|
2017
|
|
|
Substantzia hauek kontsumitu ondoren, gehiegizko askapenaren ondorio gisa serotoninaren eta dopaminaren gabezia gertatzen da. Gabezia horrek 24 ordu inguru iraungo du eta kontsumitzaileak 2 -3 egun
|
beharko
ditu aurreko egoera normalera bueltatu arte. Fenomeno hori dela-eta, kontsumitzaile askok energia falta, geldotasuna eta depresioa pairatuko dituzte substantziaren kontsumoa eten ondoren.
|
|
|
zitokinek depresioa eragiteko duten prozeduren inguruko informazio osatua falta izatea. Hori dela-eta, mekanismo horien inguruko ikerketa gehiago
|
beharko
lirateke.
|
|
|
Tumoredun subjektuek tumoregabeek baino azido kinolinikoaren aurrendari den 3-HK maila altuagoa dutenez, tumoreak kinureninaren bide toxikoa aktibatu duela ondoriozta genezake. Eskuratutako emaitzek bide hori iradokitzen duten arren, azido kinolinikoaren inguruko datuak
|
beharko
genituzke hipotesia baieztatzeko. Jokaerari dagokionez, aldaketa biologikoek jokabide depresiboaren ezaugarri diren jokamoldeak bultzatu dituztela esan genezake.
|
|
|
mintzaira pobretua, eduki pobretua, mintzairaren presioa, arreta galtzea, tangentzialtasuna, deskarrilatzea, inkoherentzia, logika falta, neologismoak, hitz-gerturatzea, zirkunstantzialitatea, helburua galtzea, pertseberazioa, ekolalia, blokeoak, mintzaira artifiziala eta autorreferentzia. Pentsamenduaren edukiaren azterketa, besteak beste deliriozko ideien eta haluzinazioen presentzia, kasu gehienetan kaltetuta egongo den mintzairaren bidez egin
|
beharko
dugu. Naturala da ondorioztatzea, beraz, gaixo elebidunen hizkuntza-aukerak pentsamenduaren edukiaren azterketa egiteko orduan nolabaiteko eragina edukiko duela.
|
|
|
Joera hori aldatzea zaila da, gainera, gaur egun oraindik profesionalen zati handi batek ez du euskara menperatzen, eta dokumentazio klinikoa denek ulertzea gaztelaniak baino ez du bermatzen. Hizkuntza-eskakizunen orokortzeak bakarrik lortu dezake aldaketa alor honetan; ordura arte, lehentasuna gaixoaren osasuna den heinean, txosten klinikoek denontzako ulergarriak izan
|
beharko
baitute.
|
|
|
Horrela egiteak gaixo elebidunaren sintomen ikuspegi zabalagoa jasotzen lagun diezaguke. Hori dela eta, profesional euskaldunak eskuragarri egon
|
beharko
lirateke osasun mentaleko zentro eta ospitaleetako psikiatriako zerbitzu guztietan, eta gaixoei eskaintza aktiboa egin (31). Hori guztia kontuan edukita, hala aukeratzen duten gaixoak euskaraz artatuak izatea sustatzen duten neurriak lagungarriak direla deritzogu; bai osasun publikoko profesionalen lanpostuen hizkuntza-eskakizunak orokortzea, bai eta azken urteotan zenbait talde egiten gabiltzan tresna psikometrikoak euskaratzeko lana ere.
|
|
|
Baina kasuen% 15 -20 okertu egiten dira, morbilitate-eta hilkortasun-tasa handiarekin(% 20tik gorakoa, Zainketa Intentsiboen Unitatera iristen bada) (6 -9). Berrikuspen honetan, pankreatitis akutua duen pazientearen arretak nolakoa
|
beharko
lukeen deskribatuko dugu, formarik larrienetan batez ere. Garrantzitsua da ospitale edo ESI bakoitzak bere protokolo egokitua izatea, Larrialdi, Erradiologia, Laborategi, Kirurgia Orokor, Digestio Aparatu eta Zainketa Intentsiboen Unitateetako espezialistek osaturiko lantalde batekin, nazioarteko gidek gomendatzen duten moduan (10).
|
|
|
Behin diagnostikoa eginda, Larrialdi Zerbitzuan honako pauso hauek eman
|
beharko
genituzke.
|
|
|
Lehen egunetan Hanturazko Sindrome larria ager liteke, batez ere shocka, arnas gutxiegitasuna eta giltzurrun-gutxiegitasuna. Miaketa fisikoan eta odol-analisian hemograma, giltzurrun-funtzioa eta ioiak eta koagulazioa aztertu
|
beharko
genituzke, eta arnas gutxiegitasunaren zeinurik balego, arteriako gasometria bat ere bai.
|
|
|
Pankreatitis akutuan hipobolemia egoera eman ohi da sarritan, pazienteak edateko arazoak dituelako, eta sabelaldeko hirugarren espazioak bolumen-galera eragin dezakeelako. Shock egoeran badago, hidratazio indartsua hasi
|
beharko
dugu, serum isotonikoa emanez, hainbat adituk dioenez orduko 300 mL-ko erritmoan. Shock egoerarik ez badago, hidratazio arinagoa egin behar da.
|
|
|
Sabelaldeko OTAk pankrearen itxura ikusten laguntzen du, eta Balthazar-en eskala erabiliz, larritasunaren aurreikuspena egin liteke (16). Pankrearen nekrosia ikusteko baina, 48 orduko eboluzioa
|
behar izaten
da, eta hori dela-eta, organo-gutxiegitasunik ezean atzeratzeko gomendatzen da (17).
|
|
|
Behin neurri horiek hartuta, pazientearen larritasunaren balorazioa egingo dugu. Organo-gutxiegitasunen bat bada, Zainketa Intentsiboen Unitatera joan
|
beharko
du pazienteak, euste-neurriak indartzeko (18). Kontuan hartu behar dugu pankrearen eta inguruko ehunen hantura murrizten duen tratamendurik ez dagoela, eta, beraz, euste-neurrietan eta denboran oinarritzen dela tratamendua.
|
|
|
Organo-gutxiegitasunik garatzen ez badu, pixkanakako dietari ekingo zaio, koipeak saihestuz. Elikadura egokirik lortzen ez bada, elikadura enterala erabili
|
beharko
dugu, zunda nasogastrikoa edo nasojeiunala erabiliz (22). Elikadura enteralak bakterioen translokazioa galarazten du, eta haren erabilerak nekrosiaren infekzioa eta hilkortasuna murrizten ditu.
|
|
|
Pazientearen bilakaera ona bada, eta inolako konplikaziorik gabea, ekografia bat egitea nahikoa litzateke, etiologia ezagutzeko batez ere. Konplikazioren bat bada, OTA egin
|
beharko
genuke, pankrea eta inguruko egiturak hobeto ikusteko, behin 48 ordu pasa ondoren bereziki.
|
|
|
– Pankreatitisa behazuneko kalkuluek eragindakoa denean, pazienteari kolezistektomia bat egin
|
beharko
zaio, behin hantura pasa eta gero, pankreatitisaren agerraldi berririk gerta ez dadin (28).
|
|
|
Arestian aipatu den moduan, paziente hauen balorazio jarraitua egin beharra dago, hamabi orduan behin lehen lau egunetan, eta edozein momentutan organo-gutxiegitasunen bat garatzen hasten bada, Zainketa Intentsiboen Unitatearekin harremanetan jarri
|
beharko
dugu euste-neurriak indartzeko.
|
|
|
Lanaren mugen artean dago laginaren tabako-azturaren prebalentzia(% 21ekoa haurdunaldiaren hasieran eta% 12koa 32 astean) eta kopuru murritza (gehienez 12 zigarro egunean). Ikerketa gehiago
|
beharko
dira hipotesi hau ondo zehazteko.
|
|
2018
|
|
|
Gainera adinarekin gutxitu egiten da gorputzeko ur kantitatea, gizonezkoetan% 60 eta emakumezkoetan% 50 gutxiago izanik. Esan ohi da pertsona normal batek egunean 2 -2,5 litro edari edan
|
beharko
lituzkeela (10 -12 basokada) (18,30). Ikerketa honetan nagusien kasuan% 24k gutxi gorabehera 4 -6 baso bitartean edaten zuen.
|
|
|
Interesgarria izango litzateke ikertzea ea gizonezkoek beste ariketa fisiko edo kirol mota bat egiten duten edo sedentarioagoak diren, zeren ikusi baita obesitatea duten pertsonen artean gizonezkoak sedentarioagoak direla. Beraz, agian programa edo aktibitate desberdinak eskaini
|
beharko
lirateke haien jarduerarik eza gutxitzeko.? –
|
|
|
Beraz, kontuan izanik patologiak dituzten pertsonek beren patologia ez dutela behar beste ezagutzen, haiekin harremanetan dauden espezialistek hori kontuan izan
|
beharko
lukete eta ahal den neurrian denbora pixkatxo bat eskaini beren patologia gehiago ezagutu dezaten.
|
|
|
Interesgarria izango litzateke aztertzea ea adin eta patologia antzekoa duten gizonezkoek programa gidatuetara joan beharrean beste mota bateko ariketa fisikoren bat egiten duten. Horrela balitz, esfortzua egin
|
beharko
litzateke gizonezkoak mota honetako programetara joatera animatzeko.? –
|
|
|
Beraz, ondorioztatu daiteke gatzaren inguruan hipertentsioa duten pertsonek ezagutza falta dutela, jatekoei botatzen dieten gatz kopuruari behar beste garrantzirik ematen ez baitiote. Horrenbestez, interbentzio-programak edo estrategia desberdinak erabili
|
beharko
lirateke gaixoen ohitura horiek aldatu ahal izateko.
|
|
|
Parte-hartzaileen% 1,8k ez zuen gosaltzen, batez ere gizonezko gazteek, nahiz eta autore batzuen ustetan ez gosaltzeko ohitura emakume gazteen artean zabalduago dagoen (23). Gainera kontuan izan behar dugu gosaria beharrezko otordua dela, eguneko energiaren% 20 -25 bertan ahoratu
|
beharko
bailitzateke (23). Watanabe eta lankideek (2014) adierazi zutenez, gosaltzen ez duten nerabeetan obesitatea gehiago ageri da (24).
|
|
|
Normalean hamar urteko epea pasatu behar da terminoen erabileraren ezarpen-maila aztertzeko. Beraz, epe hori pasatu eta gero, ebaluatu
|
beharko
da Traumatologiaeta Hiesahiztegietako terminoen ezarpen-maila. Horretarako, jakina, arlo horietako profesionalek euskarazko termino horiek erabili beharko dituzte.
|
|
|
Beraz, epe hori pasatu eta gero, ebaluatu beharko da Traumatologiaeta Hiesahiztegietako terminoen ezarpen-maila. Horretarako, jakina, arlo horietako profesionalek euskarazko termino horiek erabili
|
beharko
dituzte.
|
|
|
Kontuan izanda obesitatea ekidin daitekeen gaixotasuna dela, honen prebentzioari eta zaintzari behar duten garrantzia eman behar zaio, ahalegin hori eraginkorra izan daitekeela ikusita (27). Esku-hartze horrek elikadura osasungarriagoa sustatu eta energiaren balantzea aldatu
|
beharko
luke, ahorakinen eta kontsumoaren aldetik. Haren eraginkortasuna bermatzeko, mezuak gizartearen maila sozioekonomiko guztietara iristen direla ziurtatu beharko litzateke, arazoa larriagoa baita maila sozioekonomiko baxua duten populazioetan.
|
|
|
Esku-hartze horrek elikadura osasungarriagoa sustatu eta energiaren balantzea aldatu beharko luke, ahorakinen eta kontsumoaren aldetik. Haren eraginkortasuna bermatzeko, mezuak gizartearen maila sozioekonomiko guztietara iristen direla ziurtatu
|
beharko
litzateke, arazoa larriagoa baita maila sozioekonomiko baxua duten populazioetan.
|
|
|
Lan honetan jaiotza eta 7 urte bitarteko GParen prebalentzia oso altua dela aurkitu da. Osasun-arazo garrantzitsu horri aurre egiteko neurri eraginkorrak hartu
|
beharko
lirateke, eta neurri horiek maila sozial guztietara iristen direla egiaztatu, maila sozial baxuetan arazo hau larriagoa baita.
|
|
|
Haren albo-ondorioak honako hauek dira: gernu egin osteko hondar altua, zeinak norberak egindako zundaketa
|
behar izan
dezakeen denbora batez, eta bakteriuria (1 EM). Horrexegatik teknika hau saihestuko dugu gernu egin osteko hondar altua izateko arriskuan dauden pazienteetan (baldin eta norberak egindako zundaketa egiteko prest ez badaude) eta gernu-infekzio errepikakorrak dauzkaten pazienteetan (11).
|
|
|
Bestalde, beste ikerketa bateko emakumeen% 29k berriz agertutako PGIa deskribatu zuen kirurgiaren ostean, tratamendu farmakologikoa
|
behar izan
zuena, eta% 4k hustuketa-disfuntzio iraunkorra.
|
|
|
Oinarrizko ebaluazioa emakumezko guztiekin egingo dugu eta batzuetan, gainera, aurkikuntzen arabera, ebaluazio espezializatua ere egin
|
beharko
da.
|
|
|
Uzkiko erreflexua eta erreflexu bulbokabernosoa baloratuko ditugu, baita perineoko sentsibilitatea ere. Honako kasu hauetan egin
|
beharko
da: bat-bateko GIa agertzean (b.e. premiazkoa) eta sintoma neurologikoen agerpen berriaren aurrean.
|
|
|
Test honen balio iragarle positiboa% 78 -97koa da (9). Emaitza negatiboa bada, puxika nahikoa beteta ez dagoelako izan daiteke, beraz, azterketa egin aurretik, puxika beteta dagoela ziurtatu
|
beharko
dugu (txizaren 300 ml-rekin dagoenean beteta kontsidera dezakegu).
|
|
|
Oinarrizko asistentzia-maila batean konpondu ezin daitezkeen arazoak dituzten pazienteetan egin
|
beharko
da. Honako hauek lirateke espezialistarengana bidaltzeko irizpideak:
|
|
|
6 aste bitartean irauten du tratamendu honek eta pazienteek, hasieran batez ere, erantzun faltagatik, motibazio handia
|
behar izaten
dute.
|
|
2019
|
|
|
Ikerketa hauetan ere, ohikoa da galdera bat (edo gehiagori) erantzun nahi izatea. Horretarako, eskura daukagun informazio mordoa datu-base batean antolatu
|
behar izaten
da, metodo estatistikoak edo grafikoak aplikatu ahal izateko (ikus 3 irudia). Datu-base horien eraikuntzan sortzen diren arazo batzuk azalduko ditugu orain.
|
|
|
Ikus dezagun adibide erreal bat: Lehen mailako arretako medikuek pazienteen tamaina eta altuera neurtu
|
behar izaten
dute sarritan, eta informazio hori sistema informatikoan grabatu ohi dute. Datu-base horietan, askotan, 89 eta 8900 bezalako balioak agertzen dira, unitate edo eskala ezberdinetan neurtu direla adierazten dutenak (bigarrena, 89 kilogramo= 89000 gramotan).
|
|
|
Hainbat urtetako datuak aztertzen ditugunean, denboran zehar praktika bera aldatu ahal izan dela kontuan hartu
|
beharko
dugu. Beheko grafikoan (4 irudia) 2011-2015 urte bitartean bihotz-gutxiegitasunaren ondoriozOsakidetzako ospitaleetan ingresatutako pazienteak irudikatzen dira.
|
|
|
Mundu errealeko datuekin ere faltako balioak aurki daitezke (esate baterako, pazienteen analisiak egin eta grabatzen ez direnean, edo altuera edo neurria hartu baina zerbaitegatik behar bezala gordetzen ez direnean). Kasu horietan informazioa galdu egiten da, eta egoera hori jakina den neurrian, zenbateraino berreskuratu daitekeen ikusi
|
beharko
da.
|
|
|
Datu kopurua erraldoia denean, gainera, lan hori sistematizatu
|
beharko
da.
|
|
|
Ikus dezagun adibide bat: askotan, metodo estatistikoak edo grafikoak erabili ahal izateko, patologiak aldagai binario gisa kodifikatu
|
behar izaten
dira (hots, 1/ 0 balioak hartzen dituztenak, esate baterako, 1= pazienteak diabetesa badauka; 0= ez badauka). Horrela sortutako datu-basea 0-z beterik egongo da, eta teknika estatistiko aproposak erabili beharko dira egoera horri aurre egiteko.
|
|
|
askotan, metodo estatistikoak edo grafikoak erabili ahal izateko, patologiak aldagai binario gisa kodifikatu behar izaten dira (hots, 1/ 0 balioak hartzen dituztenak, esate baterako, 1= pazienteak diabetesa badauka; 0= ez badauka). Horrela sortutako datu-basea 0-z beterik egongo da, eta teknika estatistiko aproposak erabili
|
beharko
dira egoera horri aurre egiteko.
|
|
|
Testu gutxi batzuk aztertzen ditugunean erraza da barianteak kategoria gutxi batzuetara eramatea, baina datu-kopuru erraldoiekin prozedura automatikoak eraiki eta modu sendo batean aplikatu
|
beharko
dira, bai testuak eta bai irudiak informazio bilakatu ahal izateko.
|
|
|
Datuak jaso eta biltzen dituen softwarean bertan auto-garbiketa mekanismoak sar litezke. Tresna horiekin batera, idealki, auditoria bat ezarri
|
beharko
da egindako aldaketak aztertu eta behar den kasuetan desegin ahal izateko;
|
|
|
Zenbait arazo aldez aurretik ezagunak badira-hala nola unitate edo eskala-nahasketak-, erregela bidez konpondu edo erresistenteak izango diren eredu estatistikoak eraiki
|
beharko
dira;
|
|
|
Datu ez-egituratuak erabili ahal izateko (testuak eta irudiak), lengoaia naturala prozesatzeko metodologiak menperatu eta erabili
|
beharko
dira, kasurik gehienak ondo konponduko dituen teknologia sendo bat sortu eta aplikatzeko.
|
|
|
Azkenik, datuak garbitu eta aurreprozesatzeko metodoa gorabehera, pausoak modu egokian dokumentatu
|
beharko
dira eta, ahal den neurrian, erabilitako programaren script-a edota kodea datuekin batera gorde beharko dira. Datuak garbitzeko eta prestatzeko pausoak leialtasunez erreproduzitzeko eta pausoak berez ulertzeko gai izan beharko genuke.
|
|
|
Azkenik, datuak garbitu eta aurreprozesatzeko metodoa gorabehera, pausoak modu egokian dokumentatu beharko dira eta, ahal den neurrian, erabilitako programaren script-a edota kodea datuekin batera gorde
|
beharko
dira. Datuak garbitzeko eta prestatzeko pausoak leialtasunez erreproduzitzeko eta pausoak berez ulertzeko gai izan beharko genuke.
|
|
|
Azkenik, datuak garbitu eta aurreprozesatzeko metodoa gorabehera, pausoak modu egokian dokumentatu beharko dira eta, ahal den neurrian, erabilitako programaren script-a edota kodea datuekin batera gorde beharko dira. Datuak garbitzeko eta prestatzeko pausoak leialtasunez erreproduzitzeko eta pausoak berez ulertzeko gai izan
|
beharko
genuke.
|
|
|
Edozein eredu matematiko edo grafiko erabiltzerakoan, ondorio egokiak atera ahal izateko datuak errorerik gabekoak izan behar dira; eta, are garrantzitsuagoa beharbada, datuen jatorria eta testuingurua ondo ezagutu
|
beharko
da.
|
|
|
1970 urtean New England Journal of medicine (NEJM) aldizkarian agertutako artikulu batean, 2000rako ordenagailuak bere kabuz diagnostikoak ezartzeko gai izango liratekeela baieztatzen zen, ordenagailua medikuaren adimenaren luzapena izango balitz bezala. Dena den, hamazazpi urte geroago, NEJMan argitaratutako beste artikulu berri batean egile berberek onartu
|
behar izan
zuten zaila izango litzatekeela iragarpen hori betetzea. 1990an, berriz, Miller-ek eta Masarie-k azaldu zuten aurreko planteamenduan oinarrizko arazo bat zegoela, dena zegoelako bideratuta. Delfosen Orakulo?
|
|
|
bezala erabiltzea medikuari laguntzeko; hots, Adimen Artifziala (AI, ingelesez) profesionalei oztopoak gainditzen laguntzeko tresna baliagarria izan zedila, medikua ordezkatu beharrean. Ikuspuntu berri horren arabera,, makina?, medikuaren ordezkoa izan beharrean, osasun-taldeari pazientearen inguruko erabaki onenak hartzen laguntzen dion ezinbesteko baliabidea izan
|
beharko
luke.
|
|
|
Gaur egun badaude emaitzen zehaztasuna arriskuan jartzen duen nahasketa-faktoreen eragina gutxitzeko metodoak (propensity score matching delakoa, eta abar). RWEa sortzeko metodologiak jarraitu behar dituen oinarrizko elementuez aparte, ebidentzia-maila altua beharrezkoa den kasuetan metodologiak baldintza gehiago bete
|
beharko
ditu. Baldintza horietatik nagusienak gardentasuna eta zehaztasunak dira, eta horretarako zenbait pauso proposatzen dira:
|
|
|
Erabilitako definizioaren arabera, emaitzak erabat ezberdin sor daitezke. RWE definizio edo neurri estandarizatuak erabili behar dira, eta garbi azaldu interes-taldeei; beraz, definizio estandarizatu horietatik aldenduz gero, argi azaldu
|
beharko
da zergatik izan den.
|
|
|
Zer ebidentzia-maila behar da RWEak interes-taldeek planteatutako helburuari erantzuna emateko? Adibidez, medikamentu edo teknologien arteko efektibitatea konparatzeko eta horren arabera efektiboa ez den teknologia bat osasun-sistematik kanpo uzteko, behar den ebidentzia-maila altuagoa izan
|
beharko
da gaixotasun baten prebalentzia aztertzeko behar den ebidentzia baino.
|
|
|
Interes-taldeek datuen transformazio-prozesu osoa jarraitzeko gai izan behar dute, hau da, RWD datu-base behin betikora iristeko datuek jaso dituzten transformazio guztiak argi egon behar dira, era honetan datu nagusiak nondik datozen argi gera dadin. Behar den ebidentzia-maila gero eta altuagoa izan, orduan eta datu garbiketa eta zehazpen prozesu zorrotzagoa egin
|
beharko
da.
|
|
|
Hainbat erakunde ahaleginak egiten ari dira RWEaren analisia egiteko jarraitu behar diren pauso nagusiak adierazten eta estandarizatzen. Erabilitako metodologiak lortu
|
beharko
luke RWEa lortzeko diseinatzen diren behaketan oinarritutako azterketen desabantailak murrizten. Gaur egun badaude emaitzen zehaztasuna arriskuan jartzen duen nahasketa-faktoreen eragina gutxitzeko metodoak (propensity score matching delakoa, eta abar).
|
|
|
eraginkortasuna ikertzeko lehentasunetako bat ikaskuntzaren ikuspegi dinamikoagoa eta denbora errealekoa lortzeko azpiegitura bat ezartzea da. Beraz, tresna berriak aprobetxatzeak, informazioaren eta komunikazioaren teknologia (IKTak), esaterako, sareko ikuspegi bat eman
|
beharko
liguke, informazioa trukatzeko eta ebidentzia sortzeko.
|
|
|
IKTei probetxurik handiena aterako badiegu, mesedegarri izango dira datu-baseetan integratu daitezkeen estatistika-tresnak eta algoritmo analitikoak, denbora errealeko ulermena ahalbidetuko dutenak. Era berean, teknologia semantikoa erabiliz sortutako datu-baseetatik ondorioak ateratzen laguntzen diguten tresnak ere
|
beharko
dira bestelako datu medikoak txertatzeko, horri esker garatzeko datu klinikoen analisirako estatistika-tresnen hurrengo belaunaldia, azterketa birtualetatik ideiak sortzeko aukera ematen duten ereduak eraikitzea barne.
|
|
|
Erregistro klinikoko baliabideak. Osasunaren zainketan denbora errealeko etengabeko ikaskuntzako patroi baterabidean, indartu egin
|
beharko
dira erregistro klinikoetarako teknologiak, ga aldatzekorapenaren, mantentze-lanen eta hobekuntzaren arloetan.
|
|
|
Bereziki, komenigarria da kasu bakoitzean diagnostiko-proben egokitasuna ebaluatzea. Osasun-profesional batek diagnostiko-proba bat egitea erabakitzen duenean, zein informazio ematen duten kontuan izan
|
beharko
luke, bai eta zenbateraino den erabilgarria gaixoen kudeaketan. Gehienetan kaltegarriak ez direla sinestea akats kontzeptual larria da.
|
|
|
1 Gaixoak, hornitzaileak, ikertzaileak, finantzariak eta politikariak heztea, diagnostiko-gehiegikeriaren ondorioei buruz. Komunikabideei, gainera, ikerketaren emaitzak nola jakinarazi behar diren irakatsi
|
beharko
diegu, errealitatea gainditu gabe.
|
|
|
Era berean, ikerketa berri gehiago egin
|
beharko
lirateke, ez bakarrik eraginkortasunari eta segurtasunari buruzkoak, baizik eta gaixotasunen diagnosia ez gainditzeari eta ez tratatzearen onurei buruzkoak ere. Zentzu honetan, GRADEko lantaldeak ikuspegi komunak, zorrotzak eta gardenak garatu ditu egiaztapenaren kalitatea (edo ziurtasuna) eta gomendio klinikoen indarra ebaluatzeko.
|
|
|
Siddharta Mukherjee, Pulitzer saria irabazi zuen onkologoak, hau idatzi zuen: . Medikuen erresistentzia pazienteei zainketa aringarriak ematearen kontra hainbesterainokoa zen non nahiago zuketen guri begietara begiratu behar ez izatea, esaten genienean biziak salbatzeko ahalegina egiteari utzi
|
beharko
lioketeela, eta duintasunak salbatzen hasi. Medikuek alergia zioten heriotzaren usainari.
|
|
|
Hain zuzen erditze-motari dagozkion datuak, honako 3 kategoriatan sailkatu genituen: aparteko tresnarik
|
behar izan
ez zuten erditzeak, eutoziko, tzat hartu genituen; jaiotzerakoan
|
|
|
tresneria
|
behar izan
zuten erditzeak, instrumental, gisa hartu genituen; eta baginatik erditu ezinik, zesareaz atera behar izan ziren haurrak, zesarea?
|
|
|
tresneria behar izan zuten erditzeak, instrumental? gisa hartu genituen; eta baginatik erditu ezinik, zesareaz atera
|
behar izan
ziren haurrak, zesarea, gisa sailkatu ziren.
|
|
|
5 baino gutxiagoko Apgarra haur bakar batek izan zuen, bizitzako lehen minutuan baita 5 minutuan ere. Hau da, jaioberrien ia guztiek erditzea ongi jasan zuten, nahiz eta% 17,6k tresnaren bat
|
behar izan
zuen erditzeko garaian. Soilik jaioberrien% 2,6k 2.500 g baino gutxiago pisatu zuten.
|
|
|
Ikerketa hauen emaitza argitaratu eta gero, hainbat herrialdetan zainketa aringarrietara bideratuta dauden zentroek interes nabarmena izan dute, gela berezi hauek euren pazienteen ongizatean eta bizi-kalitate mailan ekar dezaketen onurak bultzatuta. Hala ere, aditu askoren aburuz, eta etorkizunari begira, terapia honen fidagarritasuna ziurtatzen duten ebidentzia enpiriko eta ikerketa gehiago
|
beharko
liratekeela uste da (31).
|
|
|
Ingelesetik euskarara itzultzeko erabaki batzuk hartu
|
behar izan
ditugu. Adibidez, liburu baten kapituluaren erreferentzia egiteko batzuek ingelesezko, in?
|
|
|
Gero eta sarriagoa da dokumentu elektronikoen erreferentziak egin
|
behar izatea
. Besteak beste, Interneten argitaratutako artikuluak, webguneak, liburu elektronikoak, datu-baseak, eta abar.
|
|
|
Transmisioa ekiditeko, ezinbestekoak dira txertoak, eta osasun-eta higiene-neurriak (ospitale-mailan jakina da eskuen higiene egoki batek duen garrantzia). Ospitaleetan eta animalien esplotazioetan mikroorganismo erresistenteak ekiditeko azpiegiturak aldatu
|
beharko
lirateke (jakina da ospitaleetan infekzio asko isurbideetan eta aireztatze-sistemetan hasten direla).
|
|
|
Zenbait adituren esanetan, osasun-sistemako genero-isuria profesionalen formazioan eta heziketan genero -gaiei esku hartuz saihestuko litzateke (16, 20, 40). Horretarako, jarrera, aurreiritzi eta estereotipoak landu
|
beharko
lirateke, eta ikasleei beren interpretazio propioen eta besteenen inguruan hausnartzeko aukera eman beharko litzaieke, kasu kliniko eta rol-jokoak landuz adibidez (16). Gainera, anatomia bezalako irakasgaietan tradizionalki erabilitako eredu eta liburuak aztertu eta birplanteatu beharko lirateke.
|
|
|
Zenbait adituren esanetan, osasun-sistemako genero-isuria profesionalen formazioan eta heziketan genero -gaiei esku hartuz saihestuko litzateke (16, 20, 40). Horretarako, jarrera, aurreiritzi eta estereotipoak landu beharko lirateke, eta ikasleei beren interpretazio propioen eta besteenen inguruan hausnartzeko aukera eman
|
beharko
litzaieke, kasu kliniko eta rol-jokoak landuz adibidez (16). Gainera, anatomia bezalako irakasgaietan tradizionalki erabilitako eredu eta liburuak aztertu eta birplanteatu beharko lirateke.
|
|
|
Horretarako, jarrera, aurreiritzi eta estereotipoak landu beharko lirateke, eta ikasleei beren interpretazio propioen eta besteenen inguruan hausnartzeko aukera eman beharko litzaieke, kasu kliniko eta rol-jokoak landuz adibidez (16). Gainera, anatomia bezalako irakasgaietan tradizionalki erabilitako eredu eta liburuak aztertu eta birplanteatu
|
beharko
lirateke. Izan ere, osasungintzak teorian asexuatu zeritzon (bi sexuak ordezkatzeko erabilgarria) gorputz-eredu bat erabili izan du, baina benetan erabat androzentrikoa zena.
|
|
|
Baina 24 orduz luzatzen bada edo beste sintoma batzuk gehitzen bazaizkio, besteak beste, min abdominala, sukarra, odola gorozkietan edo gorakoak? ikerketa sakonagoa egin
|
beharko
da. Tratamendu egokiena jardueraren intentsitatea murriztu eta hidratatzea da, aho bidez zein zain barnetik.
|
|
|
Hori dena kontuan harturik, kirolariak mediku batekin kontsultatu
|
beharko
du, baldin eta lasterketaren ondorengo 24 orduetan pixa gutxi egin edo hematuria badu; beharrezko proba osagarriak egingo dizkio medikuak eta, beharko balu, tratamendua jarri. Oro har, hidratatzea izango da tratamendua.
|
|
|
Hori dena kontuan harturik, kirolariak mediku batekin kontsultatu beharko du, baldin eta lasterketaren ondorengo 24 orduetan pixa gutxi egin edo hematuria badu; beharrezko proba osagarriak egingo dizkio medikuak eta,
|
beharko
balu, tratamendua jarri. Oro har, hidratatzea izango da tratamendua.
|
|
|
Baina ospitalera eraman
|
behar izan
ziren korrikalarietatik bi Zainketa Intentsiboetako Unitatean (ZIU) zaindu zituzten. Bat hil egin zen.
|
|
|
Seroterapia
|
behar izan
zuen(*)? –
|
|
|
Batek, tibia aurreko giharreko gainkarga nabarmena zuen lasterketa aurreko egunetatik. Lasterketa utzi
|
behar izan
zuen 50 kilometroan, hantura eta eritema nabarmenak sortzen zizkion oinazeagatik. Besteak, zelulitisa zuen izter-barnealdean, eta sukarra eta oinaze nabarmenak zituen 80 kilometroan.
|
|
|
Ia denek nahikoa izan zuten oinarrizko tratamendua. Baina batzuek seroterapia
|
behar izan
zuten. Korrikalari bakarra izan zen 1.000 ml-ko seroterapia hartuta ere errekuperatu ez zena.
|
|
|
Hala ere, literatura gutxi dago ekitaldi horietako asistentzia medikoaren antolakuntzari buruz. Ez dago adostasunik behar diren gutxieneko mediku-zerbitzuen inguruan, eta lasterketa motaren arabera hartu
|
behar izaten
dira erabakiak.
|
|
|
Ikerketa honen mugei dagokienez, kontuan izatekoa da laginaren tamaina xumea eta haren homogeneotasuna. Ikerketa hau beste xede-biztanleria batzuetan errepikatu
|
beharko
litzateke emaitzak orokortu ahal izateko. Bestetik, parte-hartzea borondatezkoa zenez, baliteke boluntariotzarako joera profil psikologiko edo emozional konkretuekin lotuta egotea, eta hortaz, gure laginak errealitate orokorra ez islatzea.
|
|
|
Horretaz gain, zainketa aringarri pediatrikoen definizioan aipatu bezala, gaixoaren familia ere zainketen parte bilakatzen da (9, 14). Gainera, pediatriako pazienteetan, kasu askotan gurasoak edota ordezkari legalak dira gaixoaren osasunaren inguruko erabakiak hartu
|
beharko
dituztenak (4). Hori horrela, osasun-profesionalak gaixoaren familiarekin behar bezalako komunikazioa mantentzea funtsezkoa izango da, kalitatezko zainketa aringarriak ziurtatzeko (9, 14).
|
|
|
denbora bat
|
behar izaten
da. Aldi honetan, heriotza aurreko unearen eta gorputzaren kontrola galtzearen beldurra nagusitzen dira (2, 9, 22).
|
|
|
Osasun-profesionalak esandakoak garrantzi eta indar berezia du haur edo nerabearentzat, baita horren familiarentzat ere. Hori kontuan izanik, jarrera paternalista saihesteko, komenigarria da,. Egin
|
beharko
zenuke??;. Zure onerako esaten dizut?, bezalako esaldien erabilera ekiditea (20).
|
|
|
Gorputz-kontaktuaren interpretazio okerra egin dezakete. Beraz, nerabeak ezartzen dituen mugak ongi interpretatzeko, arreta berezia jarri
|
beharko
du osasun-profesionalak (20).
|
|
|
Osasun-profesionalaren ezinbesteko zeregina izango da haur edo nerabearentzat garrantzitsuak diren familiako kideak identifikatzea. Horretaz gain, gaixoa bizitzaren azkeneko uneetan zaintzeko, praktikari dagokionez eta emozionalki, familia gai ote den baloratu eta zainketen pisu handiena eramango duen pertsona identifikatu
|
beharko
du (4).
|
|
|
Erizaina izanik familiarekin denbora gehien igarotzen duen profesionala, ohikoa izaten da familiaren galderei erantzun
|
behar izatea
. Familiak batzuetan kontraesana adierazten duten sentimenduak izaten ditu.
|
|
2020
|
|
|
Etapakako birbaskularizazioa hautatuz gero, ez dago argi zein den momenturik egokiena birbaskularizazioa egiteko. Politi entsegu klinikoan birbaskularizazioa errepikatzea
|
behar izan
duten pazienteen% 86k (6/ 7) programaturiko AKTParen aurretik behar izanak (56, 8±12, 9 egunera) eta CvLPRIT entsegu klinikoan ikusi den GKKN kurben banaketa goiztiarrak alta ondorengo etapakako birbaskularizazioa ospitale barnekoa bezain eraginkorra izango ez dela iradoki dezakete. 2019 urteko abenduan argitaratu berri den COMPLETE entsegu klinikoaren azpiikerketa batek, aldiz, ez du desberdintasunik aurkitu lehenengo 45 egunetan edo 45 egun igaro ondoren eginiko birbaskularizazio osoaren artean (35).
|
|
|
Argi dago arteria guztiak irekita edukitzeak segurtasuna ematen digula, baina ezin dugu ahaztu birbaskularizazioa osatzeak ere bere konplikazioak dituela eta betiere pazienteak bere gain hartzen dituen arriskuen eta abantaila potentzialen artean erlazio egoki bat bermatu behar dugula. Horretarako birbaskularizazio osoaz baliatu daitezkeen" arrisku altuko pazienteak" identifikatu
|
beharko
genituzke: gure populazioan STIMIA baten testuinguruan arteria erruduna soilik ireki zaien pazienteen artean, zenbat arteria ez errudunek egin dute aurrera MIA bat emateraino?
|
|
|
Lemeslek (37) eginiko ikerketan, 3 urteko jarraipenaren ondoren, soilik pazienteen% 10ek
|
behar izan
du arteria ez errudunaren birbaskularizazioa. DM, gaixotasun baskular periferikoa eta bihotzeko bypass-a izatea arrisku-faktore gisa identifikatu dira, eta, beraz, paziente horiek neurri prebentibo oldarkorragoaz baliatu daitezke.
|
|
|
Batzuetan, balioak oso handiak izan ziren motiborik gabe, eta beste batzuetan odoleko amilasa eta lipasa balioak berez normalizatu ziren arrazoi ezagunik gabe (2 irudia). Emakumeak bizimodu normala egiten segitu zuen, hipertiroidismoa kontrolatzeko ohiko egiaztapenak egin
|
behar izan arren
. Modu periodikoan odol-analisiak egiteaz gain, digestio-sistemaren gaixotasuna zeharo baztertzeko azterketa fisiko eta proba erradiologiko ugari egin zizkioten, nahiz eta ez zuen inoiz sintomarik adierazi.
|
|
|
Ikerketaren muga nagusia laginaren tamaina txikia izan da. Lortutako emaitzak testuinguru honetan soilik hartu
|
beharko
dira kontuan, ateratako ondorioen mugak onartuz.
|
|
|
Inguru horretan aztertutako lagina orokorrean nahiko homogeneo mantendu da 10 urteetan, PGaren diagnostikoen gorakadarekin batera. Beraz, aipatu bezala, zentzuzkoa denez, 10 urteren ostean, laginaren batez besteko adina altuago da (84,5 urte, 2009ko 79,4 urteren aurrean), eta faktore horrek PGaren diagnostikoen gorakada ekarri
|
beharko
luke, errealitatean gertatu den eta behatu ahal izan den bezala. Zahartzaroan, mekanismo orekatzaileen faltak (mitokondrien oxigenazioa, ubikitinizazioa, proteasoma bidezko proteolisia eta lisosoma bidezko autofagia) neuroendekapenprozesua indartzen du.
|
|
|
Osasun-arloko profesionalok medikamentuei eta osasunari buruzko informazio-iturri fidagarriak, egiaztatuak eta eguneratuak ezagutu
|
beharko
genituzke, eta herritarrei aditzera eman, eta pazienteei informazioa eman beharko genieke Interneten informazio bila nabigatzean kontuan hartu beharreko alderdiei buruz.
|
|
|
Osasun-arloko profesionalok medikamentuei eta osasunari buruzko informazio-iturri fidagarriak, egiaztatuak eta eguneratuak ezagutu beharko genituzke, eta herritarrei aditzera eman, eta pazienteei informazioa eman
|
beharko
genieke Interneten informazio bila nabigatzean kontuan hartu beharreko alderdiei buruz.
|
|
|
Karbedilol+ ibabradina konbinazioak eraginkortasun nabarmena lortu du karbedilol+ plazeboa konbinazioaren aldean II.-III. mailako BG-EFM duten pazienteetan, BG-gatik ospitaleratu
|
behar izateari
, hilkortasun kardiobaskularrari eta, ariketaren tolerantzia eta bizi-kalitatea handitzeari dagokienez. Angina egonkorra, arteria koronarioko gaixotasuna eta sistole-disfuntzioa duten pazienteetan ere behera egin zuen morbimortalitate kardiobaskularrak.
|
|
|
Bestalde, gaixoaren GMIa 35 kg/ m2 baino handiagoa bada, helburua pisua jaistea izango da. Gaixoak disfagia badu, elikagaien testura moldatu
|
beharko
litzateke 2,7, 12.
|