|
2009
|
|
|
Uriberen kasuan, Bilbao New York Bilbao bere estreinako narratiba lana izateaz gainera, narratibak berak eskaintzen dituen aukeren gaineko azterketa lan bat dugu. Zoaz infernura, laztana nobelan, Zorion perfektuarekin zabaldutako bideari lotu zaio berriz Lertxundi; behin gehiago indarkeria dugu protagonista, baina,
|
bere aurreko
lanetan ez bezala, haren jatorria ez da politikoa. Tratu txarrak ditu hizpide Lertxundik bere azken nobelan; gaiak badu gaurkotasunik, eta teknikari begira ere (ikuspuntuen tartekatzea) badu nondik heldu nobelak.
|
|
2010
|
|
|
Tertulia gidatzen duen gazteak egilea aurkeztu du, gaingiroki.
|
Bere
lanen hainbat izenburu ere aipatu ditu. Bat egin zaio iheslariari deigarri:
|
|
|
Zenbait erantzun isilunean bakarrik aurki daitezke, argia itzalik hobeto ikusteko.
|
Bere
lana ikuslearengan oinarritzen duena urrun dago edertasunaren putzutik, zeren eta naturak ez du trukerik egiten. Bataiatu ala ez, hori da gaia, naturak ez baitu joko bikoitzik egiten».
|
|
|
Primo Leviren «Il versificatore» ipuinean (Historia naturalak liburuan) badago poeta bat, erabat lanpeturik bizi delako,
|
berarentzako
lan egingo duen makina bat asmatzen duena. Makina horri gaia, neurria eta testuinguruari buruzko xehetasun batzuk eman eta sonetoak idazten ditu, nahiz eta ipuin horretan gero eta soneto surrealistagoak egiten dituen eta prosan idazten bukatzen duen.
|
|
|
Jon Maiarentzat nobela hori idaztea gogorra izan omen zen. «Egunero ordenagailuaren aurrean eseri eta orduak sartzeak eta bakardadeak
|
berak
lanaren sentsazioa ematen zidaten, nahiz eta tarteka gozatzera iritsi nintzen. Orduan konturatu nintzen zein zaila den idazlearen ofizioa.
|
|
|
1 Noski euskal itzultzailea kezkatzen dela
|
bere
lanak duen estimazioaz. luke, bere egoa ere bai baitu?
|
|
|
Izan ere, Liègeko «Centre d' Études Georges Simenon» da horren lekuko. Eta
|
bere
lanak ez direla autobiografikoak aldarrikatzen bazuen ere, garbi dago bere lana bere bizitzaren kronika dela. Pedigree eta The Nightclub nobeletan idazle gaztea ikus daiteke; bere ama The lodger and the cat obran, bere alaba The disappearance of Odile liburuan, bere bigarren ezkontza Three bedrooms in Manhattaneko lerroetan.
|
|
|
Izan ere, Liègeko «Centre d' Études Georges Simenon» da horren lekuko. Eta bere lanak ez direla autobiografikoak aldarrikatzen bazuen ere, garbi dago
|
bere
lana bere bizitzaren kronika dela. Pedigree eta The Nightclub nobeletan idazle gaztea ikus daiteke; bere ama The lodger and the cat obran, bere alaba The disappearance of Odile liburuan, bere bigarren ezkontza Three bedrooms in Manhattaneko lerroetan.
|
|
2011
|
|
|
Biltzarreko beste gertaera esanguratsu bat Amos Tutuolaren2 erabateko omisioa izan zen. Nahiz gaur egungo afrikar idazlerik esanguratsuenetakoa izan, Tutuola ez zen biltzarrean egon eta
|
bere
lanak aipatu ere ez ziren egin eztabaidetan. Bestalde, biltzarreko txostenean irakur daitekeenez, Tutuolaren argitaratzaileek protestatu egin zuten, idazle honen lanak argitaratzeagatik beren onestasuna zalantzan jarria ikusten dutelako.
|
|
|
Eta Spivak hainbeste aipatzen badut, arrazoi sinple bategatik da: Sarrionandiak berak oso presente duelako
|
bere
lanean.
|
|
|
Ordura arte egin duen lanak ez du aparteko oihartzunik izan. Hainbat erakusketa egin ditu, baina susmoa du ez dela
|
bere
lanean asmatzen ari. Zirriborro batek erakarri du begirada.
|
|
|
Afrikarrek idatzitako literatura al zen? Ez afrikar batek Afrikaz idazten bazuen,
|
bere
lana afrikar literaturatzat har al zitekeen. Eta afrikar batek bere lana Groenlandian kokatzen bazuen, afrikar literaturatzat har al zitekeen hori?
|
|
|
Ez afrikar batek Afrikaz idazten bazuen, bere lana afrikar literaturatzat har al zitekeen? Eta afrikar batek
|
bere
lana Groenlandian kokatzen bazuen, afrikar literaturatzat har al zitekeen hori. Edo Afrikako hizkuntzak al ziren irizpidea?
|
|
|
Amaitu baino lehen, esan beharra daukat Alberto Martínez de la Cuadrak egindako itzulpena bikaina dela, euskara eder, goxo eta baliotsua erabiliz primeran burutu duela
|
bere
lana.
|
|
2012
|
|
|
biografia grafiko bat eskaini zigun, guztiz erreala eta benetakoa. Askotan aldarrikatu zuen
|
bere
lanaren errealismoa eta benetakotasuna, eta ez zituen onartu Surrealismoaren barruan sartzeko Bretonek egin zituen ahaleginak3 Surrealista baino gehiago errebeldea zen mexikarra, eta garai hartan Surrealismoa errebeldiaren ikurretako bat zen Iraultzaren ondorengo Mexikon. Itxuraz surrealista da Las dos Fridas4 margolana, baina benetan erabat errealista da.
|
|
2015
|
|
|
Dena zuzeneansaltzen dut, eta jendeak hautua egin dezan, produktudesberdinak egiten ditut. Idoki labela aukeratu nuenhasiera hasieratik, erosleei erakusteko
|
bertako
lan egiteko manera bat dela, bertako erlea eta bertako loreakbaliatuz. Pixkanaka, ohartu naiz ekologikotik ez nintzela hain urrun, ez zela gauza handirik, eta ekologikorapasatu nintzen.
|
|
|
Bego. Egun batez, adiskide industrialaria
|
bere
lan material eta konkretuaz fierki eta zuzenki mintzo zitzaidala, erran nion: « Et moi, j, ai gagné ma vie avec des mots:
|
|
2016
|
|
|
Baina hala ere hiri amestuak. Poetari nahikoa zitzaion marra bat hiriaren irudia marrazteko, poema bat zabaldu zuen idazkera japoniarra erabiliko balu bezala
|
bere
lanetan, marra soil bat, hiriaren inpresioa irakurlearen sentimen munduan uzteko. Irudi bat, begirada baten aztarna lagako balu bezala.
|
|
|
irakurgai abangoardistak, argazki eta irudi surrealista zein espresionista joeradunak, Pessoa eta Kafka, betiere punttu adeigabe satiriko sardokinoa artean zela. Atxagaren Etiopia (1978) idatzi zen garaian, zentsurak gogor astintzen zuen poesia errealista edo soziala, eta era
|
berean
lan esperimentalei, abangoardiarekin lotuei, bide eman zien, jende gutxirengana helduko zirelako ustean edo. Horrela, abangoardia eszenan ikusteko aukera zegoen antzerkian, liburuetan, giroan.
|
|
|
Idazlanaren hasieran, ibilbidearen hasieran legez, leize zuloari buruz ari zitzaigun, kobako biztanleei buruz eta izadiarekiko harremanaz. Klabeak dira
|
bere
lanean kaosean murgilduriko barne mundu ilun zehaztugabeari buruzko aipuak. Poeta ibiltaria babesgune izan duen leize zulotik abiatzen da, lurrarekin bat izan den girotik, eta mendian gora egiten du ezagutzen ez dituen zeinuen bila, basoan zehar, zuhaitz adarren artetik geziak legez amiltzen diren izpien argi tartean.
|
|
|
Barne ibai hori bere hilondoko Ibaiak basamortuan liburuan agerikoa egingo zaigu,
|
bere
lanari darion bertsogintzan eta ahozko tradizioan. Ezaguna zen Mimodramak eta ikonoak (1990) lanaren ondoren beste poesia lan baten sorkuntzan sartua zuela burua.
|
|
|
Seiren bat, asko jota. Eleberriak amaituta egon behar zuen apirilaren amaierarako, eta Zavalak ere denbora behar izan zuen
|
bere
lana egiteko.
|
|
|
Eta taldean esaten dudanean, ez dut esan nahi asanblearioa izan behar duenik. Esan nahi dudana da bakoitzak
|
bere
lana ahalik eta ondoen, arduraz egin behar duela, eta nolabait behartuta gaudela elkar ulertzera. Bai, batzuetan nekagarria da eta desesperatzekoa ere bai.
|
|
2017
|
|
|
pianoan, irakasten, eta hamabi sinfonia eder, ikaragarri haiek idazten. Gau eta egun saiatu eta lehiatu eta
|
bere
lanean irauli zuen arima, eta ez zitzaion askorik geratu beste ezertarako. Pertsona izaki, sufritu egiten zuen gabezia horrengatik, eta ahal zuena egiten zuen konpentsatzeko.
|
|
2018
|
|
|
Gaur egun, errazagoa zaigu izenondo horren erabilera. Baina, lexikoaren alde baino gehiago, sintaxi aberats baten alde egiten du lan itzulpenak, eta hori da, zalantzarik gabe,
|
bere
lanik garrantzitsuena; Ibinagabeitia bezalako itzultzaileek, eta ia haiek bakarrik, egin dezaketena. Kontuan izan itzultzaileak estutu egin behar izaten duela hizkuntza, lan berriak eginarazten dizkiola, pentsa ezazue zientzia liburuekin ari direnengan?, ezin diola hizkuntzari bere kabuz, bere ohiko eran, aurrera joaten utzi.
|
|
|
Gorriei «gure kontrarioak» esaten dienean ere, ez du esaten ideologia politikotik, baizik eta gerraren dinamikatik. Horrek sinesgarritasun handia ematen dio
|
bere
lanari, eta mezua erraz iristen da irakurlearen bihotzera; badira emozioz ilea tente ipintzen dizuten pasarteak. Aipatuko ditugu bakarren batzuk.
|
|
|
Laborda, k esan didanez, Seminario barruan berak artuko daula arpidedunak idorotzeko ardura». (Eleizaldek Azkueri,)* 6 RAMON INTZAGARAI (Donostia, 1878 1947) Euskal idazle eta apaiza,
|
bere
lan ezagunenak Ipuyak (1922) eta Historia eclesiástica de San Sebastián (1951) dira. Arazo praktikoen artean ezinbestean aipatu beharrekoa da Bidasoako muga, beti izan baita eragozpen bat Euskaltzaindiaren ibilbidean, Intzagarairen aipu luze honetan ederki ilustratzen den bezala:
|
|
|
6 RAMON INTZAGARAI (Donostia, 1878 1947) Euskal idazle eta apaiza,
|
bere
lan ezagunenak Ipuyak (1922) eta Historia eclesiástica de San Sebastián (1951) dira. Arazo praktikoen artean ezinbestean aipatu beharrekoa da Bidasoako muga, beti izan baita eragozpen bat Euskaltzaindiaren ibilbidean, Intzagarairen aipu luze honetan ederki ilustratzen den bezala:
|