|
2000
|
|
|
Zeren, eskola akabatuz gero etxerat nindoala —San Martín del Mercado ko Plazako ikasleen egoitza hartarat, non ediren bainituen enea bezalako egoeran zeudèn hainbat eta hainbat estudiante, apezteko edo ordenatzeko asmotan haiek ere, ordena batean zein bertzean, zeren, jesuitak Salamancan eraikitzen ari ziren edifizio bikain famatua, non baitzuten kolejioa, ez baitzen enetako tokia, han irakasten ziren gaiak, trivium a eta quadrivium a, Iruñako kolejioan ikasi nituenez gero—, sareetarik libratu nahian lehorrerat jauzi egiten duen arraina bezala, hatsik gabe geratu bainintzen ni ere bat batean. Izan ere, nik uste nuen ezen jakintasunak —zinezko eta minezkoak— gorputz sendo eta gotor
|
bat
zuela eta, aldi berean, airosa, Burgosko katedralaren antzekoa. Ez al zen, bada, katedral hura, monumentu ezin astunagoa, alde batetik, zeren egina baitzen, eta beti da astun, baina baita arina ere, bertzetik, zeren baitzirudien ezen, Galileoren iritzien gainetik, zerurantz egin zezakeela noiznahi den, bere bi dorre haiekin —zeinak izan baitzitezkeen lantzak edo tragazak, lurraren baitan zetzàn Greziako mitologiako jigant batek edo gure euskal lurretako jentil batek jaurtiki berriak—, grabitate indarra garaituz gero?
|
|
|
Baina osabaren pairuak muga
|
bat
zuen eta, nola muga hura iragana baitzuen orduko, erran zion:
|
|
|
Harik eta bertze egun batean aitak aulki eta kakontzi berriak erosi, eta osabaren gabinetean paratu zituen arte. Eta, handik harat, kanporat joaiteko ohitura nagusiarekin segitu bazuen ere, aulkian jartzen ere hasi zen osaba noizik behin, behar larriren batek edo eraginik, egun
|
batean beherakoa
zuelako eta bertze batean eten ezin zuen pentsu ezin inportantago batean murgildurik zegoelako. Halarik ere, nola guztian berezia izan behar baitzuen, pentsu haien artean bazeukan bat, bere eskrementuen husteko ardura bere gain hartzerat bulkatzen zuena, sehiei deitu ere gabe, erraiten zuela:
|
|
|
Egun haietarik batean, ordea, irri egin beharrean ohi zuen bezala, herensugearena aditu bezain fite, sutan jarri zen. Eta hartu zuen soka ezin luzeago hura, muturretarik batean gako
|
bat
zuena eta zuhaitzen igaiteko erabiltzen zuena; bildu zituen hiruzpalau morroi eta bizpahiru neskame, eta guztiok joan ginen Pagabasoko leizerat.
|
|
|
Ez dakit amets haren arrazoina ene ezinegona ote zen, bidaiaren kontu harekin urduri nengoelako, edo afalorduan izan genituen konbertsazioneak ote zeuden guztiaren azpian, zeren haietarik batean Alessandroren gidariak aditzerat emaiten baitzigun ezen bazirudiela egun batzuk lehenago bidelapurrek noble batzuen kotxea akometatu zutela, eta noble haietarik bat hil zutela ez dakit non, eta zeren ene ametsa guztiz haren idurikoa izan baitzen: Urbiaindik Donibanerat gindoazela osaba, Alessandro eta hirurok, bat batean bidelapur batzuk atera zitzaizkigun... eta, zalapartaren erdian tiro baten hotsa entzun, eta Alessandro lurrean ikusi nuen zerraldo, bekokian zulo
|
bat
zuela eta zulo hartarik odola zeriola.
|
|
|
Eta deus guti nuen eta guztia nuen, zeren zuhaitzak eta eguzkia nituen, eta urtaroak nituen... eta zeren ogi puska
|
bat
nuen eta liburu batzuk ere banituen... eta egurra eta sua nuen, eta artilez forraturikako zamar bat, hotzetik begiratzen ninduena neguko egun hotzetan eta izotzezkoetan.
|
|
|
Izen harekin bataiatu zuen, bada, osabak gela hura —Zientziaren Gela—, non baitzituen teleskopioa eta bere bertzelako tresnak: mapamundi bat, erregelak eta angelu neurtzaile bat; konpas bat, lenteak, balantza eta pisu neurriak; zurezko bolak, batzuk berdinak eta bertzeak neurri diferentetakoak, mahai zabal
|
batean
zituenak eta batzuk bertzeen kontra jaurtikitzen zituenak, talken ondoko mugimenduen arauak ikertzeko; mapa batzuk eta hareazko erloju bat, zeinari deitzen baikenion hareorena, zeren oren batekoa baitzen haren irautea; eta bertze anitz gauza...
|
|
|
Izan ere, Alain Coup d’Œil ek laket baino laketago zuen joko hura, eta taula eder
|
bat
zuen eta pieza are ederragoak, guztiak ere bolizkoak.
|
|
|
Baina egoera orok muga
|
bat
du eta onargarri izan daitekeena onartezin bihurtzen da mugatik harat, nola berriro gertatu baitzitzaidan neuri, anaiarekin izan nuen bertze afera hartan, agertuko dizut nola...
|
|
|
—eta, boza apur bat eztitzen eta guritzen zuela, eratxiki zuen—: Erran nian ezen portu bakoitzean emazteki
|
bat
dudala eta ni haienganat joaiten naizela, eta ez zaizkidala, halatan, arras ezezagun egiten... Eta zerbait ere maite ditiat eta, maite ditudalako, geure denbora hartzen diagu geure egitekoetan, eta ez gaituk, beraz, zuek bezala ibiltzen, korrika eta lasterka.
|
|
2001
|
|
|
Egongelara sartu zenean, Lucas ikusi zuen leihatearen ondoko besaulkian. Ezkerreko eskuan mendi aldizkari
|
bat
zuen eta inguruan hegaka zebilen zerbaitekin hizketan ari zela zirudien.
|
|
2002
|
|
|
–Ez dut besterik desio, baina Karmelerekin tratu
|
bat
zenuen eta harekin konpondu zenuke zeuen artekoa, erabakia hartu aurretik.
|
|
2004
|
|
|
Kontua da gurasoek bazutela oheburuaren gainean koadro handi bat, ez luzea baina bai zabala, asko pisatzen zuena. Etxeko koadrorik handiena genuen, marko barroko samar
|
bat
zuena eta amak biziki estimatzen zuena, pinturaz ezer gutxi ulertzen bazuen ere. Baina nola amak, bestalde, ezinikusia baitzion altzarietan, koadroetan eta argazkietan pilatzen zen hautsari, altzariak kanpotik eta barrutik garbitzen zituela, eta koadroak eta argazkiak alde batetik eta bestetik, komeriak izaten genituen koadro hura bere lekutik ateratzeko, bi lagunen artean egin behar izaten baikenuen egiteko hura:
|
|
|
Probatu nuen, bada, jertsea, baina amak berehala egin zidan galdera, jertse gorrimin bat eskuan, marrazki deigarri
|
bat
zuena eta batere atsegin ez nuena, halaxe oroitzen dut orain bederen:
|
|
2005
|
|
|
Izan ere, egongelan sartu orduko, Emili eta Teresa aurkitu zituen, baina ez ordu batzuk lehenago bezala, Inesekin batera meditatzen, sekulako zarata eta zalaparta ateratzen baizik, batek eskuan eltze
|
bat
baitzuen eta besteak etxeko arrainontzia, leku batetik bestera, hotsa eta abarrotsa. Itxura guztien arabera, zerbait harrapatu nahian zebiltzan, bakoitzak adore handiz ipintzen baitzuen zerabilèn ontzia buruz behera, mahairen gainean edo hango eta hemengo paretaren kontra.
|
|
|
Liburuen artean hasi nintzen begira, liburu handien artean batez ere; entziklopedia
|
bat
zuten eta haren orrietan ibili nintzen aurrera eta atzera: ezer ez.
|
|
|
Alaba
|
bat
zuen eta lana dirua behar zuelako egiten zuela pentsatzen nuenez, astebete barru berriro irekitzeko intentzioa nuela jakinarazi nion, baina lanera beste nonbaitera joanez gero ere ulertuko nuela. Ez zuen pentsatu beharrik izan:
|
|
|
Mireiak, bestalde, lehengusina farmazeutiko
|
bat
zuen eta behin optalidon eta dexidrina kaxa parea ekarri zuen, baina ez genuen hartu: Mireiak berak ez omen zuen" droga sintetikoetan" sinesten, naturak ematen zuena askoz hobea iruditzen zitzaion.
|
|
2007
|
|
|
–Nola?? esan zenion deskontzentratuta, zure tesiaren azalpena baitzetorren ondoren; hala zenuen programatua zeure buruan, eta ia ahaztuta zeunden aurrean beltzarana zenuela eta aho
|
bat
zuela eta agian baita zeresana ere. –Izokin dibortziatuak; ugaldu eta gero heriotzari itxoin beharrean berriro ur gazitara esperientzia berrien bila abiatzen direnak.
|
|
|
Klasean mahaia aldatu zuen. Irakasleari esan zion hor atzetik ez zuela ezer ikusten, miopia pittin
|
bat
zuela eta lehenengo ilara egokiagoa zela berarentzat. Irakasleak pozez eta harriduraz hartu zuen eskaera, ikasle bihurri samar hura kontrolatuago izateko esperantzaz.
|
|
|
Ostirala da eta aspaldi ikusi ez duen lagunari deitu dio etxera heltzean. Gaur ere dutela elkar ikusi erantzun dio honek, senarrak laneko afari
|
bat
duela eta etxean geratu duela haurrarekin. Ze inbidia ematen didazun, esan dio lagunak, batzuetan bere burua etxeko hormen artean preso sentitzen duela aitortu ondoren.
|
|
2008
|
|
|
Konderri hartan ez zen erraza esatea non hasten zen errealitatea eta non fikzioa. Denborarekin, gainera, bi ahizpek mezu kodetuak erabiltzen zituzten, esanahi bikoitza edo beste esanahi
|
bat
zutenak eta beren mundu partikular hura are partikularrago egiten zutenak. Harik eta haien inguruan bizi zirenak ere nora ezean geratzen ziren arte, baita markesa anderea ere, honek ez baitzuen azkenean jakiten bere alabak ezagutzen zituen edo ez?
|
|
|
Baina gauza bat ez dinat ulertzen: izan ere, bala bat bala
|
bat
dun eta orga bat orga bat, ezta?
|
|
|
Areto kapitularra espazio paralelepipediko aski lekutsu bat zen, non baitzeuden mojen jarlekuak, apaingarririk gabekoak eta bi ilara errektangularretan banatuak, ilara bat gorago eta bestea beherago; edo esan daiteke, halaber, jarlekuek bi errektangulu zentrokide osatzen zituztela, irekiak alde batetik, non baitzegoen zurezko beste egitura bat, erdian ongi landutako besaulki apain eta handi
|
bat
zuena eta errektanguluaren laugarren aldetzat har zitekeena: esan nahi baita hantxe zeudela mojak eta aita espirituala, haiek beren jarlekuetan eserita eta aita karmeldarra bere besaulkian, batzarburu.
|
|
|
Izeba Eugenik kontatzen zizkiòn ipuinen artean, bazegoen bat Reginari asko gustatzen zitzaiona eta izebari sarritan errepikarazten ziona: ipuinak, alde batetik, lamina bat zuen protagonista, oinetarainoko soineko luze eder
|
bat
zuena eta ispilu baten aurrean urrezko ileak orrazten ibiltzen zena, dotore baino dotoreago, eta bestetik, ikazkin mutur beltz aho handi bat, haitzulo batean bizi zena eta herriko neska mutilak irensten zituena.
|
|
|
Ez zion axola nik zer esaten nuen edo zer pentsa nezakeen. Berak arazo
|
bat
zuen eta, munduak eztanda egiten bazuen ere, berdin zitzaion une horretan?. Emakume batek behin zakilaren zutitzearen prozesu baskularra esplikatu zidan eta ugaztunen artean gizakia bakarrik dela, esan zidan, ez kartilago eta ez hezur, inolako euskarririk gabe dabilena, horrek zertxobait lasaituko ninduelakoan.
|
|
|
Konderri hartan ez zen erraza esatea non hasten zen errealitatea eta non fikzioa. Denborarekin, gainera, bi ahizpek mezu kodetuak erabiltzen zituzten, esanahi bikoitza edo beste esanahi
|
bat
zutenak eta beren mundu partikular hura are partikularrago egiten zutenak. Harik eta haien inguruan bizi zirenak ere nora ezean geratzen ziren arte, baita markesa anderea ere, honek ez baitzuen azkenean jakiten bere alabak ezagutzen zituen edo ez... edonoren ezagutzan hain eskura geratzen da azala, eta hain eskutik kanpo mamia, bi alaben kasuan zer esanik ez.
|
|
|
Areto kapitularra espazio paralelepipediko aski lekutsu bat zen, non baitzeuden mojen jarlekuak, apaingarririk gabekoak eta bi ilara errektangularretan banatuak, ilara bat gorago eta bestea beherago; edo esan daiteke, halaber, jarlekuek bi errektangulu zentrokide osatzen zituztela, irekiak alde batetik, non baitzegoen zurezko beste egitura bat, erdian ongi landutako besaulki apain eta handi
|
bat
zuena eta errektanguluaren laugarren aldetzat har zitekeena: esan nahi baita hantxe zeudela mojak eta aita espirituala, haiek beren jarlekuetan eserita eta aita karmeldarra bere besaulkian, batzarburu.
|
|
|
Baina gauza bat ez dinat ulertzen: izan ere, bala bat bala
|
bat
dun eta orga bat orga bat, ezta?
|
|
|
Izeba Eugenik kontatzen zizkiòn ipuinen artean, bazegoen bat Reginari asko gustatzen zitzaiona eta izebari sarritan errepikarazten ziona: ipuinak, alde batetik, lamina bat zuen protagonista, oinetarainoko soineko luze eder
|
bat
zuena eta ispilu baten aurrean urrezko ileak orrazten ibiltzen zena, dotore baino dotoreago, eta bestetik, ikazkin mutur beltz aho handi bat, haitzulo batean bizi zena eta herriko neska mutilak irensten zituena.
|
|
2009
|
|
|
Arrantzale batzuk ziren, sareak izarretara bota zituztenak, uretara bota beharrean? baina hara non egun batean sanpedro arrain bat harrapatu zuten, buruan koroa
|
bat
zuena eta zeruko giltzak altxor zituena, sabelaren barruan?
|
|
|
bidean errezatu dut nik arrosarioa. Eta orain, lan pixka
|
bat
badut eta afaldu bitartean langelan egongo naiz??, iritsi zen langelara, itxi zuen kisketaz atea; forratu zuen liburua, gelan zuèn paper zuri batez, ipini zuen azal berriaren gainean letra larriz: SANTA ISABEL DE HUNGRÍA?
|
|
|
Gabinoren hizkerari erreparatuz gero, garbi antzeman zitekeen hamabi urte betetzear zegoèn mutil hura ez zela jada haur xalo baten antzera mintzatzen, erantzukizun guztiak, bat batean, bere gain hartzen zituèn gizontto baten antzera baizik, bizitza, ordura arte uste izan zuèn baino kontu askoz ere serioagoa baitzen, ausaz: eskuan globo
|
bat
duen eta globoak zerura igoarazten duen mutilaren ipuinarekin zerikusirik ez duen beste zerbait, adibidez; aitak jakinarazi zion hura lehenik, ohartarazi zionean marrazteko ere bi mota zeudela: bata serioa, eta bestea txantxetakoa; gero, Jainkoaren abisua zegoen, gaitz hura igorri ziona, eta bizitzaren seriotasuna azpimarratzen ari zitzaiona, ezer azpimarratzekotan, kontu hartan guztian arimaren salbamena baitzegoen jokoan?
|
|
|
Bai, egia zen bazirela goi klaseetako beste gazte batzuk, gehienak?, beste jokabide
|
bat
zutenak eta emakumetan ibiltzen zirenak noiznahi; haien jarrerak, beraz, gehiengoarenak?, beste zerbait pentsaraztera bultza zitzakeen bi mutilak, baina ez, jarrera orokor hark ematen baitzien aldi berean bioi, baita, denborarekin, bion inguruan osatutako taldeari ere, bion ile apaintzailea, Neftali izenekoa, tartean?
|
|
|
haienak ez ezik, beste batzuenak ere irudikatzen zituen, ordea, marinelak sarritan mintzatzen baitziren hango eta hemengo portuetan ezagutu zituztèn emakumeez, nik ezagutu nian Hanburgon emakume ilehori bat: ai, haren bularrak, ezti iturriak ziruditenak, eta ai haren ipur-masailak, bi flan erraldoi iduri!; bada, nik ezagutu nian beste bat Aljerren, zetazko jantzi
|
bat
zuena eta printzesa bat zirudiena: ai, haren ezpainak, su heze batek hartuak?!; bada, nik beste bat Caracasen, pantera beltz bat zirudiena, basatia baino basatiagoa, baina samurra baino samurragoa, aldi berean!; bada, nik zer esango dizuet:
|
|
|
–Hegaldia!?; une hartan, beraz, Adak beste globo bat behar zuen buruan, segundo bat ere galdu gabe jertse bat egiteari ekin baitzion, gogo handiz: jertse beltz bat zen, bularraldean globo gorri
|
bat
zuena eta biharamunean, bazkalordua baino minutu batzuk lehenago, bukatu zuena; bukatzera zihoanean, Maria Bibiana, ospitaletik iritsi berria, sartu zen gelan:
|
|
|
bidean errezatu dut nik arrosarioa. Eta orain, lan pixka
|
bat
badut eta afaldu bitartean langelan egongo naiz" –, iritsi zen langelara, itxi zuen kisketaz atea; forratu zuen liburua, gelan zuèn paper zuri batez, ipini zuen azal berriaren gainean letra larriz: SANTA ISABEL DE HUNGRÍA... eta orduan bai, guztiz lasaitu zen, lauzpabost aldiz arnasa betean hartuz; gero, joan zen gelako bazter batera, non baitzuen saski handi bat, artilez, harilez eta ehun puskaz josia, jarri zuen liburua saskiaren barruan, egin zion bere buruari irri baikor bat... hartu zuen berriro liburua, eseri zen ehungailuaren aurrean –antsietatearen mende zituen begiak, Txaroren hitzek mailukatuko balute bezala buruan:
|
|
|
" Hegaldia!"; une hartan, beraz, Adak beste globo bat behar zuen buruan, segundo bat ere galdu gabe jertse bat egiteari ekin baitzion, gogo handiz: jertse beltz bat zen, bularraldean globo gorri
|
bat
zuena eta biharamunean, bazkalordua baino minutu batzuk lehenago, bukatu zuena; bukatzera zihoanean, Maria Bibiana –ospitaletik iritsi berria– sartu zen gelan:
|
|
|
–Gogoratzen al zara Gabinok umetan egindako komiki batez? Arrantzale batzuk ziren, sareak izarretara bota zituztenak, uretara bota beharrean... baina hara non egun batean sanpedro arrain bat harrapatu zuten, buruan koroa
|
bat
zuena eta zeruko giltzak altxor zituena, sabelaren barruan...
|
|
|
Bai, egia zen bazirela goi klaseetako beste gazte batzuk –gehienak–, beste jokabide
|
bat
zutenak eta emakumetan ibiltzen zirenak noiznahi; haien jarrerak, beraz –gehiengoarenak–, beste zerbait pentsaraztera bultza zitzakeen bi mutilak, baina ez... jarrera orokor hark ematen baitzien aldi berean bioi –baita, denborarekin, bion inguruan osatutako taldeari ere, bion ile apaintzailea, Neftali izenekoa, tartean– halako partikulartasun bat, heroitasunaren ertzekoa izan ... " Oi, gu, Jainkoak hautatuak...!".
|
|
|
Gabinoren hizkerari erreparatuz gero, garbi antzeman zitekeen hamabi urte betetzear zegoèn mutil hura ez zela jada haur xalo baten antzera mintzatzen, erantzukizun guztiak, bat batean, bere gain hartzen zituèn gizontto baten antzera baizik, bizitza, ordura arte uste izan zuèn baino kontu askoz ere serioagoa baitzen, ausaz: eskuan globo
|
bat
duen eta globoak zerura igoarazten duen mutilaren ipuinarekin zerikusirik ez duen beste zerbait, adibidez; aitak jakinarazi zion hura lehenik, ohartarazi zionean marrazteko ere bi mota zeudela: bata serioa, eta bestea txantxetakoa; gero, Jainkoaren abisua zegoen, gaitz hura igorri ziona, eta bizitzaren seriotasuna azpimarratzen ari zitzaiona, ezer azpimarratzekotan, kontu hartan guztian arimaren salbamena baitzegoen jokoan...
|
|
|
haienak ez ezik, beste batzuenak ere irudikatzen zituen, ordea, marinelak sarritan mintzatzen baitziren hango eta hemengo portuetan ezagutu zituztèn emakumeez –nik ezagutu nian Hanburgon emakume ilehori bat: ai, haren bularrak, ezti iturriak ziruditenak, eta ai haren ipur-masailak, bi flan erraldoi iduri!; bada, nik ezagutu nian beste bat Aljerren, zetazko jantzi
|
bat
zuena eta printzesa bat zirudiena: ai, haren ezpainak, su heze batek hartuak...!; bada, nik beste bat Caracasen, pantera beltz bat zirudiena, basatia baino basatiagoa, baina samurra baino samurragoa, aldi berean!; bada, nik zer esango dizuet:
|
|
2010
|
|
|
Harena, baina, beste kasu bat da; hura, izan ere, emakume aparta zen, zeurean ere erretratu bikaina egin diozu!?, aleka ikusten diren horietakoa, neurriaren zentzu berezko
|
bat
zuena eta bere hitzaren eta bere jarreraren argiarekin argitzen gintuena, inor itsutu gabe; zenbat gauza egiten zituen, egingo ez balitu bezala, eta zer garrantzi ematen zion bizitzari, bizitzari garrantzia kenduz!; atentzioa ematen ez zuelako ematen zuen atentzioa, eta nola jartzen zen gure azpian, gure gainean egoteko?!, ez, hala ere, gure gainean egotea bilatzen zuelako, derradan hori ere; behin behinekotasun kontzienterik kontzienteenean bizi zen, baina, hain bereganatua zuen behin behinekotasun hura, non bai baitzirudien behin behinekotasunaren kezka gainetik kendu eta betikotasunean bizi zela, arnasestutik arnasarako bidean orduan ere?; eta zinezko eta minezko ordua iritsi zenean, Benjamin Mariaren ardura hartu zuen.
|
|
|
Harena, baina, beste kasu bat da; hura, izan ere, emakume aparta zen —zeurean ere erretratu bikaina egin diozu! —, aleka ikusten diren horietakoa, neurriaren zentzu berezko
|
bat
zuena eta bere hitzaren eta bere jarreraren argiarekin argitzen gintuena, inor itsutu gabe; zenbat gauza egiten zituen, egingo ez balitu bezala, eta zer garrantzi ematen zion bizitzari, bizitzari garrantzia kenduz!; atentzioa ematen ez zuelako ematen zuen atentzioa... eta nola jartzen zen gure azpian, gure gainean egoteko...!, ez, hala ere, gure gainean egotea bilatzen zuelako, derradan hori ere;...
|
|
2011
|
|
|
Gosearen gainetik, izan ere, amaren ahaleginak oroitzen ditu Leonek, hura, ahal zuenean, kontu kontari aritzen baitzitzaien bere lau semeei, hiru gazteenei bereziki: halaxe ikasi zuen Leonek irudimenak atetxo
|
bat
zuela eta aski zela hura irekitzea edozein bidaia egiteko, errealitatearen mundu anitzetan itogarritik fantasiaren mundu oparo eta arnasgarriagora?
|
|
|
Zuenean ere, bi taldetan banaturik zeuden valentziarrak, zeren zuek bi alor baitzenituzten: bata, eskortaren ingurukoa, eta bertzea, kilometro pare batera zegoena; baina, bi taldeak banaturik zeuden arren, bazuten beren artean harremanik, hauek adar
|
bat
baitzuten eta haiek itxurako bat, soinu diferenteak ateratzen zituztenak, halako eran, non komunikazio tresna gisa erabiltzen baitzituzten zerbaiten beharra zutenean. Orduan ere turutots iduriko batzuk aditu genituen, eta, aditu bezain laster, eskorta inguruko valentziarrek jakinarazi ziguten arno zein ur beharrean zeudela bertze taldekoak, dozena erdi bat gizon guztira.
|
|
|
Zuzendariak oso burugogorra izan behar duela ere azpimarratu du, Uribek zioen gisan oztopoen gainetik istorioaren alde borrokatzeko. . Nik asko gozatzen dut, iruditzen zaidalako film bakoitzarekin pribilegio handi
|
bat
dudala eta beraz ahal dudan bezain ondo egiteko ardura daukat. Exijentzia eta disfrutatzea, horiek nire gakoak?.
|
|
2012
|
|
|
–Andrearekin ari nintzen, umeen kontu
|
bat
genuen eta...
|
|
|
Leinu hartan beren artean bakarrik ezkontzen dira, eta zaharrena printze edo gobernari izaten da. Honek jauregi bikain
|
bat
du eta mila eta berrehun hektarea inguruko parke bat, harlanduzko hesiz inguratua zazpi metroko altueran. Parke hartan beste esparru txikiago batzuk daude azienda, labore eta lorezaintzarako.
|
|
|
Hartan, ostegun batez, Emma harritu egin zen M. Homais aurkitzean, Lion d. Or eko sukaldean, bidaiari jantziz, alegia ezagutzen ez zitzaion beroki zahar batez estalirik, esku batean maleta
|
bat
zuela eta bestean bere dendako hankaberotzekoa. Bere asmoa ez zion inori aipatu, bere ausentziarengatik bezeroak kezkarazteko beldurrez.
|
|
|
Estudioan ginen Zuzendaria sartu zenean, bere atzetik kale jantzian berri
|
bat
zuela eta klase zaindari bat pupitre handi bat zeramala. Lo zeudenak esnatu egin ziren, eta bakoitza bere lanean harrapatu balute bezala zutitu zen.
|
|
2013
|
|
|
–Ez dakit ba? Agian kamera ezkutu
|
bat
du eta yutube edo horietako nonbait zintzilikatzen ditu hemengo imajinak. Imajinatzen duzu ospetsuak izatea?
|
|
|
Sarreran, kanpoko aldetik, zinpeko zaintzaile bat zegoen atezain, pistola
|
bat
zuena eta hirurei galdetu ziena ea zertara zetozen. Koldok hiruron izenean erantzun, zaintzaileak atea ireki, eta eraikinean sartu ziren hiru lagunak; barruan, sarreratik bospasei pausora, beste zaintzaile bat aurkitu zuten, aulki batean eserita, hiru gizonak sartzen ikusi ahala zutitu zena:
|
|
|
Dionixiok behin baino gehiagotan entzun zituen politikaren gaineko iritziak, axalean baizik ukitzen ez zutenak; une hartan, baina, aurkari
|
bat
zuen eta, buruestimuak hartara bultzatuta, barru barrutik atera zitzaion:
|
|
|
Jolastokia tristea zela dut gogoan: herdoildutako txirrista
|
bat
zuen eta kirrinka egiten zuten din dan pare bat. Berehala aspertzen nintzen, baina han orduak egitera behartzen ninduten.
|
|
|
Gainera, buruko minez jarraitzen zuen. Tarekek linterna
|
bat
zuen eta horri esker inguruan erreparatu ahal izan zuen Amaiak. Ohe txiki batean eserita zegoen, gela txiki baten barruan.
|
|
|
Sarreran, kanpoko aldetik, zinpeko zaintzaile bat zegoen atezain, pistola
|
bat
zuena eta hirurei galdetu ziena ea zertara zetozen... Koldok hiruron izenean erantzun, zaintzaileak atea ireki, eta eraikinean sartu ziren hiru lagunak; barruan, sarreratik bospasei pausora, beste zaintzaile bat aurkitu zuten, aulki batean eserita, hiru gizonak sartzen ikusi ahala zutitu zena:
|
|
|
Dionixiok behin baino gehiagotan entzun zituen politikaren gaineko iritziak, axalean baizik ukitzen ez zutenak; une hartan, baina, aurkari
|
bat
zuen eta, buruestimuak hartara bultzatuta, barru barrutik atera zitzaion:
|
|
2014
|
|
|
Hedabideen bidez. Izan ote zitekeen gure osaba Pankrazio, adibide bat paratzeagatik? irrati edo telebista kate baten ugazaba, baldin eta ondasun bakartzat mobilette
|
bat
bazuen eta poltsikoan hamaika zulo. Ez:
|
|
2015
|
|
|
1 Idazketak ia beti helburu literario
|
bat
du eta helmuga esperpentiko bat.
|
|
|
Zu alboko aulki
|
batean
zaitugu eta horrek eldarnioa suntsitzen du erabat.
|
|
|
Guri aldi bereko kontakizuna egin ziguten: zenbat zeuden alde, zenbat kontra, eta zer egin behar zen
|
batak
hau eta besteak hau egin zezan. Asko ikasi genuen, sistemaren?
|
|
|
Baina aukeratzeko beta utzi zien: bereziki Roseri utzi zion?
|
batean
hau eta bestean hura hartu, bitxiak soineko beltzaren ondoan jarri...?, bai baitzekien bitxiak aukeratzeko zeremonia txiki hura, gauerokoa, beste ezer baino gehiago atsegin zuela. Hark bazeukan bere baitan arrazoi gorderen bat amak zer eraman aukeratzeari hainbeste garrantzi emateko.
|
|
|
Aurreko urteetan, Eskolapioetan, abizenen arabera jarri gintuzten, abezekiro, nor bere ikasmahian, besteengandik solte eta aparte. Institutuko gela txikiagoa zen, erdian pasabide
|
bat
zuela eta alde banatan lau bost mahai, elkarri erantsita; hori baino inportanteago: nahi zuen tokian jartzea zeukan bakoitzak, eta ni azken azkeneko lerroan jarri nintzen, leiho ondoan, izkina izkinan; irakaslearengandik urrutieneko txokoan beraz, neure intimitatea eta askatasuna babesteko moduan.
|
|
|
Orduan erreakzionatu du Mek eta guanteratik atera du mapa. Eskuak dardara
|
batean
ditu eta nekez zabaldu du Michelineko gida gorria. Bitartean X da ispilutik bidea zelatatzen duena.
|
|
|
Beste hura bezala: etxekoandreak ohituraz kanpoko eginkizunen
|
bat
zuela eta desorduan joan da etxera eta senarra ohean goxo goxo harrapatu du umeak zaintzen dituen neskatoarekin.
|
|
|
Aurreztutako diruarekin ordaintzen zuten Masek eta biek egunean otordu bana tabernan, baina, lotarako dirua xahutzea luxua zela-eta, aspaldian abandonatua zegoen etxe batean hartu zuten aterpe. Ez komunik, ez dutxarik, ez sukalderik, ez ur korronterik, ez argirik, ez berogailurik ez zegoen etxe abandonatu hartan, manta handi
|
bat
zuten eta aldamenekoaren hatsa, gauetan berotzeko. Hilabete osorako lana topatu zuten egunean hartu zuten Granadara iritsi zirenetik lehen dutxa, soroan.
|
|
|
Baserri erdi eroria, inori azalpenik eman gabe batera eta bestera ibiltzea, horma ilunean gora egiten zuen huntza, Luisen ortua, ia mugitzen ez zen zakurra... dena; askeago sentitzen zen. Luisek etxe ondoan ortu txiki
|
bat
zuen eta Markel heldu arte bertan hazitakoa zen jaten zuen gehiena. Ortuaren kantoi batean erremolatxak zituen, auskalo zertarako, Luisek oilo batzuk eta zakur bat baino ez baitzituen, baina Markeli gustatu egiten zitzaion udaberri hasieran eguzkiak jotzean erremolatxa orriek hartzen zuten kolore gorrixka.
|
|
|
Egongelan egokitu zen, mahai aurrean eserita, mahai gainean Pennac en liburu
|
bat
zuela eta sofaren albo bakoitzean haririk gabeko etxeko telefonoa eta bere sakelakoa. Prest.
|
|
|
Ez nobela edo eleberri, ez ipuin liburu, ez saiakera, ez kristo.
|
Bateko
hau eta besteko hura, ezin sosegurik hartu, ezin bakerik aurkitu inon. Eta idazteko, gauza ororen gainetik, sosegua eta bakea behar dira, patxada eta isiltasuna?
|
|
|
Aipatu dut lehen ere:
|
bateko
hau eta besteko hura, denbora kakaeginean joan zait.
|
|
|
tumorea txikia zela eta zulotxo bat eginda kenduko ziotela. Madari madarikatu
|
bat
zuela eta ebaki luze bat egin ziotela esan ordez.
|
|
|
|
bat
zuen eta? (Traizioak, Iban Zaldua).
|
|
2016
|
|
|
Hallean bertan dago zaintzailearen gauzak gordetzeko gela apal hori, administraziokoen eta arduradunen bulego zabal dotoreetara igotzeko eskaileraren ondoan, ohorezko toki batean, garai batean, bere aita enpresan instituzio bat zen garaian, zaintzaileak zuen duintasunaren ispilu. Bulegoa bere xumean abegikorra egiten zaio zaintzaileari; egurrezko mahai sendo
|
bat
du eta arropa gordetzeko armairu eder bat, ez langileen metalezko takillak bezalakoa.
|
|
|
Urte hartako udazkenean, misterio handiz, bilera bat egin nahi zuela esan zion Iñaki Zubimendi euskara irakasleak, baina non bildurik ez zuela. Orduan, Txillardegik, bere aitaren bulegoaren ondoan lokal
|
bat
bazuela eta, giltza lortu zuen, eta hara bildu ziren gazte batzuk.
|
|
|
–Euskal Herriaren puzzlea osatzeko zerumuga du, eta Nafarroan subiranotasuna muturrera eraman behar da, ahalik eta urrutiena, baina ez anexioaren bidetik baizik eta puzzlea osatzearen bidetik, euskal estatu independentea lortzeko. Plan argia da, egin daiteke zehaztapen gehiago edo nahiagoko genuke argiagoa izatea, baina
|
plan
bat du eta hori da inportantea?, azpimarratu du Aoizek. Hala ere, plan bat izateak ez du ziurtatzen arrakasta, eta are gutxiago EH Bilduk markatutakoa distantzian hain urruna bada.
|
|
2017
|
|
|
Niri goragalea ematen zidak. Baina gauden hortxe, hori beste kontu
|
bat
duk eta.
|
|
|
Mugikorra eskuan, argazkiak ateratzen hasi zen alderik alde, baita Linda eta bere lagunei ere. Beire eta Leterengana itzuli zenean, argazki mordoxka
|
bat
zuen eta argazki haietan ondo ikus zitekeen Letek zioena egia zela. Txapetan Eskularru beltzak jartzen zuen.
|
|
|
barandaren gainean apoiatu nintzen uretara begira zaldia libratu eta abiatzen sentitu nuen eta handik pixka batera ura besterik ez nuen aditzen eta gero berriro txoria zubia utzi eta eseri egin nintzen bizkarra zuhaitz
|
baten kontra
nuela eta burua zuhaitzaren kontra apoiatu eta begiak itxi nituen eguzki pusketa bat zeharka etorri eta nire begi gainean pausatu zen eta ni mugitu egin nintzen apur bat zuhaitzaren bestalderantz txoria aditu nuen berriro eta ura eta orduan denak piririka alde egin balu bezala izan zen eta ez nuen ezertxo ere sentitzen ia ondo ere sentitu nintzen egun haiek guztiak eta gero eta gau haiek guztiak ...
|
|
|
Enkoadraketa on samarra du selfie bat izateko. Laia bera ageri da bertan; gibelean aintzira
|
bat
du eta aintziraren gibelean mendi zorrotz malkartsua, elur orbanez pikardatua. Egun beroan aterea da, neskaren tirantedun kamiseta lekuko.
|
|
|
Presa zeukala esan zidan. Zeregin garantzitsu
|
bat
zuela eta geroago deitu edo mezuren bat bidaliko zidala esan zidan. Alde egin zuen eta ez dut bere berri gehiago izan.
|
|
|
Segundo batzuen ostean, ertzainak pentsatu zuen arrazoi apur
|
bat
bazutela eta hasieratik hastea erabaki zuen.
|
|
|
–Oso ondo! Beno, arazotxo
|
bat
dut eta ez dakit agian zuk? –esan zion, hatz erakuslea bularretik pasatzen zion bitartean.
|
|
|
Esan zezakeen, irabazten aterako zara. Lehen
|
bat
zenuen eta orain bi izango dituzu?, hori da behintzat atearen atzetik nik ulertu nuena, baina ez zuen hain modu gordinean esan. –Asko kostatu zaigu bi mutiloi egora hau adostea.
|
|
|
Egun argiz izan balitz, etxea eta etxe inguruak erakutsiko zizkidala esan dit, kamera mugikorra duelako ordenagailuarekin konektatuta. Zalditegi
|
bat
dute eta negutegi andana bat lorez beterik. –Egunen batean opariren bat egin behar badidazu, ez daitezela behintzat loreak izan, bizitza erdia daramat loreekin lanean?, esan du eta kamera eskuetan duela abiatu da etxean barrena, bazterretan dituzten bitxi eta oroigarriei buruzko azalpen laburrak emanez, bidaia luzeetatik ekarriak gehienak.
|
|
|
Bada pasadizo argigarri bat, 2011koa. Aieteko konferentziaren aurretik nazioartekoak ETArekin eta Madrilekin konpromisoak adosten ari zirenean, Aietekoa baino hilabete pasatxo lehenago bilera
|
bat
zuten ETArekin. Autoz bilerara zihoazela, bazekiten Espainiako inteligentzia zerbitzuak atzetik zituztela.
|
|
|
esan nion?. Ez badakin ere, Potts Countyko andereñoetan prestu eta jatorrenetako
|
bat
dun eta zerbait galdetzen badiot egia esango duela seguru zekinat. Beraz, zerbait esaten duenean hori ez gezurtatzea hobe dun.
|
|
|
Hala ere, oso aukera ona dela iruditzen zait. Gaixotasun larri
|
bat
du eta ez dut uste asko iraungo duenik. Eskaintza gurera heldu bezain pronto zuretzat aproposa dela pentsatu dut?.
|
|
|
Kontserbatorioan administrazio lanetan hasi den tipo honek kafe bat hartzera gonbidatu nau, eta hori nahiko harrigarria da berez, baina are harrigarriagoa nik baiezkoa eman izana. Solasa lasaia da, normaltasun usain fuerte
|
bat
du eta horrek erakartzen nau. Ez ditut nire azkeneko hiru harreman konplikatuen hilobiak maiz bisitatzen, eta egiten dudanean ez da loreak uzteko.
|
|
|
Bere elastikoak Todos los bancos son de sangre zioen?. Alproja
|
bat
dun eta familiaren ondasun ia guztiak kendu ditin gainetik urteen joan etorrian. Orain, Benito Mennin zagon ospitaleraturik.
|
|
|
Zaila, ordea, osorik daudenak topatzea! Gehienek han edo hemen koxka
|
bat
dute eta pusketa bat falta zaie... Ba al dakizu zer egin dudan?
|
|
2018
|
|
|
azaldu zuen ez dela gauza bera norbait seinalatu eta, hau nire aita da? esatea (horrek soilik soilik esan nahi baitu aita
|
bat
dudala eta hementxe dagoela) eta norbait seinalatu eta, hau nire emaztea da, esatea.
|
|
|
Karkaba taberna asko aldatu da zabaldu zutenetik hona. Hirurogeita hamarreko urteetan beste izen
|
bat
zuen eta tugurio baten gisa oroitzen du oraingo jabeak, Tolok. Izarori inoiz kontatu dionez, hasieran urdaiazpikoak eskegita eta koipe usaina zeukan ostatu bat zen, Kataluniatik iritsi zen familia mertxero batek ireki zuena.
|
|
|
Ez nintzela kaletik bakarrik ibili, lankide bretoiarekin atera nintzela eta hark lagundu zidala etxeraino adierazi nion, baina horrek lasaitu beharrean asaldatu egin zuen areago, eta ahotsa goratuz hasi zen susmatzen zuela bai, susmatzen zuela errepikatzen zuen, ez zekiela zergatik baina susmatzen zuela mutil horrekin maiteminduko nintzela, azoka guztietara elkarrekin joaten hasi ginenetik zekiela, eta jarraitu zuen mutilaren kontra hizketan, ez mutil txarra zelako, baina bai arrunta, motza eta interesik gabea. Ez nintzela maitemindu erantzun nion, baina berarekin halako kidetasun
|
bat
banuela eta nik ere, emakume aske bat baldin banintzen, eskubidea izango nuela lagun berriak egiteko.
|
|
2019
|
|
|
Eta nik emanaldi honetaz idazten ari naizela esan gabe, hark atera dit egun hartako akordua: . Gogoratzen dut Sandiusterriko hura, nola andre
|
batek
hau eta beste esan zuen, klak bat izan zela?, hala aritu da, memoria bizian balu bezala; han entzundakoak iltzatuta geratu zitzaizkiola ondo gogoratzen omen du.
|
|
|
Durduza eta sedukzioa hain daude estu loturik, non, sentsibilitate erotikoa ernatzen ez den kasu guztietan, subjektuak ez baitu gustukoa izateko inolako gogorik. Esperientziak erakutsi du tiroidearen gutxiegitasunen
|
bat
duten eta ondorioz apatikoak eta goibelak diren gaixoak alda daitezkeela guruin estraktuen injekzio baten medioz: irribarre egiten hasten dira, eta alai eta mainontzi bihurtu.
|
|
|
Bistan da ameskeria morbido hori, funtsean, neska gaztearen nartzisismoa asetzeko zela, ez baitzitzaion iruditzen bere neurriko existentzia
|
bat
zuenik eta beldur ematen baitzion bere existentziaren egiari erreparatzeak; Marie B. k muturreraino eraman du nerabe askok egiten duten konpentsatze prozesu bat, besterik ez.
|
|
|
Ikusle haien artean lekuko bakarra zegoen bikote athleticzalearen bekatua egiazta zezakeena eta hura salatu: Martxelo Galdeano zen, aurreko etxeko hirugarren solairuan bizi zèn gizona, maskurian gaitzen
|
bat
zuena eta gauero bospasei aldiz jaikitzen zena, komunera joateko: jaikialdi haietako batean ikusi baitzituen Martxelok, hain zuzen ere, Telmo eta Geno, brotxa banarekin; baita nola disimulatzen zuten ere, automobilen bat pasatzen zen bakoitzean besarkada itxurako batean lotzen zirela, brotxak potoan utziz:
|
|
|
pasatu ziren bederatzi; joan ziren emaztea eta biak ospitalera; jarri zen Klara ohe batean, hankak zabalik? eta medikuaren, erizainaren eta han zeuden guztien ustekaberako, Klararen baginatik igel erraldoi bat atera zen, lepoan laxo txuri urdin
|
bat
zuena eta jauzi egin zuena Txeferen eskuetaraino. Eta hasi zen medikua barrez, erizainak ere bai?
|
|
|
Irakasle bat, euskara kontuetan kezkatua eta jantzia. Alaba txiki
|
bat
du eta gertutik jarraitzen du haurraren hizkuntza garapena. Halako batean, etxera iritsi eta ama alabak eskolan ikasitakoari buruz hizketan ari direla, haurrak, handiskulak?
|