|
2000
|
|
|
Ezker abertzalearen aparato politikoek, kirtena kontrolatzen dutenek, erabaki behar dute Lizarra Garaziko erresoluzio eskemari bene benetan heldu nahi dioten, horrek esan gura duen guztiarekin. «Eman hitza herriari» Lizarrakoaren muina,
|
bere
esanahi sakonenarekin heldu behar zaio, eta hori erabat kontrajarria dago Arabako herritarrek bide politikotik horrenbeste kargu instituzionaletarako aukeratu duten pertsona heriotzez baztertzearekin.
|
|
|
Horregatik datoz beti mintzairaren eremutik.Hitzaren erabilera nabaria da hor, gutxiago, gehiago edo ezberdinki azpimarratuabada ere. Zen a hain da mintzairaren eremuan ongi kokaturiko terapia, non hitzadeskontzertatzera jotzen baitu sistematikoki, adierazle purua
|
bere
esanahi gabezianharrapatu nahirik. Garrasi primarioa ere Zeraren adierazle purua lortzeko ahaleginada.
|
|
|
|
bere
esanahi psikologikoa ere izango duena noski, zeinetan mundu guztiak desiratzen duen animaliaren baten jabe izatea. Izan daiteke dortoka bat, fuksiaz margoturiko txita bat, arrain laranja bat edo bazkaritik soberan geratu diren ortuariez elikatzen dugun kilkir bat.
|
|
|
2) Bestaldetik, hizkuntzari eta
|
bere
esanahiari begiratzen dien behatzaile kritiko eta fina munduaren ikusmolde zientifikoaren partaidea da ia definizioz. Fina eta kritikoa bada, nola ez, enuntziatu eta hitzen esanahia eta ezagutzazko edukia identifika ditzake, emozio osagaiak beste horietatik bereiziz eta diskurtso batekin zer nolako animo egoerak sortu nahi diren ikuskatuz.
|
|
|
...au ean garatzen den eraikuntza logikoaren zati handi bat sentimen esperientzia pribatuaren esparruan kokatzen zen — autopsikologikoaren eremua, zioen Carnapek— Eta eginkizun horretan, enpirismo tradizionalak ez bezala, Carnapek ez zituen sentsazioak edota sentimen datuak hartu ezagutzaren oinarri sendoa bailiran; horien ordez, berriz, berak ‘esperientzia elemental’ deiturikoak,
|
bere
esanahi holistan ulertuak117, aukeratu zituen, beren artean ‘antzekotasun erlazioen’ bidez lotzen zirelarik. Beraz, eta Gestalttheorie aren118 eraginpe garbian, Carnapek enpirista tradizionalarentzat ‘sentimen atomo’ primitiboak zirenak errefusatzen zituen eta, alderantziz, oinarri gisa hartu beharrean, bere teoriaren xede bat zirela erakutsi nahi izan zuen, hau da, eraikuntza logikoaren emaitza bat —’quasi analisiari’ esker lortutakoa—, eta ez premisa.
|
|
|
Baina Zirkuluaren garaian logika sinbolikoa —klasikoa50—, zalantzarik gabe, ezagutzaren edozein esparru argitzeko balio zezakeen bitartekari egokiena zela onartzen zuten. Zentzu horretan, zientzi teoria bat sistema formal deduktiboa besterik ez da, hots,
|
bere
esanahi enpirikoa hizkuntza formalaren oinarrizko terminoak —primitiboak— munduko behagarriekin lotzen dituzten definizioen bitartez lortzen duen sistema axiomatikoa. Termino teorikoak, bere aldetik, behaketazko terminoen laburdurak besterik ez dira, hau da, definizioen bitartez munduarekin zuzenki lotuta dauden behaketazko terminoetara itzul daitezkeen terminoak.
|
|
|
Hortaz, ‘ (ez p eta ez q) edo (p edo q) ’ proposizio osoa egiazkoa da edozein kasutan, bere ‘egibalioa’ ez baitago ez
|
bere
esanahi faktualaren ezta bera osatzen duten barne proposizioen ‘egibalioaren’ menpe. Esate baterako, baten batek esaten badigu" Orain eta hemen euria ari du edo elurra dago", errealitateari buruz zer edo zer ari zaigu esaten, proposizio horrek beste aukera batzuk baztertzen baititu:
|
|
|
Sua beste fenomenoak bezalakoa da, ez gehiago, ez gutxiago, eta fenomeno batek batzuk hunkitzen ditu eta beste fenomeno batek beste batzuk. Bada, ezein fenomeno ez da berez bereziki misteriotsua, baizik eta guretzat edozein izan daiteke, eta esnatzen den gizakiaren espirituari berezkoa zaio fenomeno batek
|
beretzat
esanahia edukitzera heltzea. Kasik esan liteke gizakia animalia zeremoniatsua dela.
|
|
2001
|
|
|
Lan horiek guztiak bildu eta" Euskal deituren kronika" liburua osatu du Gatuzain argitaletxeak, non euskal abizenen nondik norakoak agertzen diren. Izan ere, denek jakin nahiko genuke gure deitura nondik datorren, bere historia zein izan den, eta batez ere
|
bere
esanahia. Bada, jakin min hori guztia asetzen saiatu da Marikita Tambourin baigorriarra, horretarako hiru iturriz baliatu delarik:
|
|
|
TAILER literarioek horretarako balio dute, ikasleak testu literario bat ona edo txarra den ulertzeko beharrezkoak dituen irizpide horien jabe egiteko, tradizioaren barruan duen garrantzia,
|
bere
esanahia, hau da, bere sakontasuna.
|
|
|
Ez noa orain oihartzun zehatzak azaltzera, ezta influentzia aztarnak banan banan aipatzera ere. Erromantizismoak sortu duen bidaia mitologia aipatu nahi nuke, eta ahal dela,
|
bere
esanahia azaldu: testu honetan utzi duen urratsa azaldu.
|
|
|
alegoriarako joera. Lehenago aipaturiko inpresioaren eta espresioaren jokoak, kanpo mundua barne munduz ikusteko eta helarazteko joerak, alegia, edozein elementu bihurtzen du beste zerbait, edozein egoera, gogoetaren bidez, beste zerbait bihurtzen du,
|
bere
esanahi ezkutua agertzen du.
|
|
|
Teknikoki arazoa" Dictum de omni et nullo" printzipioaren azalpen gisa agertzen da. Honek badu
|
bere
esanahia eta erabilgarritasuna, baina ez negatiboki hartzen bada, Leibnizek egiten duen moduan. Argi dago multzo baterako balio duenak multzo horretako osagai bakoitzarentzat balio duela.
|
|
|
Sintesiaz, ordea,
|
bere
esanahi orokorrenean, hainbat errepresentazio elkarri eransteko eta beren anizkuntasuna ezagutza batean biltzeko ekintza ulertzen dut (A77/ B103 (E116)).
|
|
2002
|
|
|
Lertxundik berak adierazi izan du behin eta birritan Otto Petteren idazketan nolako garrantzia izan duen Decameroneren sintaxiaren eta ahozko tradizioaren teknika narratiboen azterketak. Bukatzeko, aipagarria da Otto izenak euskal irakurlearentzat duen balio semantikoa,
|
bere
esanahi eta sonoritateak" osaba" eta" otso" hitzekin jolasten baitute, biak egokiak bere buruarengandik ezin ihes egin dezakeen pertsonaia honen errealitatea definitzeko.
|
|
|
Beste kasu batzuetan, berriz, gauzaki horien ezaugarri bitxiezgain (urruneko lehengaiaz egindakoak izatea, morfologia ez arruntekoak izatea, etab.), testuinguru zehatz batean jaso izanak froga dezake ezen gizarte horrentzatobjektu batek leku eta une batzuetan bazuela esanahi bereziren bat. Adibidez, aizkora
|
berak
esanahi ezberdinak izan ditzake etxe inguruan topatu baldin bada, tumuluan, ganberan edo tumulupean egotearen arabera. Eta beste batzuetan, berriz, ez dago jakiterik kasualitate hutsa den han egotea, edo esanahi bereziren bat duten; adibidez, Igaratza Hegoaldea trikuharrian, garezur zatiak eta lurrontzienak batezere mendebaldeko harlauzaren ondoan zeuden; baina ez dago zehazterik horrenarrazoia.
|
|
|
Beraz, klientelismoaren izaera instrumentala argia da. Klientelahoriek nolabaiteko sentipenezko edo sentimenduzko izaera ere erakusten digute, eta azken honek ikerketak nahas ditzake,
|
bere
esanahia ulertzeko orduan. Patroiaketa klienteak elkartrukeetan oinarritzen zen egitura antolatzen zuten; horrela, piramide gisako harremanak sortzen ziren.
|
|
|
Panoptikoaren abantaila oinarrizkoena hain da nabarmena ezen hura frogatu nahian hasiko bagina
|
bere
esanahia ilundu eta nahastu baizik ez baikenuke egingo. Etengabe ikuskatzaile baten zaintzapean dagoenak gaizki jokatzeko ahalmena eta, orobat, maltzurkeriatan pentsatzeko gogoa galtzen du.
|
|
2003
|
|
|
Inoiz, berdez margotzen dituzte hormak, letrarik eta marrazkirik gabe, berdeak, besterik gabe, argiro adierazten baitu
|
bere
esanahia, Azpilen bai behinik behin... biharamunean, don Justinianoren guardiek kare edo pintura zuriz koloreztatuko badituzte ere.
|
|
|
|
Bere
esanahia ezagutzera iristea,
|
|
|
Ez nekien
|
bere
esanahirik
|
|
2004
|
|
|
Gaur egun, txirrindularitza euren buruaren berri emateko aukeratzen duten enpresa horiek, (eta enpresa oso garrantzitsuak dira), bertute hori gehiago ikusten dute dopinaren belztasuna baino. Dopinaren gainetik dago txirrindularitzaren
|
beraren
esanahia. Enpresa oso garrantzitsuak daude txirrindularitzan:
|
|
|
Zentzu honetan aitzindaria izan zen, herriarekiko bere sentimenduak erakutsi zituen, herriak euskararik gabe ez zuela izaterik zioen; hizkuntza galtzen denean herriaren arimaren puska bat galtzen dela zioen. Kontzientzia hori oso sartua zeukan eta hizkuntzaren balio historikoak eta
|
bere
esanahiak lotu zituen.
|
|
|
Kiratsa dario" arte" hitzari. Nork
|
bere
esanahia ematen dio. Izan ere, kontzeptu zabala ez ezik, irekia da.
|
|
|
Hiru: era edo ara atzizkiari dagokionez, dio, Azkuek esanahi bat baino gehiago eman dizkiola, lau bederen bai; hori batetik, eta bes tetik, Aranaren defentsan euzk era hitz konposatua edo elkartua dela frogatze ko, baieztatuko du era hitzak, ele tik datorrenez gero, berez duela esanahia, ez baita
|
bere
esanahia ez duen hitz osatzailerik. Eta nola era hitza ele tik da torrela frogatu ezinik ez dagoen metatesi fenomenoaren bidez, zeinaren arabe ra euskaraz sarritan gertatzen baita l hizkia r bihurtzea, zuzena logikoa da, horri lege etimologikoa aplikatuz, era (ele) kasu honetan hizkuntza dela on dorioztatzea.
|
|
|
Kontua da ea mundu honetan hobe gaitezkeen, ea Jainkoaren erresuma lurrera ekartzeko gai garen eta ongi goren komuna eraiki dezakegun, eta horregatikKanten interesa gizateriak historian duen garapenera zuzendu zen. Eta, beraz, itxaropenaren galderak historian jasotzen du
|
bere
esanahi konkretua, eta hau da: ea gizadiaren hoberanzko aurrerapena itxaron ahal daitekeen.
|
|
|
Filosofia politika bihurtzeak, edo filosofia literatura bihurtzeak, pribatutasunaren edo publikotasunaren arabera, ez du zentzu handirik globalizazioaren mundu honetan.
|
Bere
esanahi hertsian, ideia filosofikoen pribatutasuna ezinezkoa da. Rort y ren kalterako, ezabatu nahi dituen Filosofia Handiaren dikotomiek eragina izan dute kultura ren beste arlo askotan, eta eragin ederra, gainera.
|
|
|
... argi ikusten dut, tximista batean bezala, ez bakarrik pentsa dezakedan ezein deskribapenek ez lukeela balioko erabateko balioaren bidez esan nahi dudana deskribatzeko, baizik eta edozein pertsonak aditzera emango lukeen edozein deskribapen esanguratsu,
|
bere
esanahiarengatik, ab initio arbuiatuko nukeela... baina ez oraindik ez ditudalako adierazpen zuzenak aurkitu, baizik eta zentzurik eza beren esentzia bera delako. Izan ere, beraiekin egin nahi nuen guztia mundutik haratago joatea zen, eta horrek esan nahi du hizkuntza esanguratsutik haratago (65).
|
|
2006
|
|
|
Prozesu sozial demokrata bat edo izango da. Txorakeria izango da, baina badu
|
bere
esanahia; sandinisten banderen kolorea bera ere kolorgetu egin da. Lehen gorria eta beltza zen, eta orain gorri arrosa bihurtu da.
|
|
|
Azken batean, muinhori konbentzioan datza: legeak hitz hori esan eta denok
|
bere
esanahia ulertzean.
|
|
|
Datazio erromatarra erabiltzen dute, egunari dagokionez; urtea, aldiz, Aroan emanda dago Era Hispanica ere deituan, K. a. 38 urtean kontatzen hasten zen eta XIV mendera arte erabili izan zen urtea emateko modu hau, juliotar egutegia penintsulan sartu zenekoa, hots, erromatarren iristearekin nolabait; eta modu klasikoari jarraituz, kalendas i jarraituz, erromatarrek hilaren lehen egunari deitzen zioten eta horrela zabaldu zen Goi Erdi Arora ere, eta atzeraka kontatzen dira kalendatatik ematen den zifra (aurreko hileko azken egunak adieraziz)?. Idatzita egoteak (kasu honetan harrian zizelatuta daude hitzak, baina idatzita azken batean) ere
|
bere
esanahia dauka, kultura orokorturik ez zegoen garai batean oso esanguratsua baita nork bere epitafioa izatea (kultura, soziala edo behintzat, zibilizatua?, erromatar kulturaren eragina aro, barbaroan?). Hala ere, esan dugu Momorenak akatsa duela eta, agian, artisauak (harginak) ez zuela ulertuko idazten ari zena; Alvarorenak, aldiz, kalitate handiagoko hizkiak dituela dirudi (Azkarate eta García Camino, 1996), nahiz eta bere kontserbazio egoera ez izan oso ona, adierazten duena eskulangilearen kualifikazioa altuagoa zela.
|
|
|
Ikus hauei buruzko datu gehiagorako J. A. García de Cortázar (1980) eta Botella (1988); lehen egileak dioenez aldatu egiten da
|
bere
esanahia, eta Naiara aldeko adibide bati jarraituz, XI. mendearen bukaerarako lur marjinal bat dena kolonizaziotik sortua, lursail arrunt izatera igarotzen da (eta esanahi hori hartuko du ere), populazio hazkundearekin lanketak hazi egiten direlako eta bazterreko lurrak gunearen parte ere bihurtuz eta dena bat eginez; horrez gain, J. A. García de Cortázar ek, definitzen du jaun baten mendean et... 121), horregatik gero prestazio feudalak nahiz lur motak hartuko du landua izan zen moduaren izena.
|
|
|
+ Egilearen biografia laburra (bere bizitza eta lana,
|
bere
esanahi historiografikoa eta bere ekarpenen garrantzia).
|
|
|
Kapitulu honetako lehenengo atalean definitu duguna da, fisikoki garrantzitsuena.
|
Bere
esanahia honela ere uler dezakegu: Planeta bat Eguzkitik ikusita, berriz ere izarrekiko norabide berean ikusteko igaro behar den denbora.
|
|
|
Hortik M aska dezakegu, batez besteko anomalia.
|
Bere
esanahia hauxe da: planeta bere orbitan abiadura konstantez mugituko balitz, orbitaren zein angelutan egongo litzatekeen, periheliotik neurtuta.
|
|
|
batetik, hartzaileek obra hori erabiltzea eta, bestetik, hartzaileak obraz gozatzea. Alabaina, obra bat publizitatetzat definitzean, funtzio komunikatiboa duten obretatik bereizi, eta beste eremu batean kokatu behar dugu;
|
bere
esanahia, aldiz, enpresaburuek eskaintzen dituzten produktu eta zerbitzuen trafikoan betetzen duen funtzio erakartzailean datza. Kontuan hartuta publizitate lanaren funtzionalitatea, interesgarria dateke hari buruzko zenbait puntu aztertzea.
|
|
|
Adibide hurbil bat jartzearren, Eusko Ikaskuntzako lehendakari den Javier Retegik berriki erakunde horren batzar nagusian egindako hitzaldian kontzeptu hori erabili zuen mundu mailan gertatzen ari diren aldaketa sozioekonomikoei buruz jarduteko (tira, berak" crisis de paradigma externo" dio, beste batzuek nahiago izaten dute globalizazioa). Ez dut uste lan handirik litzatekeenik frogatzeko duela berrogei bat urte Zientziaren Historiaren baitan sortu zen kontzeptu horrek (paradigma aldaketa) egundoko arrakasta izan duela,
|
bere
esanahia alor askotara zabalduz. Baina kontua ez da orain matizazio eruditoetan galtzea, beste hau baizik:
|
|
2007
|
|
|
herri partikularrez eta haien kontzientzia mugatuaz baliatuz, gizadi osoarentzat garatuz doan autokontzientzia, subjektu librearena den bezainbatean. ...in partikularra izan arren munduan, eta oraindik aski naturari itsatsia bera ere, etab., hala ere, printzipioz gizarte eraikuntza ez natural bat da, giza izpirituak arrazoimenaren legeen arabera eratua, naturaren zama hastantze bat, izpirituak kontzienteki naturari buru egite eta azpiratze bat, bere buruari legeak berak emanez; eta horrek guztiak adierazten duen norabideagatik izpirituarentzat eta
|
bere
esanahiagatik historian, konparatuta garai hartako beste gizataldeekin, bera izpiritu unibertsalaren momentu bat da, bera da munduan izpiritu unibertsal konkretua, behin behinekoz.
|
|
|
Orain zientzien eta pentsamenduaren historian ohitura dago arrazaren kontzeptua eta arrazialismoa ezkutatzekoa, hori eszentrikoren batzuen eldarnioa izana bagenu bezala, ideologiko eta politiko hutsa, ez zientifikoa. Horrela, arrazismoaren
|
beraren
esanahia bazterrarazi eta, gure historia zientifikoan marjinala izan bagenu bezala, nolabait banalizatu egiten da.
|
|
|
Mundu guztiak dauzka kode batzuk; ezer ez daneutroa. Keinu bakoitzak
|
bere
esanahia eta bere balioak ditu. Bezeroek etalangileek keinu horiek ikusten dituzte, interpretatu egiten dituzte, eta iritzi batosatzen dute enpresa horri buruz.
|
|
|
Kultur, cultura, culture1 hitza Europako hizkuntzen artean erabilienetakoaden erro bereko hitzen artean kokatzen da. Gainera,
|
bere
esanahia, gutxi gorabehera, berdintsua da landutako hizkuntza guztietan, latinetik hartua baita. Horregatik, hitz honen inguruan egin dezakedan gogoeta linguistikoa inguruko bestehizkuntzetara eramaten ahal da, jakinik, esanahiari dagokionez, ñabardurak salbu, aldaketa nabarmenik ez dela gertatuko.
|
|
|
Euskalduna (euskara duena). Azken aldion ordea, agianbesterik ezean, zabaldu egin dugu
|
bere
esanahia vascoren baliokide gisa erabiliz...» Elhuyar Elkar en Euskal Hiztegi Modernoan (1994): «euskal herritar.
|
|
|
Hizkuntzaren autonomiagaitasuna, gotortasuna, askoz ere sakonagoa da kultura sistemarena baino, eznoski, hizkuntza komunitateak larrutzea, ordezkatzea, hori eguneroko kontua baitugu. Gure ustez, kultura sistema lokalaren baitan erraz txertatzen ditu merkatu globalak
|
bere
esanahi balioak. Aldiz, hizkuntzaren sistema eta nortasuna ezin da urtueta itxuraldatu nolanahi, hizkuntza hibridazioaren fenomenoa tartean egonda ere.
|
|
|
Hannot Rodriguezekarriskua, bere karakterizazioa, analisiaren egitura eta funtzioa aurkeztuko ditu, etaondotik ziurgabetasunaren afera irekiko du. Hortik ekingo dio zuhurtasunprintzipioa aztertzeari, tartean
|
bere
esanahi kontzeptuala eta heuristika ikertzeari.Herritarren pertzepzioek berresten dutenez, zientzia politikek eta proiektuteknologikoek legitimazioa izango badute, nahitaezkoa da ziurgabetasuna aitortzeaeta horra egokituko diren printzipioen erakundetzea; ezin daiteke arriskuaikertzeko analisi eta kontrolekin soilik jarraitu.
|
|
|
Horiek dira herritarrenerreferentzia, zientzia eta teknologia maila orokor batean ulertu ordez; azkenhoriekiko baikortasuna eta konfiantza, bere horretan, aldi oro berresten ditu herritarorok. Ondo zedarritu behar dira objektua eta
|
bere
esanahia, beraz, konfiantzarenauzia ikertzerakoan.
|
|
|
kantismo guztia perpaus horretan laburbil daiteke. Eta
|
bere
esanahia, ongi meditatua, hain ikaragarrizkoa da, ezen eta Schiller poeta filosofoari, hori amaren seme hilkorrek inoiz jaulki duen esanik handienetakoa dela, esanarazi baitio Körner i gutunean (1793 02 18). Mundua, eta historia:
|
|
|
Loreak sinbologia eta siniskeria huts dira, errito eta ohiturak sortzen dituzte. Aintzina, lorea
|
bere
esanahia kontuan hartuta hautatu behar zen. Esate baterako, laranjondo loreek, lirioek eta arrosek zorte ona ematen dute ezkondu eta geroko bizimoduan, eta maitasuna eta alaitasuna ekartzen dute.
|
|
|
Literaturaz eta
|
bere
esanahiaz galdezka ibili gara atal honetan, eta beste artikulu zoragarri bat eman du Jon Alonsok Bazka n (www.bazka.info,):
|
|
2008
|
|
|
Angel Ugarteburuk, artean Luis Baraiazarrak Nire umetako Meñaka liburuan lez, bizitzako periodo jakin baten egiten dau jorran, eta egin be,
|
berarentzat
esanahi apartekoa eukirik, hurrengokoetaratutea merezidu daualako.
|
|
|
Markes jauna ohetik jaiki zen, ez ziztuan, haatik, erantzun hartan luzatzeak ere
|
bere
esanahia baitzuen, ausaz, luzaldiaren tarte hura agintzen zuenaren (ez al zuen ezkontzaren ohiko formulak emazteak senarraren mendeko behar zuela agintzen?) adierazpide bat balitz bezala, adierazleari berari jauzi bat egiteko baimena aitortzen ziona, benetako agintearen planotik komenientzien planorainokoa?, jantzi zen, markesa andereak negar egiteko puntuan zirudien, baina ez zuen egiten, harrot... eta, gelatik alde egin aurretik, honela mintzatu zitzaion emazteari, ahots neutro eta gizabidetsu batez:
|
|
|
Baina edukirik gabeko hitza zen hura, antza, esanahiz hustua; edo hitzak bazuen, bai,
|
bere
esanahia, oso eragin eskasekoa alabaina, ahoskatzearen tarte laburrera mugatua eta tarte labur berean agortua, handik aurrera bere apetaldien arabera tratatuko baitzuen Natividadek Natalia, zoaz eta zatoz, zatoz eta zoaz, ahizpa trapuzko panpina bat balitz bezala, inongo damurik erakutsi gabe. Batzuetan, nolanahi ere, bazirudien ezen, sukarraren zorabioan, kordea galdu eta eldarnio batean sartzen zela, baina, egoerak hala eskatzen zionean, berehala erreakzionatzen zuen, eldarnioaren mundua eta errealitatearena burmuinetako hari ikusezin batek lotuak balira bezala:
|
|
|
443), Muiurua> (belardia, erreg. 740). > rdokia> (soroa, erreg. l288;
|
bere
esanahia, llanura, planicie BN, L, R, S, ordo> eta (t) oki> osagaietatik (Orkidia> ere azaltzen da, baina izan daiteke goikoaren metatesi sasizkoa). Orokiza> (soroa eta muinoa, erreg.
|
|
|
Gazalea(?) > (lur-saila, 281). Gizamotila> (lur-saila, erreg. l7; beherago Motila, soilik.;
|
bere
esanahia, ausaz,, muchacho, giza-> eta mutil> osagaietatik).
|
|
|
Beraz, Nafarroako aipaturiko hizkeretan erabat arrunta da ahalke> nahiz erabile ran nahiz eratorriak eta elkartuak sortzen. Lurraldeak markatzen ditu erabileragatik eta, adierari dagokionez, esan bezala, ahalke> ahalge> erabiltzen ez den euskalkieta ko lotsa> hitzaren parekoa da
|
bere
esanahi nagusian, baina ez hainbeste azken honek hartzen duen, begirune, renean. Bestalde, hitz honek Iparraldeko euskalkiekin elkar tzen ditu Nafarroako hizkerak Iparralde osoan ahalke> ge, batez ere lehenen goa, hain erabiliak baitira, Ip (GN) ren zenbait azpieuskalki izan ezik.
|
|
|
aipagai dugun alde> atzizkiaren esanahiak.
|
Bere
esanahiak edota, nahiago bada, bere esanahi esparruak oro har, eta esanahi jakin batek preseski. Gogoan har bedi, berriro ere, esparru guztia kontuan hartu den arren alde> atzizkia dugula benetako aztergai, ez alde> lexema.
|
|
|
aipagai dugun alde> atzizkiaren esanahiak. Bere esanahiak edota, nahiago bada,
|
bere
esanahi esparruak oro har, eta esanahi jakin batek preseski. Gogoan har bedi, berriro ere, esparru guztia kontuan hartu den arren alde> atzizkia dugula benetako aztergai, ez alde> lexema.
|
|
|
eta kargu edo lanbide atzizkitzat eman izan da sarri, baina adibideetan multzo atzizkien erabilera eremutik hurbil dagoela adieraziz. Bada tartean, azkenik, hildakotzat edo emandako atzizkirik,
|
bere
esanahia partez multzo izae razkoetan sailkatu arren gutxitan berariaz landu denik: horrela gertatzen da, konkretuki, aga> atzizkiarekin91.
|
|
|
Unibertsoa antolaturiko osotasun koherentetzat hartzen da, eta hori oinarrizko osagaietara murrizteak
|
beraren
esanahia desagerraraziko luke. Hala, osotasuna zatien batura baino gehiago da.
|
|
|
Haurrak bere gorputzaren irudikapen subjektibo eta egozentrikoa eraikitzen du. Bere gorpuztasuna irudikatzeko,
|
beretzat
esanahi edo balio handiena duten gorputzaren zatiak erabiltzen ditu. Gorputz eskemaren zati batzuk edo besteak integratuko ditu gorputz irudiaren barruan, haietaz egiten duen balioespenaren arabera.
|
|
|
LDAP Lightweight Directory Access Protocol kontzeptuaren laburdura da, beraz, direktorioa atzitzeko protokolo arina da
|
bere
esanahia. Arin adjektiboa jarri zaio informazio truke azkarrak egiteko pentsatuta dagoelako.
|
|
|
Eremu guztiak, azkena izan ezik, zenbakizkoak dira, salbuespen batekin, metakaraktere deitutako ikur batzuk erabil baitaitezke. Metakaraktere batzuk onartzen dira, bakoitza
|
bere
esanahi bereziarekin:
|
|
|
Hiztegi hau kontsultatzea komeni da, bilaketa hurbilketa bidez edo antzekotasun fonetiko ortografikoaren bidez egiten denean markatuta; horrela, hitzaren idazkera zuzena ezagutzen ez bada, hiztegiak markatuko du terminoa ez dagoela erregistratuta, baina hurbileko idazkera duena ere erakutsiko du, eta, ziur aski, zuzena izango da. Tilde diakritikoa duten hitzen kasuan (hitz
|
berari
esanahi bat edo bestea ematen diona), hobe da bilaketa zeinu diakritikorik gabe egitea. Hiztegi honen alderdi oso erabilgarri bat da etengabe instala daitekeela nabigatzailearen barran kontsultak azkar eta erraz egiteko.
|
|
|
Baina edukirik gabeko hitza zen hura, antza, esanahiz hustua; edo hitzak bazuen, bai,
|
bere
esanahia, oso eragin eskasekoa alabaina, ahoskatzearen tarte laburrera mugatua eta tarte labur berean agortua, handik aurrera bere apetaldien arabera tratatuko baitzuen Natividadek Natalia, zoaz eta zatoz, zatoz eta zoaz, ahizpa trapuzko panpina bat balitz bezala, inongo damurik erakutsi gabe. Batzuetan, nolanahi ere, bazirudien ezen, sukarraren zorabioan, kordea galdu eta eldarnio batean sartzen zela, baina, egoerak hala eskatzen zionean, berehala erreakzionatzen zuen, eldarnioaren mundua eta errealitatearena burmuinetako hari ikusezin batek lotuak balira bezala:
|
|
|
Markes jauna ohetik jaiki zen –ez ziztuan, haatik, erantzun hartan luzatzeak ere
|
bere
esanahia baitzuen, ausaz, luzaldiaren tarte hura agintzen zuenaren (ez al zuen ezkontzaren ohiko formulak emazteak senarraren mendeko behar zuela agintzen?) adierazpide bat balitz bezala, adierazleari berari jauzi bat egiteko baimena aitortzen ziona, benetako agintearen planotik komenientzien planorainokoa–, jantzi zen –markesa andereak negar egiteko puntuan zirudien, baina ez zuen egit...
|
|
|
Horri berari dagokionez, horren osagaia adigai hutsa da, horren bidez eduki bat du, zeina oso osorik subjektu den bere baitan. Ez da agertzen oinarrian datzan subjektu gisa jokatuko lukeen eta zeinari
|
bere
esanahia predikatu baten gisara dagokion edukirik. Esakunea bitartegabe forma hutsala baino ez da.
|
|
2009
|
|
|
Eskuliburu nagusia PDCA zikloan oinarrituta dago. PDCA zikloa ingelesezko akronimoa da, eta
|
bere
esanahia Plan Do Check Act da. Kalitatearen etengabeko hobekuntzarako estrategia da 4 urratsetan emana.
|
|
|
mundua da. . Hizkuntza, gizonaren kanpoko nahiz barruko errealitate guztiak izendatzeko eta adierazteko gauza denean, hizkuntza horrek poetaren lehendabiziko premiari baino ez dio oraindik erantzun, une honetan hizkuntza,
|
bere
esanahi zehatz eta guzti, abiapuntutasunezko materia geldi dugu oraindik. Oraintxe iritsi da poeta poesia eraikitzeko lehen materiale multzora.
|
|
|
Hemendik aurrerakoa du poetak bere lankizuna. Hor du hitza, hiztegia, hizkuntza?,
|
bere
esanahiz, bere abiapuntutasunez; eta hartzen du eta eragiten hasten zaio: hitzaren hitzarekiko erlazio berriak aurkitzen, hitzaren nahikizun eta iradokizun berriak kreatzen, hitzaren errealtasunari idealismo dimentsioa ematen.
|
|
|
Gabinok zeruraino zabaldu zituen begiak, harri eta zur; Gabinori, izan ere, askotan gertatzen zitzaion hitzek harritzen zutela, esanahitik aparte berezko iman bat balute bezala; hitzek, baina, bakoitzak
|
bere
esanahia zuen, eta hori esaten ari zitzaion Felipe, hitzez hitz. Eta orduan, desarmatua bezala sentitu zen. Gabino, izan ere, bere giroan jaio eta bere giroan bizi izan zen, etxetik ikastetxera eta ikastetxetik etxera, non, ez batean ez bestean, arazo hura ez baitzen eztabaidatu ere egiten, arazoa arazotzat ere ez zutelako, ausaz, edo baztertu egiten zutelako, besterik gabe; bai, egia zen Felipek jakitera eman ziola azken bolada hartan beste errealitate bat, euskalduntasunarekin lotua, baina errealitate berri hura onartzetik zaharra ukatzerainoko tartea ez zen, ez, nolanahikoa!; non geratzen ziren, bada, gurasoekin eta anai arrebekin ikusi zituèn, plaza militarreko komandante eta teniente koronelek gonbidatuta?
|
|
|
Aitak mirespen puntu batez so egiten zion semeari; begirada hari, ordea, berehala jarri zion irri maltzur bat kontrapuntu, testuinguru hartan
|
bere
esanahia zuena: bai, oztopo bat jarriko zion semeari, ea nondik irteten zen:
|
|
|
leihoa edo leihoko errezelak zabaltzean igartzen zuen hori? mutilaren intziriak ere ez baitziren beti bat, eta bai baitzirudien ezen intziri bakoitzak
|
bere
esanahi berezia zuela, Ernestina bere alfabetora itzultzen ahalegintzen zena, haurrarekin nola jokatu behar zuen jakiteko.
|
|
|
Euskaldunoi konplikatua egiten zaigu, txukun? hitza itzultzea, erdaldunei
|
bere
esanahia ulertaraztea. Orobat, Atxagaren aurkako epaian nabaritzen denez, espainolen eta euskaldunen balio etikoak desberdinak dira.
|
|
|
Irudikapen sozialen bidez, gizakiak aurrean duen errealitatea eraiki eta esanahiaz janzten du. Irudikapena ezda errealitatearen isla soila,
|
bere
esanahia, batetik, faktore kontingenteen mendekoa da, egoeraren izaera eta premiak eta, bestetik, egoeraz gaindiko faktore orokorragoen mendekoa, testuinguru sozial eta ideologikoa, gizabanakoak antolakuntzasozialean duen lekua, gizabanakoaren eta taldearen historia, erronka sozialak, etab. (Abric, 1994a).
|
|
|
Errefusatze teknikarekin elementu batzuek irudikapen sozialean duten balizko zentraltasuna egiaztatu nahi izan da (Moliner, 1988). Elementu zentralenezaugarrietako bat, irudikapen objektuarekin duten harreman sinbolikoan datza.Harreman hori hausten bada, irudikapenak
|
bere
esanahia galtzen du. Hau da, pertsona bat langabetutzat jotzeko ezinbesteko eta beharrezko baldintza enplegua bilatzea dela pentsa genezake.
|
|
|
Justizia eskubideak
|
bere baitan
esanahi ezberdinak biltzen ditu. Lehendabizi, justizia eskubideak biktimen eskubideen urraketak ikertzeko eta epaitzeko beharrezkoa den sistema judiziala moldatzeko erantzukizuna jartzen du Estatuaren gain.Zigorgabetasuna ekiditeko balio duen sistema bat eta amnistia eta preskripziokasuak murriztuko dituen legedi bat diseinatu ditu.
|
|
|
Alfabeto latindar eta greziarreko letrak izaten dira ia beti. Magnitude fisikoak adierazten dituzten letrak (hala nola E, F, m, v...) eta unitate fisikoak adierazten dituztenak (hala nola m, kg, A, N,?...) ondo araututa daude, zeinek
|
bere
esanahi eta ortotipografia ongi denifituak dituela. Fisikako sinboloek esanahi zehatza dute, adierazten duten magnitudearen esanahi fisikoarekin lotua.
|
|
|
Hemendik bost urtera errepikatuko dugu segur aski, eta eskuak eta besoak irekita edukiko ditugu bertze batzuek etorri nahi badute, diputatua atera daitekeen mailetara. Botoak sinbolikoki biltzea badu
|
bere
esanahia. Ez dugu ukatzen.
|
|
|
Margoak berak presentzia bat du, hautaketa bat da artistarentzat. Teknikaren
|
beraren
esanahiak leku bat du, eta ez bakarrik teknika horren bidez irudikatzen denak. Alde horretatik ondo jarraitzen du mostra honek Rekalderen ikerketa ildoa, zeinean artearen senaren barneko proposizioek, hau da, artearen izaera, lengoaia eta proposamena beraren azterketa egiten dutenek, leku berezia hartzen duten.
|
|
|
Aitak mirespen puntu batez so egiten zion semeari; begirada hari, ordea, berehala jarri zion irri maltzur bat kontrapuntu, testuinguru hartan
|
bere
esanahia zuena: bai, oztopo bat jarriko zion semeari, ea nondik irteten zen:
|
|
|
Haurra bere gain hartu zuèn egun berean ohartu zen Ernestina, esate baterako, argiak min egiten ziola –haurraren begiei begiratuta, balizko lekuko batek ongi bai ongi antzemango zion betileen dardarari, gau tximeleta ezinezko bat iduri–, ilunaren semea zenak iluna atsegin balu bezala: leihoa edo leihoko errezelak zabaltzean igartzen zuen hori... mutilaren intziriak ere ez baitziren beti bat, eta bai baitzirudien ezen intziri bakoitzak
|
bere
esanahi berezia zuela, Ernestina bere alfabetora itzultzen ahalegintzen zena, haurrarekin nola jokatu behar zuen jakiteko.
|
|
|
Gabinok zeruraino zabaldu zituen begiak, harri eta zur; Gabinori, izan ere, askotan gertatzen zitzaion hitzek harritzen zutela, esanahitik aparte berezko iman bat balute bezala; hitzek, baina, bakoitzak
|
bere
esanahia zuen, eta hori esaten ari zitzaion Felipe, hitzez hitz. Eta orduan, desarmatua bezala sentitu zen. Gabino, izan ere, bere giroan jaio eta bere giroan bizi izan zen, etxetik ikastetxera eta ikastetxetik etxera, non, ez batean ez bestean, arazo hura ez baitzen eztabaidatu ere egiten, arazoa arazotzat ere ez zutelako, ausaz, edo baztertu egiten zutelako, besterik gabe; bai, egia zen Felipek jakitera eman ziola azken bolada hartan beste errealitate bat, euskalduntasunarekin lotua, baina errealitate berri hura onartzetik zaharra ukatzerainoko tartea ez zen, ez, nolanahikoa!; non geratzen ziren, bada, gurasoekin eta anai arrebekin ikusi zituèn –plaza militarreko komandante eta teniente koronelek gonbidatuta– desfile militarrak, zeinetan buruzagi eta soldaduek Espainiako bandera baitzuten aberriaren alde odola ematerainoko sakrifizioaren sinbolo sakratutzat?; non geratzen ziren banda militarrak bandera haren ohorez jotzen zituèn martxak, edo soldaduek kantatzen edo ahopekatzen zituztèn kantuak eta himnoak, hitz handiz josiak eta bera –Gabino– hainbeste hunkitzen zutenak?; eta batez ere, non geratzen zitzaion egunerokotasun hura, espainiarren espainiartasunak moldatua eta guztira zabaldua, baita Euskal Herriko zokorik zokoenetara ere?; espainiartasun hura, bai, Gabinok, airea bera bezala, gauza ohikotzat eta normaltzat zuena... betikotzat ere bai, Gabinok ez baitzuen giro hura baizik arnastu betidanik; horregatik zegoen, ziurki, harri eta zur, apur bat deseroso ere bai –norabide hartan emandako pauso bakar batek berarekin ekar zezakeen orbetarren espazio espiritualarekiko haustura–:
|
|
|
Kantagintza, beraz, esanahi sozial eta politikoz betetako adierazpen kultural bat bihurtu da denborarekin, hala Herrialde Katalanetan nola Euskal Herrian, eta oso baliagarria izan daiteke bi herrion nazio nortasunaren parte bat itxuratzea lortu duen horren esangura esparrua nola sortu den aztertzeko orduan. Gainera, bere erabilera hipotetikoaren esparru politikoaren mugak gainditzean, nazioaren ideiari
|
berari
esanahia eman eta, aldi berean, nazioa bera definitzen duen gorputza, letra larriz esanda, bihurtu da.
|
|
|
Derridaren helburu filosofikoa guztiz kontrakoa da, hau da, mintzoaren mendekotasunetik askatzea. Izan ere, testu idatziak ez du
|
bere
esanahia jasotzen ustezko mintzo batetik. Testu idatzia itxia da eta bere esanahia bere baitan gordetzen du kanpoko oinarri edo iturri bati erreferentzia egin gabe.
|
|
|
Izan ere, testu idatziak ez du bere esanahia jasotzen ustezko mintzo batetik. Testu idatzia itxia da eta
|
bere
esanahia bere baitan gordetzen du kanpoko oinarri edo iturri bati erreferentzia egin gabe. Askatze hori ez da nolanahikoa, zeren eta filosofo modernoek bilatu duten metafisikatik askatzea horretan baitatza.
|
|
|
–Ea zehazten dugun gehiago
|
bere
esanahia. Asmoa, aipatu dugunez, erbesteratu guztiek duten asmoa zen:
|
|
|
Bigarrena gizarte etimologia da: hitz baten historia egiten da kasu honetan, hitza bere testuinguruan kokatzen da eta
|
bere
esanahiaren eta erabileraren historia egiten da. Kasu honetan corpusaren hedadura ez da exhaustiboa.
|
|
2010
|
|
|
Badira sustraituta ditugun zenbait dogma. Diskurtso gailenduari men eginaz inolako filtrorik gabe jardun dutenekin batera, sarriegitan erresistentzia zikloak irudikari politiko gogor batekin aldaketa garaia eta
|
bere
esanahi kulturalari arreta galdu dio. Luzaroan ekuazio kritiko erakargarri bat itsuki sinetsi dugu:
|
|
|
Izan zitekeen ianuarius en laburpena, esaterako. Baina ian edan lo esaldian ez dago zalantza linguistikorik, ez semantikorik, jakiteko zein den
|
bere
esanahia?. Gorrotxategik baieztatu zuen, era berean, gai erlijiosoko esaldiek ere ez zutela zalantzarik sortzen.
|
|
|
Performatibitatearen kontzeptutik abiatuta, orokortuz, Austinek ilokuzio ekintzaren> kontzeptua sortu zuen. Enuntziatu orok,
|
bere
esanahi justuaz aparte, badu ilokuzio indarra ere, eta berau izan daiteke esplizitua zein inplizitua.
|
|
|
baina
|
bere
esanahia...
|
|
|
Halaber, ondo naturarekin harmonian bizitzea esan nahi du «inguratzen gaituenarekin orekan bizitzea». Orduan,
|
bere
esanahian «zurekin eta nirekinondo bizitzea» sartzen da, eta hau Mendebaldeko «hobeto bizitzea» kontzeptutikaldentzen da, azken hori norbanakoarena da, gainerakoengandik bananduta, eta batzuetan besteen kontura, eta naturatik urrunduta.
|
|
|
El papel de la jurisdicción, Trotta, Madril, 1996, 69 or. Hernández Martín, V. k, Independencia del Juez y desorganización judicial, Civitas, Madril, 1991, 159 or., berriz, independentzia printzipioak epailearen gaineko filosofia politikoa zehazten duela eta jurisdikzio ahalaren adierazpen guztiak osorik inspiratzen dituela mantentzen du. Calamandrei, P., Proceso y Democracia, Ediciones Jurídicas Europa América, Buenos Aires 1960, 67 or., italiarrak «epaileen independentziak bakarrik botereen banaketaren printzipioan sostengatzen diren demokrazietan har dezakeela
|
bere
esanahi osoa» baieztatzen zuen. Picó i Junoy, J. k,. La imparcialidad objetiva del juez a examen?, Diario La Ley, 1998/ 4486 zk., ostera bere diskurtsoa hasten du «justizia administratzearen ardura duten pertsonen inpartzialtasuna, objektibitatea edo zuzentasuna zalantzan jartzen dituen gizartea, ezinbestean, tentsio etengabeak eta larriak pairatzera bideratuta dago, azken finean, eta haiek estatuaren existentzia demokratikoa bera arriskuan jar dezakete» esanez.
|
|
|
Eta hori horrela da, egiaz, nahiz eta ez den honakoa zalantzan jartzen: soilik hizkuntza energeia bezala arakatzen bada —hizkuntzaren jokabidea bere formetan eta lekutan arakatzen bada— izango da ere aukera, bai hizkuntza bere emaitzetan ulertzeko bai
|
bere
esanahia giza jarduerarako atzemateko. Nolanahi ere, baina, zera hasi gara jada zehazki ikusten:
|
|
|
Lehenengoek normalean ez, iz eta z (edo, ahoskeraren arabera, etz, itz, tz) bukaerak izaten zituzten. Hauen jatorriari buruzko hameka teoria daude eta ez dago adostasunik; Latinetik heldu direla dirudi eta
|
bere
esanahia garbi dago: norbaiten semea edo alaba izatea adierazten dute.
|
|
|
Une txar batean harrapatzen bazuen nire zuzenketak, gaztelaniara lerratu eta purrustadaka hasten zitzaidan, aurrerantzean haurrekin espainolez hitz egingo zuela, gogaituta zegoela perpaus bakoitzean hutsak egiteaz, bere ama hizkuntza, finean, ez zela euskara. Haurrek isilik begiratzen ziguten, bereziki gure alaba nagusiak, txikia zorionez gazteegia baitzen gertatzen zena eta
|
bere
esanahia ondo ulertzeko.
|
|
2011
|
|
|
Joko bat proposatuko dizuet, istorio bat; bi rol izango ditugu, baina zuen eskuetan geldituko da rol bakoitza egokitzeko aukera.Hauek dira bi rolen definizioak. Wikipediatik aterata?: Hacker ordenagailuen adituak definitzeko erabiltzen den terminoa da. Dena dela,
|
bere
esanahia interes zehatz bat, eta jaiotzetiko gaitasuna, duten pertsonei zabaldu ohi zaie.Cracker bat sistema informatiko baten segurtasuna urratu nahi duen pertsona da, hacker baten antzera, baina, horiek ez bezala, onura pertsonalak edota sistema mintzea dute helburu.Istorioa, berriz, hau da:
|
|
|
Hi bezalako zazpi! Eta handik aurrera, bata Izarraitz eta bestea Izazpi izan omen ziren.Eta egiak egi, ederrak eta bereziak dira elezaharrak, baina aldi berean gogor eta zakarrak ere badira. Sinismen zaharrek gure mundua ulertzeko eta antolatzeko bidea ematen digute eta kontakizun bakoitzak
|
bere
esanahia dauka. Eta agian arestiko kontakizun txikiarena, erronkei aurre egitearena izango da.
|
|
|
Txostenaren oinarrian dagoena esaldi bakarrera ekarriko bagenu diglosiaren inguruko formulazio berritua planteatu beharraren ideia aldatuko genuke. Bere iritziz, termino
|
beraren
esanahi desberdinak ez ezik kontrajarriak ere hedatu dira dagoeneko. Gogora ekartzen du nazio artean ere horrelako polisemia orokortu bat badagoela, eta badirudiela buruturiko argitze saioek ere ez dutela nahi bezalako arrakasta izan.
|
|
|
Hartara, bada, erretratu mordoxka batek zertxobait gehiago jakiteko itxaropena piztu zidan. Txorakeria irudi lezake, badakit, baina erretratuek geure bizitzaren hainbat eta hainbat gauza jasotzen dute, agerikoak nahiz ez horren agerikoak; eta erretratu bat gordeta edukitzeak berak, edo ez edukitzeak?, ez ote du, bada,
|
bere
esanahia?
|
|
|
iragarri zuen Schumacher-ek 1973an; gaur egun, txikia ederra da, eta gainera indartsua da, sare gizartean? . Hala, gizarte globalean gero eta balio handiagoa duen ideia batek
|
bere
esanahi betea hartzen du euskal gizartearentzat: –lehia sustraiduna?,, lankidetza sustraiduna?,, berrikuntza sustraiduna?,, gizartegintza sustraiduna?.
|