|
2001
|
|
|
Janari arinen aldeko defentsan hasi zinenean, harrigarri gertatu zen horrelako oturuntzak eskaintzen dituen pertsona
|
batek
nutrizioa kontuan izatea eta mahaitik beteta altxa behar dela dioen premisa baztertzea.
|
|
2002
|
|
|
Fruktosa duen marmelada
|
baten
nutrizio konposizioa eta marmelada tradizional batena desberdinak dira; azken horretan fruktosa erabiltzen da gozagarri gisa, sakarosaren ordez (azukre arrunta), eta, ondorioz, produktu egokia da amona diabetikoen kontsumo partikularrerako. Zer da fruktosa?
|
|
|
Aitzitik, kaloria gutxiago hartzeak funtsezko mantenugai gutxiegi hartzea dakar, eta horrek arazoak sor ditzake amaren sabelean haurra hazteko. Beraz, gomendagarria da haurdun dagoen emakume orori kaloria murrizketa ez egitea, baizik eta haurdun ez dagoen emakume lodikote
|
baten
nutrizio irizpide berari jarraikiz. Mantenugai gabeziaren ondorioz, besteak beste, disfuntzio metabolikoen artean, proteinak eta gantzak erabiltzen dira energia iturri gisa, fetuaren garapen neurologikoa aldatzen duten gorputz zetonikoen ekoizpenarekin.
|
|
2006
|
|
|
Cibeles Pasabidea antolatzeak baztertu egin du aurreko edizioan desfilatu zuten modeloen %30 hurrengo hitzordurako, ez
|
bat
nutrizio adituek irudi osasungarria emateko ezarritako parametroekin (gorputz masaren %18 inguru, hau da, 56 kilo, 1,75 kiloko altuerarako). Datu hori atzo eman zuen Jesús del Pozo diseinatzaileak, Madrilgo Erkidegoko Ekonomia eta Berrikuntza Teknologikoko sailburuorde Concha Guerrak prentsarekin izandako bilera batean, eta lortutako akordioaren berri eman zuen, Pasabidearen edizio berrian (hilaren 18an hasiko da) desfilatuko diren ereduek irudi bat eman dezaten, parametro osasungarriei erantzuteko, errealitatearekin bat datozenak.
|
|
|
Elikagai
|
baten
nutrizio informazioaren punturik ikusgarriena etiketa da, kontsumitzaileari gehien komeni zaizkion elikagaiak aukeratzen laguntzeko tresna nagusia. Kontsumitzaileak jaso behar duen informazioak zehatza ez ezik, ulergarria ere izan behar du.
|
|
2007
|
|
|
Izan ere, EFSAk, araudiarekin batera, «beste lan bat hasi du agintari nazionalekin», baldintza berriek planteatzen dituzten «erronkak» konpontzeko, onartu du Catherine Geslain Lanéelle Agentziako zuzendari exekutiboak. Funtzio nagusietako
|
bat
nutrizio profil zehatzei buruz hitz egiteko aukera ematen duen informazio zientifikoa ematea izango da, bai eta osasun arloko eskaera berriak baimentzea ere. Alde horretatik, «propietate osasungarrien adierazpen» deritzenetan oinarrituko dira, hots, elikagaien kategoria baten eta osasunaren arteko erlazioari buruzkoetan.
|
|
2008
|
|
|
Era berean, energia dentsitate handiko eta mantenugai dentsitate txikiko dietak kontsumitzeak desnutrizio azpiklinikoak sor ditzake, eta horiek funtsezko elikagaiei eragin diezaiekete, hala nola bitamina eta/ edo mineral batzuei. Banakako elikadura baldintzak Pertsona
|
baten
nutrizio egoera ezagutzeak tratamendu dietetiko egokia diseinatzeko aukera ematen du. Pertsona lodien eta desnutrizioa dutenen kasuan, nutrizio egoeraren ebaluazioa oinarrizko tresna da gorputzaren osaera zehazteko.
|
|
|
Mugak Dietaren eta gaixotasunen arteko harremanen konplexutasunaren onarpena nabarmen handitu da azken hamarkadetan. Populazio
|
baten
nutrizio baldintzak ezagutzea funtsezkoa da nutrizio ongizaterako politika eta programa eraginkorrak hautatu eta ezartzeko, bai eta dietarekin lotutako gaixotasun kronikoak ager ez daitezen ere, hala nola malnutrizioa, anemia edo edozein gaixotasun karentzial, baita gehiegizko elikadurarekin zerikusia duten beste batzuk ere (obesitatea, hiperurizemia, hiperkolesterolemia…). Elikadurarekin eta gaixotasunekin zerikusia duten osasun publikoko erabaki gehienak elikagaien osaerari buruzko datuak kontuan hartuta hartzen dira.
|
|
|
Zenbait ikerketaren emaitzen arabera, minusbaliotasun mota desberdinak (garun perlesia, muskulu distrofia, Down en sindromea, autismoa edo Prader Williren sindromea, besteak beste) dituzten pertsonen ehuneko handi
|
bat
nutrizio arriskuan dago. Pertsona horiek beren izaerari lotutako arazoak izateko arriskua dute, eta larriagotu egin daitezke elikadura eta nutrizioa kontuan hartu gabe:
|
|
2009
|
|
|
Dieta mediterraneo zetogeniko
|
baten
nutrizio ondorio onuragarriak erakusten dituzte
|
|
2010
|
|
|
Lehen taldeko saguen tumoreak %50 txikiagoak izan ziren, eta %30 mantsoago hazi ziren. Prostatako minbiziaren garapenean eragina duen faktoreetako
|
bat
nutrizioa da. Horregatik, garrantzitsua da hori prebenitzen laguntzen duten elikagaiak kontuan hartzea, hala nola oliba olioa, arrain urdinak edo fruitu lehorrak, jakinarazpen batean adierazi zuen Brakiterapia Prostatikoaren Zirkuluak.
|
|
|
Ikerketak bi helburu nagusi zituen. Batetik, pasteurizatu ondoren emandako amaren esnearen nutrizio balioa ebaluatu behar da, eta, bestetik, esne horrek garaiz aurretik jaiotako haur
|
baten
nutrizio beharrak zenbateraino betetzen dituen hauteman behar da, gantz azidoen eta aminoazidoen edukiari dagokionez. Dohaintzan emandako amaren esnea, askotan, haur goiztiarretan erabiltzen da, baina, hala ere, argi utzi behar da haur horien beharrak handituta daudela, energia ekarpenari eta zenbait mantenugairi dagokienez.
|
|
2011
|
|
|
Hala ere, ez dute ezer egiten horretarako. Elikadura arloko enpresa
|
bateko
Nutrizio eta Araudi Sailarekin batera, AEDNko GREPak errealitate hori ikertu zuen, eta ondorioztatu zuen emakumeen pertzepzioari, informazioari, sinesmenei eta jarrerei buruzko txostenak falta zirela osasun orokorrari, gorputzaren zaintzari, elikadurari eta argaltzeko dietei buruz. Haren ondorioekin batera, adierazi zuen harreman horien azterketak osasun publikoaren arloan esku hartzeko erabaki hobeak hartzen lagun dezakeela.
|
|
|
Haurren eta nerabeen artean fruta eta barazki kontsumoa ez dator
|
bat
nutrizio arloko gomendioekin, nahiz eta elikadura egoki batek haien hazkuntza eta garapen potentzial maximoak lortzea ahalbidetzen dien. Beraz, ezinbestekoa da haurrek elikagai horien kontsumoa sustatzea.
|
|
2012
|
|
|
Seguru asko, bai. Buruz nekizkien janari mordo
|
baten
nutrizio taulak; aldizkarietatik ebaki eta nire armairuko atean eransten nituen. Eta datu haiek guztiek eraso egiten zidaten, platerean jateko zerbait ipintzen zidaten aldiko.
|
|
|
Emaitza antropometrikoek aukera ematen dute nutrizio egoera ebaluatzeko, nutrizio jarraibide egokia aplikatzeko eta entrenamendu egokia egiteko. Horrek guztiak pertsona
|
baten
nutrizio egoera erreala baloratzeko aukera ematen du, eta emaitza antropometrikoek energia eta nutrizio beharrak zehazten dituzte, eta, ondorioz, elikadura egokia eta entrenamendu optimoa ezartzen dira. Hori egin daiteke, baldin eta azterketa antropometrikoak gorputzaren egitura osoa ebaluatzen badu, bai eta egoera fisiologiko edo patologikoen ondorioz gertatzen diren aldaketak ere, edo adinaren, sexuaren eta bizimoduaren ondorio diren aldaketak ere.
|
|
2013
|
|
|
Gainera, zerealen artean, guztiek ez dute balio: azukreak, gantzak edo landare olioak eta gatza izateak produktu osasungarria den produktu
|
baten
nutrizio balioa indargabetzen du. Muesliri dagokionez, barietate komertzial ugari daude, eta horiei gehitu dakizkieke etxeko errezetak, gustuen eta lehentasunen arabera eginak:
|
|
|
Síndic de Greugesek, Kataluniako herriaren defendatzaileak, berriki egindako txostenak ohartarazi zuen erkidego horretako haurren malnutrizio tasa. Eta gai serio bati ahotsa eman zion, haurren desnutrizioa, haur txiki
|
baten
nutrizio estatusa baldintzatu eta aldatzeko gai dena, haren hazkundea eta garapena arriskuan jarriz, edo bere osasuna eta bizitza arriskuan jarriz. Komunikabide, gizarte eragile eta ordezkari politiko askok datu horren eta malnutrizio zifren berri eman zuten, ez bakarrik Katalunian, baita beste autonomia erkidego batzuetan ere.
|
|
|
Lehenik eta behin, baliabide ekonomikorik ezak elikadura% 75ek ezin du haragia edo arraina jan astean hiru aldiz gutxienez.
|
Bat
nutrizio eskasa ondorioak ditu nerabeengan. Eskola errendimenduari ez ezik, errendimendu fisikoari ere eragiten dio.
|
|
|
oliba olioan edo fruitu lehorretan kolore gorri hori agertzen dela (kasu honetan laranja). Taula honetan, intxaur eskukada baten eta oliba olio koilarakada
|
baten
nutrizio balioak jaso dira. Semaforo gehiagoko etiketatze sisteman oinarrituta dago erabilia Espainian, eta ez dela hala erakusten du:
|
|
|
" Kanibalismoari buruzko nire ikerketa sakonetan deskribatu dudan bezala, irensteko beharra gehiago dagokio afektibitate eta moral arloko desira bortitz
|
bati
nutrizio behar bati baino. Maite den pertsonarekin erabat eta modurik absolutuenean identifikatzeko irensten da".
|
|
2016
|
|
|
Arreta gehien eskaintzen zaion alderdietako
|
bat
nutrizio arloko informazioa izaten da.
|
|
|
Hori dela eta, zenbait herritar talderen kontsumoa murriztu egin da; adibidez, dieta begetarianoak egiten dituztenak. Hala ere, horrek ez du esan nahi elikagai horiek «superelikagai» deitu behar direnik, oso modan dagoen terminoa, askotan funtsik gabe erabiltzen dena, elikagai
|
bati
nutrizio propietateak eman nahi dizkiotenean, oso gomendagarria baita gaixotasun baten edo gehiagoren prebentzio edo tratamendu mailan. Zergatik?
|
|
2017
|
|
|
▪ Bixkotx pakete
|
bateko
nutrizio informazioak atxikitzen ditut gogoan.
|
|
2018
|
|
|
Argi izan behar da hori. Produktu
|
baten
nutrizio profila osagaien kalitatearen, elikagai motaren eta prestatzeko moduaren araberakoa da. Adibidez, marrubi industrialeko izozki batean, produktua kalitatezkoa bada eta marrubiekin egina badago, baliteke izozki bat bezain kalorikoa edo koipetsua ez izatea.
|
|
|
Zer eskatu udako terraza
|
batean
nutrizio aldetik bekarik gabe
|
|
|
Baina desnutrizioa dagoenean edo norbaitek ariketa fisiko bizia egiten duenean. Beste adibide bat da pertsona
|
batek
nutrizio eskaria handitzen duen gaixotasuna duela edo anorexia (apetitua falta) gertatzen dela. Haurdunaldiko dieta, ziur zaude gorputzak behar duena jaten duzula?
|
|
2019
|
|
|
Egun erdi inguru! Azterketa zientifiko oso
|
batean
nutrizioko zenbait adituk azaltzen dutenez, bitamina hori ederki kontserbatzen da zukuan 12 orduz, edariaren zaporea zertxobait mikatzagoa izan arren. Adituek diotenez, zukua muturreko kondiziotan jarri litzateke (adibidez, 120 °C tik gora berotu), bitamina nabarmen murriztu dadin.
|
|
|
Eskolako menua orekatua ez dela uste baduzu, hitz egin ikastetxearekin, alda dezaten. Merienda, unerik onena Askariak haur
|
baten
nutrizio eskakizunen %10 inguru eman behar du. Gehien gustatzen zaizun janaria da hau; beraz, esnekiak, fruta eta ogitarteko osasungarriak sartzeko aprobetxatu behar duzu.
|
|
2020
|
|
|
Aplikazio honen balorazioa Nutrizio Score sistemaren bidez egiten da: bost letra eta koloretako eskala, elikagai
|
baten
nutrizio kalitatea adierazten duena. Kolore berdea (A), produktu osasungarrienetarako, eta laranja iluna (E), hain onak ez direnentzat.
|
|
|
Gainera, produktuak bakarka bakarrik baloratzen dituzte, ez osorik, eta, beraz, menu osoak gabeziak izan ditzake eta ez dieta orekatua. Manuel Moñinoren iritziz, erakunde bereko lehendakariordea eta Dietista Nutrizionisten Europako Federazioko (EFAD) ordezkaria izanik, aplikazio berriak nutrizio etiketa interpretatzeko beste tresna bat diren arren, ez dira giltzarri, “elikagai
|
baten
nutrizio balioa gehiegi sinplifikatzeko arriskua baitago”. Ideia hori ulertzeko, Moñinok gogoeta hau egiten du:
|
|
2021
|
|
|
Hau da, kalitate komertzialaren ikuspegitik, koipe asko duten produktuak dira ugarienak. Hori ez dator
|
bat
nutrizio alderdiekin, elikagai horren kantitate handiagoa eta energia gehiago ematen duten produktuak direlako. Nolanahi ere, garrantzitsua da kontuan hartzea koipe guztiak ez direla berdinak.
|
|
|
Hala ere, alde handiak daude marken artean, bai gantz kopuruari dagokionez, bai horiek osatzen dituzten olio eta koipe motari dagokionez. Kalitate komertzialaren ikuspegitik, koipe eduki handiko margarina da preziatuena, baina hori ez dator
|
bat
nutrizio alderdiekin. Osaerari dagokionez, hobe da gantz saturatu gutxi izatea eta gantz poliasegabe ugari izatea.
|
|
|
Elikadura aholku batzuk Elikagai egokiak aukeratzeak eta jateak ere lagundu diezaioke pazienteari hobeto sentitzen. “Oso garrantzitsua da giltzurrun arazoak dituzten pazienteetan espezializatutako dietista
|
baten
nutrizio aholkularitza pertsonalizatua. Dieta kasu bakoitzaren araberakoa izango da, egindako odol probetan oinarrituta egin behar baita”, azaldu du Yazmin Rodríguezek, Mexikoko Unibertsitate Nazional Autonomoko nefrologiako mediku espezialistak.
|
|
|
Ez du uzten bereizten, adibidez, “kontrako” elementuak finkatutako atalasearen oso azpitik dituzten elikagaiak (adibidez, azukre, gatz edo koipe gutxi dutenak) eta atalase horretatik oso gertu daudenak (azukre pixka bat, gatz pixka bat edo koipe pixka bat dutenak). Bestalde, elikagai
|
baten
nutrizio kalitatea balio absolutuan epaitzen du, baina zaila da produktuen nutrizio kalitatea alderatzea. Nola alderatu gatzari buruzko ohar bat erakusten duen produktu bat gantz aseen edo kalorien beste batekin?
|
|
|
Interpretazio egokia, beraz, hauxe da: Nutr Score A duen produktu
|
batek
nutrizio profil hobea du bere kategoria bereko beste batek baino, hots, Nutrizio Score B, C, D edo E batek baino; Igaraba Score B duen batek nutrizio kalitate hobea du kategoria bereko beste batek baino, eta horrela hurrenez hurren. Gainera, Igaraba Score ren kalkulua aldatu egiten da produktua elikagai bat, edari bat, gazta bat edo koipekia bada; beraz, ezin da produktu guztien nutrizio kalitatearen rankingik egin kategoriak nahastuz.
|
|
|
Interpretazio egokia, beraz, hauxe da: Nutr Score A duen produktu batek nutrizio profil hobea du bere kategoria bereko beste batek baino, hots, Nutrizio Score B, C, D edo E batek baino; Igaraba Score B duen
|
batek
nutrizio kalitate hobea du kategoria bereko beste batek baino, eta horrela hurrenez hurren. Gainera, Igaraba Score ren kalkulua aldatu egiten da produktua elikagai bat, edari bat, gazta bat edo koipekia bada; beraz, ezin da produktu guztien nutrizio kalitatearen rankingik egin kategoriak nahastuz.
|
|
|
Badakigu Nutr Scorek ezin hobeto lan egiten duela kategoria bereko produktuak konparatzen ditugunean (gosariko bi zereal, bi moldeko ogi, bi jogurt…) edo hainbat kategoriatako produktuak konparatzen ditugunean, baina premia bera ase dezaketenean (zerealak eta opil pieza bat; moldeko ogia eta ohiko ogia; jogurta eta natillak). Baina kontsumitzaileak erabiltzen al du Nutrizio Score produktu familia
|
baten barruan
nutrizio aldetik hobea den aukera bat hautatzeko edo kategoria horretatik argi eta garbi osasungarria den batera ateratzeko. Hau da, gosaritako zerealek letra txarreko Igarabea badute, hobe bat duten beste batzuk aukeratu edo horien ordez frutak bezalako elikagai osasungarriago bat hartzea erabakitzen duzu?
|
|
|
Zer elikagai dituzte pizzek? Etiketatzearen beste zati garrantzitsu
|
bat
nutrizio informazioa da. Irakurtzen dugun ia gauza bakarra kaloriak eta koipeak dira, batez ere, baina berez ez da beti baliagarria eta interpretazio txarrak eragin ditzake.
|
|
2022
|
|
|
20 g gazta fresko edo arrautzarekin (erdi baten herena), 27 g garbantzu edo 75 ml esne. Lege oinarririk gabeko beste erreklamazio batzuk Era berean, “osagai naturalen% 100” eta “gehigarririk gabe”. Adierazpen horiek ez dute adierazten elikagai
|
batek
nutrizio balio handiagoa edo txikiagoa duenik. Lehiakideengandik bereizteko erabiltzen den gakoa da, kontsumitzaileok oker sumatzen baitugu elikagaiek “ gehigarririk gabe “naturalak” edo “naturalak” hobeak dira gure osasunerako.
|
|
|
Produktuaren erdia inguru ez da haragia, eta gantz saturatu eta gatz asko dauka. Osagaien zerrenda nahasia da, eta “leuna” aipamena erakargarri komertziala da, ez dator
|
bat
nutrizio profil hobearekin. Haragi prozesatua da, eta noizean behin kontsumitu behar da, Osasunaren Mundu Erakundearen adierazpenak (OME).
|
|
2023
|
|
|
Kopuru horiek txikiak izaten jarraitzen dute; izan ere, Espainiako Bihotzaren Fundazioaren arabera, 100 gramo bakoitzeko 0,3 gramo gatz baino gutxiago duen elikagai batek “gatz gutxi du”. Nola atera etekin guztia lekaleei Proteina osoa lortzea Proteina
|
baten
nutrizio kalitatea bere aminoazidoen arabera neurtzen da. Garbantzuak eta sojak izan ezik, gainerako lekaleek ez dituzte aminoazido esentzial guztiak edo ez dituzte kopuru handietan.
|
|
|
silviarita ✅ Argaltzeko produktuetan konfiantza izatea: beste akats errepikari
|
bat
Nutrizio egoera aldatzeko gehiegizko presak, askotan, argaltzeko produktuen «irtenbide» erakargarrien alde egiten du. Jakina, ez dauden lasterbide horien bila, jende askok oso prezio altua ordaintzen du.
|