortu eta manipulatzea, espazioak irabazteko modu naturala da boterearen mapan.
|
|
|
Maiatzeko ilunabar gozoa lagun, Manuelak bere oroi  tzapenak aztertzeari ekin zion, pala batekin dorletako gesal zuri hura apartatu eta lehortzeko zabaldu ondoren, berriz ere gatz geruza
|
berria
sortu arte itxaroten zuen bitartean.
|
|
|
Beharbada, poemaren zirkulartasunak hobeto egiten du bat poemaren ideia nagusiarekin: hartuko gaituen lur horretatik landare
|
berriak
sortuko dira, forma guztien sortokira itzuliko gara, izaki guztien aldakuntza etengabea da, atsedenik gabeko mugimenduak garamatza...
|
|
|
bat izan zitekeen, mikrokosmos infinitu bat jakinduria eta euskal nortasun egarri zenarentzat. Han bizitako materia guztia Leteren barru barruan geratu zen, urteak joan arren, mundu poetiko
|
berriak
sortzeko hartzigarri agorrezin gisa.
|
|
|
Trantsizioak indar eta ilusio ikaragarriak piztu zituen Euskadin. Ikusi besterik ez dago urte haietan() egindako hauteskundeen ingurumarian zenbat alderdi politiko
|
berri
sortu zen, egiazko" sigla zopa" bat osatzeraino, ideologien azokatik (marxismo leninismoa, troskismoa, maoismoa, kastrismoa...) hartutako esloganak aldarri, Marxen" beharraren erresumatik"" askatasunaren erresumara" edo" gizakiaren historiaurretik"" gizakiaren (egiazko) historiara" igarotzeko promesa beroa ahotan zutela guztiek. Alabaina, laster amaituko zen mozkorraldi hura, edozer eskura egon zitekeelako liluramendu hura.
|
|
2021
|
|
|
Aintzat hartzekoa da, halaber, jokaleku
|
berriak
sortzeko egindako ahalegin grafiko itzela; etxea eta ospitalea dira aipagarrienak (eta ezer gutxi gehiago: nora joango da, ba, protagonista tripatzar horrekin!).
|
|
|
â³ Edo daukazakeenaren gauzatzea, herriarentzat ezgauzatzea eta gauzeztantzea. â Ondo dago euskal esaera filosofiko politiko
|
berriak
sortzea. Norbaitek egin behar du hori ere, eta zuek adinakorik nun hortarako?
|
|
2022
|
|
|
Esperientzia pertsonalarekin zein irakurketekin eta antzeko zerbait gertatzen da: barruan zerbait uzten digute, baina ez dakigu zehazki zer den, nahiz jakin badakigun zerbait
|
berria
sortu eta hazten ari dela gure baitan. Zer sortzen ari den, ordea, ez.
|
|
|
ez nituen bidaiak prestatzen, apenas nekien zer nahi nuen ere. Etxeratutakoan, aldiz, atzean utzi
|
berriak
sortutako lilura, nostalgia, inoiz bertara itzultzeko gogoa eta liburuak ekar  tzen nituen nirekin.
|
|
|
Bakea ezartzeko, ankerra, injustua eta ulergaitza izango da. Bizitza bezala, argitzen digu Hararik; bizitza ere ankerra, injustua eta ulergaitza da espezie
|
berrien
sortzeko prozesuan. Bizitzari bezala, supergizakiari ez dio axola banakoen zoriak.
|
|
|
Supergizakiaren logika, materialismo mekanizistan oinarritutakoa, gainditu dugu, komunitate
|
berriak
sortu ahal izateko. Supergizakiaren logikak harrapaturik, erlijioaren bidea erokeriatzat hartuko genuke beti.
|
|
|
Izan ere, lehoia balio eta sinesmen guztiak ezeztatzen dituena da. Baina lehoiak ezin ditu balio
|
berriak
sortu. Nihilismoa da haren muga.
|
|
|
Nihilismoa da haren muga. Hori da, hain zuzen, nazismoaren eta estalinismoaren ezaugarria; balio eta sinesmen guztiak hankaz gora jartzen dituzte, baina ezin dituzte balio eta sinesmen
|
berriak
sortu. Hori da haien muga.
|
|
|
Teknologia digitalik gabe pentsaezina litzateke halakorik. Garapen teknologiko digitalak kontrol eta zelataritza forma
|
berriak
sortuko ditu. Kontrol berri horri esker mehatxu terroristari aurre egitea posible izango da.
|
|
|
Behialako habietan ez dago txoririk gaur egun. Baina, ordainetan, biluzik geratzen da. Izan ere, lehoiak ezin ditu balio
|
berriak
sortu.
|
|
|
Lehoiak ezin du, halere, azken kolpea eman, balio
|
berriak
sortzeko gai ez delako. Lehoiaren" nahi dut" erronkari eta ausart horrek muga bat du:
|
|
|
Lehoiaren" nahi dut" erronkari eta ausart horrek muga bat du: ezin ditu balio
|
berriak
sortu. Zenbat lehoi erlats geratu dira, orro egin ezinik," nahi dut" errepikatzearen errepikatzeaz!
|
|
|
Edo alde positiboa nabarmenduta: garai bakoitzak Saforen poesia, zein beste edonorena, ulertzeko eta gozatzeko bide
|
berriak
sortzen dituela.
|
|
|
Gertakari politiko ugariko garai baten hasiera izan zen hura: Gerra Hotza bukatu zen, urte batzuk geroago Berlineko Harresia erori zen, Sobietar Batasuna ahuldu egin zen eta Ekialdeko Europan zenbait estatu
|
berri
sortu ziren.138
|
|
|
Sobietar Inperioaren desagerpenaren ondoren, estatu subirano
|
berriak
sortu ziren, maila txikiagoan. Berriz ere, izaera heterogeneoko estatua inposatu zitzaien eragile politikoei, dibertsitate nazionalarekiko sentsibilitate handiagoko lekua zelakoan eta horrek pertsonen eta aldi berean komunitate politikoen emantzipaziorako aukera eman zezakeelakoan.
|
|
2023
|
|
|
Herriaren izen zaharra Berorize da, baina geroago, Erdi Aroan, burgu
|
berria
sortu eta Montori ezarri zioten izena. Herri barnea udalerriaren erdialdean da, 267 metrotan.
|
|
|
Loaren higienea, ariketa fisikoa eta nutrizioa funtsezkoak dira osasun mental positiboa edukitzeko, eta zure esku daude, neurri handi batean. Ariketa egiteko ohiturarekin (bihotzaren maiztasuna handituko duen jarduerarekin, 30 minutuz baino gehiagoz bost egunez astean, esate baterako), neurona
|
berriak
sortzen ditugu hipokanpoan amigdaletako beldurguneak kontrolatzen lagunduko dituztenak modu argiagoan, gure oreka emozionala handiagoa bihurtuz, eta ondorioz, murriztu egiten dira antsietate edo depresio prozesu batean hondoratzeko aukerak156 Era berean, estresa dugunean, edozein dela ere horren arrazoia, kortisola kanporatzen da, eta kortisolak azukrez bete nahi du odola. Gozoen egarri egoten gara, eta gozo gehiegi jaten baditugu eta osasungarriak ez diren ohitura nutrizionalak baditugu (azukre findua, trasn. gantzak, etab.), gauza jakina da garunean inflamazioa eragingo duela horrek guztiak, eta, ondorioz, antsietateari eta depresioari lagunduko diola157; eta hala egiten du, halaber, gaueko atsedenaren murrizketak eta atseden horren kalitatearen eta kantitatearen galerak, are gehiago gazteenen artean, aurretik azaldu bezala.
|
|
|
Erregistro fosilen faltak hutsune handiak eragiten ditu eboluzionismoan, eta sinbiogenesiak azalduko omen lituzke hutsune horiek. Hala ere, Margulisek ez du darwinismoaren zatirik handiena ukatzen; dena dela, ez du onartzen bizirauteko baliabide faltak eragindako lehia denik espezie aldaketen arrazoi nagusia; bizia gai omen da behar dituen baliabide
|
berriak
sortzeko eta hartarako ingurunea bera eraldatzeko ere. Kontu horrekin lotuta, aldaketa klimatikoaren arazoan beharbada ezusteko handiren bat hartzekotan gaude gizakiok, guk uste ez dugun bideren batetik; aski da Eguzkiaren orban horietako batean ukitu txiki bat gertatzea, gure klimaren norabidea errotik nahasteko, gizakion planifikazioei men egin gabe.
|