|
2001
|
|
|
Gainera, ez du baztertzen epe laburrean arrainarekin batera informazio hori guztia eramatea. Isabelle Bouvery Gaztela eta Leongo osasun albaitariaren iritziz, kontsumitzaileek ez dakite zein diren
|
beren
eskubideak. “Kontsumitzailea harategira joaten denean, ez du galdetzen nondik datorren haragia, noiz hil zen edo berrikuspen prozesuak pasatu diren.
|
|
|
Ministroak gogorarazi die herritarrei
|
beren
eskubideetan" ezer ez dela aldatuko"
|
|
|
Aldi horretan, Insalud ek funtzionatzen jarraituko du arazo teknikoetan, nahiz eta osasun kudeaketako erabakiak autonomia erkidego bakoitzekoak izango diren. Ministroak lasaitasun mezu bat bidali zien sistemaren erabiltzaile guztiei, eta azaldu zien
|
beren
eskubideak ez direla aldatuko, eta, hemendik aurrera, ministerioa izango dela «guztientzat berdina den Osasunaren bermatzailea». Datorren hilabetean, erkidegoetako osasun arduradunekin bilerak egingo dira arazo tekniko batzuk konpontzeko, eta Insalud eko langile guztiek erkidegoentzat lan egingo dute langileen, inbertsioen, itunen eta bestelakoen arloan, Osasunaren Institutu Nazionala behin betiko desagertu aurretik.
|
|
2002
|
|
|
Hala ere, Blomquist ek onartu zuen “ezin dela erabat kendu pirateria egun batetik bestera”, eta gaineratu zuen “ezin dugula piratak desagertu egingo direla tratatu horien ondorioz”. Hala WTCk nola WPPTk ezartzen dute “egileak
|
beren
eskubideen jabeak dira”, eskubide horiek laga edo salduz gero izan ezik, eta gobernuek aplikatu behar dituztela legeak horiek babesteko, JIMEren arduradunek adierazi zutenez, “ez dago nazioarteko adostasunik”. Itunek ez dute berariazko zehapenik aurreikusten pirata zibernetikoak zigortzeko, legeria nazionalen mende egongo baitira.
|
|
|
«Asko azpimarratzen dugu horrek ez duela zentzurik», azpimarratu zuen iturri bera, tokiko korporazio batzuek antenekin dituzten zuhurtziei dagokienez. Kontsumitzaileen elkarteek, aldiz, uste dute gaur egungo operadoreak marketing estrategia baten ondorio direla, eta udalek
|
beren
eskubideak defendatzen dituztela antenei buruz neurri gehiago hartzeko.
|
|
|
Epaitza horretan, Justizia Auzitegi Nagusiko Lan Arloko Salak huts egin du La Caixako lau langile ohiren alde, funts horiek erreskatatu ditzaketen ehunka langileri ateak ireki diezazkiekeen ebazpen baten bidez. Bartzelonako Lan Arloko Epaitegi batek langileen aldeko epaia eman zuen, eta Auzitegi Gorenak orain emandako epaia gai horri buruzko lehen epai irmoa da. Auzitegi Gorenak La Caixako langileen aldeko iritzia eman zuen 2001eko urtarrilean,
|
beren
eskubideak gatazka kolektiboko prozedura batean onartu zituenean, baina prozedura horrek, orain JANek emandakoak ez bezala, ez zuen langileen banakako eskubiderik ezartzen. Gorenaren erabaki hori gorabehera, La Caixak ez zituen inoiz onartu langileek pentsioen barne funts horiek erreskatatzeko zituzten eskubideak, eta sistematikoki errekurritu zituen lehen auzialdiko epaitegiek emandako banakako erreklamazioen epai guztiak, harik eta Kataluniako Goi Auzitegiaren epai berria eman arte.
|
|
|
Uda honetan itxi diren akademietan sortutako arazoa da”, azpimarratu du Serranok. Hori dela eta, Openingen itxierak kaltetutako milaka lagunek argi pixka bat dute,
|
beren
eskubideak finantza arloen aurrean berreskuratzeko orduan aurkezten zaien lege panorama ilunaren aurrean. Extremadurako kontsumitzaileen erreklamazioetan adituak dioenez, akademiak erraztasun guztiak ematen zizkien bi eskatzaileei matrikulatzeko.
|
|
2003
|
|
|
Irudia: Antoaneta Kontsumorako animaliek
|
beren
eskubideak dituzte. 1995az geroztik, eta Europar Batasuneko zuzenbidea Espainiako ordenamendu juridikoan sartu ondoren, gure herrialdeak berariazko legeria du animaliak babesteko eta animaliak hil edo hiltzen direnean beharrezkoak ez diren min edo sufrimenduak saihesteko.
|
|
|
Europako 37 milioi herritar inguruk dute
|
beren
eskubideez erabat gozatzea galarazten dien minusbaliotasunen bat. Ezgaitasuna duten Pertsonen Europako Urtean, Europako Batzordeak kolektibo horren gizarteratzea, lan, hezkuntza eta osasun arloko integrazioa lortzeko erronka planteatu du, baita herritarren sentsibilizazio eta lankidetza maila handiagoa lortzeko ere.
|
|
|
Gaztela eta Leonek gida bat argitaratu du kontsumitzaileei
|
beren
eskubideen berri emateko
|
|
|
Gaztela eta Leongo Juntak “Kontsumitzailearen Oinarrizko Gidaliburua” aurkeztu du gaur, kontsumitzaileek
|
beren
eskubideak ezagut ditzaten eta, hartara, Espainiako herritarren %70 inguruk ez dakiela horren inguruan dituzten eskubideak. Guztira, 2.000 ale argitaratu dira, eta udaletan, kontsumitzaileen elkarteetan eta beste erakunde batzuetan banatuko dira.
|
|
|
Gobernuz kanpoko erakunde hori abian jarri berri da programa horretan. Edizio berri honen helburua da 250.000 haur baino gehiago gonbidatzea
|
beren
eskubideak eta erantzukizunak hainbat esparrutan ulertzera; izan ere, Aldeas Infantiles SOS erakundearen ustez, balioetan oinarritutako hezkuntza izan behar da lehen haurtzarotik prestakuntzaren oinarria. Inkesta Ekimen hori dela eta, GKEak inkesta baten berri eman du.
|
|
|
Gaur, ekainak 30, amaituko da Europako Batzordeak emandako epea, estatu kide guztiek
|
beren
eskubideei eransteko 2002/ 67/ EE Zuzentarauan kafeina duten elikagaien etiketei buruz xedatutakoa. Ia aldi berean, Europako Erkidegoetako Justizia Auzitegiak bere epaia eman du C/ 01 gaiari buruz, duela urte batzuk Italiak 125 mg/ l kafeina baino gehiago duten edari energetikoak merkaturatzeko ezarri zuen debekuagatik.
|
|
|
“Jarrera horren ondorioz, hain zuzen ere, bezeroak askotan aukeratzen du sortzen zaion edozein arazo ez salatzea”, adierazi du FACUAk. Bai diskoteketako enpresaburuek, bai kontsumitzaile elkarteek
|
beren
eskubideak defendatzeko beldurrik ez duten erabiltzaileei aholkuak ematen dizkiete eta erreklamazio orriak eskatzen dituzte. Gainera, ukatuz gero, Udaltzaingoaren aurrean salaketa jartzeko eskatu dute.
|
|
|
Gida batez ere juridikoa da, eta atzo aurkeztu zuten Begoña Fernándezek, IAMeko zuzendari nagusiak, eta Ángela Alemanyk, Themiseko lehendakariak. Bi emakumeak ziur agertu ziren argitalpen honek tratu txarrak jasan dituzten emakumeei
|
beren
eskubideak baliatu eta bizi baldintza hobeak lortzen lagunduko diela. Dokumentuak hainbat atal ditu, besteak beste, honako hauek:
|
|
|
Sistema hori EBn erabiltzen da ohiko bideak erabilita adostasuna lortzen ez denean. Euskal Autonomia Erkidegoko UCEk espero du, Europako Kontseiluak eta Euroganberak erregelamendua berretsitakoan, hegazkinen erabiltzaileek
|
beren
eskubide berrien berri izango dutela eta aireportuek ahal diren datu guztiak eskainiko dituztela bermatzea. Bestalde, Kontsumitzaileen eta Erabiltzaileen Erakundeko (OCU) zuzendari nagusiak, José María Múgicak, uste du arau berria “ez dela berri ona”; izan ere, haren iritziz, “jokabide kaltegarri hori (“overbooking” delakoa) erabiltzailearentzat erabat desagertu da, eta hori ez da landu ere”.
|
|
|
Era berean, babes judizialera jo ahal izango dute. Tutoretza horrek neurriak hartuko ditu
|
beren
eskubideen urraketari aurrea hartu eta amaiera emateko, bai eta kaltetua kalte ordainekin edo konponketekin berrezartzeko ere, kalte moralak barne. Era berean, legeak behartuko du ezgaitasuna duten pertsonentzako gutxienez %5eko kupoa erreserbatzera administrazioek eskaintzen dituzten enplegu publikoko lanpostu hutsetan.
|
|
2004
|
|
|
Plan honen oinarrizko jarraibideek jarduteko oinarrizko printzipio batzuk betetzen dituzte. Horien artean, nabarmendu behar da botere publikoek bermatu behar dutela ezgaitasuna duten pertsonek
|
beren
eskubide guztiak modu eraginkorrean eta berdintasun baldintzetan izango dituztela. Era berean, lehentasuna izan behar dute autosufizientzia ekonomikoa eta ezgaitasuna duten pertsonek komunitatearen bizitzan parte hartzea sustatzen duten politikek.
|
|
|
Ezgaitasunaren urtea Bestalde, atzo jakinarazi ziren Down Sindromearen Espainiako Federazioaren buletinean Europako Batasunean (EB) egindako inkesta baten emaitzak, 2003an Ezgaitasuna duten Pertsonen Urtea aitortzeak izan zuen erabilgarritasunari buruzkoak. Herritarren %61ek uste du lagundu ziola gizarteari kolektibo horrek eguneroko bizitzan dituen zailtasunen berri ematen, eta %51k uste du aukera eman zuela minusbaliatuek
|
beren
eskubideak gainerakoek dituzten baldintza berdinetan izan ditzaten lortzeko oinarriak ezartzeko. Datuek erakusten dutenez, Irlandak, Luxenburgok eta Austriak sentsibilitate handiagoa erakutsi bazuten ere, Espainiak, Danimarkak, Finlandiak, Herbehereek, Greziak eta Suediak jarri zituzten abian ezintasunari buruzko ekintza planak.
|
|
|
Arau hauste akten zenbateko osoa 171.058 eurokoa izan zen. Fleko solte asko Egun horretan, etxekoandreen, emakume ezinduen eta gutxiengoen etnien kolektiboek, besteak beste,
|
beren
eskubideak aldarrikatzeko hainbat ekintza prestatu dituzte. Era berean, erakundeek eta elkarteek era guztietako txostenak eta estatistikak egin dituzte, gogorarazteko data hori besterik ez dela, oraindik ere fleko solte gehiegi daudelako.
|
|
|
Zuzendaritza Kontseiluan, Gobernuaren ordezkariez gain, kontsumitzaileen antolakundeetako, toki administrazioko, enpresaburuetako eta merkataritza ganberetako kideak eta sindikatuak ere egongo dira. Agentziaren eginkizun garrantzitsuenen artean, kontsumitzaileak defendatzeko eta babesteko politikak zehaztu, planifikatu eta gauzatu ditu, bai eta merkatuaren diziplina eta prestakuntza eta hezkuntza kontrolatu ere, kontsumitzaileek
|
beren
eskubideak ezagut ditzaten. Ildo beretik, Agentziak kontsumoaren arloko gatazkak konpontzeko bitartekaritza eta arbitrajea sustatuko ditu, eta kontsumoaren arloan diharduten administrazio publiko guztiekin eta Europako erakundeekin lankidetzan eta lankidetzan aritzea aurreikusten da.
|
|
|
Sare horretan, Europar Batasuneko (EB) 23 herrialdetako 195 erakundek hartuko dute parte. Prentsaurrekoan, Nieves Álvarez Eskolako arduradunak azaldu zuenez, sare hori 3 eta 18 urte bitarteko ikasleei zuzenduta dago, “ingurunearekin konprometitutako kontsumitzaile kontziente izateko”,
|
beren
eskubideak eta betebeharrak ezagut ditzaten. Europako Batzordeak proiektu honen kostuaren 500.000 euro inguru finantzatuko ditu, eta 28 erakundeek 150.000 euro inbertituko dituzte guztira.
|
|
|
Izan ere, zuzenbide penala salbuespenezko eremu bat da, jokabide jakin batzuk baino ez ditu kriminalizatzen, eta administrazioaren esparrurako uzten ditu animalien aurkako tratu txarrak jasotzen dituzten gainerako jokabideak, agintarien kontrolari hobeto egokitzen zaizkionak. Bai Europar Batasunean, bai Estatuan, bai autonomian, bai eta tokian tokian ere, animalien ongizatea babesten duten arauak eman dira, eta
|
beren
eskubideak arautzen dituzte hainbat arlotan: manipulazio genetikoa, patente bioteknologikoak, ikerketa medikoa edo zientifikoa, produktu jakin batzuen prestaketa edo ekoizpena, edo baserriko animalien hazkuntza, garraioa edo hilketa.
|
|
|
Animalien bizitza eta osotasun fisikoa babesteko, pertsonek betebehar berriak bete eta bete behar dituzte. Orain arteko kontua izan da animaliek
|
beren
eskubideak izan ditzaketen edo izan lituzketen aztertzea. Doménech Pascualek irekitako bide berriago batean, askatasun zientifiko, artistiko, erlijioso edo pertsonalei buruz edo ekoizpen enpresen askatasunei buruz Konstituzioak onartutako beste eskubide batzuen kontura nola aplika edo bizi daitezkeen aztertzen da.
|
|
|
“Horrela —gaineratu du—, gatazka egoerak konpontzeaz gain, eraikitze lana ere egiten dute, sektoreen arteko bateratzearen eta bitartekaritzaren bidez, edo egoera horiek konpontzeko lege ekimenak sustatzeko eskumena duen administrazio publikoarekin”. Euskal elkarteak gogorarazi du kontsumitzaileak babesteko araudi zabala dagoela gaur egun, eta
|
beren
eskubide eta interesak defendatzeko lege zehatzagoak sortzeko joera argia dagoela. Hala ere, beharrezkotzat jotzen du zerbitzu espezializatuak sortzea kontsumitzaileen antolakundeetan bertan, “gure esparruak gai desberdinak hartzen dituelako”.
|
|
|
Agentziaren eskumenekoak izango diren eginkizunen artean, hauek nabarmentzen ditugu: Kontsumitzaile eta erabiltzaileei
|
beren
eskubideei eta horiek erabiltzeko moduari buruzko orientazioa, informazioa eta aholkuak ematea. Behar diren azterlanak eta kontsumo dinamiken ebaluazioa sustatu eta bultzatzea, kontsumitzaileei produktuak hobeki aukeratzeko tresnak eta prozedurak finkatzeko.
|
|
|
Kontsumitzaileak eta erabiltzaileak babesteko arloan ustez egindako arau hauste edo irregulartasunengatik administrazioak kontsumoaren arloan ezagutzen dituen gertakariak ikertu eta egiaztatzea. Jarduerak egiten diren bitartean, enpresei kontsumitzaileen eta erabiltzaileen eskubideak babesteko eta defendatzeko indarrean dagoen araudia betetzeko eta aplikatzeko eskakizunen berri ematea, eta kontsumitzaileei eta erabiltzaileei
|
beren
eskubideak egoki erabiltzeko behar duten informazioa ematea, kontsumoko arbitraje sistema zabalduz. Arauak zenbait betebehar ezartzen dizkio operadore ekonomikoek Kontsumo Ikuskaritzari, eta horiek ez betetzeak zehapena dakar.
|
|
2005
|
|
|
Horrelakoetan, bi izariak orekan agertzen dira: seme alaben kontrol finko arrazoitua egikaritu eta, aldi berean, haien eskubideak onartzen dituzte gurasoak; aldi berean, hauek
|
beren
eskubide eta betebeharrak seme alabek aintzat har ditzaten eskatzen diete.
|
|
|
Hala ere, ordutegi hori luzatu egin liteke, kanpotik jasotako deien kopuruaren arabera. Aipatu web orrian, erabiltzaileek
|
beren
eskubideei buruzko informazio orokorra eskuratu, kontsultak bidali, sinadura elektronikoa erabiliz erreklamazioak eta salaketak telematikoki aurkeztu eta erreklamazio eta salaketen tramitazio egoera kontsultatu ahal izango dute. Azkenik, esan behar da Bulegoak ez duela izango erabiltzailea joan daitekeen leku fisikorik, nahiz eta Industria Sailak ez dion uko egiten horri buruzko eskaerarik baldin badago.
|
|
|
Elikagai baten egoera txarrak eragindako salmonelosia dutenek, adibidez,
|
beren
eskubideak erreklama ditzakete.
|
|
|
Igerilekuak eta uretako parkeak aisiarako leku ikusgarri bihurtzen dira termometroak igotzen direnean, baina baldintza batzuk bete behar dituzte beti. Kontsumitzaile elkarte batzuek
|
beren
eskubideak zaindu behar dituztela gogorarazten diete erabiltzaileei. Hona hemen instalazio horiek bete behar dituzten parametro nagusietako batzuk eta bainularien eskubideak eta betebeharrak, AL ANDALUS Andaluziako Kontsumitzaileen eta Etxekoandreen Federazioaren arabera.
|
|
|
Horregatik, dekalogoan dokumentaziorik gabeko langileak protagonista dituzten ekintzak biltzen dira: “Beren eskubideen berri eman behar zaie, eta gaitasuna eman behar zaie gehiegikeriei aurre egin ahal izateko eta beren kolektiboak
|
beren
eskubideak defendatzeko jakinaraz edo sor ditzaten bultzatzeko”. Dekalogoaren azken gogoetak hartu liratekeen legezko neurri batzuei buruzkoak dira, hala nola lege sisteman sartzea, laneko erreklamazioak errepresalien beldurrik gabe bidera ditzaten.
|
|
2006
|
|
|
Bertan, milioi bat eurorainoko isunak jasotzen dira, ezgaitasun arazoak dituzten pertsonen arteko bereizkeria eta aukera berdintasuna urratzen den kasuetarako. Gobernuko lehen lehendakariordeak, María Teresa Fernández de la Vegak, Ministroen Kontseiluaren ondorengo prentsaurrekoan adierazi zuenez, Gobernuaren helburua da “ezintasunak dituzten pertsonei eta
|
beren
eskubideen aurka dihardutenei erraztasuna ematea”. De la Vegak gogora ekarri zuen Espainiako hamaika herritarretik batek ezgaitasunen bat duela, eta horietako asko bigarren mailako herritar gisa bizi dira egunez egun, hainbat esparrutan, hala nola lan merkatuan, jasaten duten bereizkeriagatik.
|
|
|
Ildo horretatik, emakume elkarteekin lan egiten dugu metodologia honen arabera: emakumeen erakundeak berak dira errebindikazioaren, lanaren eta
|
beren
eskubideak lortzeko gai direnak. ' Emakumeak ahalduntzeak' esan nahi du emakumeek eskubideen murrizketa horiei aurre egiteko dituzten gaitasunak erraztea.
|
|
|
' Emakumeak ahalduntzeak' esan nahi du emakumeek eskubideen murrizketa horiei aurre egiteko dituzten gaitasunak erraztea. Kontua ez da laguntza izatea, laguntza horrekin batera emakumeen erakundeek
|
beren
eskubideei buruz egiten duten gogoeta ez bada. Hori esanda," boterea ematea" esan nahi du termino horrek, edo emakumeek gauzak aldatzeko duten ahalmena baliaraztea.
|
|
|
Tratu txarrak jasaten dituzten emakumeek
|
beren
eskubideak defendatzea galarazten dieten 24 oztopo dituzte, Amnistia Internazionalak (AI) egindako txosten baten arabera, Babes Integralaren Legea indarrean sartu eta urtebete betetzen denean. GKEak ikerketa honetan salatu duenez, ez dago neurri eraginkorrik osasun arloan genero indarkeria goiz detektatzeko; biktima guztiek kalitatezko baliabideak eskuratzeko zailtasunak dituzte; haiekin harremanetan dauden profesional guztiek ez dute derrigorrezko prestakuntzarik, eta epaitegi espezializatuek eragin txikia dute araudi berria egin aurretik emakumeek zituzten oztopoak kentzeko.
|
|
|
Amnistia Internazionalak 24 oztopo atzeman ditu tratu txarrak jasaten dituzten emakumeei
|
beren
eskubideak defendatzea eragozten dietenak
|
|
|
Halaber, indartu egin da Kataluniako Kontsumoaren Agentziaren eta Kataluniako Turismo Agentziaren arreta zerbitzua, ukituek erreklamazioak zuzenean aurkez ditzaten. Bulego horietan, erabiltzaileek
|
beren
eskubideei eta erreklamazioak non eta nola aurkeztu jakiteko triptikoak izanen dituzte. Sustapen Ministerioak, Abiazio Zibileko Zuzendaritza Nagusiaren bidez, unitate berezi bat sortu du Iberiari egindako erreklamazioak izapidetzeko eta erreklamazioen kontrola eta jarraipena egiteko, “bidaiarien eskubideen legezko betetzea bermatzeko”.
|
|
|
Europako Batzordeak uste du haurrei arreta handiagoa emateko garaia dela. Europar Batasuneko Exekutiboaren arabera, txikiek ikuspegi orokorra behar dute, Europako nazio guztiak inplikatuko dituena eta
|
beren
eskubideen babesa bermatuko duena EBko edozein herrialdetan. Horretarako, zailtasunak dituen edozein adin txikikok deitu dezakeen kontinente osoan telefono bakarra gaitzeko proposatu die kide diren herrialdeei, baldin eta laguntza jaso badezake hitz egiten duen hizkuntza edo herrialdea edozein dela ere.
|
|
|
Ezgaitasuna duten Pertsonen Ordezkarien Espainiako Batzordea, CERMI siglengatik ezagunagoa dena, ezgaitasuna duten Espainiako herritarren ordezkaritza, defentsa eta ekintza plataforma da. Hiru milioi eta erdi pertsona baino gehiago dira, eta beren familiak, gizarte talde ahularen egoeraz jabetuta, kide diren erakundeen bidez elkartzea erabakitzen dute,
|
beren
eskubideak aitortzen aurrera egiteko eta gainerako eskubide eta aukera berdintasunean gizarte osoa lortzeko. Batzorde horrek egindako azterketa soziologiko baten arabera, minusbaliotasunen bat duten pertsonen %64 diskriminatuta edo modu desberdinean tratatuta sentitu da bizitzan.
|
|
|
Gizarte Ekintza Sailak lankidetzaz gain, MPDLk ahaleginak egiten ditu Espainian egoera ahulenean dauden kolektiboen eskubideak sustatzeko eta defendatzeko, batez ere etorkinenak. Zure ustez, zein da gure herrialdera iristen diren guztiak duintasunez eta
|
beren
eskubideak errespetatuko direla bermatuta bizi ahal izateko formula. Espainia errealitate berri bat bizitzen ari da, ondo ahokatuta oso aberasgarria izan daitekeena migrazio fenomenoan parte hartzen duten alderdi guztientzat, baina, horretarako, beharrezkoa da gaia ikuspegi egoki batetik lantzea.
|
|
|
Intermón Oxfamek dio kostu txikiko arroparen %70 hori egiten duten langileen oinarrizko eskubideak errespetatuko diren bermerik ez dagoen herrialdeetan egiten dela. Egun amaigabeen mende,
|
beren
eskubideak defendatzeko elkartzea debekatzen zaie eta, gainera, oso soldata txikiak irabazten dituzte. Alde horretatik, GKEak salatu duenez, “ehungintzako patronalak ez du ulertu kontu horiek, eta entzungor egin die enpresei erantzukizun soziala eskatzen dieten erakundeen eskaerei”.
|
|
|
Ekimenaren helburua da hainbat komunitatetako emakume landatarrek
|
beren
eskubideak ezagutu eta defendatzea.
|
|
|
eBay salmenta atarian on line ongintzazko enkante bat dago, Intermón Oxfam ek antolatua, oso osorik Nikaraguako Terrabona, San Isidro eta Matagalpa hegoaldeko udalerrietako emakumeekin lankidetzan aritzeko hezkuntza proiektua finantzatzeko funtsak biltzeko. Ekimen solidario honen bidez, eremu horietako landa emakumeek
|
beren
eskubide ekonomiko, sozial, politiko eta kulturalak ezagutu, sustatu eta defendatu nahi dituzte. Horrela bakarrik gauzatu ahal izango da “herritartasun osoa bizitzako esparru guztietan”, adierazi zuten antolatzaileek.
|
|
2007
|
|
|
|
Beren
eskubideen alde borrokatzen den emakume indigenen talde baten alde jarri da abian ekimena.
|
|
|
Espainiako kontsumitzaileek uste dute herrialde garesti batean bizi direla, eta urteak igaro ahala bizi direla. Andaluzia, Madril eta Nafarroa, non gehien erreklamatzen den Nahiz eta espainiarrentzat garestia izan produktu eta zerbitzuen prezioa, oraindik ez dute erabaki erreklamazioak aurkeztea
|
beren
eskubideak defendatzeko. Izan ere, urte batzuetan etengabe hazi ondoren (%12 2002an eta %16 hurrengo urteetan, %17 eta %21 hurrengo urteetan), azken hamabi hilabeteetan erreklamazio formala egin duten kontsumitzaileen proportzioa ez da handitu (2007an %20 izan zen).
|
|
|
Hala, kontsumitzaileek arazoak izan ditzaketen alderdiak, hala nola, iragarritako taldeak bertan behera uztea, elikadura intoxikazioak edo esparruen segurtasuna, parte hartzaileei laguntzeko arau batzuen mende daude, horrelakorik gertatuz gero. Erabiltzaileei
|
beren
eskubideen berri emateko, sustatzaileen betebeharrak argitzeko, erreklamazioak nola ebatzi azaltzeko eta gatazkak konpontzeko bitarteko azkar eta eraginkor gisa kontsumoko arbitraje sistema bultzatzeko, Murtziako Etxekoandreen, Kontsumitzaileen eta Erabiltzaileen Federazioak (Thader) informazio kanpaina bat jarri du abian, bere webgunearen bidez aholku praktikoak emanez. Halaber, ebazteko erreklamazioak jasoko ditu.
|
|
|
Sinatzaileek erantsi dute kulturarako, zientziarako eta teknologiarako sarbidea ere “eskubide bermatua” dela herritar guztientzat, eta ezin dela “interes sektorialen” mende egon. Ildo horretatik, adierazi dute autoreek
|
beren
eskubide guztiak defendatzeko aukera izan behar dutela, bakarka edo taldean, “interes orokorrari kalterik egin gabe”. Era berean, obrak herri jabarira garaiz iristea bultzatu nahi dute, eta sektore publikoak Estatuaren ondare gisa sortzen duen ezagutza babestu.
|
|
|
Pertsona itsuen edo ikusmen urritasuna dutenen gaineko neurri batzuk ere ezartzen dira. Neurri horietan, bidaiariei
|
beren
eskubideen berri emateko betebeharra ezartzen da, aukerako baliabide egokiak erabiliz. Segurtasunari dagokionez, eta abiazio zibileko segurtasunaren arloan indarrean dagoen araudiaren arabera, ezgaitasuna edo mugikortasun murriztua duten pertsonek gainerako bidaiarien segurtasun kontrol berak pasatu dituzte, eta ezgaitasunak uzten duen heinean egingo dira erregistroak.
|
|
|
“Hala ere, urtzeak eta aurrerapen teknologikoek aldaketak eragiten dituzte eskualdeko geopolitikan. Dekoratu berri horretan, itsasertzeko herrialdeek
|
beren
eskubideak erreklamatu ahal izango dituzte beren jurisdikziotik haratago dagoen hondar plataforma kontinentalaren gainean”, erantsi du Remirok. Raquel Montón klima aldaketaren aurkako arduradunak, Greenpeace Españak, salatu duenez, uste baino hiru aldiz azkarrago ari da urtzen eskualde hori, erregai fosil gehiago lortzeko eta planeta suntsitzen jarraitzeko.
|
|
|
Estatuko araurik ez dagoenez, ezgaitasuna duten erabiltzaileek ezin dituzte
|
beren
eskubideak osorik erabili.
|
|
|
Autonomoek, azkenean,
|
beren
eskubideak eta betebeharrak arautzen dituen estatutu bat dute, baina, horregatik, beste langile batzuekin alderatzen direnean," gutxietsitako" profesional gisa ikusten dira. Errealitate horrek dio bere atxikipenak handiagoak direla besteren konturako langileekiko, eta, gainera, eskubide gutxiago onartzen zaizkiela.
|
|
|
Erakunde horrek 4.603 irakasle dei jaso ditu sortu zenetik (2005), eta ikasleek edo gurasoek sortutako egoera gatazkatsuak eta zuzendaritza taldeekin edo Administrazioarekin lotutako arazoak salatzen dituzte. Irakaslearen Defendatzaileak laguntza soziala, psikologikoa, juridikoa edo bitartekaritza eta babesa eskaintzen die Administrazioari edo ikastetxeetako zuzendariei,
|
beren
eskubideak urratzen dituzten irakasle guztiei. Azken datuen arabera, irakasleen %70ek salatu dute ezin dutela klasea eman ikasle gutxi batzuek sortutako nahasteak direla eta; %20 hitzezko erasoen biktima dira, eta %7, ikasleen edo gurasoen eraso fisikoen biktima.
|
|
|
Leku batetik bestera hegan egitea esperientzia atsegina izan daiteke, baina ez da ahaztu behar hegazkin batera igotzeak kezkak eta arazoak ekar ditzakeela, eta, beraz, ez da komeni bidaiariaren eskubideak ezagutzea. Edozein hegaldi motatako bidaiariek, dela txarterra, dela erregularra, bidezko tratua jaso behar dute, eta kontratatu den konpainiari dagokio
|
beren
eskubideak errespetatzeko erantzukizuna. Europar Batasunak bidaiarien eskubideak zabaldu zituen 261/ 2004 Erregelamendua onartzearekin batera.
|
|
|
Egoera beldurgarri hori saihesteko, bizilagunen bilera eta batzarretara joan behar dute jabeek, beren batzarraren lanaren berri izateko eta kontuen liburua erreklamatzeko, egoki deritzotenean. Gainera,
|
beren
eskubideak defendatzeko eta betebeharrak finkatzeko, jabeen erkidegoek Jabetza Horizontalari buruzko Legearen, Erkidegoa eratzeko Tituluaren, Estatutuen eta Barne Erregimeneko Araudiaren babesa dute.
|
|
2008
|
|
|
Langile immigranteei
|
beren
eskubideak zein diren lankideek azal diezaiekete eta, era berean, enpresaren sindikatuaren edo INE ren helbidea eman diezaiekete; horietan, noski, langileak betetzen duen lan eginkizunari dagokion hitzarmenaren kopia entregatuko diote.
|
|
|
Bi motatako erretzaile pasiboak dira: helduak beren arriskuez jakitun izan,
|
beren
eskubideak jakin eta exijitu behar dituztenak eta haurrak bere burua ezin defenda dezaketenez, beren osasuna gurasoek eta zaindariek babestu behar dute.
|
|
|
Atzerapenen berri ematea.
|
Beren
eskubideen berri ematea. Laguntza ematea.
|
|
|
Kontsumitzaileen ikuspegitik, egile elkarte bakar baten bidez Interneten, kable bidez eta satelite bidez musika hedatzeko lizentziak errazago lor ditzakete kontsumitzaileek. Artistek askatasunez aukeratu ahal izango dute
|
beren
eskubideak kudeatzeaz arduratuko den gizartea Bruselak, gainera, egile eskubideen indarraldia 50 urtetik 95 urtera luzatzea proposatu du. Horrela, saihestuko da 70 urte betetzen dituzten artistek 20 urterekin egindako lanengatik dagokien ordainsaria jasotzeari uztea, obra horiek jabari publikokoak izango baitira.
|
|
|
UTECAk, Egile eta Konpositoreen Elkarteen Nazioarteko Konfederazioaren (CISAC) aurkako auzi honetan parte hartu duenak, honako hau dio komunikatu batean: “alde batetik, lehiaren kontrakoak dira
|
beren
eskubideen kudeaketa egokitzat jotzen duten erakundearen esku uztea eragozten dieten autoreei ezarritako murrizketak. Orain arte, CISACeko kudeaketa erakunde askok autoreei ezartzen zieten beren herrialdeko kudeaketa erakundeak ordezkatu behar zituela beti”.
|
|
|
Ekuadortarren Espainiako Elkarteen Federazio Nazionala, FENADEE, “Ekuadortarrekin zerikusia duen guztia erreskatatu, zabaldu eta ezagutarazten” saiatzen da. Altxortegitik, Mercedes Factosek azpimarratzen du garrantzitsua dela etorkinak beraiek elkartzea
|
beren
eskubideak defendatzeko. Ildo horretatik, adierazi du FENADEEko kide den elkarte bakoitza alor jakin batean espezializatuta dagoela, besteak beste, arlo guztiei erantzuteko.
|
|
|
Erabaki zaila Pertsona batek hegan ez egiteko duen eskubidea ukaezina da, baina praktikan erabaki zaila da, eta ondorio garrantzitsuak ditu inplikatu guztientzat. Aire konpainiek
|
beren
eskubideei buruzko informazio zabala ematen diete bidaiariei, eta era guztietako konpentsazioak jasotzen dituzten kasuak deskribatzen dituzte. Gainera, 2004ko otsailetik, Europak Europar Batasuneko Erregelamendu bat du, non Europako Parlamentuak eta Kontseiluak Europar Batasuneko herrialde guztiek kasu jakin batzuetan aire bidaiaria konpentsatzeko eta laguntzeko arau komunak ezartzen dituzten.
|
|
|
Oporretako produktu bera hainbat pertsonari saltzea, higiezinik ez dagoenean edo aste partekatua bezero bati baino gehiagori saltzen zaionean, ohiko iruzurrak dira. Hitzez esan behar zaie, baldintza batzuk bete ondoren, urtean behin
|
beren
eskubidea berrerosi eta dirua itzultzen zaiela. Askotan, saltzaileek iruzurgileen aurkako lege ekintzak egiteko eskaintza egiten dute, gaia haiekin ez balitz bezala, biktimei maula eginez.
|
|
2009
|
|
|
CERMIren argitalpen batek bere burua babesten laguntzen die pertsona ezinduei,
|
beren
eskubideak urratzen dituzten egoeretan.
|
|
|
Minusbaliotasunen bat dutenek, batzuetan, kalteak eragiten dizkieten egoerei egin behar izaten diete aurre.
|
Beren
eskubideak urratzen dituzten edo haiek erabiltzea galarazten dieten oztopoak gainditu behar dituzte. Nola jokatu kasu horietan?
|
|
|
Ekimen hori onartzearen arazoa da airelineek uste dutela kargu horrek txartelaren prezioa garestitzen duela. Grebak eta elurteak Aireko bidaiariei
|
beren
eskubideak urratzeraino eragin diezaieketen beste gorabehera batzuk hegaldien etendurari eragiten diotenak dira, laneko grebengatik edo aldi baterakoengatik, berriki gertatu den bezala. Madrilgo Barajas aireportua urtarrilaren 9an geldiarazi zuen elurte gogorrak eragindako kaosaren ondoren (45.000 bidaiari baino gehiago harrapatu zituen), hainbat neurri onartu dira.
|
|
|
“Berriro ere azpimarratu behar da Espainiako Bankuaren jarduera, zehazki Erreklamazio Zerbitzuarena, ez dela nahikoa partikularren eta finantza erakundeen arteko gatazkak konpontzeko arauek esleitutako eginkizunak betetzeko”, dio txostenak. “Zoritxarrez, azkenean, erabiltzaileek uko egiten diete
|
beren
eskubideei, eta erakundeek zigorgabetasun apur batekin jardun dezaten uzten dute”, adierazi du Arartekoak. Izan ere, esperientziak erakutsi duenez, “Erreklamazioen Zerbitzuak ez du ezertarako balio bere helburua betetzeko”.
|
|
|
EBko datuen arabera, herritar gehienek onartzen dute gertaera diskriminatzailea noiz den, baina ez dakite zer egin haiek badira bereizkeria horren biktimak. Oso gutxik ezagutzen dituzte
|
beren
eskubideak eta nola erabili.
|
|
|
Beren burua “herritar ikusezin” deitzen zaie eta eragiten dieten erabakietan parte hartzea eskatzen dute.
|
Beren
eskubideak ez mugatzeko eta aniztasunari erantzuteko eskatu dute, oztoporik gabeko gizartea guztiontzako gizartea baita.
|
|
|
Kultura eta bizipen desberdinen arteko hurbilketa sustatzen du, elkar ezagutu eta onartzearen aldeko apustua egiten du trukearen bidez. Herritartasunaren eraikitzailea. Elkartasun loturek herritar gisa berrestea errazten dutela uste da, “eta, beraz, ez bakarrik
|
beren
eskubideak erabiltzea jatorrizko lekuetan”. Lotura solidarioaren beste tresna bat da babesa.
|
|
|
Eskubideak erabiltzeko aukera berdintasuna ez dago bermatuta. Konbentzioan jasotzen den ezgaitasun kontzeptua bera ez da betetzen gainerako araudietan; izan ere, horiek terminologia eta edukia egokitu behar dituzte gaur egun ezgaitasunaren ziurtagiri administratiboa lortu ezin duten pertsonei estaldura emateko, “baina
|
beren
eskubideak erabat erabiltzea eragozten dieten diskriminazio oztopoak aurkitzen dituzte”. Ziurtagiri horri dagokionez, eskatzen da bereizkeriaren aurkako babesa zabaltzea ezgaitasun egoeran dauden pertsona guztientzat, aitormen ofizial administratiboa izan edo ez.
|
|
|
Hala ere, legegintzarako egokitzapena ez da behar bezain azkar egiten, nahiz eta “aurtengo martxoan, Diputatuen Kongresuak aho batez onartu zuen lege proposamen bat aintzat hartzea, Espainiako legedia NBEren Hitzarmenera egokitzeko zeharkako araudi bat bultzatzeko eskatzen baitzion Gobernuari”. Garcíak azpimarratu duenez, “urritasunen bat duten pertsonek
|
beren
eskubideen urraketak desagerrarazi behar dituzte, eta urraketa horiek ahalik eta azkarren berrezarri, Konbentzioak urte eta erdi baino gehiago baitarama indarrean gure herrialdean”. Horregatik, beharrezko lege erreformak sartzeko eskatzen du, baina baita zaharkituta geratzen diren legeak indargabetzeko ere; izan ere, “gaur egun ezin da onartu elementu diskriminatzailerik egotea Estatuko Segurtasun Indar eta Kidegoetara iristeko arau jakin batzuetan, ezta notario egintza jakin batzuetan lekuko gisa jarduteko orduan eta prozesu judizial batean epaimahaiko kide gisa parte hartzeko orduan ere”.
|
|
2010
|
|
|
Iradokizunak: hezkuntza komunitateko kide askok
|
beren
eskubideak urra ditzaketen alderdi jakin batzuetan aldaketak egitea proposatzen dute. Bere funtziotik abiatuta, irudi honek horiek kontuan hartu, aztertu eta behar bezala jokatu nahi du.
|
|
|
Helburua da entzumen ezgaitasuna edo gortasuna duten herritarrek profesional honen laguntza izatea administrazio, hezkuntza, osasun, justizia edo garraio zerbitzu publikoetan. Guztira 174.000 herritar artatuko dira,
|
beren
eskubideak betetzeko behar den laguntza izanen dutenak. “Legea kalearen errealitatean islatu behar da”, dio CNSEk.
|
|
|
ehunka hegaldi bertan behera geratu dira errauts hodeiari beldur zaiolako. Kontsumitzaileek ez dituzte
|
beren
eskubideak ahaztu behar, eta erreklamazioak egin ditzakete. Iaz bezala, zalantza sortu da:
|
|
|
Suediak eta Finlandiak animaliekin zirkoak debekatzea erabaki dute, eta erabaki hori ez da hartu Espainian. Alemanian, Kubillok gogorarazten duenez, animaliek Konstituzioan jasota dituzte
|
beren
eskubideak. Legeak hobetzeko proposamenak Matilde Cubillok onartzen du egungo legediarekin delituak jazartzea posible dela, baina oraindik ez dela nahikoa adierazten du.
|
|
|
Herrialde talde txiki batek Lurraren azaleraren %10 hartzen du, eta animalia eta landare espezie guztien %70 hartzen du. Brasil, Kolonbia edo Txina dira herrialde erraldoi horietako batzuk,
|
beren
eskubideak defendatzeko eta beren aberastasun natural guztia mehatxuetatik babesteko elkartu direnak.
|
|
|
Corbachok adierazi zuen “saihestezina” dela egungo epea gainditzea, “sistemaren egonkortasuna epe ertain eta luzera bermatu” nahi bada. Ministroak lan merkatuaren egitura berrian justifikatu zuen bere proposamena; izan ere, kotizazio aldi luzeak dituzten pertsonek
|
beren
eskubideak murrizten dituzte lan bizitzaren azken zatian lana galdu eta, azkenean, “ia gutxienekoen” pentsioak jasotzen dituzte, berrogei urtez kotizatu arren. 2011ko aurrekontuak Ekonomia Gaietarako Ordezko Batzordearen ondoren, ekonomia lehendakariordeak 2011ko aurrekontua aztertu zuen, eta irailaren amaieran aurkeztuko da, aurreikuspenen arabera.
|
|
|
Tonet Ramírez eta Cristina Rosell Nazio Batuen egoitzara joan dira
|
beren
eskubideak errespeta daitezen eskatzeko. Adiskide Proiektua osatzen duten adimen urritasuna duten pertsona guztien izenean, biek aurkeztu dute ‘Minusbaliatuen Eskubideei buruzko Nazio Batuen Nazioarteko Konbentzioa, haien protagonistek ikusita’ Gida horrek jatorrizko testuaren jarraipena egiten du maiatzean indarrean jarri zena, eta Down en sindromea duten 150 pertsonaren testigantza du.
|
|
|
Konbentzioan interesa izan dute, baina dokumentu hori leku guztietan eta mundu osoan zabaldu behar da. Zein izan da aurre egin dioten egoerarik okerrena, eta sentitu dute
|
beren
eskubideak modu larriago batean urratzen zirela. ET:
|
|
|
Europako Batzordeak eta estatu kideek gida bat egin dute merkataritza defentsarako tresnei buruz (antidumping a, diru-laguntzaren aurkakoa eta babesa) eta tresna horien ondorioei buruz, hirugarren herrialdeetan merkataritza defentsarako prozedurei aurre egin behar dieten Europako esportatzaileei zuzendua. Dokumentuak erraztu egin nahi du esportatzaileek prozedura horietan parte hartzea, eta, hartara,
|
beren
eskubide eta interes komertzialak hobeto defendatzea. Espainiako Lehendakaritzak merkataritza arloan garatutako ekimenen artean, Industria, Turismo eta Merkataritza Ministerioak sustatutako “ulerterraza eta irisgarria” den gidaliburu hau egiteko arrazoia izan zen enpresek ez zutela prozedura horiei buruzko informaziorik eta ez zutela jakiten, eta gero eta gehiago erabiltzen zirela merkataritza defentsarako tresna horiek.
|
|
|
Emakumeen eta nesken babesa ACNURek ‘Emakumeen eta Nesken Babeserako Eskuliburua’ egin du, horiek baitira joan etorrien ondorioetatik zaurgarrienak. Haien ustez, “gizonek eta haurrek baino oztopo gehiago izan behar dituzte
|
beren
eskubideak aldarrikatu eta gozatzeko”, eta, beraz, hezkuntzaren bidez ahalduntzearen alde eta pertsona guztiek berdintasunez gozatzearen alde egiten du. Onartzen duenez, alde handiak daude neskek eta mutilek hezkuntza formala eta informala eskuratzeko orduan, eta, beraz, gehienek gizonezkoek eta mutilek baino hezkuntza maila baxuagoa dute, eta, ondorioz, “ez dute beren eskubideei buruzko ezagutzarik”.
|
|
|
Haien ustez, “gizonek eta haurrek baino oztopo gehiago izan behar dituzte beren eskubideak aldarrikatu eta gozatzeko”, eta, beraz, hezkuntzaren bidez ahalduntzearen alde eta pertsona guztiek berdintasunez gozatzearen alde egiten du. Onartzen duenez, alde handiak daude neskek eta mutilek hezkuntza formala eta informala eskuratzeko orduan, eta, beraz, gehienek gizonezkoek eta mutilek baino hezkuntza maila baxuagoa dute, eta, ondorioz, “ez dute
|
beren
eskubideei buruzko ezagutzarik”. Hala ere, batzuetan, egoera ez da hobea eskola batera joateko aukera dutenean; izan ere, ohartarazten du neska batzuek “bizirauteko sexura jo behar izaten dutela edo gaizki ordaindutako lanak egin behar izaten dituztela eskolatzearen kostuak estaltzeko”.
|
|
2011
|
|
|
Denbora horretan, ia 5.000 adingabe hezten lagundu du, eta honako hau lortu du: “7.500 ‘lurrik gabe’ elkartu dira
|
beren
eskubideak eskatzeko, 3.544 haurrek txertoak jaso dituzte eta 3.740 emakume 55 aurrezki eta kreditu taldetan antolatu dira”. GKEak itxi du proiektu hau, baina zer gertatuko da hemendik aurrera?
|
|
|
Herrialde txirotuetan datozen ezgaitasunak dituzten pertsonek gutxi dute. Askotan, ez dira
|
beren
eskubideak errespetatzen, bazterketaren biktima nagusiak dira eta muturreko bazterkeriarekin lotzen da. Munduko Bankuaren “Pobrezia eta garapena” txostenaren arabera, garapen bidean dauden herrialdeetan bizi diren pobreen %15 eta %20 artean ezgaitasunen bat dute.
|
|
|
Kanpaina horren bidez, “Haurren eta Neskatoen Eskubideen Konbentzioaren Protokolo Fakultatiboa” berretsi nahi da, oro har, 2012ko otsailaren 12rako, orduan 10 urteurrena beteko baita indarrean jarri zenetik. Kanpainaren helburua da 18 urte baino gutxiagoko haurrak indar armatuetan edo talde armatuetan ez biltzea edo erabiltzea, “indar armatuekin elkartzeak haurrak
|
beren
eskubideetatik eta haurtzarotik kentzen baititu, eta eragin fisiko eta psikologikoa suntsitzailea baita”.
|
|
|
Programa Ayuda en Acción elkarteak eta CIPCAk bultzatzen dute, erakunde publiko eta emakume erakundeekin batera. Orain arte, Viachako bederatzi komunitatetako 339 emakumek
|
beren
eskubide eta betebeharrei buruzko ezagutzak bereganatu dituzte, Ayuda en Acción erakundeak azaldu duenez, “eta horiek erabili eta defendatzeko mekanismoak ezartzen hasi dira”. “Bi kargu publiko betetzen dituzte Udaleko Gobernu eta Kontzejuan, ‘Bartolina Sisa’ indigenen nekazari erakundean betearazpen funtzioak betetzen dituzte eta beste batzuk beren komunitateetan kargu titularrak dituzte”, zehaztu du.
|
|
|
Batzuetan, emakumeak ikasle izatetik irakasle izatera pasatzen dira, behar diren ezagutzak eskuratu ondoren. Emakumeek autoestimua hobetzen dute, lanpostu hobeak lortzen dituzte,
|
beren
eskubideak ezagutzen dituzte eta beren komunitateetan parte hartzen dute. Adibidez, Mónica Joj, Maya Kiché emakume indigena, Intereden programan parte hartzen ari da.
|
|
|
“Emakume gisa baloratzen hasi ziren, ekonomikoki lanpostu hobeekin gainditzen eta beren negozioak administratzen”, azaldu du Joj ek. Irakurtzen eta idazten ikasi ondoren, emakumeek autoestimua hobetzen dute,
|
beren
eskubideak ezagutzen dituzte, konfiantza dute haiengan eta “harreman aberasgarriak ezartzen dituzte beraientzat eta beren komunitateentzat”. Haien ezagutzak oinarrizkotzat jo daitezke, baina funtsezkoak dira, eta batzuei aukera eman diete Garapen Kontseiluetan eta hainbat batzordetan parte hartzeko.
|
|
|
Hala ere, milaka pertsona daude Espainian. Hainbestek, non elkartu eta blogak sortu baitituzte, zer gertatu zaien azaltzeko eta
|
beren
eskubideen alde elkarrekin borrokatzeko. Ez fidatu sariez, inola ere jokatu gabe.
|
|
|
Hainbat elkartek doako zerbitzu juridikoak dituzte, urritasunak dituzten pertsonei
|
beren
eskubide urratuak defendatzeko aholku emateko
|
|
|
Ekimen hori, batez ere, FEAPSren IV. Plan Estrategikoko() helburuetako bat lortzen laguntzea izan da. Plan horren helburua da, besteak beste, adimen urritasuna duten pertsonen ahalduntzea,
|
beren
eskubideen autodefentsa garatzea, prestakuntza garatzea eta eskubideak bezalako funtsezko alderdiak ikastea.
|
|
|
Erregelamenduaren aplikazioa 2013an, zer gertatuko da ordura arte? Garraiobide gisa autobusa aukeratzen duten bidaiariek
|
beren
eskubideak nabarmen hobetuko dituzten arren, erregelamendua aplikatzeko 2013ko martxoaren 1a arte itxaron da. Zerbitzu baten erabiltzaile diren aldetik, autobuseko bidaiariei Kontsumitzailearen Legean aitortutako eskubide orokorrak aplikatzen zaizkie, hala nola informazio osoa jasotzeko eskubidea, segurtasuna, jasandako kalte galerengatiko kalte ordaina eta erreklamatzeko eskubidea.
|
|
|
Baina kaltetutako bidaiariek babes arau batzuk dituzte. Horiek oinarri izan dira askotan justiziaren aurrean
|
beren
eskubideak erreklamatzeko. Europako 261/ 2004 Araudia da.
|
|
|
Kasu gehienetan, beste autore baten lana bereganatzeko asmorik gabe egiten zen, baina errealitatean legez kontrako erabilera egiten zen. Kultura irisgarria, baina ez beti librea Pixkanaka, lanen egileek (hau da, argazki bat, abesti bat, bideo bat edo testu bat web gune batean argitaratzen duen edozein erabiltzailek)
|
beren
eskubideen kontzientzia hartu dute, eta teknologia behar bezala menderatu dute, beren sorkuntzak baimenik gabe edo ezarritako lizentziak errespetatu gabe erabiltzen dituzten jakiteko. Gaur egun, desegoki erabiltzen da kanpoko eduki bat.
|
|
|
errespetua, onarpena eta ordezkaritza. ...nei zenbait eskubide ematearen aldeko jarrera atzeratu egin da Espainiako herritarrei etorkinei eskubide jakin batzuk ematearen alde daudela galdetzen zaienean, atzerakada nabari da aurreko bi urteen aldean; hala ere, kopuruak antzekoak dira familia berriro elkartzeari dagokionez(% 79), langabezia sorospena kobratzeari dagokionez(% 87), udal hauteskundeetan(% 62) eta hauteskunde orokorretan(% 52),
|
beren
eskubideak defendatzeko elkarteak sortzeari dagokionez(% 73) eta nazionalitate espainiarra lortzeari dagokionez(% 68). Gero eta atzerritarrek eskatzen dute nazionalitatea.
|
|
|
Igogailuen Renove Plana aukera ona da eraikinaren ekipamendua hobetzeko, eta, aldi baterako eta aurrekontuan iraupen mugatua duen laguntza denez, lehenbailehen eskatzea komeni da. Laguntza honen lurralde eta ekonomia irismena handitzeko, kontsumitzaileek
|
beren
eskubideak erabil ditzakete eta EDAIn eta beren lurraldeko erakunde autonomikoetan informatu eta erreklamatu.
|
|
|
Lurraldeka, Saharaz hegoaldeko Afrikaren ondoren, Estatu Arabiarrak daude (243.000 maisu falta dira), Hegoaldeko eta Mendebaldeko Asia(), Ipar Amerika eta Mendebaldeko Europa(); Erdialdeko eta Ekialdeko Europak, Erdialdeko Asiak, Ekialdeko Asiak eta Latinoamerikak eta Karibek, berriz, lehen mailako irakaskuntza eskari orokorraren %11 baino gutxiago dute Irakasleen Nazioarteko Eguna ospatzeko aukeratu den leloaren arrazoiari dagokionez, UNESCOk azaldu du emakumeak irakaskuntza lanbidean gehiengoa duten arren —munduko batez bestekoa %62 da, eta herrialde batzuetan %99ra iristen da—, haien zerbitzu, soldata eta estatus baldintzak okerrera doazela. “Gure seme alabentzat aukera berdintasuna izatea nahi badugu, erabat gauzatu eta
|
beren
eskubideak baliarazi ahal izateko, Irina Bokova UNESCOko zuzendari nagusiak eta Nazio Batuen Funtsak (Nazio Batuen Erakundeak) elkarrekin sinatutako mezu bat jasotzen du, Nazio Batuen Erakundeak (Nazio Batuen Erakundeak) eta Nazio Batuen Funtsaren zuzendariek elkarrekin sinatutakoa.
|
|
|
bereizkeriarik eza, legearen aurreko tratu berdintasuna eta aukera berdintasuna, bizimodu independentea, normalizazioa, irisgarritasun unibertsala, guztientzako diseinua, elkarrizketa zibila, ezgaitasun, parte hartze, erantzukizun publiko, osotasun eta estentsibitate, eraginkortasun eta eraginkortasun, ezgaitasunaren ekonomia, sentsibilizazio eta irudimena eta sormena. Estrategiaren xedea da ezgaitasuna duten pertsona guztiek
|
beren
eskubide guztiak izan ditzaten laguntzea, bai gizarte osoak, bai ezgaitasuna duten pertsonek berek ere, pertsona horiek ekonomian eta bizitza sozialean egiten duten ekarpenaren onura osoa izan dezaten. Osasunak azaldu zuen testuak neurri estrategiko batzuk definitzen dituela, batez ere lan merkatuan, hezkuntzan eta pobrezian eta gizarte bazterketan oinarritutako zeregin eta jarduera tenporalizatuetan gauzatzen direnak.
|
|
|
Kode Zibileko 661 artikuluarekin bat, oinordekoak hildakoaren oinordekoak dira, haren eskubide eta betebehar guztietan hiltzeagatik bakarrik. Baterako kontu batean, titular baten heriotzak berekin dakar kontua blokeatzea Kode Zibileko 659 artikuluaren arabera, oinordekoek hildakoaren baldintza beretan erabili behar dituzte
|
beren
eskubideak, eta banku erakundeak bizi den titularrari emandako informazio bera eskuratzeko legitimatuta daude. Hori dela eta, erakundeak behartuta daude bezeroen jaraunsleei informazio hau ematera:
|