|
2007
|
|
|
Gertatutakoa ikusi zutenean, zientzialariek pentsatu zuten espazio-ontziak bildu zuen informazio guztia galdu zela, baina aztertzen hasi eta ikusi zuten informazioa egon bazegoela; ez zela galdu, alegia. Hori bai, hasieran espero zuten baino askoz denbora gehiago
|
behar izan
dute informazio hori espazio-ontziaren pusketetatik ateratzeko: hasieran uste zuten urtebetean emaitzak argitaratzeko moduan egongo zirela, eta hiru urte pasatu dira argitaratzen hasi diren arte.
|
|
|
Denbora luzea
|
behar izan
duten arren, lortu duten informazioa oso baliagarritzat jo dute, besteak beste Eguzkiaren gainazaleko elementuen isotopo-proportzioa ezagutu baitute. Astronomoek uste dutenez, Eguzkiaren gainazalaren konposizioa eta eguzki-sistemaren aitzindariarena--eguzki-sistemako izarrak eta planetak sortu baino lehenagokoa--berdinak dira.
|
|
|
Gainera, espazioko zenbait misiotan ere parte hartzen dugu. Izan ere, hainbat kasutan, astrofisikaren inguruko zalantzak argitzeko espazioan egin
|
behar izaten
dira behaketak.
|
|
|
Ikaste-sistema honek tranpa dirudi, lortu
|
beharko
lukeen soluzioa ematen baitzaio. Baina garunak gauza bera egiten du.
|
|
|
Azkenean, sarea ikasteko gai denean, prest dago mundu errealean lan egiteko. Eta orduan ere doitu
|
beharko
da sarearen lana, ikasketa-prozesua adibide jakin batzuetatik egiten baitute. Eta mundu errealak kasu ezberdin asko izaten ditu.
|
|
|
Hala diote adituek, etorkizunean handitu egingo dela ikatzaren garrantzia. Baina, horretarako, ikatzaren arazo nagusia konpondu
|
beharko
da lehenik: dagoen erregai zikinenetakoa izatetik, garbi izatera pasatu beharko luke:
|
|
|
Baina, horretarako, ikatzaren arazo nagusia konpondu beharko da lehenik: dagoen erregai zikinenetakoa izatetik, garbi izatera pasatu
|
beharko
luke: beltzetik berdera.
|
|
|
Dena den, eraginkortasuna handituz, CO 2-isuriak% 25 -30 murriztea lor daiteke gehienez ere. Baina ikatza berdetu nahi bada, hori baino gehiago
|
beharko
da. CO 2-isuriak askoz ere gehiago murriztu behar dira, deusezteraino ahal bada.
|
|
|
Ohiko zentralen ihes-gasetatik CO 2-a harrapatzea posible da, beraz, baina bolumen handiekin lan egin
|
beharko
litzateke, eta, garestia izateaz gain, energia asko ere beharko litzateke. Beraz, litekeena da horrelako zentraletan errentagarria ez izatea.
|
|
|
Ohiko zentralen ihes-gasetatik CO 2-a harrapatzea posible da, beraz, baina bolumen handiekin lan egin beharko litzateke, eta, garestia izateaz gain, energia asko ere
|
beharko
litzateke. Beraz, litekeena da horrelako zentraletan errentagarria ez izatea.
|
|
|
Egungo zentralen CO 2-a harrapatzea zaila eta garestia da. Eta ateratako energiaren zati handi bat erabili
|
beharko
litzateke horretarako. IGCC zentraletan, aldiz, zentrala bera da oso garestia.
|
|
|
Teknologiak lagun dezake ikatza kontsumoa hain zikina ez izaten. Baina ikusi egin
|
beharko
da beltzetik berderako bide horretan non gelditzen den ikatza, eta zer kolore hartzen duen.
|
|
|
L ehen, inguruan berez sortzen ziren landareen fruituak biltzen genituen; orain, berriz, nekazariek landatzen eta ustiatzen dituzte fruitu-landareak haien fruituak eskuratzeko, eta, ondoren, munduaren punta batetik bestera garraiatzen dira eskuratutakoak. Guk saltokietara joan
|
behar izaten
dugu jan nahi ditugun fruituak erostera, eta orduan erabiltzen ditugu hainbat urtean ikasitakoak, erosiko ditugun fruituak aukeratzen ditugunean.
|
|
|
Ekuazio horietako batzuk bareen hazkunde-dinamika azaltzeko asmatutakoak eta egokitutakoak dira. Izan ere, ekuazio horietako terminoek esangura biologikoa
|
beharko
dute izan.
|
|
|
PC ordenagailuetarako joko honetan, erleei eztia lapurtu dien maltzur misteriotsua aurkitu
|
beharko
du Armix armiarmak. Horretarako, baso magikoan sartu eta maltzurkeriakideak harrapatuko ditu, eta azpikeria horren atzean nor dagoen argitu.
|
|
|
Protagonistak eszenatoki batetik bestera joan behar du, agertzen zaizkion oztopoak gaindituta. Oztopo horietaz gain, hizkuntzari, matematikari eta inguruaren ezaguerari buruzko galderak agertuko zaizkio, eta ondo erantzun
|
beharko
ditu, jokoan aurrera egiteko.
|
|
|
Ezaugarri horiek kontuan izanda, argi dago ez dela lan erraza izan argazkiak ateratzea. Materiala haraino jaitsi
|
behar izan
dute, eta espazio handi hori behar bezala argiztatu. Lanak Jabier Les argazkilari eta espeleologoak zuzendu ditu, eta Alfonso Antxia espeleologia-zientzien elkarteko kideen eta Durangoko GEMA espeleologia-taldeko kide baten laguntza izan du.
|
|
|
Orain, ordea, badakite proteinak immunologia-sisteman eragina duela, eta baita erritmo zirkadianoan ere, nonbait. Hortaz, halako botikak ematen jarraitu baino lehen, gehiago ikertu
|
beharko
dela uste dute ikertzaileek.
|
|
|
Biaren eta hiruaren arteko zenbaki bat da e zenbakia. Idatzi nahiko bagenu, badakigu lehenengo zifra 2a izango litzatekeela; lehenengo zifra horren atzean koma bat jarri
|
beharko
genuke, eta komaren atzean zenbaki horri dagozkion hamartarrak: 718281..
|
|
|
Deskubritzeko eta deskribatzeko hainbeste denbora
|
behar izan
bazuten ere, e zenbakia oso arrunta eta erabilia da gaur egun. Ikasle-garaian izan ohi dugu haren berri lehenengoz, logaritmo nepertarrekin lotuta. Handik aurrera, batzuek ahaztu egiten dute e zenbakia existitu ere egiten dela, baina beste batzuentzat ezinbesteko lanabes bihurtzen da.
|
|
|
Zenbat eta trinkoagoa izan disko gogorra, orduan eta txikiagoak eta ahulagoak izango dira gune magnetikoak. Gune horiek irakurtzeko
|
beharko
diren irakurgailuek, beraz, oso sentikorrak izan beharko dute. Magnetorresistentzia erraldoi deritzon efektuan oinarrituta dagoen buru irakurgailu bat gai da aldaketa magnetiko txiki horiek detektatzeko eta erresistentzia elektrikoaren aldaketa bihurtzeko.
|
|
|
Zenbat eta trinkoagoa izan disko gogorra, orduan eta txikiagoak eta ahulagoak izango dira gune magnetikoak. Gune horiek irakurtzeko beharko diren irakurgailuek, beraz, oso sentikorrak izan
|
beharko
dute. Magnetorresistentzia erraldoi deritzon efektuan oinarrituta dagoen buru irakurgailu bat gai da aldaketa magnetiko txiki horiek detektatzeko eta erresistentzia elektrikoaren aldaketa bihurtzeko.
|
|
|
Eta blog bat da, hain zuzen ere, aurtengo Teknoskopioa 2007 ideia-lehiaketako partaideek egin
|
behar izan
dutena. Zientzia eta Teknologiaren Astearen baitan Elhuyar Fundazioak, Innobasquek eta Zientziaren kutxaGuneak antolatzen duten ideia-lehiaketa da Teknoskopioa.
|
|
|
Handik bi astera itzuli, eta bidaia berbera egiten du, urtea joan eta urtea etorri. Ipar Atlantikoan itsasontzi-ibilbide iparraldekoena hartzen du, eta, udaberri betean egon arren, Labradorko Lasterrak hegoalderantz eramaten dituen icebergak saihestu
|
behar izaten
ditu.
|
|
|
Hegaztiek energia asko behar dute bularreko eta hegoetako muskuluak mugitzeko. Gainera, energia oso azkar
|
behar izaten
dute erabilgarri, hegaldiarekin jarraitu ahal izateko. Jaten dituzten elikagaietatik energia lortzeko, elikagaiak erre egin behar dituzte, eta, horretarako, oxigenoa behar dute.
|
|
|
Bizitza-erritmo azkar horretan, oso garrantzitsua da arina izatea ere, hegoek animalia airean mantentzeko ahalik eta energia gutxien
|
behar izan
dezaten. Azken batean, hegaztia zenbat eta astunagoa izan, orduan eta hego eta muskulu handiagoak beharko ditu goratu ahal izateko, eta horiek mugitzeko energia gehiago.
|
|
|
Bizitza-erritmo azkar horretan, oso garrantzitsua da arina izatea ere, hegoek animalia airean mantentzeko ahalik eta energia gutxien behar izan dezaten. Azken batean, hegaztia zenbat eta astunagoa izan, orduan eta hego eta muskulu handiagoak
|
beharko
ditu goratu ahal izateko, eta horiek mugitzeko energia gehiago. Pisua arintzeko, hegaztiek hezurretara jo dute:
|
|
|
Energia gehien behar duten unea hegan hasteko unea da, hegoek hegaztiaren pisua goratzeko adinako indarra egin behar baitute. Hegoak astintzeaz gain, animaliak bestelako laguntza ere
|
behar izaten
du aireratzeko. Hegazti txikiek nahikoa dute jauzi egitea eta hegoak astintzea, hegan hasteko.
|
|
|
Hegaldia hastean kontrako haizea baldin badute, errazago aireratzen dira, hegoak ireki eta pixka bat altxatuta haizea hegoaren azpitik indarrez pasatzen baita, eta goranzko indarra eragiten baitio. Zenbat eta handiagoa izan hegaztia, orduan eta indar handiagoa egin
|
beharko
du aireratzeko. Arazo hori saihesteko, hegazti handiak puntu altuetan pausatzen dira askotan (eliz dorreetan, harkaitzetan...), eta, hegan hasteko, nahikoa dute beren buruari haietatik erortzen uztea.
|
|
|
Horrelakoetan, mendikateak, adibidez, gainditzeko muga zailak bihurtzen dira. Hegaztiek aldatu egin
|
behar izaten
dute beren ibilbidea, eta mendikatea inguratzen hasten dira, zeharkatzeko moduko haran edo mendi-leporen bat aurkitu arte.
|
|
|
Hegan egiteko modu bat aukeratu
|
behar izatekotan
, eta ikusitakoak ikusita, ez genuke, ez, lan erraza izango! Zorionez edo zoritxarrez, horrelakorik aukeratzerik ez daukagu; animalia bakoitza bere arbasoen ondorengoa da, eta bizitzeko egokitu zaizkion ezaugarriekin bizi beharra dauka.
|
|
|
Azken urteotan, ikertzaile asko ari da lanean adsorbatzaile egokiak aurkitu nahian. Adsorbatzaile horietan, hidrogenoak itsatsi egin
|
beharko
luke nahikoa dentsitate handian, baina adsorbatzailearekin kimikoki erreakzionatu gabe betiere.
|
|
|
Hain zuzen, Newcastleko zientzialari-talde batek egin zuen eskaera zentzu horretan, eta HFEAk, ernalkuntzaren eta giza enbrioien autoritate arauemaileak, galdeketa publikoa egin zuen; azkenik, erabaki zuten obuluak ematea baimentzea, in vitro ernalkuntzatik soberan gelditutakoak izan zein ikerketarako emandakoak, baina betiere ordaindu gabe izatekotan. Iruditzen zait Espainiako lege berriak irtenbide hobea eman
|
beharko
liokeela horri.
|
|
|
Zientzialariek, ordea, uste zuten azken glaziazio arteko garaian (duela 130.000 -116.000 urte) Groenlandia hegoaldeko izotza urtu egin zela, eta horregatik igo zela itsas maila 5 -6 metro. Baina, ikerketa honetan egindako kalkuluak zuzenak badira, itsas mailaren igoera azaltzeko beste arrazoiren bat bilatu
|
beharko
dute ikertzaileek.
|
|
|
Oso erakargarria da denetik egiten saiatzea, baina ez dut denbora nahikorik. Horretaz gain, batzuetan jendeak uste du denetik dakidala, arazo guztietan aditua naizela, eta azaldu
|
behar izaten
dut ez dela horrela.
|
|
|
Aurten, ordea, aldaketa garrantzitsu bat gertatu da; zientzialarien ebidentziak pilatu egin dira, eta baita ekonomia-ikerketak ere. Horiek guztiek adierazten dute konponbideak badaudela eta horiek hartzea posible dela, eta hartzea askoz eraginkorragoa izango dela; izan ere, neurri horiek hartzea merkeagoa da kalteak konpontzeko ordaindu
|
beharko
duguna ordaintzea baino.
|
|
|
Zientzialariek ez dute esan zalantzarik gabe gizakiak eragin dituela aldaketa horiek. Dena den, zientzialari batzuk horren kontra azaltzea ez zait pentsamolde zentzuduna iruditzen; ez genuke arrisku horretan sartu
|
beharko
. Gaur egun horrela pentsatzen dutenek ez dute informazio nahikorik bildu.
|
|
|
Iratzeak eta koniferoak nagusitzen ziren paisaia izatetik loredun landarez beteta egotera igaro zen. Horrek aldaketak eragin zituen gainerako bizidunetan, eta animaliek, esaterako, moldatu egin
|
behar izan
zuten egoera berrira.
|
|
|
Behe Kretazeoan, Euskal Herria ur azpian zegoen. Hondartzara joatekotan, Araba hegoaldera joan
|
beharko
genukeen, Kantabriako mendizerra ingurura, han baitzegoen kostaldea. Gainera, bidean, mangladi bat aurkituko genukeen, ibai bat itsasoratzen zen inguruan, hondartzatik ez oso urruti.
|
|
|
Kanoatxo bat eginez gero, mangladiko txokoak eta biztanleak ezagutu ahal izango genituzkeen. Kanoa egiteko mangladitik hurbil zegoen basora sartu
|
beharko
genukeen; iratze erraldoien artetik igaro beharko genukeen, trikuren bat edo beste agurtu, intsektu eta armiarmak uxatu, eta, azkenik, araukariaren bat edo magnoliaren bat aurkitzean, haren egurraz kanoa egin ahal izango genukeen.
|
|
|
Kanoatxo bat eginez gero, mangladiko txokoak eta biztanleak ezagutu ahal izango genituzkeen. Kanoa egiteko mangladitik hurbil zegoen basora sartu beharko genukeen; iratze erraldoien artetik igaro
|
beharko
genukeen, trikuren bat edo beste agurtu, intsektu eta armiarmak uxatu, eta, azkenik, araukariaren bat edo magnoliaren bat aurkitzean, haren egurraz kanoa egin ahal izango genukeen.
|
|
|
Diseinu kontzeptual eraginkor bat da, eta pilotuak iraultzeko inongo beldurrik gabe gida dezake AeroQuad-a. Izan ere, grabitate-zentroa oso gertu dagoenez, aparailua iraultzeko sekulako indarra egin
|
beharko
litzateke: bi edo hiru tonakoa; eta 100 kg-ko gorputz batek indar hori egitea fisikoki ezinezkoa da.
|
|
|
(Adibide polita da Where late the sweet birds sang, Kate Wilhem-en eleberria). Baina zientzia-fikziotik kanpoko jendeak azkar ohitu
|
behar izan
zuen Dolly ardia klonatu zutenean eta komunikabideetan agertu zenean.
|
|
|
Philip Dick-en Do androids dream of electric sheep? liburuan (Blade Runner pelikularen oinarria), merkaturatzen ziren androide berriak detektatzeko, test berriak asmatu
|
behar izaten
zituzten. Eta errealitatean ere asmatu dira makinen adimena neurtzeko testak.
|
|
|
adar-puntak lehortzen ditu, erretxina-jarioak eragin, eta abar. Beraz, kaltetutako pinu bat aurkitutakoan, lagina hartu eta laborategira jo
|
behar izaten
da, infekzioa zein onddok eragin duen jakiteko. Dena den, gaur egun adituek ederki bereizten dute txankro erretxinaduna, gaixotasunaren hedapenari jarraipen estua egiten baitiote.
|
|
|
Esate baterako, gaiztotzen direnean, hepatozito batek eta azaleko melanozito batek ez dute bizirik irauteko estrategia bera, eta sortzen dituzten substantzia kimikoak ez dira berdinak; horregatik, zelula horiek suntsitu nahi baditugu, diseinatu behar ditugun botikak ere ez dira berdinak izango. Minbizi bakoitza botika jakin batekin tratatu
|
beharko
da; ez dago erantzun orokor bat hain espezializatua den gaixotasun baten aurka.
|
|
|
Hori dela eta, zelula horiek estrategia asko dituzte edozein zailtasunen aurrean bizitzeko. Botika bat sortzen badugu zelula jakin baten hazkuntza gelditzeko hartzaile jakin bat blokeatuz, tumore-zelula horrek beste hartzaile baten bitartez lortuko du hazkuntza hori berraktibatzea, eta lehengo moduan haztea lortuko du; horregatik, dituen estrategia guztiak mozten joan
|
beharko
dugu.
|
|
|
Izan ere, Watsonek ez bezala, gaitzekin lotzen diren geneak ote dituzten jakin nahi izan dute, litekeena baita horrek abantaila ematea sendabidea asmatzen dutenean. Kritika egin dutenek uste dute gainerakoek ere eskubide berbera izan
|
beharko
luketela, eta, beraz, ez dela lehentasunik izan behar DNAk deskodetzean.
|
|
|
Horrez gain, giza zelulekin egin dituzten probetan, emaitzak are kaskarragoak izan dira. Gizakietan birprogramazioa konplexuagoa da saguetan baino, eta, horregatik, faktore gehiago
|
beharko
dituztela uste dute ikertzaileek. Hala ere, aditu askoren iritziz, horrekin ez da nahikoa izango.
|
|
|
Ikerketa sagu-enbrioiekin egin dute, baina, lehenago aipatu bezala, gizakietan errazagoa izango dela uste dute. Edonola ere, ez da erraz-erraza izango, eta, zalantzarik gabe, oraindik asko ikertu
|
beharko
dute emaitza onak izateko.
|
|
|
Sinadura digitalizazio-taula batean egiten bada, ordea, itxura espazialaz gain, ibilbidea, iraupena, presioa eta lapitzaren inklinazioa ere jasotzen dira. Kasu horretan, faltsutzaileei asko zailtzen zaie lana, itxuraz gain sinaduraren dinamika osoa imitatu
|
beharko
bailukete.
|
|
|
Tximeleta-espezie batzuek ordu edo egun batzuk
|
behar izaten
dituzte ugalketarako prest egoteko, baina beste batzuk krisalidatik irten orduko ugaltzen dira. Normalean, arrak izaten dira krisalidatik ateratzen lehenengoak; handik lasterrera emeak datoz.
|
|
|
Baina emeek bakarrik ez, arrek ere jariatzen dituzte feromonak. Emea aurkitutakoan honek onartu egin
|
beharko
du, eta horretan arraren feromonek ere badute zeresana. Emeak arraren feromonei erreparatzen die gustuko duen erabakitzeko.
|
|
|
Ordura arte, mikroorganismoen, legamien edo animalien zein pertsonen zelula-kulturak erabiltzen ziren, eta orain ere hori da bide nagusia. Metodo zaila eta garestia da, ordea; kulturetan ekoizten diren molekuletan aldaketa konplexuak egin
|
behar izaten
dira, terapian erabili ahal izateko, eta, gainera, kantitate txikiak lortzen dira. Hori dela eta, animaliak sendagai-ekoizle bihurtzeak produktua merkatuko zukeela uste zuten.
|
|
|
Osagai horiek egiteko gehien erabiltzen duten materiala silizioa da. Industria-aurreikuspenek diotenez, ordea, 2020 urtea aldera siliziozko tresnak txikitzeko mugara iritsiko dira, eta ordezko materialen bat bilatu
|
beharko
dute tresna txikiagoak lortzeko. Manchester Unibertsitateko ingeniari-talde batek dio material hori grafenoa izango dela.
|
|
|
Hala ere, grafenoarekin tresna elektroniko txikiak egiteko teknikek gainditu beharreko hainbat arazo dituzte, eta, horretarako, zenbait urte
|
beharko
dituzte. Ingeniariek uste dute silizioa txikitzeko gaitasuna mugara iristen denerako grafenoarekin lan egiteko moduan egongo direla.
|
|
|
Hala ere, oso maila baxua nuen matematikan eta fisikan, eta, horregatik, ezin izan nuen unibertsitatera joan bigarren hezkuntza bukatu eta gero. Urtebetez herriko antzokian egin
|
behar izan
nuen lan; bitartean, etxean ikasten nituen matematika eta fisika. Urtebetez ikasi behar izan nuen, Armeniako Jereban Estatu-Unibertsitateko Fisika Sailean sartzeko adina jakiteko.
|
|
|
Urtebetez herriko antzokian egin behar izan nuen lan; bitartean, etxean ikasten nituen matematika eta fisika. Urtebetez ikasi
|
behar izan
nuen, Armeniako Jereban Estatu-Unibertsitateko Fisika Sailean sartzeko adina jakiteko. Saileko ikasle onenetako bat bihurtu nintzen, eta, ikasketak bukatu eta segituan, doktoretza egiteari ekin nion.
|
|
|
Bueno, behaketan lan eginez gero eta teleskopioetatik gertu egon nahi izanez gero, aukera gutxi dago. Seguru asko, Kanariar uharteak, Txile edo Hawaii hautatu
|
beharko
da. Horiek dira munduko behatoki onenak astronomian.
|
|
|
Agian, zuzendu egin
|
beharko
da Isaac Newtonen formularik ospetsuena, grabitate-indarra kalkulatzeko balio duena, alegia. Arazoa distantziaren eragina da.
|
|
|
Agian, zuzendu egin
|
beharko
da Isaac Newtonen formularik ospetsuena, grabitate-indarra kalkulatzeko balio duena, alegia. Arazoa distantziaren eragina da.
|
|
|
Baina kalkulatutakoa eta neurtutakoa ez datoz bat. Galaxiek masa handiagoa izan
|
beharko
lukete Newtonen grabitazio-indarraren arabera mugitzeko. Beraz, astronomoek onartu zuten ikusten ez den materia asko dagoela galaxietan:
|
|
|
Oso proposamen berritzailea da, eta, beraz, Newtonen formula aldatu baino lehen, ikusi nahi dute formulazio berriak zer efektu duen Lurraren orbitan. Fisikarien hipotesia zuzena bada, detektatu egingo dute efektua, eta, Newtonen formula ez ezik, materia ilunaren teoria ere berraztertu egin
|
beharko
dute.
|
|
|
Hala, kolore jakin bateko laserrak aurrez aurre datozkion atomo azkarrenei bakarrik eragingo die, eta ez motelagoei edo norabide egokian ez doazenei. Atomoak moteldu ahala, laserraren uhin-luzera txikitu
|
beharko
da, atomoak gehiago moteltzeko. Eta laserrak alde guztietatik jarriz gero, norabide guztietan lortzen da efektu hori.
|
|
|
Dena dela, hori guztiz normala da. Batzuetan kritikatu egiten gaituzte, beti aplikazioan aritu
|
beharko
genukeela uste baitute; baina gu matematikariak gara. Kontua zein da?
|
|
|
Denbora
|
beharko
da, baina gaztea zara. Denbora gutxian gauza asko egin dituzu.
|
|
|
Adibidez, 1 kHz-eko soinu batekin batera 1,1 kHz-eko beste bat badugu, baina azken horrek 18 dB gutxiago baditu, lehenengoa soilik entzun ahal izango dugu. Bigarren soinua 2 kHz-ekoa bada, aldiz, nahiz eta 18 dB gutxiago izan, entzun egingo dugu, kasu horretan 45 dB-eko diferentzia
|
beharko
bailitzateke, lehenak bigarrena estaltzeko.
|
|
|
Nyquist-en teoremaren arabera, maiztasun jakin bateko uhina zenbakien bidez adierazteko, ziklo bakoitzeko 2 neurri hartu behar dira. Beraz, hainbat frekuentziaz osatutako soinu bat zenbakiekin adierazteko, maiztasun handienaren halako bi zenbaki
|
beharko
dira. Gizakiak gehienez 20 kHz-eko (20.000 ziklo segundoko) soinua entzun dezake.
|
|
|
Gizakiak gehienez 20 kHz-eko (20.000 ziklo segundoko) soinua entzun dezake. Soinu hori digitalizatzeko, beraz, 40.000 neurri
|
beharko
lirateke segundoko. CDetan, adibidez, 44.100 neurri erabiltzen dira segundoko, eta hori da, hain zuzen ere, soinu digitalarentzat ezarrita dagoen kalitate-estandarra, 44,1 kHz.
|
|
|
Pentsa etxeko zaborretan zenbat plastiko mota egon daitezkeen. Plastikozko botila batean, adibidez, botila bera eta tapa desberdinak dira, eta bereizi egin
|
beharko
lirateke. Azkenean, birziklatze mekanikoz lortzen diren produktuak kalitate txikikoak dira, eta balio txikia dute merkatuan.
|
|
|
Besteak beste, fauna asko hiltzen zuen Zumarrestako ubideetako bat alanbre-sarez ixten hasiak ziren 2006an, eta animalientzako ihesbideak jarri zituzten Rezolako ubideetan. Datozen urteetan ikusi ahal izanen da hartzen ari diren neurrien baliagarritasuna, baina, nolanahi ere, ikertzen eta neurri hobeak hartzen jarraitu
|
beharko
da, arazo hau gero eta txikiagoa izan dadin.
|
|
|
Argindarra behar-beharrezkoa da gaur egun, baina, berdea izan nahi badu, erruz hobetu
|
beharko
du energia hidroelektrikoak. Eraiki ziren garaian, ubideak teknologia eta ingeniaritzako lan bikainak izan ziren, baina sortzen dituzten arazoak ezagutu ahala, agerikoa bihurtu da gaur egun moldaketak behar dituztela.
|
|
|
Grabitatearen teoria berri batek indar horiek aintzat hartu
|
beharko
lituzke, baina, adituen ustez, ez da oso erraza hori topatzea. Itxaropena dute, hala ere, etorkizunean egingo diren esperimentuetan detektatuko dutela akatsen bat erlatibitate teoria orokorrean, edo, bestela, ikusiko dutela materia ilunaren edo energia ilunaren ezaugarriren bat teorikoei arazoa konpontzeko bidea irekiko diena.
|
|
|
Horietako gehienak zaintza handiko unitateetan gertatzen dira. Izan ere, gela horietan dauden gaixoak egoera kritikoan egoten dira, eta, normalean, arnasteko aparatu batera konektatuta egon
|
behar izaten
dute.
|
|
|
Ur-molekula molekula txikia da, baina oso ugaria. Ur-molekulak ikusi ahal izateko, saiodia hamar milioi aldiz handitu
|
beharko
genuke, hamar zentimetro izatetik, mila kilometro izateraino, gutxienez. Tamaina horretako saiodi baten mutur bat Bilbon balego, adibidez, bestea Cadizen egongo litzateke, gutxi gorabehera.
|
|
|
Argi dago molekulak ikustea ez dela detekzio-metodo aproposa--eta ikusi ahal izateko teknikak badaude--; izan ere, kasu horretan, berun-atomoak aurkitzeaz gain, jakin
|
beharko
litzateke zenbat ur-molekula dagozkion bakoitzari.
|
|
|
Kromatografoa molekulak banatzeko tresna bat da; horren barruan, molekulek trabaz betetako ibilbide bat egin behar dute; molekula batzuek azkar osatzen dute ibilbidea, eta beste batzuei kosta egiten zaie. Ibilbidearen irteeran, molekulak taldetan banatuta azaltzen dira, ibilbidea osatzen
|
behar izan
duten denboraren arabera. Irteera horretan detektagailu bat jarriz gero, irten ahala egin dakioke talde bakoitzari analisia.
|
|
|
Lau metodoek ematen dituzte emaitza harrigarriak. Hainbat arrazoirengatik, zaila da laurak konparatzea, baina, deigarriena aukeratu
|
beharko
bagenu, gas-kromatografoa/ ECD bikotea izango litzateke. ECD detektagailua izugarri zehatza da:
|
|
|
Lehenak Jupiter eta Saturno, eta haien ilargi Io eta Titan bisitatu zituen. Azken hori behatzeko, baina, Uranoranzko bidea utzi egin
|
behar izan
zuen, eta, egun, gizakiak egindako objektuetan Eguzkitik urrutien iritsi dena da.
|
|
|
Ekainera arte ariko da lan horretan, eta Plutonera 2015 urterako iristea espero dute. Jupiterren grabitazio-laguntzarik izango ez balu, lau urte gehiago
|
beharko
lituzke Plutonera iristeko.
|
|
|
Izan ere, ia bi urteko misioa izan daiteke hemendik Marterakoa. Gaur egun, horrek esan nahi du astronautek bi urtez grabitaterik gabe bizi
|
beharko
luketela. Eta giza gorputza ez da gai grabitaterik gabe hainbeste denboraz bizitzeko.
|
|
|
Hain zuzen ere, askotan aipatzen da adinarekin gertatzen diren prozesuen antzekoak gertatzen direla grabitate faltan. Beraz, horrelako bidaiak egiteko grabitate artifiziala sortzen duten espazio-ontziak
|
beharko
lirateke. Baina, oraingoz, ez dago horrelakorik.
|
|
|
Planetetara turista gisa joatearekin amesten dutenek, beraz, hegaldi orbitalak egitearekin etsi
|
beharko
dute, oraingoz. Eta horretarako ere poltsikoa bero-bero eduki beharko dute.
|
|
|
Planetetara turista gisa joatearekin amesten dutenek, beraz, hegaldi orbitalak egitearekin etsi beharko dute, oraingoz. Eta horretarako ere poltsikoa bero-bero eduki
|
beharko
dute. Errusiako Espazio Agentziak 15 milioi euroren truke eskaintzen ditu espazioko bidaiak, eta 2009 urtera arteko hegaldi guztiak hartuak omen daude, gainera.
|
|
|
... epe luzera, Lur planetako espezieek ezin izango dute bizirik iraun... Gizakiok ehunka, milaka edo milioika urtez bizi nahi badugu, beste planetak kolonizatu
|
beharko
ditugu... Ez dakit noiz izango den, baina iritsiko da egun bat non Lurretik kanpo Lurrean baino jende gehiago biziko den...
|
|
|
Espazio-ontziek erregai asko
|
behar izaten
dute, batez ere Lurretik ateratzeko. Baina, espazioan, badago erregairik gabe bidaiatzeko modurik ere:
|
|
|
NASAko talde batzuek kolonia orbital horiek egiteko posibilitatea aztertu dute; eta, haien arabera, Ilargian eta inguruko asteroideetan nahikoa material dago, eguzki-energia kantitate handietan dago eskuragarri, eta ez da aurrerakuntza zientifiko handirik behar horretara iristeko. Hori bai, ingeniaritza-lan handia egin
|
beharko
da.
|
|
|
Liburu bi argitaratu zituen, Buruxkak (1910) eta Beribilez (1931). Lehenengoa biziki ausarta suertatu zen XX. mende-hasierako Euskal Herri santu-jalean, eta Etxeparek etxeko selauruan bahituta gorde
|
behar izan
zuen. Areago, andregaiak berarekin hautsi omen zuen.
|
|
|
Azkenean, mitokondrioetako DNA erabili
|
behar izan
dute biologoek landarea sailkatzeko. Lan handia izan da, beste landare askoren mitokondrioetako DNA aztertu behar izan dutelako espezieak konparatu ahal izateko; guztira ehun espezietik gora aztertu behar izan dituzte.
|
|
|
Azkenean, mitokondrioetako DNA erabili behar izan dute biologoek landarea sailkatzeko. Lan handia izan da, beste landare askoren mitokondrioetako DNA aztertu
|
behar izan
dutelako espezieak konparatu ahal izateko; guztira ehun espezietik gora aztertu behar izan dituzte.
|
|
|
Azkenean, mitokondrioetako DNA erabili behar izan dute biologoek landarea sailkatzeko. Lan handia izan da, beste landare askoren mitokondrioetako DNA aztertu behar izan dutelako espezieak konparatu ahal izateko; guztira ehun espezietik gora aztertu
|
behar izan
dituzte.
|
|
|
Gaixo horiekin, ikasleak zain-ziztadaren protokolo guztia egin ahalko du. Ikasleak une oro erreminta egokia erabili
|
beharko
du, eta behar bezalako hurrenkeran; izan ere, bestela ez du jarraituko simulazioak. Horrela, ikasleak bideoan orratzaren neurri egokia aukeratu beharko du, teknika antiseptiko egokia erabili eta, ordenagailuari konektatutako injekzio-aparatu bat erabiliz, angelu zehatz batean ziztatu beharko du zaina.
|
|
|
Ikasleak une oro erreminta egokia erabili beharko du, eta behar bezalako hurrenkeran; izan ere, bestela ez du jarraituko simulazioak. Horrela, ikasleak bideoan orratzaren neurri egokia aukeratu
|
beharko
du, teknika antiseptiko egokia erabili eta, ordenagailuari konektatutako injekzio-aparatu bat erabiliz, angelu zehatz batean ziztatu beharko du zaina. Orratza sartzean, benetako gaixoekin nabaritu daitekeen erresistentziaren oso antzekoa hauteman daiteke.
|
|
|
Ikasleak une oro erreminta egokia erabili beharko du, eta behar bezalako hurrenkeran; izan ere, bestela ez du jarraituko simulazioak. Horrela, ikasleak bideoan orratzaren neurri egokia aukeratu beharko du, teknika antiseptiko egokia erabili eta, ordenagailuari konektatutako injekzio-aparatu bat erabiliz, angelu zehatz batean ziztatu
|
beharko
du zaina. Orratza sartzean, benetako gaixoekin nabaritu daitekeen erresistentziaren oso antzekoa hauteman daiteke.
|
|
|
Baina hainbat proteina ezin direnez kristalizatu, beste bide bat bilatu
|
behar izan
dute ikertzaileek. Berez, sinkrotroi ahaltsuenarekin baino mila milioika difrakzio handiagoa lortzen da proteina X izpiz lehertuta.
|
|
|
Hipotesiak hipotesi, depresioa zer den azaltzeko teoria oso eta bateratu bat
|
beharko
da. Eta, horretarako, hamaika ikerketa daude martxan.
|
|
|
Kokapen diferentzialaren oinarria da bi hargailuetara iristen diren seinaleek errore berdinak jasaten dituztela. Sateliteak 20.000 kilometro ingurura egonik, haiek bidalitako seinaleek bidaia luzea egin
|
behar izaten
dute, ionosfera eta troposfera zeharkatuz, hargailura iristeko, eta bidaia horretan hainbat aldaketa edo errore jasaten dituzte.
|
|
|
Europako Batasunaren zuzentarau baten arabera, 2010ean bioerregaiek erregai guztien% 5,75 osatu
|
beharko
lukete. 2005erako% 2k izan behar zuen bioerregai, eta Suedia izan ezik, beste lurralde guztiak ez ziren iritsi helburura.
|
|
|
Baina, ekologisten arabera, garraioak egungo joerarekin jarraituz gero, munduan ez dago
|
beharko
litzatekeen adina bioerregai sortzeko lain lur. AEBko ikerketa baten arabera, han ekoizten den soja guztia biodiesela egiteko erabiliko balitz, behar den gasolioaren% 6 bakarrik lortuko litzateke.
|
|
|
Etorkizuna ezaugarri horietan dagoela esan daiteke. Horretarako, transistoreek, diodoek, konektoreek eta abarrek eskala horretakoak
|
beharko
dute izan. Gainera, hodi erdieroaleak berak transistore gisa ere joka dezake.
|