|
2011
|
|
|
eguna baino argiago, nire ustez. Mitxelena ez zaigu munduko hizkuntzak (funtsean, hiztun herriak) parez pare (simetria osoz eta autorregulazio ahalmen berberaz) nor bere etxean jaun eta jabe bizi izango diren mundu berreraiki baten (atzera"
|
bere
jatorrizko egoera natural" era ekarritako etnomosaiko global baten) alde ari. Besterik du buruan:
|
|
2012
|
|
|
"... los medios a los que pertenecen o(...) los medios en los que se inspiran para llevar a cabo su obra de transmisión de modelos, valores y s� mbolos" (rocher 1990: 158). hau da, sozializazio eragile batek bere taldea (bere familia, bere komunitatea,
|
bere
jatorrizko hizkuntza...) izan dezake eredu ala, bertze kasuetan, bera kide ez den taldearen eredu eta balioak (bai eta hizkuntza ere) har ditzake eta horietan iradoki bere ekintza sozializatzailea. hernández Garc� a antropologoa euskararen transmisioaren gainean egindako ikerketa etnografikoan, aritzean edo jardutean —ez esentzian— oinarritutako identitatearen proposamenari lotu z... identidad adquirida, hots, bereganatutako identitatea.
|
|
2014
|
|
|
Iker Salaberria – Arnas estutik urbietara bereizteko errazena herri bat eta motor bat konparatzea izan daiteke. Lehengoaren kasuan, bertako osagaiak (herritarrak)
|
bere
jatorrizko lekutik ateratzean, egoera berrira egokitzeko gaitasuna du. Motorreko piezak berriz, jatorrizko motorretik aterata ez du egokitzeko gaitasunik, funtzio bakar eta berbera soilik bete dezake.
|
|
|
Azken kasu honetan," interhizkuntza" fenomenoa aurkitzen dugu. Adibidez, bigarren hizkuntza baten ikasle batek, ikasten ari den hizkuntza eta
|
bere
jatorrizko hizkuntza nahasten dituenean," interhizkuntz"," erdibitarteko" hizkuntza daukagu. Inmigrazio kasuetan inmigratuek bi hizkuntzak nahasten dituztenean guztiz integratu arte, interhizkuntza dugu baita" (Joly, 2014: 28).
|
|
2016
|
|
|
Hori bai, gaztelaniaz are errazago moldatzen da. Bere bizitza arruntean, euskaraz egiten du gehienetan, baina gaztelaniaz mintzatzen da beti edo ia beti
|
bere
jatorrizko familiarekin, senarrarekin, lankideekin eta betiko lagun ia guztiekin.
|
|
|
Kontu horietako batzuk teoria soziolinguistikoa formulatu baino guztiz lehenago landu ziren, eta horrek aditzera ematen du bere oinarri historikoa zein garrantzia Asturiaseko hizkuntza kontzientziatik datorrela. Jada XVI. mendetik aurrera, hainbat autorek (Luis Alfonso de Carvallo, besteak beste) gaztelaniaren indarra prestigiozko hizkuntza gisa ikusten zuten; asturierari dagokionez, ordea, atzeratuta edo ustelduta zegoela ikusten zuten, eta, horretarako, hizkuntzaren
|
beraren
jatorrizko garbitasun faltsua islatzen duen irudi idealizatu bat hartu zuten abiapuntutzat. Aitzitik, XVII. mendean, Antón de Marirregueraren antzerki lan batek hizkuntza eta identitate sozialaren arteko erlazio garden bat erakutsi zuen; izan ere, lanaren pertsonai popularren asturierak estatus faltsu bat erakutsi nahi duen norbaiten gaztelania itxuratiaren eta hunkigarriaren aurka egin zuen (Viejo 2002).
|
|
|
Meléndez Pidalek Asturiaseko egoera itxuratu zuen galizierarekin antza duen elebitasun diglosikoko egoera gisa, eta, horrela, ezeztatu zuen hegoaldeko aldaerek dialektoak edukitzea, gaizki erabilitako gaztelaniatzat hartu zirenak. riera bere garaira ailegatu zela"
|
bere
jatorrizko izaerari kalte egin ziezaioketen aldaketa sakonik gabe", nahiz eta (hona hemen XIX. mendeko eliteen ideologia)" gure gaur egungo gizartearekin bat egiten ez duen, baizik eta haiengandik oso urrun dagoen gizarte batekin, kultura eta gustu ona urgentziaz behar duena". Hori dela eta," ahots eta esaldi horiek guztiak, antzinean ezagunak probintzia osoan, bakarrik erabiltzen dira gaur egun gehitutako herrietatik kanpoko toki eta baserrietan", baina" oraindik ere, herrixketan erabiltzen da" (Caveda, 1989:
|
|
2023
|
|
|
Bere garaian Hizkuntzen Batzorde Nagusia zenak hartu zuen
|
bere gain
jatorrizko hizkuntzen gaia, eta gaur egungo antolamendu egituran Jatorrizko Hizkuntzen eta Antzinako Pentsamenduaren Azpibatzordea deitzen zaio, CRICen Kulturarteko Hezkuntza Elebidunaren Programaren (PEBI) barruan. Sortu zenetik, hainbat estrategia ezarri dira hizkuntzak indartzeko, hala nola hezkuntza elebiduna, maisu maistren profesionalizazioa, kultur ekoizpena eta materialen ekoizpena, besteak beste.
|