|
2000
|
|
|
Aipatu behar baita XIX. mende amaieran filosofia transzendental kantiarra, bertsio neokantiarrak ere aintzat harturik, zela oraindik zientzien izaera oinarritzeko erabiltzen zen ikusmolde filosofikoa. Jakina, zientzia horiek
|
beren
esanahi modernoan ulertuz, alegia: fisika newtondarra, geometria euklidearra eta Aristotelesen logika.
|
|
|
Tractatus eko Wittgensteinen aburuz, proposizioak erabiltzeko modua eta zer nolako egoeratan egiazko enuntziatuak edo enuntziatu faltsuak osatzen dituzten erakustea, gauza bera dira. Proposizioak egiazkoak badira, orduan
|
beren
esanahia gauza designatua da. Hau finkatzeko, Vienako Zirkuluko kideentzat nuklearra zen egiaztagarritasun printzipio, irizpide edo metodoa erabiltzen da.
|
|
2004
|
|
|
Frantziaren kolonia eremuetan sortutako hamalau herrialdek osatzen dute gaur CFA frankoaren eremua. FCFA siglek politikoki zuzenagoak dirudite
|
beren
esanahiak baino: Franc des Colonies Francaises d' Afrique.
|
|
|
‘Aulki’ izenak eta ‘da’ adizkiak, adibidez, ez dute berdin funtzionatzen perpausean eta ez dute adierazmolde berdina. Edo termino homogeneoagoak hartuz, ‘maitasun’ izenak eta ‘maitatu’ aditzak ere ez dute perpausean berdin funtzionatzen eta ez dute
|
beren
esan-nahia era berdinean adierazten. Gauza bertsua esan daiteke beste hitz kategoriez.
|
|
2007
|
|
|
Beste hitzetan adierazita, esanahiaren bilakaera kontutan hartu behar da garapenaren emaitza baita ezagupena eta hitzaren esanahiak errealitatea orokortzeko modu berezi bat suposatzen baitu. Vygotsky ren arrazoiketari jarraituz, haur hitzen haserako erabilerak
|
beren
esanahia osoa izango balu, haurrak pentsakera formalera iritxirik leudekeela adierazi luke horrek, eta hori horrela ez dela frogatzen digute gertakariek. Horrela bada, hitzaren esanahia erabileran aldatuz doala pentsatu beharra dago, errealitatea erreinutzeko modu berriak ahalbideratuz eta bide batez pentsakerari bide berriak irekiz1387.
|
|
2008
|
|
|
Ene iritziz, lehen hurrenkera paseoa da, lasaitasunez, presarik gabe, dena ikusteko irrikak bazterturik; objektuak ikusteko atseginaz,
|
beren
esanahiaz, transmititzen digutenaz, beren edertasunaz...
|
|
2009
|
|
|
Eta fededunak garen ala ez garen ere ez dakigunok ezer ez dakigu ja. Haurtzaroaz gero gure kontzeptu guztiak, ongi eta gaizkiarenak, munduarenak, aita eta amarenak berak, ogiaren eta uraren kontzeptuak ere, eskuraerrazenak, denak
|
beren
esanahia guretzat aldatuz joan dira, errealitate eta esanahi berriak bilakatuz. Jainkoarena bakarrik ez?
|
|
|
Galdua dute horiek beren balio objektibo edo kosmologiko osoa, baina horien balio antropologikoak iraun egiten du. Geure giza munduan ezin ditugu ez ukatu ez baztertu horiek; beren lekua eta
|
beren
esanahia gordetzen dute. Ezin ditugu ezabatu datu horiek bizitza sozialean, gizon emakumeekiko geure eguneroko harremanetan?
|
|
|
horregatik aldendu zuen, ausaz, Domingok bere belauna Adaren belaunetik, eta horregatik aldendu, halaber, eskuak Adaren eskuetatik mugimendu azkar batean? ez nolanahiko mugimendu batean, halere, esku keinu haiek bai baitzuten, agidanez,
|
beren
esanahia, eta Domingok aurki ahoskatu behar zituèn hitzentzako lurreratze pista bat izan baitzitezkeen, solasa beste norabide batean jartzen zuena:
|
|
|
ongi, primeran, liluragarria?
|
beren
esanahiaz gain, beste esanahi bat ere bazutenak, beharbada: –Zure bizia jokoan jarri duzu eta ongi irabazia duzu hitzartu genuèn poltsa, gizona!?; hain hunkituta zegoen pilotuak egindako balentriarekin, non erromantizismo guztiak barkatzeko prest agertu baitzitzaion:
|
|
|
Tarteka, onargarria (eta erosoagoa) da aldagai izen laburrak erabiltzea
|
beren
esanahia nabaria denean. Adibidez, kontagailu bidez kontrolatutako begiztak:
|
|
|
Hor azaltzen den kodea Perl programa txiki bat da, modulua erabiltzen duen programa sinple bat. Azter ditzagun kodearen lerroak, banan banan,
|
beren
esanahia argitze aldera. Lehenengo lerroak honela dio:
|
|
|
esan nahi baita bihotzaren erritmoa zertxobait azkartu zitzaiola, baita odolaren abiadura ere, ondorioz; Domingoren zainetan zehar zihoana ez zen, beraz, itsasikara bat, baina bai olatu bat, iragan urrunetik zetorkion arren defentsiban jarri zuena ezinbestean, ez burua galtzerainoko puntuan, bistan da, baina bai ordura arteko ziurtasun erabatekoari erabatekotasuna zartatzeko puntuan: horregatik aldendu zuen, ausaz, Domingok bere belauna Adaren belaunetik, eta horregatik aldendu, halaber, eskuak Adaren eskuetatik mugimendu azkar batean... ez nolanahiko mugimendu batean, halere, esku keinu haiek bai baitzuten, agidanez,
|
beren
esanahia, eta Domingok aurki ahoskatu behar zituèn hitzentzako lurreratze pista bat izan baitzitezkeen, solasa beste norabide batean jartzen zuena:
|
|
|
zorionak eta zorionak; benetakoak ziren, gainera, zorion mezu haiek, barru barrutik atera zitzaizkionak: ongi, primeran, liluragarria...
|
beren
esanahiaz gain, beste esanahi bat ere bazutenak, beharbada: " Zure bizia jokoan jarri duzu eta ongi irabazia duzu hitzartu genuèn poltsa, gizona!"; hain hunkituta zegoen pilotuak egindako balentriarekin, non erromantizismo guztiak barkatzeko prest agertu baitzitzaion:
|
|
2011
|
|
|
Hala, bada, hitzak
|
beren
esanahiagatik eta ñabardurengatik baloratzen ikasi genuen. Hizkuntza ez zen hitz segida hutsa.
|
|
|
Pentsamenduaren nahaste formalen barne sailkatzen dira: ...barmendu daiteke, bat batean adierazten ari ziren ideia bertan behera utzi eta gai desberdin bati ekin diezaiokete (adibidez, elkarrizketagilearen arropari buruzko aipamen bat egiten has daitezke, edota mahai gainean dagoen objektu bati buruz hitz egiten hasi); eta, asoziazio fonetikoak burutu ditzakete hizketa ulertezina bihurtuz, hots, hitzak aukeratu ditzakete horiek duten soinuarengatik eta ez
|
beren
esanahiagatik.
|
|
|
Baina, haurrak ez du amak esandakoa ulertzen; hizkuntzaren bestetasuna edo arroztasuna gauza nabaria da haur txikiarentzat; haurrari esanahiak ezarri egiten zaizkio. Helduaren hitza eta jokaera ez dira
|
beren
esanahira mugatzen; beti dago ulertzen ez dugun zerbait. Bestearengan beti dago zerbait ulertzen ez duguna, bere desirari dagokiona.
|
|
|
Hitzen arteko harremanen sarean antola daiteke neurosi bat. Lacan-en ustez, hitzek ez dute
|
beren
esanahia garbi adierazten. Hitzek beste hitzetara garamatzate, eta esanahiek beste esanahietara, baina adierazlearen eta adieraziaren arteko gardentasunik ez dago.
|
|
2012
|
|
|
Musika tresna guztien izenak eta deskripzioak ere eman zizkidan, baita haietariko bakoitza jotzen erabiltzen diren termino tekniko orokorrak ere. Alde egin zuenean, ordena alfabetikoan jarri nituen hitz guztiak
|
beren
esanahiekin. Eta horrela, egun gutxiren buruan, oroimen sendoaren laguntzaz, lortu nuen haien hizkuntza pixka bat ikastea.
|
|
2013
|
|
|
2 Adituek hitz teknikoak erabiltzen dituzte. Hitz horiek eta
|
beren
esanahiak erlazionatuko dituzu oraingoan; zehatzago esanda: digestio aparatuko hainbat atal edo organo eta horien funtzioak erlazionatu, digestioaren faseen arabera sailkatu eta taulan kokatu.
|
|
|
Euskal dantzen gaian hamarraldietan murgilduta, dantzaren munduan sortu diren eredu berri batzuk ekintza naif hutsak direla seinalatu izan du Juan Antonio Urbeltzek, oinarririk gabe eginak eta jarraidurazko
|
beren
esanahia lorrintzen dutenak. Momentuko arreta eta egilearen autosatisfakzioa bilatzen dutela salatu izan du, dantzen benetako bideari mesede gutxi eginez.
|
|
2014
|
|
|
oparitzeko saialdia. Parentesi bat baino ez da izango bere obran; kontzeptu oinarrizkoenak betiko
|
beren
esanahietara itzuliko dira. Konferentzia famatua nolabait damu aitortza publiko bat eta aldi berean iritzi publiko errebantxistari arrazoi emate bihurrikatu hutsegin bat da; bere teoria historiko germanisten, bere dogma politiko antidemokratikoen, erreforma intelektual eta moral?
|
|
|
Gainerakoan, bere lanorduen ondoren, inoizko paseoaldi bat edo inoizko mozkorraldi bat lehorrean, aski du kontinente oso baten sekretua bereganatzeko, eta jeneralean ohartzen da sekretua ezagutzeak ez zuela merezi. Marinelen kontakizunek badute sinpletasun zuzen bat,
|
beren
esanahi guztia intxaur kraskatu baten oskolaren barruan sartzeko modukoa baita. Marlow, ordea, ez zen tipikoa (istorioak kontatzeko joeraz aparte), eta, berarentzat, pasadizo baten esanahia ez zegoen barnean, mamia bezala, kanpoan baizik, ipuina inguratuz, zeina bakar bakarrik agerrarazten baitu argiak lainoa agerrarazten duen antzera, hala nola batzuetan ilargiaren argitasun espektralak agerian jartzen dituen laino harilkatu horietako bat.
|
|
|
Sinboloak belaunaldiz belaunaldi transmititzen dituzte gizataldeek, eta sinboloekin batera, noski,
|
beren
esanahi soziala: gizatalde horietako kideek partekatzen dituzten esperientziak eta balioak.
|
|
|
Hau da, a eta e amaiera duten hitzak emakume izentzat hartzen direla, eta i, o, u edo kontsonantez amaitzen direnak gizon izentzat. Baina izendegiaren edukia aztertuz gero, ikusiko dugu arau horiek salbuespenez josita daudela, eta hitz arruntetatik abiatutako izen asko
|
beren
esanahiaren arabera sailkatzen direla, esanahi horiek balio femenino edo maskulinoekin lotzen diren heinean.
|
|
2015
|
|
|
Hernandez Abaituaren ustez, fikzioa osatzeko orduan Saizarbitoriak txit kontzienteki aukeratzen ditu iraganetiko teselak: " Eta horrela, Saizarbitoriaren eleberrietan ez dira agertuko historia osoa osatzen duten mosaiko zati guztiak, eta ezta historiaren ordenarekin ere, autore inplizituak aukeratu dituenak baizik, eta berak intuitiboki ordena egokientzat jotzen duen hurrenkeran, elkarren ondoan egonez
|
beren
esanahia eta efektua elkar potentzia eta indar dezaten". Adibidez, Ehun metro koa" oso txukun berrordenatutako desordena da".
|
|
2016
|
|
|
Bai. Platonen solasalditik (Kratilok uste du hitzak eta
|
beren
esanahi sakona estuki lotuta daudela). Hitz jokalariak bi hitzetatik berri bat sortzean" hago hitzilik", demagun, edo euskahalduna hor errebelazioren bat bilatzeko tentaldia izan dezake.
|
|
2017
|
|
|
Ezinezkoa da erreferentea bere baitan duen adierazlerik aurkitzea. Denotatzearen edota adieraztearen ekintzan, beraz, atzeratze bat agertzen da, esanahia etengabe geroratzen duen mugimendu amaigabe bat adierazleen kateak eragina, ez baitago kateko elementuei
|
beren
esanahi ideala berreskuratuko liekeen adierazi transzendentalik aurkitzerik inoiz. Derridak, beraz," indar" bikoitz batean inskribaturik dakusa lengoaia:
|
|
|
Terminologia horrek, gainera, nahasketa dakar: kontsumitzaileek
|
beren
esanahia ikasi behar dute, ez baita inoiz «trans gantzak» esamoldea agertzen. Europan, herrialde batzuek bakarrik garatu dute legeria bat, produktu guztietan trans gantzaren kantitatea mugatzera behartzen duena(% 2 inguru).
|
|
|
Badira gure gizartean horrenbeste aldiz entzun ostean jada gure egunerokotasuneko hizkuntzaren parte bihurtu ditugun hitz eta kontzeptuak. Horrela, errepikapenaren poderioz hitzek
|
beren
esanahia galdu dezakete; ohartu gabe, ziurtasun osoz zentzugabekeri bat esaten dugun bitartean.
|
|
2018
|
|
|
Badirudi «femeninoa» ez dela gehiago kontzeptu egonkor bat, eta horrexegatik haren esangura «emakumea» terminoarena bezain nahasia eta ez finkoa da. Batak zein besteak termino erlazionalak diren aldetik bakarrik hartzen dituzte
|
beren
esanahi nahasiak, eta horregatik ikerketa honen aztergaiak generoa eta hark iradokitzen duen analisi erlazionala izango dira. Bestalde, jadanik ez dago argi teoria feminista jatorrizko identitatearen inguruko kontuak ebazten saiatu behar denik lan politikoari ekin ahal izateko.
|
|
2019
|
|
|
NOR motako aditzak aginte esalditan erabiliz gero, adberbio hauek beharrezkoak dira; are gehiago, onartu behar dugu etorri eta joan aditzek
|
beren
esanahia biribiltzeko ezinbertzekoak direla:
|
|
2020
|
|
|
Wittgensteinek, hizkuntzaren esanahien berezko bikoiztasunari aurre egin nahi izan zion berberak, cowboy filmak maite zituen zineman beste edozeinen gainetik. Izan ere, pelikula haien egitura oso soila izan arren,
|
beren
esanahiaz jabetzeko, aldiz, milaka irakurketa egin daitezke.
|
|
|
Nola idatzi hitzek
|
beren
esanahia galdu dutenean eta Historiaren egia ere zalantzan jartzen denean?
|
|
|
Ebanjelioak bezalako erlijioetako ipuinen baitan bizi da sinestunaren zentzua. Helduz doan heinean, ipuin horiek,
|
beren
esanahiak eta eraginak, aldatuz doaz. Sinestuna ere aldatuz doa ipuin horien eraginez.
|
|
2021
|
|
|
Aditz kopulatiboez gain, badira beste aditz batzuk erabilera ‘arina’ izan dezaketenak, hau da,
|
beren
esanahi semantikoa galduta edo ahulduta zeregin kopulatiboa betetzen dutenak (ibili, gelditu, jarri, jarraitu...), eta, hortaz, semikopulatibo deitu daitezkeenak: Burumakur dabil jendea; Triste gelditu zen laguna; Langileek kezkatuta jarraitzen dute.
|
|
|
24.3.2c Hirugarren multzoa aditz semikopulatiboek osatzen dute. Sarreran esan dugun bezala, aditz batzuk (ibili, jarraitu, gelditu, jarri...)
|
beren
esanahi semantikoa galduta edo ahulduta erabiltzen ditugu tarteka, aditz kopulatiboen antzeko zeregina betez: Zuzendaria burumakur dabil aspaldian; Nire alabak gaixo jarraitzen du; Kezkatuta gelditu nintzen hori entzutean.
|
|
|
etorri delako, etorri baita, etortzeagatik; nekeagatik. Horiek gabeko perpaus batzuek, hala ere, berariaz seinalatu ez, baina iradoki behintzat egiten dute kausazko adiera, irakurketa hori erantsiz, inferentziaz,
|
beren
esanahiari.
|
|
|
31.3.3a Esan bezala, gero, semantikak eta pragmatikak aginduko dute. Sintagma adjektibalen artean nolako —eta ez zein— adiera hartzeko joera nabarmena dutenak, hots, izenondoak, ez dira guztiak berdin integratuko,
|
beren
esanahiaren arabera. Adjektibo kalifikatzaile askok interpretazio biak onartuko dituzte:
|
|
|
30.4.1c Beraz, predikatu gobernatzaileak kasu marka arruntez baliatzen dira
|
beren
esanahi espezifikoa emateko perpaus osagarriei, baina esanahi espezifiko horrek, aldi berean, predikatu gobernatzailearen adiera uki dezake. Hitz batean, konplementazio erlazioa alde bietarakoa da, eta alde bietan du eragina.
|
|
|
Emozioak onartu behar ditugu, bai, eta baita ulertu ere, zergatik ditugun, nola erlazionatzen diren gure jokabide eta pentsamenduekin. Emozio guztiek dute
|
beren
esanahia, eta arreta eskaini behar diegu, batzuetan oso azkar goazelako eta ez garelako konturatzen, gorputza oihuka ari zaigula. Emozioak baliagarriak dira, haserreak laguntzen digu mugak jartzen, beldurrak zenbait arrisku ez hartzen, tristeziak doluak pasatzen eta ingurukoekin konektatzen... baina batzuetan gain hartzen dute eta gure bizimodua kontrolatzen dute, ez digute gure bidea egiten uzten.
|
|
|
Non dago naturari espresioa ematen dion literatura? Poeta bat luke, haizeak eta errekak bere zerbitzura jarri lituzkeena, bere ordez hitz egin dezaten; hitzak
|
beren
esanahi primitiboetara iltzatuko lituzkeena, nekazariek izotzak azaleratutako hesolak udaberrian berriro lurrean sartzen dituzten bezala; hitzen jatorria bilatuko lukeena hitz horiek erabiltzen dituen aldiro, jatorri horiek bere orrialdera transplantatuko lituzkeena, erroetara itsatsitako lur eta guzti; haren hitzak hain lirateke egiazko eta garbi eta naturalak, non zabaltzen direla emango bailuk...
|
|
|
Konplikazio hori amaitzeko, “koipeak” ere erabiltzen dira lipido guztiak (koipeak, olioak edo beste batzuk, hala nola “esterolak”) aipatzeko, etiketaren nutrizio informazioan gertatzen den bezala. Beraz,
|
beren
esanahia ulertzeko erabiltzen diren testuinguruari erreparatu behar diogu. Olioak Normalean margarinak egiteko erabiltzen dira, oro har, propietate nutrizional hobeak dituztelako eta koipeek baino irudi hobea dutelako.
|
|
|
Errebeldia? Hitzak
|
beren
esanahia galduz doaz, modu horretan erabiltzen dituztenak, bai ekintzen protagonistak bai bestelako arduradunak izan, azalkeriatan erortzen direlarik.
|
|
|
24 Honek gogora dakar Michael Cacoyannisen Zorba greziarra (1964) filmaren azken eszena, non bi protagonistek sirtaki bat dantzatzen duten. Soilik Sirtaki horri esker bereganatuko dute biek izandako abenturek eta bizipenek
|
beren
esanahia.
|
|
2022
|
|
|
Errepikatzearen poderioz, hitzok
|
beren
esanahia gal  tzen dute arian arian, eta berekin zekarten samina leunduz doa.
|
|
|
Etxea ordenatzeko zeregina, bada, sexu eta ugaritzeko erlazioak eraldatzen eta arautzen hastea da. Sexu eta ugal  tzeko erlazioak eraldatzea eta arautzea lehenengo pausoa litzateke, beraz, irudiek
|
beren
esanahia aurki dezaten.
|
|
2023
|
|
|
Baina hitzei sinesgarritasuna eman behar zaie. Besterik ez bada ere, itxuratu behar da
|
beren
esanahiaren antz handixko dutela. Beren esanahi lerratuarena.
|
|
|
Haien helburu bakarra planeta arpilatzen jarraitzea eta Europako Next Generation programaren milaka milioi euroko funts publikoak eskuratzea da. " Trantsizio energetikoa" eta" deskarbonizazioa" bezalako terminoek
|
beren
esanahia galtzen dute gaur egungo krisi ekosoziala eragin duten berberek behin eta berriz erabiltzen dituztenean. Lurralde osoa transnazionalen esku jartzeak, makro proiektuak garatu ditzaten, pobretu egiten gaitu, ahulago eta mendekoago bihurtzen gaitu.
|
|
|
Barandiaran, J. M. (1983b): " Hitz batzuek eta
|
beren
esan-nahiak, gehienak Ataunen erabiltzen ditugunak eta hiztegietan, batez ere Azkuenean, ageri ez diranak". IKER 2, 189
|