|
2000
|
|
|
Itaunari ez diote erantzuten jakin. Utzi
|
beharra
dago denborak aurrera egin dezan. Badakite, hala ere, denbora irabazteak ez dakarrela ezer onik, horrek beti bizia galtzea baitakar.
|
|
|
Arrazoi puskarik aitortu behar nioke, dudarik ez, galdetzaileari, eta zentzu horretan Inkisizioaren gainean egin nuen aipamena zuzendu behar nuke, oker ulerturen bat bidera dezakeen neurrian; hau da, Inkisizioa aipatu nuen, ez Inkisizioaren garai ilunetan geundelako, ez, une latz hark garai haiek ekarri zizkidalako burura baizik. Aipamen hori, beraz, zentzu figuratuan egin nuen, eta halaxe ulertu
|
beharra
dago, nahitaez. Ez geunden, alegia, Erdi Aroan, telebistaren mendean baizik.
|
|
|
nik haiei, haiek niri. Baina saiatu
|
beharra
zegoen. Ez nuen, hasi orduko, sasijainko haien aurrean men egingo.
|
|
|
Bon, ba olgetan genbiltzan bitartean, Rakelek eta Rubenek net begirakune maliziotsuak luzatu zizkioten elkarri, bai orduan bai sutondoan berbetan jardun genuenean. Rakel nahiko isilik egon zen, baina bizitza honetan bilatu eta apustu egin
|
beharra
dagoela esan zuen, nahiz eta batzuetan galdu, eta nago Rakel karta onenak noiz etorriko zain dagoela... D, ailleurs, serio samar jarri ginenez, Tomek galdegin zidanean ea Rakelen dendara txantxetako izualdi bat ematera joango ote ginen, ze inguruan hartzak ei zebiltzan, nik baiezkoa eman nion.
|
|
|
Ados nago: elkarbizitza landare bat da, egunero zaindu
|
beharra
dago, baldin eta plastikozkoa ez bada... Orduan alferrikakoak dira zainketa guztiak.
|
|
2001
|
|
|
Iraganak ez du erremediorik, James. Orain aurrera begiratu
|
beharra
dago... Gainera, bide guztiak doaz Erromara!
|
|
|
Ba, ez! Sortu egin
|
beharra
dago, asmatu! Zer litzateke gure mundua Newton, Galileo, Leonardorik gabe?
|
|
|
Bai. Aprobetxatu egin
|
beharra
dago.
|
|
|
Ez, ez, ez... Erosten dena ordaindu egin
|
beharra
dago!
|
|
|
S: Beraz, zuen lana zigor gisa hartu
|
beharra
dago.
|
|
|
(Pentsakor): Zerbait egin
|
beharra
dago berandu baino lehen... Hitza ez zitzaion gizakiari eman; lapurtu egin zuen...
|
|
|
Laburrak ziren atsedenaldiak, gero eta laburragoak. Baina aurrera egin
|
beharra
zegoen, eta nekea askorik ez erakusten saiatzen ginen espediziokide ajetuok. Ilusioak bere hartan zeudela azaldu behar genion elkarri, gauzak nola zeuden sobera bagenekien arren.
|
|
|
aurreratu zaio, orduan, gaztea. Badakit gerrikoa estutu
|
beharrean
gaudela, baino ez da betiko izango, ezta. Ekaitzari ere beti jarraitu ohi dio barealdiak...
|
|
|
Gure herrian euskararen orainaz eta geroaz dugun adostasun soziala, kulturala eta politikoa sakondu nahi badugu, zubi lana egin
|
beharra
dago, elkarrizketa zabal bat antolatu beharra dago, gure egoera ulertzeko, ezagutzeko eta lantzeko loturak sortu beharra dago. Ezin dugu luzaro iraun mintzabiderik gabe elkarren artean:
|
|
|
Gure herrian euskararen orainaz eta geroaz dugun adostasun soziala, kulturala eta politikoa sakondu nahi badugu, zubi lana egin beharra dago, elkarrizketa zabal bat antolatu
|
beharra
dago, gure egoera ulertzeko, ezagutzeko eta lantzeko loturak sortu beharra dago. Ezin dugu luzaro iraun mintzabiderik gabe elkarren artean:
|
|
|
Gure herrian euskararen orainaz eta geroaz dugun adostasun soziala, kulturala eta politikoa sakondu nahi badugu, zubi lana egin beharra dago, elkarrizketa zabal bat antolatu beharra dago, gure egoera ulertzeko, ezagutzeko eta lantzeko loturak sortu
|
beharra
dago. Ezin dugu luzaro iraun mintzabiderik gabe elkarren artean:
|
|
|
Aldia, esan dugunez, aski mehar mugatua dagoelako. Autoreak, zer esanik ez, hamarreko bakar batean bildu
|
beharra
zegoen. Gaiak ere, ezinbestean, ez zen nahi bezala hautatzerik, gorago aipatu dugun ondasunen agorrak premia larrian uzten gintuelako.
|
|
|
Baina kantari eta dantzari âeta zahatoari eragitenâ ari direino ez dira, dirudienez, gehiegi oroitzen ez Itsasoaz ez etxe gaineko hipotekaz. Garbi aitortu
|
beharrean
gaude. Euskaldun hauek jende jatorrak dira, zintzoak, leialak, esanekoak.
|
|
|
Aitor dezadan  berehala ez litezkeela horiek euskal literaturan bakarrik ikasi, gaurkoz behintzat. Nahi ala ez, bestetara jo
|
beharrean
gaude horretarako.
|
|
|
Gogoan dituena bizi deino edo gehienez ere haren hitzen oihartzun laburrak diraueino irauten dute, eta ez gehiago. Pozik egon gintezke, beraz, horrenbeste eta horrenbeste betiko itzali
|
beharrean
zeudenean, Aita Apalategik gorde dituelako. Beste liburu bat datorkit gogora, bestelakoa bada ere:
|
|
|
Formari gagozkiolarik," baketzeaz" gainera, izenburuan eta edukian xedatu zuen itunak Euskadiren" normalizazioa". Elkarrizketa defendatzen zuen normalizazio horrek indarkeria politikoari amaia emateko tresna gisa, baina" terrorismoa" utzi
|
beharra
zegoen aurretik, hori zuen aurrebaldintza. Honen guztiaren eta Ajuria Eneako Mahaiaren dinamikaren ondorioz, alderdi sinatzaile guztiek osatu zuten Mahaia?, itunak polizia jarduera eta ETAren aurkako dinamika bultzatu baizik ez zuen egin indarkeria politikoari irtenbideak zabaltzeko unean.
|
|
|
Kontestu honetan ikusi eta kokatu
|
beharra
dago hedabideek gizarte espainiarrean, Isiltasunaren Espiralaren bidez, duten eragin handiaren azalpena. Ez da berez eta zuzenean jo duen efektua, baizik eta gizarte praktiken araberako harremanek, gizarte zibileko instantziek (hedabideak barne) eta Estatukoek iritzi giro nagusi hori etengabe elikatu duten eragina.
|
|
|
informazio batez interesatzen den pertsona kopuruak ematen edo kentzen dio balioa informazio horri 26 Kazetaritza modernoak uste du, gero eta konbentzituago, jendeak berri baten aurrean duen interesa haren argudioaren sakontasunaren alderantzizko proportzioan dagoela. Jendearen bihotza ukitu
|
beharra
dago!, diote. Egia esan, kazetariek oso gutxi ezagutzen dute publikoa eta haren gainean itxuratu duten irudi aurrefabrikatua erredakzioetan nagusitu diren estereotipoen araberakoa da neurri handi batean; jendea informazio narrazio serio eta arrazionalen aurrean aspertu egiten delakoa da estereotipo horietako bat.
|
|
|
Hau ere hartu
|
beharra
dago kontuan gizarteko sektore batek Lizarra Garazi proiektu demokratiko bat eta ez" fronte abertzale" bat dela ulertarazterakoan dauden zailtasunak aipa  tzerakoan.
|
|
|
âGizartean ere balioberritu
|
beharra
dago informazioak jokatzen duen papera, informazioaren garrantzia. Gure egiten ditugu Ignacio Ramoneten hitzak (1998: 25), beti gartsu:
|
|
2002
|
|
|
Gero ez. Orain pentsatu
|
beharra
zagok, Â eta azkar gainera.
|
|
|
Iluntzean haiz esku hutsik agertu Juanito eta Mari Pazenean. Hau ospatu
|
beharra
zagok.
|
|
|
Karretera horietan beti egoten dituk obrak. Hori ere kontuan hartu
|
beharra
zagok Orrondok berriz.
|
|
|
Ezkutaketak filosofia oso bat biltzen du bere baitan, norberak besteak ikusi eta besteek norbera ez ikustearen gainean oinarritua. Eta gizabanakoei dagokienez berauen partaidetza ezinbestekoa baita, inolako teoriak sinesgarritasunik izango badu, zera esan
|
beharra
dago, badirela pertsonak  aipatutako joera beren nortasunaren muineraino sartuta daukatenak. Era honetara jokatzen dutenak ez dira gizakien ekintzetan nabarmentzen.
|
|
|
Seiak arte ez duk bukatzen gure txanda. Hau lasai hartu
|
beharra
zagok. Jakingo duk musean edo tutean, ezta?
|
|
|
Baina, ordurako, beranduegi izango da", esan zion bi ertzainetan buru zenak ikasketa buruari. Ni, gezurti bat izateaz gainera, gaztea nintzen, eta, gazte izate soilagatik, ez nintzen moldae  rraza berak defendatzen zuen sistemarentzat, kontuz ibili
|
beharra
zegoen nirekin. Gaztea nintzen, susmagarria nintzen, galga berean zeuden biak.
|
|
|
Eta horretarako gizalegeari edo Justizia damari berari gaina hartu behar bazitzaion ere, hark berdin berdin jokatuko zuen. Gaztea nintzenez susmagarria nintzen, eta kontuz ibili
|
beharra
zegoen nirekin, zentzatzeko ordua iritsi arte behintzat. Eta ordu arte, kontrolatuta eduki behar den euli gogaikarri bat baizik ez nintzen.
|
|
|
Eta nola gaztelaniaz" diferente" eta"" desberdinak eta desigualak diren, biak diferenteak, ezberdinak eta bestelakoak, euskaraz ere biak hartu behar dira kontuan, omen: " Baina berehala esan
|
beharra
dago, Espainiako Konstituzioan plasmatu den bikameralismoa ez dela bikameralismo perfektua; eta bai aitzitik, bikameralismo asimetriko eta desiguala", hala dio testuak. " Joan banadi" eta" joaten banaiz" adizkien arteko desberdintasunaz jabetzen ez denak ez omen daki euskaraz, hala zioen serio serio (zenbat gauza ez ote diren esan herri honetan serio serio!) euskara gaztelaniaren ondotik ikasi duen batek.
|
|
|
Eta gai da, gainera, ideia horiek maila landu batean adierazteko, horretan ez da dudarik. Baina gaur egungo mundu konplexuak jartzen dituen komunikazio
|
beharrei
dagokienez, euskara ez da behar bezala garatu. Euskararen egitura, dio, ez da historikoki behar bezala garatu, eta gaur egun hizkuntzak duen barne eredua oso garestia da komunikazio hori modu ekonomiko batean egiteko.
|
|
|
Alde batetik, zaila zaigu, samina hedatzen delarik, umore alaiaz baliatzea. Eta, beste aldetik, tentsioak askatzeko moduren bat bilatu
|
beharra
dago. Une batetik aurrera epika eta tragedia ez dira nahikoa:
|
|
|
Bitxia da, baina mundurik onenean bizi garela uste edo, behintzat, aldarrikatzen duten Pangloss doktorearen emuluak, hainbat Kultura sailetako politikariak, kazetariak, argitaratzaileak eta idazleak eurak izan ohi dira. Lehenengoek, jakina, halako adierazpenekin eutsi egiten diote dauzkaten botoak atxikitzeko edo berriak eskuratzeko itxaropenari; kazetariek zer edo zerekin bete behar dituzte egunkari orrialdeak eta emisio orduak, molestia handirik eragin gabe hain zuzen ere; eta argitaratzaileak eta idazleak, zer esanik ez, produktu bat saldu
|
beharrean
daude. Ezin haietaz askorik fidatu, beraz.
|
|
|
Niretzat, euskal literaturarentzat bezala, 1988 urtea mugarri izan zen. Badakit mundu guztiak irakurrita zeuzkala ordurako Obabakoak liburuko ipuinak; aitortu
|
beharrean
nago, nik, garai hartan, Atxaga idazlea zela jakin arren, ez nuela haren ipuin bakar bat ere irakurri. Liburuak izan zuen harrerak, kasu honetan bai, erostera eta are irakurtzera bul  tzatu ninduen, eta, zer esango dut:
|
|
|
Horretaz galdetzen ziotelarik, hauxe eran  tzuten omen zuen: " Aspertzen ere jakin
|
beharra
zegok...").
|
|
|
idazleak, funtsean, irakurleak direla dioen adagioarekin alegia; euskal idazle batzuei dagokionez, ziurrenik, baieztapen optimistegia da. Eta Anjel Lertxundik sarri esan duen bezala," irakurle handia izan
|
beharra
dago hirugarren mailako idazle izateko ere". Horixe ba.
|
|
|
Oro har, arotzek eta mekanikoek baino gehiago dute beren lanaz, ukitu esoterikoak erabat ahaztu gabe". Justuak izateko, onartu
|
beharra
dago Erromantizismoko oihartzun hauek ez direla bakarrik poeten ondarea, eta beste sortzaile mota askorengan aurki daitezkeela oraindik ere, eta egia da, bestalde, poeta batzuk klixe horretara nekez egokitzen direla; baina onartu behar da, hala ere, beren burua poetatzat aurkezten dutenen kolektiboan ugariagoak direla mota horretako portaerak eta kontzepzioak.
|
|
|
Laugarrenerako, ordea, Aberriaren alde (eta kontra) saiakeran topatu ditut Ramon Saizarbitoriarenak (58 orr.), eta Beterriko Liburuko 10 alean (2001); Koldo Izagirreren aipua Bost idazle... berbetan liburuan dago, zehazki 134 orrialdean; Joseba Gabilondorena" Eta sugeari Oñederrak esan zion" artikuluan (Hegats 28, 2000); Juan Ignacio Ferrerasen pasartea Interneten aurkitu dut, La Fiera Literaria kritika aldizkari hiper kritikoaren orrialdean, eta egile horren Masa, cultura y el radiante porvenir liburuko aurrerapena bide da; Lampedusaren anekdota Javier MarÃasen Vidas escritas lanak jasotzen du (azkeneko argitarapen eguneratua, Madril 2001); Almudena Grandesen adierazpenak El PaÃsen irakur daitezke," El magnetismo del best seller" izenburuko elkarrizketan() (bide batez esanda, Grandes bera ere ez dago, idazle bezala," aditu" tzat tratatzen duen literatura motatik horren urrun); azkenik, Anjel Lertxundiren iritzia, kasu honetan, 2001 urteko Mentura dugun artean saiotik jaso dut, 89 orrialdetik, eta Ian McEwanena El PaÃsek argitaratutako elkarrizketa batetik(). Dena dela, eta kontsumoko euskal liburuen kontuarekin amaitzeko,  aipatu
|
beharra
dago anomaliak ez direla mugatzen arrakasta handiko liburu gehienen batez besteko kalitate eskasera: generoari dagokionez badago zer esanik.
|
|
|
Mielanjel Elustondori, Joxerra Garziari, Pruden Gartziari, Iratxe Gutierrezi, Jon Kortazarri, Manu Lopezi, Gerardo Markuletari, Xabier Mendigureni, Mari Jose Olaziregiri, Ixiar Ortuondori eta Asisko Urmenetari. Gogoratu
|
beharra
dago, bestalde, lan hau idazteko lehenengo bultzadaren errua Eskoriatzako Humanitate Fakultateak eta Nafar Ateneoak izan zutela, bi hitzaldi gonbit zuhurgabe direla medio, eta atal hauetako gehienen lehenengo bertsioak jasotzeko abegitasuna izan zuela Euskaldunon Egunkariak, 2002ko ekaina eta uztaila bitartean (seigarrenarenak Garako" Mugalari" gehigarrian ikusi zuen argia); Alberdania ... Dena dela, eta arrazoi ezberdinengatik, zorrik handiena bost adiskiderekin daukat:
|
|
|
Los Angeles hiri erraldoia da, autobideez zeharkatua; Disney  landeko distira, Hollywoodeko xarma eta auzo txiroetako gangen arteko liskarrak, dena aldi berean. Geuk ere egun pasa egin genuen Disneylanden, eta Walt xaharraren aurkako nire aurreiritzi guztiak gaindituta, ederto pasatu nuela aitortu
|
beharrean
nago, parafernalia horren guztiaren samurkeriak sortzen didan higuina gorabehera; Bel Air edo Beverly Hillseko etxetzarren artean ibili ginen, apika zinema izarren bat topo egingo genuelako esperantza eroaz; Hollywoodeko bulebarrean ere paseatu ginen, eta filmetan agertzen den mendixkan, letra zuri handiz" Hollywood" jartzen duen hartan, argazkiak bota genituen turista japoniarren antze...
|
|
|
Kanabeko lagun bitxi hura kultura handiko gizona zen, eta bazekien Euskal Herria Europako herri txiki bat zela. Horrek eman zigun solaskide haren jatorriaz galdetzeko parada, eta horrela jakin genuen Alaskatik etorritako eskimal arrazakoa zela, txikitan gurasoek aita ama ordeei emana, bestela inolaz ere jasoko ez zukeen heziketa izan zuela eta horregatik bere benetako gurasoei eskerrak eman
|
beharrean
zegoela, munduko hainbat lekutan bizi izandakoa zela irakasle lan eginez... Hitz aspertu luze interesgarria izan genuen lagun harekin aterpeko patioan, Utahko zeru izartsupean.
|
|
|
Berriro ere aitortu
|
beharrean
nago: nik, betidanik mendizaletasuna gaixotasun arraro eta larritzat jo izan dudan honek, umemoko baten antzera gozatu nuen Yosemiteko ur jauziei begira, uretan txapla txapla eginez, edo baso amaigabeetan norabiderik gabe ibiliz.
|
|
2003
|
|
|
Baina Herria ere informatu
|
beharra
baitzegoen, ogitartekoak amaiturik, bere garajera itzuli ginen. Beste bospasei lagun ere inguratu ziren bertara.
|
|
|
Eta han, musika topera jarri, peta batzuk prestatu, edo jo eta su ibili ginen hamaika kartel eta pankarta prestatzen. Greba orokorrerako deia egin
|
beharra
zegoen. Herria informatu.
|
|
|
Ezin barrukoaren berri jakin, hortaz. Bertaratu
|
beharra
dago. Jendearen sartu irtenekin atea irekitzen den bakoitzean, ardaila ikaragarria ateratzen da barrutik, kirats nardagarri batekin nahasian.
|
|
|
–Tokea eduki
|
beharra
zegok! –gaineratu du Manuk.
|
|
|
" Ez dik meritu handirik, ez", pentsatu du," arratsaldero mekanoa hartu eta garabi berbera egiteak. Etxean egon
|
beharra
zegok, emaztea bezala. Eskerrak Tatamarik Maria txikia apapa ateratzen duen".
|
|
|
Behin ikusi zenuen langile bat garabi horietako baten besotik aurrera egiten, oreka makurrean. Nonbait han goian zerbaitek traba egiten zuen, eta hura askatu
|
beharra
zegoen. A ze izerdiak bota zenituen langile hura ikustean, lurretik auskalo zenbat metrora, orain aurrera, orain atzera, inora lotuta egon gabe.
|
|
|
Erreka pasatu gabe, makaldi biluzten hasiaren abaroan geratu zen Mikel, Leninekin, herriko zubi bakarrera begira. Eskolara ailegatzeko nahitaez bertatik pasatu
|
beharra
zegoen, eta ez zuten bat bateko sorpresarik nahi. Hura izan ohi zen, hain zuzen, ordura arteko ekintzetan Idoiaren egitekoa.
|
|
|
Aldartea egoerari egokitua zeukan. Aurreko bi hilabeteetan tripak jan
|
beharrean
egon zen aterpetik ezin irtenaz. Iradoki ere, iradoki zuen handik nola edo hala alde egin behar zutela.
|
|
|
Zerbait egin
|
beharra
dago! Azkar!
|
|
|
Gero krisia pasatu nuen, hizkuntzarekikoa. Aitortu
|
beharrean
nago egiari hainbeste zor zaiolakoan, jaun andreok, GOGOA nuen erdaraz hitz egiteko.
|
|
|
erauzi
|
beharra
dago,
|
|
|
Anakronikoak omen gara. Hori diote behin eta berriro, bizirik gaudela erakusten saiatzen garen bakoitzean, herri honen burujabetasuna eskatzen dugun bakoitzean, hizkun  tzaren aldeko manifestu bat idazten den bakoitzean, lantegiak zarratu direla-eta kalera atera
|
beharra
dagoen bakoi  tzean... Zer?
|
|
|
Ahalegin horretan kontraesanak ikusten duenik ere bada. Kontraesanak egongo dira (eta, batzuk handiak gainera), baina jardunbide sinergikoak bultzatu
|
beharrean
gaude.
|
|
|
" Pello gaixo dago, bai. Baina Pello gizagaixoaren lepotik beren indarra eta handitasuna erakutsi
|
beharrean
dauden estatu eta gobernu hori ez daude askoz osasuntsuago...", entzun genion Mendigureni O Pello, Pello! Argiaren ekitaldian.
|
|
|
Hiru mundu, euskararen munduan. Itxaropenaren, berrikusketaren eta funtzionaltasunaren diskurtsoa eraiki
|
beharrean
gaude. Atzeratzeak ez du zentzurik, ezin besteri begira egon, hura konpondu arte edo erabat ahaztu arte.
|
|
|
Dudaz beterik hartu zuten euskaldun batzuek prentsa elebiduna, baina bazetorrenez hartu egin
|
beharra
zegoen. Hirurogeita hamarreko" garai politiko berriak hizkuntza politika berria zekarren derrigorrez.
|
|
|
Ze itsutasun eroan murgildu izan garen gu geu ere, esan izan dugunean ezen komunikazio esparru euskalduna eraiki
|
beharra
dagoela. Egon badago, ez dago zertan asmatu behar; hobetu behar da, sinergiak kudeatu behar dira, helburuak argitu, argitalpenak edertu eta marduldu, sustengu taldeak berpiztu, amateurrismoa eta profesionalismoa uztartu; baina esparrua hor dago.
|
|
|
bagara, elkar gaitezen, edo horrelako zerbait esan. Puntu horretan, ahalmen arazoa argia da; bitarteko materialen aukera ere eduki
|
beharra
dago kontuan. Azkenik, indarra behar da subjektutasuna ezartzeko; indarra gainerako subjektutasunekin lehiatzeko.
|
|
|
Zapata berrien premian gaude euskaldunak. Ez dakit asmatuko ote dugun, baina saiatu
|
beharra
dago.
|
|
|
Sintomatologia oso da argia. Geure buruari begiratu
|
beharrean
gaude euskaldunok. Otañok argi kantatu zuen:
|
|
|
Diskurtso eta jardunbide berrien behar handian dago hizkuntza bera, gaude hiztunok. Aberastu eta berritu
|
beharra
dago: hizkuntza nahiz horren gaineko diskurtsoa.
|
|
|
Akats larria da hori, denen artean larrienetakoa. " Esparru nazionaleko eremua eraiki
|
beharra
dago" erkidego bakar baterako sor litezkeen" sasikonponbideen gainetik76" idatzi izan da. Garbitasun mantxarik gabearen izenean, antzutasun nabarmena darie hitzei kasu askotan; goiko hori izan daiteke adibide bat.
|
|
|
" Euskal Unibertsitatea sortzeko baldintzak egon badaudela eta77", bide praktikoak urratu
|
beharrean
gaude. " Ez da zaila agerian uztea indarrean dagoen egitura juridiko politikoak Euskal Unibertsitatea sortzea eragozten duela.
|
|
2005
|
|
|
–Horretarako, elektronika ikasi
|
beharra
zagok, seme; ingeniaritza elektronikoa egitea onena.
|
|
|
Nik neuk ere izan nuen, ustez, Swann ek jasandako perlesia espiritualaren antzeko zerbait, behin baino gehiagotan. Une honetan ere, kamioia hondarrez mukuru daukat, perlesiak jota, eta hustu
|
beharrean
nago; ez dut beste arrazoirik aurkitzen kontatzen ari naizena kontatzeko; azken batean, historia hau niri neuri dagokit, ni neu naiz kamioia, eta nik neuk sortuak dira gainean dauzkadan hondar tonak. Eta nik neuk irudikatzen ditut usoak errauts haizatuen artean.
|
|
|
Aitak hizketan jarraitu zuen, eta guk irribarrez entzuten genion; aprobetxatu
|
beharra
zegoen abagune hura, ez baikenekien zenbat denbora igaroko zen berriro halako joerak ematen zion arte. Hala eta guztiz ere, hark esan zizkigun istorio guztiak gerra aurrekoak ziren; hantxe zeukan muga aitak, gerran; handixe hedatzen zen amildegi ilun isila.
|
|
|
Mendeku saio hura egin eta gero, barruan gatazka ibili nuen: alde batetik, piztia haren kontra zerbait egin
|
beharra
zegoen; bestetik, zintzotasun budistari eutsi behar nion, Adelak erakutsi bezala. Baina neure baitan, zenbait egoeratan, budismoa urrun geratzen zitzaidan, oreka iritsezin gisa, neure barne bulkoen egituratik urrun, ideien azalean soilik baitzegoen, iritsi nahi nuen ideal baten itxuran.
|
|
|
Itzuli
|
beharra
dago
|
|
|
Ingurumenaren kalitatea igoarazteko eta bizimodu asegarria sortzeko aukerak handiak dira. Gogotsu aritu behar da eta, aldi berean, lanean lasaitasunez eta modu sistematikoan saiatu
|
beharra
dago.
|
|
|
–" behar" kontzeptua, batez ere pobreen
|
beharrei
dagokiena, horiei erabateko lehentasuna eman litzaieke eta;
|
|
2006
|
|
|
–Itxaron. Ito
|
beharrean
nago. Arnasa hartu behar dut.
|
|
|
Bi egun lehenago ez ausartzeagatik esan zidala ezetz. Denborak erakutsi dit maitasuna horrelakoa dela, erabat aldakorra, eta une berezi bakar horretan harrapatu
|
beharra
dagoela, ihes egingo ez badu. " Herenegun esan bahidan...".
|
|
|
aurreneko frogako sagua, bigarren bidaiatik itzultzean, zahartzen hasi zen abiada bizian, eta berehala hil zitzaien; gauza bera gertatu zitzaien hurrengo asteetan erabili zituzten laborategi animalia guztiei. Iriarteren ustez, nolabaiteko oreka gorde
|
beharra
zegoen etengabe etorkizunera proiektatzen zen bizidunaren joera naturalaren eta dezeleragailuak eragiten zuen denbora atzeratzearen artean: lehenengo bidaiatik itzultzean ere zahartze prozesuaren bizkortze bat jasaten zuen subjektuak, baina horren eragina hain zen apala ezen estatistikoki baztergarria baitzen.
|
|
|
–Memoria kontu bat da, Elena. Gertatu zenaren oroitzapena gorde
|
beharra
dago, ez duzu uste?
|
|
|
Hamar hilabete joan dira ama hil zitzaidanetik. Etxeko sukaldeko marmol zuria berri bategatik aldatu
|
beharra
zegoela erabaki genuen. Zaharkituta zegoen, kolorea galduta edo zikinduta antzean.
|
|
|
Hiru emakume besterik ez daude. Nik ere gustura ikasiko nuen medikuntza baina Madril edo Valladolid aukeratu
|
beharra
zegoen. Ez nuen hain urruti joan nahi.
|
|
|
Ez askoan. Errenta zerbaitekin ordaindu
|
beharra
zegoen, gerra izan edo ez.
|
|
|
Ez baita atsegina izaten plazer eta olgeta hutsagatik edo kanta  tzen ari zarela, adibidez, ondoan inor ttar ttar ttar aritzea hitzen esanahi eta irakurketa sakonari aitzakiak bilatzen. Baina, noski, poliki begiratuz gero, aitortu
|
beharra
dago gauzak uste baino korapilatsuagoak direla.
|
|
|
Eta itzul gaitezen berriz gure harira. Filologoak zertsu diren esan dugu, baina, horrekin batera, esan
|
beharra
dago filologo guztiak ez direla berdinak. Sailkapen subjektiboa eta erlatiboa dela badakigun arren, eta prototipoak definituko ditugula aitortu arren, honakoa proposatuko dugu:
|
|
|
Hizkuntzari Euskal Herriko herrikide guztien baterapide denaren aitorpena egin ondoren, euskal herritarrek hizkuntzaren alorrean dituzten eskubideak gure Lege Antolapidetzaratu (sic)
|
beharra
dago, eta,, hizkuntza ofizial bietan ihardutzeko eskubidea, eta hizkuntzarekiko babesaren bermea, Euskal Herriak gordetzen duen kultura ondare baten funtsezko zati denez.
|
|
|
Hori baino askozaz ere makurragoak ugariak dira, baina polita iruditu zaigu horrek eman digun harribitxia, filologoen jostagarri izan litekeena: "... gure Lege Antolapidetzaratu
|
beharra
dago...". " Antolapidetzaratu?".
|
|
|
Izan ere, euskararen arnasari eusteko ahaleginak berritu, eguneratu beharra dauka, ezinbestean. Egia da ezin zaiola euskararen aldeko lanean beti sormen eta ilusio maila berberari eutsi, ezin da ukatu izan nahiak eta bizi-minak intentsitatean goraldiak eta beheraldiak izaten dituela, baina egokitu
|
beharra
dago, eta estrategia, taktika eta teknika berriak jorratu behar dira.
|
|
|
Hikako formak erdi ikasita erabiltzen dituenari gertatzen zaio normalean, nahiz eta aipatu dugun adibidea ez den inoiz entzun izan dugun" zu nongoa haiz?" hori bezain larria. Aitortu
|
beharra
dago hitanoaren forma alokutiboek buruhauste dezente ematen diotela hizkuntzaren tratamendu hori erabiltzen ikasi nahi duenari, eta are gehiago naturaltasunez, eta koherentziaz, erabili nahi duenari.
|
|
2007
|
|
|
–" Hilerritik hegoalderantz jotzen duen bidea segitu
|
beharra
dago, ukuilu batera iritsi arte. Ukuilu haren parean, bide bazterrean eta galsorora begira, gizon gazte baten eta emakume gazte baten gorpu hondarrak aurkituko dituzue.
|
|
|
Kamioiko argien distira txoko hartaraino iristen zen. Untxi gehienak kaiolak lehertu
|
beharrez
zeuden arren, nabaria zen gutxi batzuen geldia, begiak bi perla bizi bihurtuak argien zilarrean.
|
|
|
–Lehenbailehen hasi nahi nuke lanean, jauna. Ikusi dudanez, sukaldea jaso
|
beharra
dago, eta etxea txukundu.
|
|
|
–Zuzendariarengana eraman nuen. Hura beti bezala hasi zitzaion, adierazpen askatasuna gora eta behera, besteen iritzia errespetatu
|
beharra
zegoela eta erretolika merke hori guztia. " Gustukoak izan edo ez izan, kartel haiek bakean utzi behar dituzu", esan zion nagusiak.
|
|
|
Beste biek, tabakoarekin ohituagoak, barre egin diote. Irriberak kea sudurretik botatzen ere badaki, eta horrela egiten aritu da ilehoria une batez ito
|
beharrean
egon den bitartean. Urrutian, Bardearen mugetan, labore uztak harrotzen duen hautsaren atzean, jendea antzematen da lanean.
|
|
|
Barrez lehertzen ari da irribera halere. Ito
|
beharrean
dago. Antzararen lumaje leunak irrist egiten dio izterren artetik.
|
|
|
Etengabe ari dira bera eta bere lagunak jauntxoekin sesioan. Kontuz ibili
|
beharra
dago terratenienteekin, ez zaizu hala iruditzen. Amorratuta daude hauteskundeak galdu izanagatik.
|
|
|
Madriletik agindu behar zitean: hau, hori eta beste egin
|
beharra
zegok, kito! Eta eginarazi!
|
|
|
–Horretarako lagunik eduki
|
beharra
dago, ez zaizu iruditzen?
|
|
|
Bere garaian bestelakoa zen. Taberna batzuetan, gogoratu zen, bultzaka sartu
|
beharra
zegoen barraraino hurbilduko baziren.
|
|
|
Burua pixka bat mugitzen bazuen, zibilak bultza egiten zion beheraka?" Geldi, arraioa!"?. Bizkarrezurra hautsi
|
beharrean
egon zen furgoian eman zuen tartean.
|
|
|
Batzuk eta besteak noizbait ere konturatuko dira naziotasuna gizabanakoen borondateari dagokiola eta ez nahitaez lurralde, hizkuntza edo kultura bati. Horretarako, zer esanik ez, tolerantzia handiaren
|
beharra
dago bi aldeetatik, baina, abiapuntu gisa, ez legoke gaizki herritarren aukera nazional guztiekiko begirunea eta bizitza publikoaren desnazionalizazioa sustatzea, ezin gehiago lagunduko bailukete" euskal arazoa" indargabetzen. Bestela, garbi dago zein den aukera:
|