|
2001
|
|
|
NBE aren Batzar Nagusiak, pertsona zaharrek beren gizarteei egiten dieten aportazioa eta, herrialde batetik bestera ez ezik, herrialde
|
berean
adineko pertsonek bizi duten egoeren arteko desberdintasun eskerga halakotzat harturik, herrialde guztietan orain artekoan baino osasun egoera hobean bizi diren pertsona urtetsuak geroz eta ugariagoak direla eta geroz eta urte gehiago betetzen dituztela aitorturik, herrialde guztiei hurrengo printzipioak gogoan izatea aholkatzen duen karta hau onestea erabaki zuen:
|
|
2004
|
|
|
Ahal bada, interesgarria da, halaber, etxean jolaserako txokoa sortzea, haurrak jarduera horrekin identifikatuko duen eta entretenitzeko behar duen guztia aurkituko duen lekua. “Bakarrik edo jolaskide onekin jolasten den haur batek,
|
bere
adinekoak nahiz helduak izan, onura handiak lortzen ditu, eta horrek lagundu egiten dio bere garapen globalari, eta ikaskuntza berriak bereganatzen ditu, jokoak berez dakarrena”, azaldu dute liburuaren egileek. Eraldaketa txikiak Hilabeteak igaro ahala, aldatu egiten da txikien izaera.
|
|
2005
|
|
|
Horretaz jabeturik, zentro askok nerabeentzako berariazko zerbitzua eskaintzen dute, “Kontsulta gaztea” izenekoa. Gainerako kontsultetatik aparte dagoen gunea da, eta hori positiboa da gazteentzat,
|
bere
adineko jendea horrelako zentroetara joaten delako. Gainera, ordutegi propioak dituzte eta itxaron zerrenda txikiagoa dute.
|
|
2012
|
|
|
Ideia ona eta beharrezkoa da haurrari ogitarteko horiek barazkiekin laguntzea (tomate xerra batzuk, tomatearekin igurtzitako ogia, letxuga freskoaren orriak, tipulin fresko edo sueztituko uztaiak). Haurra jantoki ona bada eta denetik jaten ohitu bada, ez zaizkio
|
bere
adineko janari tipikoak bakarrik jan, ez du eragozpenik izango ogitarteko mamitsua barazki erreekin, indioilarrarekin eta Edam gaztarekin probatzeko. Jatorrizko ogitartekoak:
|
|
|
Halaxe ageri da Caritasek zuzentzen duen azterlan batean, Granadako Unibertsitateko Gizarte Psikogerontologiako Katedrak zuzendua. Ikerketa iaz egin zen A Limia eskualdean (Ourense), eta
|
bertan
adinekoen ongizatearen hobekuntza aztertu zen. Lan horren arabera, adinekoen autonomia eta independentzia egoera osasungarriak dira, “eragin indibidual eta sozial positiboak” dituztenak.
|
|
|
Adinekoen Lagunak Fundazioak “Topaketak auzoan” izeneko ekimena garatzen du, adineko pertsonak elkartzea helburu duena. Hala badagokio, bilerak eta solasaldiak antolatzen dira, boluntarioek girotuta, baita komunitate edo auzo
|
bereko
adineko pertsonekin ere. Boluntarioak funtsezkoak dira.
|
|
|
Naturan, ordea, haurrak espazio ireki bati aurre egin behar dio, non bere jolas eta jardueretarako mugak berak jarri behar baititu, bere sormenarekin eta irudimenarekin. Naturak aukera ematen dio haurrari, halaber,
|
bere
adineko beste haur batzuekin edo antzekoekin kalitatezko gizarte interakzioak izateko. Haur askok, batez ere anai arrebarik ez dutenek, etxetik irten behar dute beste bikote batzuekin lotzeko, eta haiekin harremanak eta harremanak izaten hasi.
|
|
2013
|
|
|
Guraso lagunkoiak, ume lagunkoiak. Haurrek ikusten badute gurasoek portaera eta jarrera soziabilea hartzen dutela inguruabar berrien aurrean (ez dira inhibituta agertzen, ez eta inor ezagutzen dutenean edo leku ezezagun batera iristen direnean ere), modu hori naturaltasun osoz ikasi eta onartuko dute. Harremanetarako aukerak.
|
Bere
adineko haurrekin bazkaltzeko edo beste familiekin ateratzeko gelditzea, lagun bat bazkaltzera edo etxean lo egitera gonbidatzea, taldeko kirol batean izena ematea edo parkera maiz ateratzea gurasoek seme alaba lotsatiei beren gizarte trebetasunak lantzeko eskaintzen dizkieten aukeretako batzuk dira. Garrantzitsua da hasieran lagundu, behar duzun segurtasuna emateko eta, pixkanaka, egoera berrietara naturaltasunez egokitzen uztea.
|
|
|
Baztertzeko arriskuan dauden ikasleen% 75 ez da joaten ikastetxe espezializatuetara ikasketak hobetzeko, eta% 19k bakarrik du eskolaz kanpoko prestakuntza. Bestalde, baztertzeko arriskuan dauden ikasleek teknologia berriak eskuratzeko aukera gutxiago dute, eta horrek esan nahi du ez direla hain ohituta egongo kultura digitala eta
|
beren
adineko gainerako gazteek (%78) edo sare sozialek (%56 eta %79, hurrenez hurren) baino Internet gutxiago menderatzea (%55). Sare horietara, egunero, gizarte bazterketako arriskuan ez dauden ikasleen erdiak (%26) lotzen dira.
|
|
2014
|
|
|
Zergatik jaiotzen dira haurtxo erraldoiak? Haur erraldoien jaiotza ohikoagoa da 35 urtetik gorako emakumeen semeetan, ama izan direnak edo beren txikietako bat makrosomikoa izan dena(
|
bere
adineko adinerako pisu handia duen fetua). Baina hiru arrisku faktore garrantzitsu ere badaude, jaiotzean haurraren neurria baldintzatu dezaketenak:
|
|
|
Bideoak «Es estos están solos» kanpainaren parte dira. Webgune
|
berean
Adinekoen Nazioarteko Eguna dela eta egindako manifestua irakur daiteke, «adineko pertsona guztiek duten paper aktiboa eta duina» aldarrikatzen duena. «Gure gizarteak esker ona eta errekonozimendukoa du, eta gazitzen hasi behar dugu.
|
|
|
Alde batetik, arnas aparatua eta sistema immunologikoa oraindik ez daude helduta, eta, beraz, bere organismoa gai da agente toxikoen eragina arintzeko. Bestetik, arnasketa erritmoa helduena baino handiagoa denez, aldi
|
berean
adineko batek baino produktu kimiko gehiago xurgatzen ditu. Minbiziaren aurkako Espainiako Elkarteak «erretzaile izan gabe, tabako keak kutsatutako airea maiz jasaten duten pertsonak» definitzen ditu.
|
|
2019
|
|
|
Hona hemen erakartze eta lotze ahalmen handia lortzeko ezaugarri komun batzuk: Gustuak partekatzea eta
|
bere
adineko pertsonekin harremanak izatea. Nerabeentzat, gizartearen onarpena lortzeko bide bat gehiago dira plataforma horiek, eta hori beharrezkoa da beren autoestimua eta nortasuna garatzeko.
|
|
2023
|
|
|
Baina hizketako atzerapena errealitate bat da: bost umetik batek
|
bere
adineko beste haur batzuek baino geroago ikasten du hitz egiten. Beraz, ez da harritzekoa 15 hilabeteko haur batek oraindik ez hitz egitea edo geure buruari galdetzea “zergatik ez du hitz egiten nire bi urteko semeak? ”.
|