|
2010
|
|
|
Euskararen bizitasunaren irudiak bezalaxe, euskararen ahuleziak ere agertuko zaizkigu. Egoera konplexu baten seinale, zalantzarik gabe, irudi horiekin alde eta molde
|
bateko
zein besteko irakurketak egin baititzakegu. Euskara osasuntsu dago Leitzan, baina erdara ere bai.
|
|
2011
|
|
|
Lan zaila da hori, baina ezinezkoa ez da: diglosia bateragarria da, berez, era
|
bateko
zein besteko gizarte moldeekin, era bateko zein besteko eramolde politiko, ekonotekniko, ideologiko, erlijioso edo filosofikorekin. diglosia horrek, hori bai, aski eskakizun zorrotzak izan ditzake berekin: lurralde esparru jakinen araberako konpartimentazio arau sendoak eratu eta aplikatzea eska dezake, bertakoekin era batera eta bertakoak ez direnekin beste batera egitea, edota lagunarteko hizkera arrunta mintzaedo idaz-molde jasotik bereiztea. hots, ahuldutako hizkuntzari" bere kabia" bilatzea, egunero eta etengabe xaxatuko ez duten eta bere etxeko jaun eta jabe sentituko den espazio fisiko territorialak edo soziofuntzionalak eskuratzea.
|
|
|
Lan zaila da hori, baina ezinezkoa ez da: diglosia bateragarria da, berez, era bateko zein besteko gizarte moldeekin, era
|
bateko
zein besteko eramolde politiko, ekonotekniko, ideologiko, erlijioso edo filosofikorekin. diglosia horrek, hori bai, aski eskakizun zorrotzak izan ditzake berekin: lurralde esparru jakinen araberako konpartimentazio arau sendoak eratu eta aplikatzea eska dezake, bertakoekin era batera eta bertakoak ez direnekin beste batera egitea, edota lagunarteko hizkera arrunta mintzaedo idaz-molde jasotik bereiztea. hots, ahuldutako hizkuntzari" bere kabia" bilatzea, egunero eta etengabe xaxatuko ez duten eta bere etxeko jaun eta jabe sentituko den espazio fisiko territorialak edo soziofuntzionalak eskuratzea.
|
|
|
hurrengo hamarkadotan ondo (euskaltzaleon ikuspegitik ondo) joaten badira hizkuntza kontuak gure artean, aurreko hiru emaitza bide posibleetatik zein da, zure ustez, zure ilobek hil aurreko azken urteetan probabilitate handienaz ezagutuko dutena? euskararen indarberritze saioari honegatik edo hargatik frenoa jartzen ez bazaio, eta europako zokoalde honetan erabateko transformazio demografiko, ekonotekniko, soziokultural eta politikooperatibo bortitzak (alde
|
batekoak
zein bestekoak) gertatzen ez badira hurrengo hamarkadotan, hiru eszenario hauetatik zeinek du egiantz handiena, eta zeinek txikiena, orain arteko eskarmentu kontrastatuaren eta hizkuntza soziologiaren funtsezko ekarpenen argitan?: a) Iloba horiek (eta horiekin batera euskal herriko biztanle guztiak edo gehien gehienak) euskaldun elebakar edo euskal elebidun izango dira eta euskara izango da euskal herri osoan eguneroko hizkuntza bakarra edo erabat nagusia, eskualde, pertsona eta funtzio guztietan; b) Iloba horiek (eta horiekin batera euskal herriko biztanle guztiak edo gehien gehienak) erdaldun elebakar edo erdal elebidun izango dira eta erdara izango dute euskal herri osoan eguneroko hizkuntza bakarra edo erabat nagusia, eskualde, harreman sare eta funtzio guztietan; c) Iloba horiek (guztiak edo gehienak) elebidun izango dira.
|
|
2014
|
|
|
|
Bateko
zein besteko arnasguneek hizkuntza erabilerarako gizarte arau batzuk, inplizituak izanik ere jendearen portaeran eragiteko eraginkorrak direnak, transmititzeko gaitasuna dute. Nolabait, Gotzon Garatek hainbatetan aldarrikatu zuen bezala, euskara beharrezko (Garate, 2006) egiten da eremu horietan.
|
|
2016
|
|
|
Euskara kristal kolorebakarraz ikus dadin motiboak eman izan dira gehiegitan. Paradoxikoki, gainera, kolore
|
bateko
zein besteko askoren joera izan da kristal kolorebakarrarena. Gizartearen aniztasunaren isla —edo aterpe— bihurtu behar da euskara, gizarteak erabat bere egitea nahi badugu.
|
|
|
Nola egin hori, ordea, eta noren laguntzaz baliatu behar da horretarako? Aginte legegileari eta exekutiboari batetik, era
|
bateko
zein besteko iritzi sortzaile eta gizarte eragile nagusiei bestetik, eta boto emaileei azkenik, dagokie glotopolitikazko adostasun bilaketa basikoaren ardura nagusia. Hori horrela dela onarturik ere, bistan da eskueran izan litezkeen alternatiba posibleen eztabaidarako datu biltze kontrastiboa eta kontzeptu lantze soziolinguistikoa egin dela aurretik.
|
|
2017
|
|
|
Ondoren, profil bakoitzaren barnean, euren burua mota
|
bateko
zein besteko hiztuntzat jotzeko faktoreak aztertu eta faktore hauek euskararen, galizieraren eta irlanderaren kasuan nola bizi diren azalduko da.
|