|
2013
|
|
|
a) Elkar zaitezte hiruko taldetan, eta aurreikusi zer-nolako informazioa partekatu
|
beharko
duzuen:
|
|
|
-Ezagunak izan ala ez, berdin jokatuko al dugu informazioa partekatzerakoan? Irakurri" Talde-lanerako dekalogoa", eta osa ezazu esku-artean erabili
|
beharko
duzuen jarraibideen fitxa. Horretarako, hauta itzazu" Talde-lanerako dekalogoa" dokumentutik beharrezkoak zaizkizunak.
|
|
|
7 Egitekoaren aurrean, berdinak izango gara. Ahalegina guztiok egin
|
beharko
dugu.
|
|
|
4 Jaso dituzuen zeregin horiek guztiak egiteko, zer ikasi
|
beharko
duzue. Erantzuna ez da batere erraza.
|
|
|
Irakaslearen laguntza ezinbestekoa izango duzu zeregin horretan. Erabakia hartzeko, lehendabizi, hautaketarako irizpideak adostu
|
beharko
dituzue. Baina," zenbat buru, hainbat aburu", hortaz, adostasun batera iritsi beharko duzue, talde txikian lehenik, eta gelakide guztien artean ondoren.
|
|
|
Erabakia hartzeko, lehendabizi, hautaketarako irizpideak adostu beharko dituzue. Baina," zenbat buru, hainbat aburu", hortaz, adostasun batera iritsi
|
beharko
duzue, talde txikian lehenik, eta gelakide guztien artean ondoren.
|
|
|
nor ote da nire truke-kidea? Irakasleak emango dizu horren berri, baina, horretarako, aurretik mezu bat, e-mail bat, idatzi
|
beharko
diozu.
|
|
|
A ia ere ageri. Kirola egiteko ekipatuta zegok ala ingurukoren batera joan
|
beharko
diat?
|
|
|
D Bakarrik entrenatu
|
beharko
diat, orduan. Hik zer praktikatzen duk?
|
|
|
5 Zenbat denbora
|
behar izan
zenuen keinu bidezko hizkuntza ikasteko. Zaila al da?
|
|
|
Bizkaiko Bertsolari Txapelketako txapelaren markarik ez dakar. Erosi
|
behar izan
duen agendak diosku aldaketak egon direla. Eta, sakelan barik, eskuetan duen telefonoak.
|
|
|
Quebecera joandakoan, utzi egin nituen. Dantza ere, zoritxarrez, utzi egin
|
behar izan
nuen, musikarengatik. Mila saltsatan ibiltzea gustatzen zait.
|
|
|
Bai galderak egitean, bai erantzunak ematean, esaldi zentzudunak eta zuzenak erabili
|
beharko
dituzu. Beraz, horretan trebatzen jarraituko duzu jarduera honetan.
|
|
|
2 Ondoren, behar dudan informazioa eskuratzeko, hau da, erantzun egokia jasotzeko, erantzuna egin erabaki
|
beharko
dut.
|
|
|
|
beharko
dut: agurtuz; nor naizen adieraziz; euskalkia badu, hizkera horretako hitzak zein esamoldeak erabiliz; eskerrak emanez; eta, bukaeran, berriz agurtuz.
|
|
|
|
beharko
dut.
|
|
|
5 Hori guztia, galdera nik egiten dudanean; baina, galdera beste norbaitek egiten didanean, nolakoa izango da erantzuna? Bada, erantzunak beti egon
|
beharko
du baitan; hau da, galderaren eta erantzunaren artean lotura eta ordena logikoa egon behar da. Gainera, aurrez aurrekoa bada, zaindu egin behar da nola erantzun agurrari, etab.
|
|
|
Dagoeneko zer ikaskuntza duzu zeureganatuta? Ba al dago sakondu
|
beharko
zenukeen alderdirik?
|
|
|
Elkarren ezagutza horretarako, hainbat beharrezko informazio trukatu
|
beharko
duzue; eta, horretarako, komunikaziorako tresna azkar bat baliatuko duzue: posta elektronikoa.
|
|
|
Horretarako, berriz irakurri
|
beharko
duzu elkarrizketa, baina, oraingoan, irakurketa sakonago bat egingo dugu.
|
|
|
2 Pertsonen arteko harremanetan hartu eta eman egiten denez, orain, zuri dagokizu ematea. Zure truke-kideak sortu duen eta bidali dizun taula osatu
|
beharko
duzu. Hark ezarritako kategorien arabera, zure ezaugarriak idatziko dituzu, eta zure buruaren deskribapena egingo duzu.
|
|
|
Hitzez ez ezik, irudi bidez ere egin daitezke lekuen deskribapenak. Horietan ere egin
|
behar izaten
da deskribapen-plan bat. Adibidez, argazkilariak, batzuetan, hurbildu egiten du argazki-kameraren objektiboa jaso nahi duen errealitatera, xehetasunei erreparatuz; beste batzuetan, urrundu egiten du objektiboa, ikuspegi orokorragoa jasotzeko.
|
|
|
Taldeka elkarturik, taldekide batek altxorra non gordeko lukeen pentsatuko du, eta orri batean idatziko du. Ondoren, taldekideek, galderak eginez, altxorra non dagoen ezkutatuta asmatu
|
beharko
dute.
|
|
|
Nola deituko genioke gela hankaz gora duen pertsonari? Zeurea bezala dagoen gela bat partekatu
|
beharko
bazenu norbaitekin, eta zure gustukoa ez balitz, adieraziko al zenioke?
|
|
|
Dagoeneko idatzi duzu leku-deskribapen bat, Van Gogh-en logelarena. Aurrerago, beste deskribapen bat egingo duzu, eta hartarako kontuan hartu
|
beharko
dituzun urratsak jaso ditugu kontrol-zerrenda batean.
|
|
|
a) Taldeka, 10 galderako galdetegia prestatuko duzue. Lan horretarako zer
|
beharko
duzuen gogoratzea ondo etorriko zaizue:
|
|
|
Aurreko jardueran, unitatean zehar ikasitako hainbat baliabide erabili
|
behar izan
duzu: galderak formulatzeko eta erantzuteko, deskribapenak egiteko, mezuak idazteko
|
|
|
Etxean eztabaida serioa izan duzue horri buruz. Izan ere, txakurrak lotuta joan
|
beharko
zukeen, ez aske. Zalantzan izan duzue zer eta nola egin:
|
|
|
1 Kartela egiten hasi baino lehen, eredu bat izan
|
beharko
duzu. Ikusi al duzu inoiz galdutako animalia bat iragartzen duen kartel edo oharrik?
|
|
|
2 Zure kartela egiteko, txakurrari buruzko informazio esanguratsua hautatu
|
beharko
duzu. Txakurraren itxuraz gainera, aurreikusi al duzu garrantzitsua den beste informaziorik eskaintzea?
|
|
|
Unitatearen izenburua ez da alferrik izango" sentimenduen inbentarioa"! Osagaian zehar, hitz asko agertu dira, eta gehiago agertuko dira, guztiak sentimenduekin erlazionatuak; bada, hitz horiek identifikatu egin
|
beharko
dituzu.
|
|
|
2 Idatzi zenbait esaldi, ukimenaren bidez sentimenduak trukatu izan dituzuneko lau memento esanguratsuenak azalduz. Horretarako, baliatu fitxan jasotako informazioa;
|
behar izanez gero
, osa ezazu. Hona hemen bi adibide:
|
|
|
entimenduen inbentarioa bada hau& sentimenduak sentitu egin
|
beharko
dituzue. Eta inbentarioa?
|
|
|
Gauzak kontatzea eta zerrendatzea, ala asmatzea, inventioa&? Baterakozeinbesterako, batazeinbesteaizan, adiadi egon
|
beharko
duzue: belarriak erne, begiak zabal, sudurra fin, ahoa goxo eta azala gertu.
|
|
|
Gustura gelditu zara? Elkartu, une batez, zure irakurketaren ebaluazioa egin duen kidearekin, eta zehaztu, hurrengo saio baterako, kontuan hartu
|
beharko
dituzun hobekuntza-proposamenak.
|
|
|
ere, bildumak unitatean ikasitakoaren erakusgarri izan behar duenez, testu idatziak, audioak eta bideoak egon
|
beharko
dute; testuek sentimenduak adierazten dituzten izenak, adjektiboak, aditzak, loku-zioak, metaforak eta konparazioak izan behar dituzte; adierazkortasunez irakurritako testuetan, ikasitako baliabideak erabili beharko dira
|
|
|
ere, bildumak unitatean ikasitakoaren erakusgarri izan behar duenez, testu idatziak, audioak eta bideoak egon beharko dute; testuek sentimenduak adierazten dituzten izenak, adjektiboak, aditzak, loku-zioak, metaforak eta konparazioak izan behar dituzte; adierazkortasunez irakurritako testuetan, ikasitako baliabideak erabili
|
beharko
dira
|
|
|
2 Egin duzu aukera, badituzu bildumarako ale preziatuak, eta, orain? Ordena jarri
|
beharko
da testu sorta horretan! Nola ordenatuko dituzu?
|
|
|
Ez ditu oso gustukoak taldeko lanak, taldearen nota jasotzea egokitzen baitzaio, eta bere harremanetarako gabeziak agerian uzten dituelako. Ez du jasaten bera bezain azkarrak ez direnekin aritu
|
behar izatea
.
|
|
|
2013-05-13 Eunatek ez du egin berari zegokion lana, Mikelek ezin du ezer egin. Lanak taldean ala bakarka egiteko aukera egon
|
beharko
luke, edo, bestela, guk geuk sortu taldeak.
|
|
|
Zuetako bakoitzak tokatu zaion testuaren irakurketa adierazkorra egingo du. Horretarako, testuaren egilearen azalean jarri
|
beharko
da, eta testuak adierazten duen sentimenduarekin bat datorren ahotsa eta keinuak erabiliko ditu. Taldekideen lekuan jartzeko gai izatea oso garrantzitsua da taldean lan egin ahal izateko!".
|
|
|
Jokorako baldintza konplikatuagoa da oraingoan: elkarren segidan dauden hitzek aurreko hiru irizpideei jarraitu
|
beharko
diete; hau da, izena arrunta, bizigabea edo abstraktua bada, haren hurrengoa ere arrunta, bizigabea edo abstraktua izango da, hurrenez hurren. Konplikatu samarra dirudi, baina egizue proba!
|
|
|
2 Hemen zehazten ditugun instrukzioei jarraituz, eralda ezazu poema. Arretaz irakurri
|
beharko
dituzu, modu nahikoa xelebrean emanak daudelako!
|
|
|
Testu horretatik ondorioztatu dut testuak idatzi eta ozen irakurri
|
beharko
ditugula.
|
|
|
Ez dakit zergatik, baina iruditzen zait geure buruarekin asko hitz egin
|
beharko
dugula.
|
|
|
Badirudi literatura-testu mordoa irakurri
|
beharko
dugula.
|
|
|
Izenburu berriaren ondorioz, antzematen da aldaketa nabarmen bat, baina ez da bakarra izango, jakina. Izan ere," zorionaren errepikapena" bada, ordezkatu egin
|
beharko
dira gerrarekin loturiko izenak eta adjektiboak. Esate baterako," besoak hondakinen artean" esan ordez," besoak lagunen/ haize-erroten artean" esan genezake& Horien gisako aldaketak eginez, eralda ezazue Miren Agur Meaberen olerkia.
|
|
|
-Ikusi dut esanda, nik zerbait orain dela gutxi ikusi dudala adierazten da. Gaztelaniaz lo/ la/ le he visto esan
|
beharko
nuke hori bera adierazteko, eta ingelesez I have seen it.
|
|
|
3 Idatz ezazu testu poetiko bat ordenatutako esaldiak erabiliz, eta,
|
behar izanez gero
, informazio gehiago erantsiz.
|
|
|
1 Irakurri berri duzun poemaren bertso-lerroen tartean berri batzuk idazteko ahalegina egingo duzu, ematen dizkizugun ereduei jarraituz. Izenak aldatu egin dira, eta, horien baitan, aditzetan ere aldaketak egin
|
beharko
dira. Binaka jarrita, ahoz eta txandaka, batak esaldiaren hasiera irakurriko du, eta besteak aditz egokiarekin osatuko.
|
|
|
3 Taldekide bakoitzak erlazio berri bat ezarriko du hasierako paperean: gainerako taldekideek gehitutako hitzak erabili
|
beharko
ditu horretarako. Kasu honetan ere, erlazioa ezartzeko zergatia adierazi behar du.
|
|
|
Horiek dira, hain zuzen, poemaren hitz esanguratsuak, poemaren guneak. Ez al zaizue iruditzen, poema horren irakurketa adierazkorra egitean, nabaritu
|
beharko
litzatekeela hitz horien garrantzia. Egin itzazue probak binaka jarrita:
|
|
|
1 Poemaren irakurketa adierazkorra egitean, nola ahoskatu
|
beharko
lirateke hitz esanguratsu horiek, indarrez ala ahul. Hori jakiteko, probak egitea da onena.
|
|
|
Horretarako, irakasleak elkarrizketa osoa emango dizue. Ez ezazue ahantzi telefono-solasaldia dela bikotearen artekoa, eta, beraz, zuen pertsonaiak sentitzen duena adierazteko ahalegina egin
|
beharko
duzuela. Pertsonaia behar bezala prestatzeko, ongi etorriko zaizue honako hauek kontuan hartzea.
|
|
|
Zer soinu iradoki nahi dute hitz horiek? Nola irakurri
|
beharko
litzateke?
|
|
|
Oso ozen eta keinuez lagunduta hitz eginagatik, hitzak osorik eta argi ahoskatzen ez badira, ez du askorako balio. Esatari ezagunenek ere trebatu
|
behar izaten
dute, ahotsarekin ariketak eginez. Horixe da egingo duzuena:
|
|
|
Talde bakoitzak lau aho-korapilo bilduko ditu, eta horiek hitz guztiak ahoskatuz eta ahalik eta azkarren esango dituzue. Hori dena Aho-korapiloen mezularien jolaserako jarraibideei jarraituz egin
|
beharko
duzue. Denok prest?
|
|
|
f) Aho-korapilo berria orrian kopiatu ondoren, eta beste baten bila joan aurretik, ordura arte kopiatutako guztiak esan
|
beharko
dituzte segidan, batean zutik jarrita, bestean etzanda, hurrengoan burumakur eta, azkenik, eserita.
|
|
|
Bi kontzeptu horiei buruzko argibideak ematen dituzten testu labur batzuk bildu ditugu hemen. Zein aukeratuko zenukete norbaiti azaldu
|
beharko
bazeniote zer den tradizioa eta zer kultura. Zergatik?
|
|
|
-Antzina, gazteek erritu batzuk egin
|
behar izaten
zituzten haurtzarotik gaztarora igarotzeko; horiek gaindituta, pertsona heldua zirela frogatzen zuten. Gure artean, erritu horietako batzuk ziren, adibidez, inauterietan parte-hartze berezia izatea, dantzari izatea, herriko festak antolatzea, San Joan suaren gainetik salto egitea& Esate baterako, Luzaiden, haurrek herritarren aurrean dantza egiten zuten egunetik aurrera, gazte bihurtzen ziren:
|
|
|
a) Zer lan egiten ote dituzte kazetariek zehazki? Zer egiten ikasi
|
beharko
duzu zuk kazetari izateko?
|
|
|
Hortaz, zuri ere komeni zaizu informazioa erregistratzen joatea, bai handik eta hemendik bai unitatean zehar irakurriko dituzun testuetatik, batez ere, hasiera-hasieratik ez duzuelako garbi izango zertaz idatzi. Horretarako, erregistro-fitxa bat sortu
|
beharko
duzu.
|
|
|
-Adostu zer atal izan
|
beharko
dituen fitxa horrek erabilgarria izan dadin. Hautatu atal egokiak honako proposamen hauen artean:
|
|
|
Kazetari-lana txukun egiteko, garrantzitsuagoa da, zalantzarik gabe, fitxaren edukiari erreparatzea. Horregatik, bermatu
|
beharko
duzue testutik hautatzen duzuen informazioa fitxan zuzen jasotzen duzuela, alegia, idazketa-arauak zaintzen dituzuela: ortografia, deklinabide-atzizkiak, datu jakinen idazkera& Ezinbestekoa da, beraz, informazioa arreta handiz jasotzea eta, amaitutakoan, berrikustea.
|
|
|
Zer izango duzu gustuko? Zer zailtasun gainditu
|
beharko
dituzula aurreikusten duzu?
|
|
|
Euskal musika-tresnen historia zabaltzea helburu duen musika-aldizkari espezializatu baterako artikulu bat idatzi behar duzu; artikuluaren gaia txalaparta da. Lehenik eta behin, informazioa eskuratu
|
beharko
duzu. Horretarako, egin itzazu honako urrats hauek:
|
|
|
Informazioa bilatzen dugunean, dokumentu digitaletara jo
|
behar izaten
dugu sarritan. Dokumentu horiek datuak eta informazio zehatzak modu azkar eta eraginkorrean topatzeko aukera ematen digute; barne-bilatzaileen bidez egiten da hori.
|
|
|
Gainera, halaber, bestalde ideiak gehitzeko erabiltzen diren testu-antolatzaileak dira, hain zuzen ere, zuen dibulgazio-artikuluetan erabili
|
beharko
dituzuenak. Horiek, esaldiaren barruan daudenean, koma artean idazten dira, eta, esaldiaren hasieran daudenean, aldiz, koma ondoren dutela.
|
|
|
Testuko hitzak erlazionatzeko eta testuaren esanahia eraikiz joateko, maiz, testuan aurrez aipatutako hitz edo hitz multzo bati erreferentzia egin
|
behar izaten
zaio. Horrela, gaiari jarraipena emanez, testuaren progresio tematikoa ziurtatzen da.
|
|
|
a) Olentzero-enborraz egindako suak gau osoa iraun
|
behar izaten
zuen.
|
|
|
3 Irudia ikusita, unitatean zer egin
|
beharko
duzula uste duzu?
|
|
|
c) Hautatu duzun ereduaren arabera, edizio-ezaugarri batzuk edo beste baliatu
|
behar izan
dituzu. Zein izan dira horiek?
|
|
|
4 Eta irudi horietako bati argazki-oina idatzi
|
beharko
bazeniote?
|
|
|
1 Edozein dokumentu maketatu aurretik, edizio-ezaugarri mordoa aurreikusi
|
behar izaten
da. Hemen dituzu alderdi horietako batzuk.
|
|
|
1 Testu-prozesadorea baliatuz, ireki" Artzaintza Euskal Herrian" dokumentua. Formaturik gabe idatzitako testua da; hortaz, jarraibideak kontuan hartu
|
beharko
dituzu:
|
|
|
3 Amaitzeko, testuaren aurkezpenari erreparatu behar diozu. Horretarako, kontuan hartu
|
beharko
dituzu aldizkariaren ediziorako baldintzak.
|
|
|
Dokumentua izendatzeko, kopiatu artikuluaren izenburua, zure izen-abizenak ondoan dituela, eta gorde. Izan ere, irakasleari bidali
|
beharko
diozu, hark Joxe Etxeandiari, Izena duenak izana du elkarteko lehendakariari, bidal diezaion.
|
|
|
Egon lasai, unitate honetan ikasitakoek arrastoa utziko dute eta. Zalantzarik gabe, hemen ikasi duzuena beste egoera batzuetan baliatu
|
beharko
duzue.
|
|
|
-Aurkezpenek bete
|
behar izaten
dituzten baldintzak.
|
|
|
3 Sarreraedo ongietorri-bideoan irudiren batek ere egon
|
beharko
du, ezta. Kantatzen, dantzatzen eta jolasten duen herria atalari buruzko irudi baten bila ibili zara, eta aurkitutako guztiak" Blogproiekturako irudi-karpetan" gorde dituzu.
|
|
|
Aldizkarirako idatzi behar dugun artikulurako informazioa, askotan, beste testu batzuetatik eskuratu
|
beharko
dugu. Informazio-iturritzat darabiltzagun testuetan informazioa azkar bilatzen, hautatzen eta erregistratzen trebatzea komeni zaigu.
|
|
|
ere, gerta daiteke informazio horretara behin eta berriz joan
|
behar izatea
: zenbat eta argiago, ordenatuago eta modu ulergarriagoan izan informazioa, orduan eta hobe.
|
|
|
5 Sarrera ere
|
beharko
du artikuluak, ezta. Taldekide bakoitzak sarrera bat idatzi eta taldean proposatuko du.
|
|
|
Azpigai, ideia edo alderdi hori garatuta, puntu eta bereiz egin, eta beste paragrafo bati ekiten dio idazleak. Testutik paragrafora eta paragrafotik esaldira, paragrafo barneko esaldiak ere josi
|
behar izaten
dira.
|
|
|
Mapa digitalak egiteko aplikazioa erabiltzean, maparen arduradunak mapa digitala sortu
|
beharko
du eta besteekin partekatu. Guztien kokalekuak eta horien informazioa ezartzen duzuenean, mapa kopiatu, fitxan itsatsi eta irakasleari igorriko dio arduradunak.
|
|
|
|
Behar izanez gero
, lanak egiteko epeak finkatuko dituzue.
|
|
|
d) Ordu-eremuen marrei erreparatuta, zenbat ordu-eremu izan
|
beharko
lituzkete Txinan?
|
|
|
2 Lakshmi gazte indiarra Iruñeko unibertsitatean ikasten ari da. Adieraz ezazu zer ordutan deitu
|
beharko
lioketen telefonoz bere senide edo lagunek Indiatik, hemengo iluntzeko zortzietan elkarrekin hitz egiteko.
|
|
|
1 Gelakide guztien artean, argazki bikoteen arteko desberdintasunei arretaz behatu eta adieraz ezazue, ahoz, nola eraldatu diren paisaia horiek. Egiten dituzuen ekarpenak denen artean bildu, hurrengo ariketarako
|
beharko
dituzue eta.
|
|
|
a) Idatz ezazu hemen duzun deskribapenaren antzeko bat. Horretarako, ereduan urdinez nabarmenduta eskaintzen zaizkizun hitzak ordeztu
|
beharko
dituzu.
|
|
|
b) Hautatu duzun herrian hemengo ordu-eremu bera al dute? Zer ordutan deitu
|
beharko
dizute Euskal Herritik zurekin hitz egiteko. Datu horiek ordu-eremuen mapa erabiliz topa ditzakezu.
|
|
|
hamaiketan (23:00) deitu
|
beharko
didazue.
|
|
|
2 Ikus ezazue arretaz Klimaren faktore eragileak bideoa, zuzen edo oker zaudeten jakiteko, eta,
|
behar izanez gero
, osa ezazue egindako diagrama.
|
|
|
Saia zaitez eragin horiek ezarri dituzun faktoreekin elkartzen.
|
Behar izanez gero
, ikus ezazu berriro bideoa.
|
|
|
Zeuen herria asko maiteko duzue, baina etorkizunean hiru lagun horien antzeko egoerak bizi ditzakezuenez, erronka erakargarri bat planteatuko dizuegu hastera goazen unitate honetan: bizilekuz aldatu
|
beharko
bazenute, aukeran nora joango zinateketen erabaki eta bizileku berriaren ezaugarriak ezagutzea.
|
|
|
Bizilekua aukeratzeko garaia iritsi da. Egin berri dituzuen hausnarketak kontuan hartu
|
beharko
dituzue, jakina, baina, adi! Gelakideon artean mapa bakarra osatu behar duzuenez, garrantzitsua da aniztasuna kontuan hartzea.
|
|
|
Horretarako, ziurtatu lekuak ez direla errepikatzen, eta munduko alde askotakoak daudela. Ondoren, talde handian, eman ezazue bakoitzak bere erabakien berri, eta,
|
behar izanez gero
, irakaslearen laguntzarekin, egin egokitze-lanak.
|
|
|
Unitatean, hautatu duzun lekua ezagutuko duzu eta, bukaeran, balioetsi egingo duzu; beraz, gorde itzazu ondo, egin berri duzun hautaketa eta arrazoiak amaitutakoan berreskuratu egin
|
beharko
dituzu eta.
|
|
|
-Leku horretako biomak ere eragina izango du; oihana edo basamortua den, animalia basatirik edo eltxorik dagoen jakitea oso garrantzitsua da, horren arabera antolatu
|
beharko
baitituzte hara eramateko gauzak, baita han egin daitezkeen ekintzak ere.
|
|
|
Unitatea amaitu da; dagoeneko gauza berri ugari ikasi dituzu. Aurreko jardueran, egoera berri bati aurre egin
|
behar izan
diozu. Zer moduz konpondu zara?
|