|
2000
|
|
|
Zeren eta, aitona Nikolasek ez bezala, aitak ez baitzuen azeptatzen eta ontzat hartzen gure arbasoek Noainen eta Amaiurren izan zuten jokabidea; izan ere, aita garaile izaiteko jaio zen eta segur zegoen ezen Nafarroako gerla eta gudualdi haietan ere garaileetarikoa zatekeela, eta errege katolikoaren jarraitzaileetarik bat, ondorez, baldin
|
berari
han egoitea egokitu izan balitzaio. Eta ideia haiek, aitona Nikolas bizi izan zen artean, hain klar adierazi ez bazituen ere, argi eta garbi mintzatzen hasi zen aitona hilez gero, kasik segidan, mementu haren goait balego bezala.
|
|
2001
|
|
|
... Bai... Orain
|
bere
han egongo da...
|
|
2002
|
|
|
horixe izango da ikuskatzaileen gela; nolanahi ere den, presoen ziegak ez bezala, dorreak ez ditu hiru solairu baizik edukiko, horietako bakoitza bi leotz lerro zaintzeko pentsatua baitago. Ikuskaritza dorrea pertsiana garden batez estalitako galeria batek inguratuko du; horrexek emango dio ikuskatzaileari, inork bera ikusi gabe, leotzetan gertatzen dena ikusteko, begiratu bakarrean preso guztien herena zaintzapean edukitzeko eta esparru txiki batean mugituz, dena minutu bakarrean ikusteko ahalmena; izan ere, nahiz eta ikuskatzailea bertan egon ez, presoei
|
bera
han dagoela sinetsaraztea, bertan egotea bezain baliagarria baita.
|
|
2003
|
|
|
|
Bera
han egoala egin neban nik neure lehenengo" lorategi" edo antologia antzekoa, bizkaierazkoa, multikopia apalez (Derio, 1965). Eta beronen azkenengo orrian, Bizkaiko idazleen artean, Zarate sartu neban.
|
|
2004
|
|
|
Adreilu gorriko etxe baso biziari arnasestua eragin zion Harakinen matrakak.
|
Bera
han zegoen, Usurbilen, Harakinek esandako behin hartan, hirurak ziren eta ez Bazter eta Harakin, Harakinek esan bezala, eta berari, Jexus Mariri, bururatu zitzaion sagardotegitik alde egitea, ez zekien zergatik, libertigarria iruditu zitzaion, besterik gabe, proposatu eta Bazterrek berehala eman zuen baiezkoa; Harakin, Harakin izan zen ezezkoan tematu zena, harik eta Bazterrek, batzuetan izaten z... Harakin izan zen autoa martxan jarri eta besteak sagardotegitik noiz irtengo zain egon zena.
|
|
2005
|
|
|
Baina gero, begietara begiratzen diok eta han ikusten duk bera, gorputz osoa ikusten diok begietan, ulertzen? Begietara begiratu eta
|
bera
han zagok, dantzan, bere begien barruan! Hirutasun santua bezala duk, bitasun santua bai behintzat:
|
|
2008
|
|
|
Non dago autobusa? Lou ez da ausartzen autobus geltokitik mugitzen; autobusa heltzen denean,
|
berak
han egon behar du. Orduak pasatu dira eta Lou ez da bere lekutik mugitu.
|
|
2009
|
|
|
Jertsea barra gainean utzi eta bertan geratu zen, eskatzeko keinurik egin gabe. Norbait
|
bera
han zegoela ohartu arte zain egon zitekeela zirudien. Haren begi urdinei begira, bere izebaz oroitu zen beste behin Arantxa.
|
|
|
Editoreari gauza bera gerta dakioke, eta horrek ere ez luke deus kobratuko nahiz eta berak idazleari egina dion jada ordainketa. Liburu dendak ikusiko du berak dendan daukan liburu
|
bera
han dagoela, eta merkeago edo doan ez bada.
|
|
|
isilpean gorde dut
|
berarekin
han egoteko gogoa
|
|
2011
|
|
|
Bitxikeria lez, Estatu Batuetako NASAk dituen langeletan be ez dot uste aita Tomas Gerreroren gelan egozan beste neurri eta era guztietako tresna, tramankulu, hari, kable, bonbila, lotune... egongo diranik. Hori emoten eustan behintzat,
|
beragaz
han egoten nintzanean.
|
|
|
Harkaitz horretara ekarri eta gainaldean eraikiarazi zuen sainduarentzako kapera, sainduaren izena jakin ez arren. Sainduak egun sargorietan izerdia isurtzen zuela erran zidan ermitako serorak,
|
bera
han egoten zela izerdi hori zapi batez lehortzeko. Baina egun hura goibela zen, eta ez zen nehor izerditu, saindu ezezaguna ere ez.
|
|
|
Hartara, agian zerbitzariak ekarriko zion kikara bat.
|
Bera
han egon balitz eramango zion, nola edo hala. Eta une batez ontzi gainean ikusi zuen bere burua, Janey zaintzen, eta hari begira, ohitura zuen bezala esku txikiarekin kikara biltzen, ontzi osoan lor zitekeen te kikara bakarra edaten...
|
|
|
–listua irentsi zuen Mikelek.
|
Bera
han egon izanaren arrasto bat aurkitu ote zuten. Unea ote zen Armentiari Julenenean aurkitutakoen berri emateko?
|
|
|
Barruko arropa sexyenarekin itxarongo ziola pentsatu du goizean. Eta
|
berak
han egotea desio du. Nahi du eta behar du.
|
|
|
Enekok berehala hartu zuen hitza eta guztiz harrotuta bere burua goresten hasi zen.
|
Bera
han egon zela, ikaragarrizko kolpeak banatu zituela ezpataz, ezin konta ahala etsai akabatu zituela berak..., hau eta bestea.
|
|
|
Bukatutakoan, neskaren arropa batzuk urratu, eta baratzeko txoko batera bota zituen. Baratzean
|
berean
han zegoen aitzurtxo batekin ebaki bat egin zuen esku ahurrean eta harriren bat zikindu zuen nahita.
|
|
2012
|
|
|
egiten ziola; gaixoak, bazekien?
|
bera
han zegoela, zain, eta, jakina, lehentxeago edo geroxeago, indarrak bildu, begiak zabaldu eta gosaria eskatzen zuen. Koman zegoenak, esan nahi dut.
|
|
|
Horrela jakin nuen nire zerbitzari Ostiral uhartearen alderdi urrunekoan lehorreratzen ziren basatien artean lehenago egona zela, bera jateko eraman zuten giza jate jaialdi horien antzeko batean. Eta handik denboraldi batera, lehen aipatu dudan uhartearen alderdi horretara eramatera ausartu nintzenean, hark lekua ezagutu zuen, eta esan zidan
|
bera
han egon zela hogei gizon, bi emakume eta haur bat jan zituzten batean. Ez zekien hogei ingelesez esaten, baina harriak errenkan jarriz zenbatu zituen, eta niri harriak seinalatu eta zenbatzeko esan zidan.
|
|
|
Baina, oraingo oreneko distiretara, bere iraganeko bizitza, ordura arte hain argitsua, zeharo histen zen, eta zalantzan jartzen zuen bizi izana ere ia.
|
Bera
han zegoen; bestez, dantzaren inguruan, itzala besterik ez zegoen, gainerako guztiaren gainean kokatuta. Ezkerreko eskuaz maskor urregorri batean eusten zion marraskinozko izozki bat jaten ari zen, eta begiak erdizka ixten zituen, koilara hortzetan zuela.
|
|
2013
|
|
|
Hutsik.
|
Bera
han zegoen, nebaren txirringa altzoan zuela, zain, urduri, guardia zibilen bat hurbildu eta han zer egiten zuen galdezka hasten bazitzaion zein gezur esango ote zion asmatu ezinik. Makariok esaten zion beti funtzionatzen zuela, errekako amuarrainak begiratzen ari naiz, deskantsua behar nuen eta?
|
|
|
Badago nobela bat, Manuel Iribarrenena, S an hombre, ikaragarri ondo kontatzen duena fusilatze bat Gaztelugibelean. Hain ondo kontatuta dago, pentsatzekoa baita
|
bera
han egon zela, bertan. Eta deskripzioa bat dator, guztiz, beste Iribarrenek beste idazki batean egin zuen beste deskripzio batekin.
|
|
2014
|
|
|
Minutu batzuk beranduago esan zidaten bere buruaz beste egin zuela". Ez omen zen beste inor hil
|
bera
han egon zen bitartean.
|
|
|
lantza, gezi, ezkutu eta labana bilduma bat, trofeo gisa eskegirik. Tipo honen gain utzitako eginkizuna adreiluak egitea zen; hala informatu zidaten; estazio hartan, ordea, adreilu apurrik ez zegoen inon ere, eta urtebete baino gehiago zen
|
bera
han zegoela, zain. Bazirudien ezin zuela adreilurik egin zerbaiten faltan, ez dakit zer, lastoa, beharbada.
|
|
|
Ba al zekien zenbat hil ziren bera iritsi aurretik? Eta
|
bera
han zegoen bitartean. Eta ondoren?
|
|
|
Postuan botila huts batzuk zeuden, eta manta zahar bat. Agian manta han zegoen
|
bera
han egon zenean ere, ez zuen gogoratzen. Manta hatz puntekin heldu eta altxa zuenean, hantxe topatu zuen zakurra, bilduta eta izututa.
|
|
|
|
Bera
han dago.
|
|
2015
|
|
|
Nora zihoazen? Bere eskutik, zeharo izoztua, itsas uretan murgildua, zorionezko iturri bat eragin zuen aldaketak, salbazioak, abenturak (bera bizirik zegoelako,
|
bera
han zegoelako). Eta bat bateko zorion iturri axolagabe hartatik isuritako tantak han eta hemen isuri ziren ilunpean, bere baitako forma lokartuetan; gauzatu gabeko mundu baten formak, baina ilunpe hartan jirabiran zebiltzanak, han eta hemen argi printza bati atxikiz; Grezia, Erroma, Konstantinopla.
|
|
|
1
|
Bera
han egoteak axola ez balizu bezala jokatu, inolaz ere ez mespretxuz, baina ezta elkarrekin egoteko antsietatez ere. Neutro.
|
|
|
Arantxa gabe joateagatik gertatzen zitzaidan hori.
|
Bera
han egon balitz gutxiago edango nuen, zalantzarik gabe. Beste era batera bustiko nituen ezpainak.
|
|
|
Eta berbertan zegoela iruditzen baitzitzaidan, ezinezkotzat nuen. Ezin nion han zegoela sinesteari utzi, ia argi argi haren presentzia
|
bera
han zegoela ulertu bainuen. Asko ikasi gabeek esaten zidaten graziagatik zegoela soilik.
|
|
|
Eta berorrek Gonzalo jaun horrekin harremanik balu, hari buruan sartzea izango litzateke; izan ere, hark hortik kanpo badu itzal ona eta ikuste du bere kausarako neska horrek dakarkion kaltea; joan dadila hortik urtebeterako edo urte erdirako, emaztea bere zentzu onera etorri arte. Eta bien bitartean, beharbada, gure Jaunak emango lioke, senarra itzul dadinean,
|
bera
han egon ez dadin. Izan ere, hala ez bada, beldur naiz gaitz handia etorriko ote den, gauzak nola doazen ikusiz, eta nahiko gaitz handia da oraingoa ere.
|
|
|
Guztiaz jakinean jar bedi, zerga kendurik etxean dirua duela geratu baino lehen. Aita Garciálvarezek hitz egin beza batzuekin eta besteekin eta trata bezate gure aitarekin,
|
bera
han egonik, ez baitu nigana jo beharrik ezertarako, beragana baizik. Leonorri dagokionez, Jainkoak ez beza nahi gutxitzerik; esan biezat nola dabilen, haren adimenaz ez bainago batere pozik, eta ea saiatzen den bere aldetik.
|
|
2016
|
|
|
Emeki emeki aldendu nintzen. Orain
|
bera
han zegoen, aurpegia nire aurpegitik hogei zentimetrora. Hitz egin gabe, mugitu gabe begiratzen nion, sinetsi ezinik, orduantxe ere sinetsi ezinik.
|
|
|
Anaiari kartaz adierazi bezala, 1947ko abuztuko bigarren hamabostaldian Bartzelonara joan zen Letamendi, “bulegoan” agindu zioten manatua betetzera. Eusko Jaurlaritzaren ordezkaria izango zen Katalunian, legez kanpoko ordezkaria, esan beharrik ez dago, eta
|
bere aurretik
han egondako baten tokia hartuko zuen, Jorge Egia delako batena. Joseba Elosegiren goitizena zen Jorge Egia, Buen Pastorreko kanpandorrean ikurrina jarri zuen ekintzailearena.
|
|
2017
|
|
|
Gertu gertutik jarraitu zituen semearen ibilerak. Bitxikeria gisa, 1958ko Parisko Sei Egunetan semea belodromoan bertatik bertara ikustera joan zen, baina erdi ezkutuan geratu zen, inor
|
bera
han zegoela kontura ez zedin. Bukatutakoan semearengana hurbildu eta platera eta pinoi konbinazioarekin ez zuela asmatu esan zion.
|
|
|
Okerrena horixe litzateke:
|
bera
han zegoela vox populi bihurtzea.
|
|
|
Bretainatik honunzko bidaian aurkitu omen zuen sainduaren irudia merkatari batek, itsaso zabaleko urgainean linburtua, eta harkaitz honetara ekarri zuen, eta beretzat egin kapera. Sainduak egun sargorietan izerdia isurtzen zuela erran zidan ermitako serorak,
|
bera
han egoten zela zapi batez lehortzeko. Baina egun hura goibela zen, eta ez zen nehor izerditu.
|
|
|
Almudena Cachok ongi etorria egin dien bitartean, Loreto Larunbek sillak eskaini dizkie, mikrofonoetatik hurbil haiei hirurei, urrunago berari; bai, denek dakite Axiri zer gertatu zaion, “bestela kanpoan gera dadin aginduko zioten”, baina inortxok ere
|
bera
han egotearen desegokitasunari erreparatu ez dionez, ulertzen dute, gaixoaren aurrean izaten den ohikotasunetik kanpoko arau, salbuespen hori eskaini dietela, diotela zaintzaile den neurrian.
|
|
2018
|
|
|
Augustok orduan,
|
bera
han egon edo egon ez, fantasma bat izatez modura ari baitziren euren artean solasean, beragatik ardura gutxi zutela psikiatrek hartu zuen inpresioa. Erabat kantsatuta zegoenez, burua gauza gehiegiz asetuta baitzuen, nekez jarraitu ahal zion haien lan esparruko erretolika bitxiari, eta hargatik hasi zen hitz jario ulertezina errebotatzen eta errebotatzen.
|
|
|
bultzatu zuen azkenean egin zuena egitera: Ejdaren gorpua hartu, lantegi zaharrera eraman eta guztiari sua eman zion;
|
bera
han egon zela pentsaraz zezakeen edozein arrasto edo hatz marka desagerrarazteko.
|
|
2019
|
|
|
»Gure aita nolakoa den ezagututa, banekien
|
bera
han egotea ez zela inondik ere kasualitatea izango. Banekinan, halaber, hark bereak eta bi egingo zituela ni berriro ere kate motzean lotzeko.
|
|
|
Garaian garaikoa behar du, eta unibertsitate aroak ez du lekurik Ares suntsitzaileak gidatutako ontzian. Tamalez, nahi eta nahi ez
|
berak
han egon beharra du, gainontzekoek bezalaxe, erasaten dien ekaitzari aldez edo moldez aurre eginez, sokari tinko helduta, portura iritsi edo eskifaia osoarekin betirako hondoratu arte.
|
|
|
Leihatilatik pasatzen zen paisaiari so, barrena nahasia zuen, urduri, bai baitzekien Sergeik nola konpontzen zituen horrelakoak. Ez zuen gustuko ikuskizunik espero, eta haserre zegoen, zigor hutsa iruditzen zitzaiolako
|
bera
han egotea. Zer egin behar ote zuen berak bordan?
|
|
|
" Presakoa da". Beste hitzik ez zuen erabiltzen
|
bera
han egotea azaltzeko," presakoa", atariko kaosak ageriko zorabioa eragina ziola, eta ia ia totelka zera zioen: " presakoa"," presakoa", makilaz armatutako bi nekazari zeramatzala eskailera tartean eskolta.
|
|
2020
|
|
|
Denek dakite, hirurek, igelek, ez dabilen haizeak eta ez doazen hodeiek; badakite
|
bera
han dagoela, ikusten ez badute ere.
|
|
2021
|
|
|
Ez diot sekula galdetu. Ni erietxera iritsi nintzenean,
|
bera
han zegoen, zoko batean. Burua esku artean ezkutatua zuen eta ondoan emakume bat, Soroa doktorea.
|
|
|
Negarrez ari zen, baina besteen antzera geratu zen mugitu ezinik, eta begira. Hantxe zegoen eta
|
bera
han egoteak ez zuen deus aldatzen. Plaza zeharkatu zuen.
|
|
|
Pinpilinpauxa negarrez, dekano luxea ere bai, harik eta mahaiaren beste aldetik irakasle erretiratu batek" Biba zu" oihukatu zuen arte. Haren ahotsa entzunik, gogora ekarri nuen nola ez nintzen agertu hari egin zioten omenaldira, eta gauza
|
bera
han zeuden beste erretiratuei egin zietenera; batzuk adinean oso aurrera zihoazen, gainera.
|
|
|
Baina pentsatuko zuen borrokaren eraginez hil zitzaiola semea; ez zuen lotuko Doneanen egin zuenarekin. Zerbait egitekotan,
|
bera
han zegoela aprobetxatuz egin behar nuen, aldi berean zergatia adieraziz. Eta, gero, espetxera, neure hezurrak beratzera.
|
|
|
Aitaren mezu bat zen, su artifizialetako ikonoz josia, eta esaten zion Luisek, bere betiko lagunetako batek, bazeukala etxean pletina bat (sekula ez zuen hitz hura entzun), kaseteak cd bihurtzeko. Eta eramateko etxera,
|
bera
han zegoela, eta gero Luisi emango ziola.
|
|
|
Handik gutxira, gure bazterreko gorabeherez bakarren bat baino ohartu ez zelarik, jende artean bidea egin, eta antoxin bat ez dakit zer beroz betea ekarri zidan. Eta artean zorabiatuxe nengoela, lasai egoteko esan zidan, eta
|
bera
han zegoen bitartean, behinik behin, ez zitzaidala ezer txarrik gertatuko.
|
|
|
|
Bera
han dago, lo, epel.
|
|
|
|
Bera
han dago.
|
|
2022
|
|
|
Eta Antoniok guri kontatu, Larran. Nire ama eta nire aita
|
bere
han egon zirean, eta Benito defuntua, hor dago seme bat.
|
|
|
Aterantz biratu nintzen. Agian
|
bera
han egongo zen eta lagunduko zidan aitaren hitzak deszifratzen.
|
|
|
Beste neskatxa batekin ateratzen ari nintzen, eta Gamma ra [beste hiri batera] joan zen bizitzera.
|
Bera
han zegoen artean oraindik ere elkarrekin geunden gutxi gorabehera. Eta nik bera bisitatzeko bidaia bat prestatu nuen, badakizu, hilabete han pasatzeko, zer moduz zegoen ikusi eta horrela.
|
|
|
O tempora, o mores! Zer esanik ez, aitortuko balio
|
bera
han egon dela goizean, duda askorik egin gabe zeharkatu dituela ateak, ordaindu duela eskatu dioten tarifa eta, behin kubikuluan sartuta, gimnasio bateko koltxoneta zaharren artean azal zuriko neska baten titien kontra igurtzi duela bere zakil ederra. Badu aitormenaren tentazioa, eta agian noizbait egingo du.
|
|
|
...izia zenbateraino ez zaion naturala, eta behin eta betiko ehortzi nuke, metalik astunenez estali ezin dadin inoiz azalera berriz etorri eta ni olagarro besarkadekin pertsegitu, zori gaiztoko mehatxuekin, hobeko luke azken aldiz jaiki eta bere pisua zamatuko balu, bere burua labarretik behera botako balu eta haitzen kontra kraskatu, baina amak adorea luke bere burua hiltzeko, kemen handia izan luke
|
bera
han egotea onartzeko, bertan ez egonik ere, karga pisua dela onartzeko mundua bere presentziaz libratuko den istantean utziko diola larba izateari.
|
|
|
Halere, Lucileren aurka batzuetan sentitzen zuen gorroto guztiarekin ere, zer eta semea preso zeukan bitartean
|
bera
han zegoelako, beste arrazoirik gabe, edota errainari buruz izan zezakeen susmo edo premoniziorik makurrenarekin ere, ez zitzaion sekula burutik pasatu bere alaba politikoaren eta ofizial alemanaren artean samurtasunezko sentimendurik egon zitekeenik. Azken batean, denok ere geure bihotzaren arabera epaitzen ditugu gainerakoak.
|
|
|
Ia oharkabean, hain sentibera zen edertasun fisikoaren aurrean; eta René hark aingeru aurpegia zeukan. Tira,
|
bera
han zegoen, zain, dardara batean, burua altxatuz zarata bat aditzen zuen aldiro. Bost minutu falta ziren gauerdirako.
|
|
2023
|
|
|
Behin eta berriro eta berriz, eta halere, ez zuen konbentzitzea lortzen.
|
Bera
han egonagatik ere, eta Irati berak ere bainua hartu bazuen ere, Josuren burmuinak erakarpen eta amodio kontuak besterik ez zituen irudikatzen.
|
|
|
lanerako tresnak sofan barrena, jaka sukaldean, etxeko zapatilak komunean. Gaua pasatzera etorri izan den asteburu solteetan ere beti uzten zuen zerbait ahaztuta,
|
bera
han egon zela gogoraraziko zuena. Maitagarria izan daiteke.
|
|
|
–Ez, ez da hori –mutilak lotsatua– Mozkor geunden, lagun taldean, eta
|
bera
han zegoen, ezin mintzatu. Hain zen erraza!
|
|
|
Bera unibertsitatean zebilen ikasle, eta ni 8 Olivetti poetikoren muntaketa lanetan nenbilen. Idazleak, gidoilariak behar nituen eta
|
bera
han zegoen, nire asmoak zeintzuk ziren entzuteko prest. Azkenean ez zuen proiektuan parte hartu, baina elkar ezagutzeko aukera izan genuen.
|