|
2000
|
|
|
Hark esaten zian Lizardi baino poeta hobea zela Lauaxeta, baina bizkaitarra izateagatik zegoela Lizardi baino ahaztuago eta gutxietsiago. Niri, dena dela, berdin zitzaidaan
|
bata
zein bestea. Ez zaidak sekula gustatu poesia.
|
|
2001
|
|
|
Dagoena da milurte askotako zibilizazioa, asmatu den onena, izan litekeenen artean onena, eta inoiz bukatzen ez den gerra; eta
|
bata
zein bestearen kudeatzaileak. Ministro bat, esaterako, kudeatzaile hauen zerbitzuko funtzionario bat baizik ez da, azken finean.
|
|
2006
|
|
|
Bai, santu ezagunak baino santuagotzat zeukaten Manuel Leiras. Beti prest etxe
|
batera
zein bestera joateko. Beti prest gaixoaren etxekoek dirurik ez bazeukaten ere.
|
|
|
Higuingarriak, beti portuetako estolderia inguruan, zulo beltzetatik zer aterako, eta gero usteljana barrura. Gizartearekin alderatu ditu, modu
|
batean
zein bestean jendeak gauza bera egiten duelako, bizirauteko ustelari haginka egin. Berak ere bai, zelan ez, eta hasiera batean horrela jokatzeak nazka ematen zion arren, urteen poderioz gogortu egin du bihotza.
|
|
2011
|
|
|
Nik neuk zalantzak izan ditut norantza aukeratzeko orduan. Zerotik abiatuta
|
batera
zein bestera jo nezakeen. Alde negatibora joanez gero, Monteroren umezarora eta nerabezarora bueltatuko nintzatekeen.
|
|
|
Etxera bueltan erabaki nuen, garaia zela kontu guztiaren berri Aitorri edo Agustini, edo biei, emateko. Hausnarketaren nekeak eraginda ziurrenik, erabaki nuen biei kontatzea,
|
bataren
zein bestearen ezaugarriak lantegian paratuz zerbait aterako zelakoan. Zerbait berria, gauzak ikusteko molde ezberdinen bat agian.
|
|
2015
|
|
|
Elkarren ispilu dira? Ala aurrekari ilun komun bat ote dute,
|
bata
zein bestea eragin duena?
|
|
|
Solasak harilkatzen dira, buru eta buztanik ukan beharrik gabe,
|
batarekin
zein bestearekin, bai bakoitzarekin zerbait, sentsibilitateei beti erne, denak ez baitira hiritar, ez ezkertiar, ez abertzale, ez kaka nahasle. Zuhaitz genealogikoaren adaxken arteko lotura berpizten da baita ez daudenen itzala:
|
|
|
Hiru asteren buruan inauguratu behar nuen erakusketa baten prestaketa lanen erdian, taxista misteriotsu bati mundu mailako neuropsikiatra bizkartzainez babestu bat bahitzen lagundu behar nion,
|
batari
zein besteari buruz deus gutxi jakinda. Lana zen lana, eta ni profesionala.
|
|
2017
|
|
|
Axik berrogei urteko donostiar txatxu bat irudikatu zuen, luma ezin estalirik ezkonduko zen gizon soil txiki bat, “felizmente casado” hura andrearen maskarilla, jantzi eta kosmetiko kide, senar, nola esango luke, ar bainoago, kontrakotasuna ahuldurik andrearen anaia bilakaturiko armariatua; gogoaren zolan ageri zitzaion Joseba eta bere artekoa berdintsu izan zitekeelakoari jaramonik egin gabe hasieran; baina gero ordenadorearen pantaila bezain presente egin zitzaionean, haiena bikote berezia zelakoak kiliki egin zion eta lasaitu, bere buruari aitortuz bazutela amodioaren mitologia oraindik: bikote irekia izan eta elkarrenganako konfiantza, zeinak harreman hura munduak ekar lezakeena baino indartsuago zela aditzera ematen baitzuen, harremana zeloez harantz zegoelakoa,
|
bata
zein bestea beste batzuekin egoten zirela jakin eta –horretan ez zion Josebari amore eman eta bazekien ongi egin zuela– barik besteari kontatu beharrik ez izatea; bata bestarekiko bereziak zirelakoa aditzera ematen zuten txantxa pribatuak; haien bikotea berezia zelako segurantzia. Bat batean ohartu zen Josebak pentsatuko lukeen bezala pentsatzen ari zela, hark bikotea osatzeko jarritako oinarriak zituztela eta hainbeste urtetan ez zela ohartu, benetan hark agintzen zuela horrelako gauzetan.
|
|
|
“... Eta gaur egun bi oroimen mota desberdintzen dira, hau da, lehendabizikoa, epe motzeko oroimena; bigarrena epe luzekoa. Gainera, hainbat adituk uste du
|
bat
zein bestea gordetzeko sistemak desberdinak direla, alegia, garunaren baliabide, egitura eta zirkuitu neuronal desberdinak erabiltzen ditugula. Epe motzeko oroimena ohar koaderno baten antzekoa da, une batez gordetzen ditugu bertako oroitzapenak”, entzun da Vivian Sara neurologoaren ahotsa autoko airean.
|
|
|
“Esaterako hori argi ikusten da bikote hausturetan. Bikote harremanaren aurretik
|
batenak
zein besterenak ziren adiskideak birenak bilakatzen dira harremanak irauten duen bitartean, baina behin dolua hasita, ez da jakiten –bikotekideek ez dute jakiten– pertsona horiekin adiskide ala ez adiskide bukatuko duten, dolua egitea korrontean sartzea bezalakoa baita; eta ez dakizu korronteak ibaiaren zein kilometrotan, zein aldetan, ez nola utziko zaituen”....
|
|
|
Etxe eraikinak, Aduanaren fatxada, eraikin gorria, Isozaki Dorreak. Iñigori ez zion adierazi Josebak ez zekiela ezer beraiez; adierazgarria eta adierazia nahasten ziren, eta ondorioz
|
bata
zein bestea berdin zirela sinetsaraz daitekeen eremu horretan mugitu zen urtebetean, Josebak bazekiela aditzera eman eta, aldi berean, “amorante” bat izatea onartzen zion harreman bat eraikitzeko gauza izan zirelako –Joseba eta bera– harrotasuna arrazoi Iñigoren bizitzatik gainetik zegoela sinetsirik.
|
|
2018
|
|
|
Kantuaren eta poemaren arteko tentsioa da lehenengoa. Genero bezala oso ezberdinak dira
|
bata
zein bestea, sorkuntzatik beretik. Zer pentsa lezake, adibidez, kantua ezagutu ez eta, bestelako klabe kulturalik gabe, Artzeren Txoria txori lehen aldiz paperean irakurtzen duen euskara ikasle literaturazaleak?
|
|
2020
|
|
|
Emakumeen presentzia euskarazko antzerki eszenan saiakera, eta akaso oihartzun egiten dute hango ideiek liburu honetan. Liburu
|
batek
zein besteak, ahots zorrotz, bizi eta garaikide bat ekarri digute plazara.
|
|
|
Bidaia luzerako zerbait erosoa jantzi nahi luke, baina aldi berean ondo geratuko zaiona, hala ikustea nahi baitu, “ondo”. Normalean ez da hain presumitua, baina egoera hauetan esplizitatu egiten da bestearentzat “guapa” jarri zarela, nahita jarri ere, eta inportantea dela,
|
batarentzat
zein bestearentzat. Eguraldia begiratu du mugikorrean, Parisen ere fresko egingo du, urteko garaiak eskatzen duen bezala.
|
|
2021
|
|
|
naturaren kantu ahistorikoa, orakuluaren mezu ezkutua, ameslari bakartia, artista anonimoa.
|
Batera
zein bestera izan, hitz ederrak dira bereak, iradokitzaileak, hunkigarriak.
|
|
|
Nekane Mendizabalek, aldiz, kemen eta gihar tonu sinesgaitza erakutsi digu, eta edertasun goreneko eszena batzuen protagonista izan da, gizon baten besoetatik bestearen besoetara airetik igaro denean, duo pasionatu estrainioak
|
batekin
zein bestearekin dantzatu dituenean, gizon bakoitzaren pisuari bere gorpuzkera txikiarekin eutsi dionean eta, piezako punturik gorenean, Beñaten gorputz estatikoa hirutan eskalatu duenean, haren besoetan abiadura geldoan jausteko eta berarekin amodiozko duo ezin ederrago batean amaitzeko.
|
|
|
Goizetik arrats piztua zen telebistaren azantzak hantu zuen mututasun unea. Berriak kordelean zetozen,
|
bata
zein bestea baino hutsalagoak, jendarteko klaserik aberatsenaren zereginak, xedeak, ametsak, desirak, fantasmak ziren pantailetatik jaukitzen, ukabilkada sozial bortitzak bailiran. Baina ez nintzen hor generoak, sexuak, joera kulturalak oro zirtzikatzen zituen aberatsenganako nire gorrotoaren barrakiak irekitzeko:
|
|
|
Medikua naiz! Alde
|
baten
zein bestearen odolaz zikinduta nago. Nire beharra zuten guztien odolaz’ Eta etorri egin zen, hala ere.
|
|
|
Nago, en plan ez naizela gai erabaki bat hartzeko. Bat batean ez dut nire burua irudikatzen
|
bata
zein bestea barik.
|
|
|
ANE: Mutilok,
|
bata
zein bestea, baina ya.
|
|
2022
|
|
|
Dagoeneko ezagun ditugu Durangon egin ziren Euskal Herriko V. Jardunaldi Feministetan dekolonialitatearen mahai inguruan gertatutakoak. Mahaiaren alde
|
batean
zein bestean orain aipatutako posizio eta jarrera horietako batzuk entzuteko aukera eduki genuen. Mahai inguru hark guri mugiarazitako emozioak eta eragindako ajeak ere partekatu ditugu aurreko atalean.
|
|
2023
|
|
|
musika gailentzeaz beldur ziren, ez baitzuten emankizun segida huts bat izan nahi. Hitzaldi eta mahai inguruak indartzeari ekin zioten orduan, hasieratik beretik festibala antolatzeko identifikatuak zituzten arrazoiak lehen lerroan jarriz; biharko gizartearen oinarriak ezartzeko nahia lehenetsiz, alegia orekak alde
|
batera
zein bestera egin izan du edizio bakoitzean, dena dela, eta batzuetan musika aise gailendu da.
|
|
|
Edonola ere, argi geratu zaidana zera da: antzerkiak ez duela prestigiorik, modu
|
batean
zein bestean ulertuta ere.
|
|
|
Bildosolak azpimarratu zuen milioi erdia negoziazioak hasteko kopurua baino ez zela. Bestetik,
|
batak
zein besteak bestelako kezka ere adierazi zuten: ez zen bakarrik galera ekonomikoa; horri gehitu behar zitzaion Carvalho en Euskadi liburuaren aurkezpena zela Leiho bat zabalik mundura jaialdiaren ekitaldi garrantzizkoena, Aleksievitxen hitzaldia aparte utzita; eta liburuaren aurkezpenak huts egiten bazuen, horrek ondorioak edukiko zituela, ondorio politikoak, oposizioak erasoa joko zuelako, eta Pepa Jauregiren asmoa barregarri geratuko zelako, ordura arte erakutsitako gogoa eta jarritako enpeinuarekin.
|
|
|
Boqueriako merkatua ere ez zen lehengoa. Generoa susmagarria iruditu zitzaion; gaurgero, batek ezin zezakeen jakin zer ezkutatzen zen butifarra itxuraz errugabe baten atzean, edo zer isiltzen zuen legatz inozo baten begiratu malenkonikoak; ez ote ziren izango,
|
bata
zein bestea, animalien manipulazio anker edo ez legalen emaitza, edo are, manipulazio genetiko arriskutsu baten ondorioa. Nola jakin butifarra hura ekoizteko ez ote zen bihozgabeki torturatu berorren lehengaia izan zen zerria?
|