|
2000
|
|
|
Eta, esku batez begi
|
bat
estali, bertzeaz so egin, eta habia eta bi mikakumeak begiztatu nituen nik ere, erraiten nuela:
|
|
|
Eta, erpuruaz eta hatz erakusleaz zintz egiten zuela, batean
|
bat
estalirik, eta bertzean bertzea, Xalbadorri jaurtiki zion aitak zintzaldiaren fruitu lingirdatsua. Eta gero, eskuaz bulkatzen zuela, erantsi zuen:
|
|
|
Esperimentu haren aitzinatzeko, osabak bazuen, alde batetik, zurezko kaxa ireki bat, handi samarra, kandela
|
baten
estaltzeko erabiltzen zuena eta bazuena, bere aldeetarik batean, zulo tipi bat, puntu finko eta argitsu bat bihurtzen zena, kandela piztuaren eraginez; bazuen, bertzetik, mirail plano birakor bat, orientazino bat edo ber tze har zezakeena; bazuen, halaber, behatoki finko bat, burdinazko uztai tipi bat zuena, non pausatzen baitzuen begia, puntu argitsua mirailean nola islatzen zen ikusteko; eta ba...
|
|
|
Eta zalantzaz zalantza gabiltzanok, eta ihardesterik gabeko galderak argibide ditugunok, gauaren besoetan itzali hurran den eguzkia horizontean, zer...? ...ak, eta boz batzuk ozenak eta kolore bizikoak direla, eta bertze bazuk, isilagoak eta kolore apalagokoak... eta nik gero eta maiteago ditut boz isilak eta kolore apalak, zeren ukituaren eztiaz babesten nauten larrukiak baititut laket, untxi larruz edo azeri larruz eginak, eta ez zaurtzen nautenak... edo zaurtuko ninduketenak, hobeki, nola gertatuko bailitzaidake baldin neure burua sagarroi larruki
|
batez
estali nahiko banu.
|
|
|
—Beti gabiltzak geure bekatuak estali nahian, baina ez zagok bekatu bat bekatu handiago
|
batekin
estaltzerik. Error non corrigitur per errorem!
|
|
|
Edo, bertzela erranik, ez zuen ontzat emaiten ezen pertsona bat salbatzeko estakuruarekin eta haren desenkusarekin —edo familiaren ohorea salbatzeko, hobeki—, bertze bi kanporat kondenatu behar izaitea. Baina, bertzalde, Mattinen eta aitaren bekatuetarik harat, osabaren hitz haiek guztiz biluztu ninduten, nihaur ere berdintsu eta orobatsu ari nintzenez, bekatu bat bekatu handiago
|
batez
estali nahian. Zeren nik ez bainuen anaia, bekatutik eta galbidetik salbatzeko asmotan, salatu, baina mendeku hutsagatik eta mendekuaren satisfatzeagatik... ohorearen estakuruaz baliaturik, hori bai, eta obligazino moral ustezko bat apaingarri harturik.
|
|
|
Eta, nola oroitarazi zidan sugeen putzuak —biharamunean ikusi nuenean— Pagabasoko leizea! Zeren, eskuz eginikako putzu bat zen arren, sare
|
batek
estalia eta Pagabasoko leizea baino hagitzez ere tipiagoa, hura bezalakoa baitzen funtsean, azpian eta hondarrean bere munstroak zituena... eta zeren sugeen putzu hura indiar eta beltz haien beldur iturria baitzen, nola Pagabasoko leizea urbiaindarrena.
|
|
|
Jauregitik ez oso urrun bazen, baso ertzean, zelai zabal bat, norat eramaiten baikenuen tigrea gurdi batean, begiak oihal
|
batez
estalirik, eta norat erakartzen baitzuen aitak inguruetako ehiza, morroiek lagundurik beti ere eta morroiek soilik, ez orek, zeren eta hauek, halakoetan, etxean uzten baikenituen, tigreak arretarik gal ez zezan eta ehizaren bidetik desbidera ez zedin, orei zien ezinikusi hura zela kausa. Halarik ere, ehiza ugaria zen arren, ez zen beti gauza segura eta, izaiten ez zenean, guhaurk eskaintzen genion, libratzen genituela, hartarakotz, kaiola batzuetarik, bat banaka, untxiak edo erbiak, Uraitzeko hudozain baten trabailuari esker geureganatzen genituenak; eta kentzen genion tigreari begietarik oihala, eta untxien eta erbien gibeletik abiatzen zen hura, jauzi arin ezin bizkorragoetan.
|
|
|
Izan ere, arestian erran dizut nola egin nion Mi gnoni zorionari buruzko galdegite hura: Mignon bere pieza bakarreko soineko luzea kentzen hasi zenean eta ni ere biluzten hasi nintzenean izan zen, neure arropak aulki batean uzten nituela, zeina baitzegoen barren leiho
|
bat
estaltzen zuèn errezel baten aitzinean, ohearen eta barren leihoko hormaren artean... Zeren baitzirudien ezen etxe hura hainbat gelaz osatua zegoela eta hainbat korridorez, eta batzuen eta bertzeen artean barren leiho haiek zeudela, erridau edo errezel batzuek estaliak... bezeroei jateko, edateko edo bertze edozein zerbitzu eskaini ahal izaiteko diskrezione osoz, Mignonek erran zidanez, eransten zuelarik:
|
|
|
Eta halatan uxatu zituen, finean, aita jesuita ez bertze guztiak. Zeren, jesuita ere beldur zen, baina errabia errabiatu
|
batek
estaltzen zion beldurra, eta hargatik egin ahal izan zion buru Lutherori. Borroka hartan, ordea, gurutzea galdu zuen.
|
|
|
Eta Maddalenek osabaren bizkarreko zauriak garbitzen segitu zuen, eta haiei ukendua emaiten; eta, gero, zauri haiek guztiak oihal
|
batez
estaltzen zizkiola, erran zion:
|
|
|
Sarreraren ondoan, berriz, esekitoki oindun bat eta, bere hartatik dilindan, nire jaka izan zitekeena. Zorua kolore argiko moketa
|
batek
estaltzen zuen, eta pareta horailetan, berriz, ispilu bat baizik ez zen ageri, handia —handiegia, aukeran—, begiz begi ohatzeari. Nonbaitetik, haize girotuaren asotsa heldu zitzaidan, baina hura ez zen aski nire trenpu txarra apaltzeko.
|
|
|
blusa eskote handiduna, gona estu ñimiñoa eta zapata takoidunak. Horiek berak erantzi nizkion, hiru egun lehenago, bere gorputza mihise errukitsu
|
batez
estali aitzin.
|
|
|
Sudurra painolu itxurako mukizapi urdin argi zabal
|
batez
estaltzen zuen, oraindik xukatu gabeko malkoen elkargune.
|
|
2001
|
|
|
Gutxika gutxika, mutilaren begiak laino etilikoz, somniferoz estaltzen hasi ziren; dantzaren magia beltzak bahitu zituen Alesen irribarreak eta neskaren mugimendu bakoitzak bertigoa eragiten zion, amildegira erortzen ariko balitz bezala. Armiarma sare batek josi zion begirada eta noizean behin, zuri beltzeko ametsetan bezala, Maria agertzen zitzaion, bufanda gorri bakar
|
batez
estalita. Loak sorgindu zuen.
|
|
|
Ondoko aldagelan sartu nintzen. Aterik gabe, alderik alde gortina
|
batez
estalita dauden aldagela horietakoak ziren, bata bestearen segidan zeudenak. Bikotearen elkarrizketa ozen eta garbi entzun nezakeen.
|
|
|
Harentzat barruko arropa soberan zegoen. Berdin zitzaion enkajezko pikardia beltza janztea edo lepoa lau metroko artilezko bufanda
|
batekin
estaltzea. Total, ziztu batean kenduko zizkidan guztiak!
|
|
|
Lotu egin dugu badaezpada ere. Tapaki
|
batez
estalita eta erdi eserita mantentzen saiatuz. Mingaina irents ez zezan.
|
|
|
‘Elurrak dena ezkutatzen du, baina elurra ez da suntsitzailea, egunen
|
batean
estali duen hori suntsitu gabe eskainiko du berriro.’
|
|
2002
|
|
|
Brontosauro lepoluze baten antzera edo. Kezkatuta, ahoa esku
|
batez
estali zuen gizonak.
|
|
|
Alaznek esku
|
batekin
estali zuen aurpegia, barnean irekitako urradurari eutsi nahian. Gero, eskua begi aurrean jarri eta begira geratu zitzaion, berea izango ez balitz bezala; bertan ikusteak harritu egingo balu bezala.
|
|
2003
|
|
|
Galtza beltz estuak zeramatzan eta erradiografia batean bezala bizkarreko saihetsak bistaratzen zizkion elastikoa. Ile luzea alderik alde astintzen zuen eta karpeta
|
batekin
estaltzen zituen bularrak. Nik ezagutzen nuen neskato ihar haren larruan norbaitek, beharturik, emakume bat sartu zuela zirudien.
|
|
|
Ni tapaki arin batekin moldatzen nintzen neguan ere. Berak ohearen bere zatia edredoi lodi
|
batekin
estali behar izaten zuen. Goizetan nagia zen Monika eta egin berri zituen ametsetan gatibu izan ohi zuen burua.
|
|
|
Bestela, gizon luzea eta meharra zen don Estebe, gorputza sotana
|
batez
estaltzen zuena; ohera ere sotanarekin sartzen zen, itxura batean; guztirako balio baitzion sotana beltz hark: traje bezala, pijama bezala... baita musu-zapi edo ezpain-zapi bezala ere.
|
|
2004
|
|
|
Begiak itxi ireki horren segundoan, zuriz jantzitako emakume bat ikusi nuen: gaztea, burua zapi
|
batez
estalita zeukan, hau ere zuria. Erizaina zirudien.
|
|
|
Adrianak bizkotxo egin berria ekarri zien sukaldetik. Eskua trapu
|
batekin
estaltzen zuen, ez erretzeko, ziur aski, eta ketan zetorren bizkotxoa, intxaur usainarekin.
|
|
|
Eiffel dorrea eta Trocaderon izozkiak dituen postu bat, aurrean ume bat duena gose aurpegiz izozkiei begira. Livia Parisera eraman dezakezu begiak zapi
|
batekin
estalita, eta postu horren aurrean utzi eta begiak biluztu. Baina umea ez badago, ez du lekua ezagutuko.
|
|
|
Eta ni lurretik ikusten ari nintzen, soropil izoztuan bainengoen luze luze. Kapela zabal
|
batez
estalitako gizon baten itzala agertu zen leihoaren lauki itsugarrian.
|
|
|
Burua atzerantz bihurtu nuen, lepoko giharren protestei ez entzun eginez. Leihatila bat ikusi nuen, metalezko sare sarri
|
batek
estalia. Haren ondoan, margoa galtzen hasitako ate estu bat.
|
|
|
Errepide estuak sigi saga igo zuen pagadi
|
batez
estalitako muinoa eta, berehala, gazteluaren masa gris zurixka izan genuen bertatik bertara. Dorre nagusia eskuin aldean zutitzen zen, Alme ibar izoztuaren gainean zaindari.
|
|
|
mando nekatua uhaletatik zeraman lodikoteak altzairuzko buru babesa zerabilen, begi estuetaraino sartuta. Harekin hizketan zihoan flakostak, berriz, izkinetan korapiloak eginda zituen musuzapi zuri
|
batez
estaltzen zuen kaskasoila. Mando gaineko zakutoetan, hiru soldaduen mantekin batera, inguruko baserrietan bildutako jakiak zeramatzaten.
|
|
|
–Zergatik daukat irudipena esaten duzuna baino gehiago dakizula? Zergatik uste dut hasieratik eduki nauzula gezurrezko laino
|
batez
estalia?
|
|
|
Josebaren begirada ilundu egin zen, zeta beltz
|
batek
estalia bezala. Dianneren profila aztertu zuen, dar dar gordin batek gihar guztiak astintzen zizkion bitartean.
|
|
|
Hasperen egin du eta lurrunak kristal zati
|
bat
estali du. Lehen gutxi ikusten bazuen, orain gutxiago.
|
|
|
Nik ez nuen semerik izan, baina iloba bat oroitarazten didazu, seme semetzat hartu izan nuena garai batean... –eta, bere begiei zerièn malenkonia beste irri
|
batez
estaltzen zuela, erantsi zuen– Baina berak ez ninduen aitatzat hartu, eta hor bukatzen da historia...
|
|
2005
|
|
|
Ohe ondoko mahaitxo batean xanpaina ikusi du, izotzez betea begitandu zaion zilarrezko ontzitik botilaren muturra agerian. Ohea bera zabal zabala, zeta morezko tapaki
|
batek
estalia; mutur bakoitzean zur landu argizko zutabeak altxatzen dira, hauetan biltzen direlarik goitik datozen gortina gardenak. Hara jo du zuzen zuzen, baina gero aurreko egongela txikira itzuli da:
|
|
|
Eta neska gehienak oso politak ez direla jabetzeko denbora ere izan du. Gehienek hanka laburrak dituzte, belaun potolotxoak; kuleroa zentimetro
|
bategatik
estaltzen dieten uniformeko minigona horiek, hala ere, irudimena pizteko bidea zabaltzen dutela aitortu behar. Ez dira bat edo bi izan, apur bat makurtzerakoan edo eskaileretan maila pare bat igota, barruko ehuna –batzuetan zuria, besteetan irudimentsuagoa, kasurik larrienetan ehuna ez baina ipurdi osoa erakusten duen tanga ñimiñoa– agerian jarri dutenak.
|
|
|
Kanporako aldean hiru aulki garai daude, tabernetakoak bezalakoak, eta hauen atzetik gela bera zabaltzen da. Honen erdian mahai oso baxua, jesarrita jateko modukoa, lurretik apur bat zabaltzen den mahai oihal koloretsu
|
batek
estalita, eta gelako beste muturrean ohea, panpina eta kolore alaietako kuxinez inguratua. Oheburuan deigarria egin zaio katu zuri gozo itxurako iratzargailu handia.
|
|
2006
|
|
|
ke sakon
|
batek
estaltzen baitu
|
|
|
Non dauden horiek denak orain. Izara
|
batek
estalita ikusten ditu, espazio txuri eta lanbrotsu batean.
|
|
|
Gizona adinekoa zen eta beroki maiztu bat janzten zuen. Gomazko bota garaiak zeramatzan eta artilezko txano borobil
|
batek
estaltzen zion burua. Hotzak gorritu egiten zion sudur luzearen punta.
|
|
|
Denek gomazko eskularruak zeramatzaten. Taldearen erdian maindire
|
batez
estalitako konkor bat zegoen. Odolak maindirea eta zoru iluna gorritzen zituen.
|
|
|
Alkoholaren goia behera zetorrela igartzen nuen. Etxea kakaztuta zegoen, eta maindire apurtu
|
batekin
estalita usain susmagarria zeukan sofa zaharkitu hartatik irribarre egin zenidan, behetik gora, batere maliziarik gabe. " Euskalduna zara?" galdetu zenuen.
|
|
|
Otsaileko gau hormatuan, artilezko manta
|
batek
estaltzen zion, burutik beheiti, gorputza. Oinutsik zanpatzen zuen zurezko solairua.
|
|
|
Nire hizkuntzaz hitz egiten zidan. Dena zitzaidan misterio bidaia hartan, behe laino
|
batek
estaltzen zuen dena, eta nik, orduan behintzat, oso argi ikusi behar izaten nituen ulertu beharreko gauzak. Nire adin posturakoa izango zen.
|
|
|
Kandelaren argitan, erreten sakonak bihurtzen zitzaizkion zimurrak aurpegian. Ilea zapi
|
batez
estaltzen zuen eta lurrerainoko gona luzeak ez zigun oinik ikusten uzten.
|
|
|
Beira zati distiratsu bakarra onartu zidan. Berak egindako beste mordo batekin nahastu, oihal hori gorri koloretsu
|
batez
estali, eta eraman zituen.
|
|
2007
|
|
|
Ipurdi azpian takoidun zapatak dauzka eta gainean berokiak, soinekoak eta galtzak. Neguko beroki
|
batekin
estali du bere burua eta armairu ertzean kiribildu da.
|
|
|
Hareatzara begiratu zuen. Hondarretan kiribilduta zegoen emakumea, euri zaparradaren azpian aurpegia zapi
|
batekin
estalita. Plastikozko poltsek etxola barruan jarraitzen zuten.
|
|
|
Egunsentian ateri zen, eta poliziaren autoek inguratzen zuten gorpua. Clocharda zilar koloreko tapaki
|
batekin
estalia zeukaten. Orduan, egunsentian eta ateri zenean, jada hotzik ere senti ezin zezakeenean.
|
|
|
Pastel erdia gelditu zitzaien bart soberan, eta ez gutxi jan zutelako, baizik eta pastel handi handia prestatu zuelako, nahita. Trapu garbi
|
batekin
estali du goxokia eta gidariaren ondoko eserlekuan utzi du paketetxo desiragarria. New Hoperako bidea hartu du gero.
|
|
2008
|
|
|
Kirats larri
|
batek
estaltzen zituen erriberetako kanaberak. Eraitsitako herri baten intziria adi zitekeen mareak ekarritako ur mortuetako ubarroien kantuan.
|
|
|
hatzaren mugimendu batek erabaki zezakeela auzia, erruduntasun zama bere baitatik kolpetik kenduz: aski zuen hartarako, mila bider praktikatutako teoria haren arabera, berari begira zuèn hatz akusatzailea beste norbaiti begira jartzea; markesa andereak bazekien, apika, jokabide haren mugen berri, arazoa beste arazo
|
batekin
estali nahi izatea nekez izan baitaiteke ezeren irtenbide, baina berdin zitzaion, une hartan bizkar gainean zuèn zama arindu besterik ez baitzuen nahi, ziurki, eta orduan, hatza alabari zuzenduz, beroni bota zion berriro botatzekoa: –Nork esango zidan niri alaba urdanga bat izango nuela?!?.
|
|
|
Eta, paradisuaz ari natzaizula, badakizu lehengoan amets zoragarri bat izan nuela? Jardin Botanikoan geunden biok, non bestela??, zu andregai jantzi zuri
|
batek
estalia. Bakarrik geunden, bat batean zu niregana jiratu eta horrela mintzatu zintzaizkidanean:
|
|
|
baina suak agerian utzi zuena, ama nagusia, haatik, nekez ohar zitekeen xehetasun hartaz, hain zen mehea eta hain ilunaren ertzekoa biak bereizten zituèn bospasei metroko tartearen argitasuna? uko bortitz
|
batez
estali zuen Ernestinak: esan nahi baita ezetz esan ziola ama nagusiari, ozenki esan ere, oihuaren ozentasunaz bere beste gabezia eta ezintasun guztiak, galdua dagoenak bere buruaren galera du ostertz?
|
|
|
Hemen ez dago san Mamertoren irudia, arrazoi duzue, baina san Mamertoren hutsunean ere san Mamerto ikusteko gai izan genuke, san Mamerto esentzial bat, Jainkoak ukitua, Eliza Ama Santuak ere horixe ematen baitigu aditzera garizumako ohitura batean? irudi guztiak zapi more
|
batez
estaltzeko ohitura horretaz ari natzaizue, irudi guztiak, bat izan ezik: gurutzearen irudi santua.
|
|
|
beherago egonda ere, beti baitago gorago Ama Birjina??, zazpi egunetan segidan; bereganatu zuen markes jaunak automobila, hogeita hamar kilometro orduko har zezakeena, baita bertan ibili ere egun batean, hurrengoan eta hurrengoan, zazpi egunetan segidan, gidatzen ikasi zuen arte; ekin zioten villalbatarrek itzulerako bideari zortzigarren egunean, Frantzian zehar lagun izan zituztèn bi morroiak eta neskamea tren geltokian utzita? heldu ziren laurak Zaldiango jauregira halako batean, bidean oinezkoen eta zalgurdietako gidarien protestaoihu bat baino gehiago entzun ondoren, hori bai, oinezko bat baino gehiago ere ikusi zuten lasterka, makinatik ihesi, deabruzko tramankulu bat zelakoan edo?, orain makinaren hotsak zaldiak izutzen zituelako eta orain guztiak hautsezko hodei
|
baten pean
estalita uzten zituelako?
|
|
|
Poliziak zinta jaso eta traje marroi iluneko gizonari pasatzen utzi zion. Marmolezko iturri hondatu baten atzealdera eraman zuen eta lurrean manta
|
batez
estalita zegoen gorpua seinalatu zion. Gizona belaunikatu, manta jaso eta tinko begira geratu zen.
|
|
|
–Utzi amaitzen. Burua zapi
|
batez
estaltzen duela entzun dut, eta gustuko duela erratz baten makila eskuan eramatea. Oso pasatuta dagoela ere esan didate.
|
|
|
Etxe ondoko kale izkinan geratu nintzen zelatan eta berehala ikusi nuen. Aterki
|
batekin
estaltzen zuen burua, baina tarteka begirada goititu eta gure etxeko leihoetara begiratzen zuela iruditu zitzaidan. Ni neu gau batean edo bestean ibilia nintzen horrela, euripean erdi bustirik, errukarri, neska baten etxeari itzuliak emanez, tarteka argia pizturik zuten leihoetara begira, kristalaren atzean atzematen nituen itzalak neskarenak zirela irudikatuz.
|
|
|
Bera bai ikusi dudala abaildua eta eroria. Ilea zapi
|
batez
estalita eta betaurreko beltzekin agertu da elkarteko terrazara eta masail bat eskaini dit musu hotz bat eman diezaiodan. Ondoan eseri eta une batez burua nire sorbaldan pausatu du, baina nik badakit bere gogoak Venezian jarraitzen duela eta jarraituko duela luzaroan.
|
|
|
Zehatza zen bere buruarekin, kosta egiten zitzaion lan bat bukatutzat ematea. Behin, handik urteetara, Mexikoko erbestean, bukatu gabe eta oihal
|
batekin
estalita zegoen koadro bat begiratzen saiatu zen erosleren bat, tapakia kenduta. Artetak hura ikusi zuenean, amorruz, espatularekin zauria egin zion aurpegian.
|
|
|
...uen nobiziak, kosta ahala kosta gorde nahi zuèn sekreturik barrukoena kanporatu baliote bezala– berriro egin zion bihotzak eztanda eta berriro jarri zitzaizkion masailak sutan... baina suak agerian utzi zuena –ama nagusia, haatik, nekez ohar zitekeen xehetasun hartaz, hain zen mehea eta hain ilunaren ertzekoa biak bereizten zituèn bospasei metroko tartearen argitasuna– uko bortitz
|
batez
estali zuen Ernestinak: esan nahi baita ezetz esan ziola ama nagusiari, ozenki esan ere, oihuaren ozentasunaz bere beste gabezia eta ezintasun guztiak –galdua dagoenak bere buruaren galera du ostertz– maskaratu nahian edo.
|
|
|
Arestian esan dizuet irudietatik haratago joateko gai ere izan genukeela, eta orain esaten dizuet, irudirik gabe ere, otoitz egiteko gai izan genukeela. Hemen ez dago san Mamertoren irudia, arrazoi duzue, baina san Mamertoren hutsunean ere san Mamerto ikusteko gai izan genuke, san Mamerto esentzial bat, Jainkoak ukitua, Eliza Ama Santuak ere horixe ematen baitigu aditzera garizumako ohitura batean... irudi guztiak zapi more
|
batez
estaltzeko ohitura horretaz ari natzaizue, irudi guztiak, bat izan ezik: gurutzearen irudi santua.
|
|
|
alde batetik, bere iraganaren nolabaiteko kritika zelako, eta bestetik, galdera bera inmoralitate hutsa iruditzen zitzaiolako, are gehiago bere buruari kastitate botoa –senarrarekin hautsi zuèn egun berean doi– ezarri zionetik, Ama Birjina txit garbiaren gero eta antzekoago izateko saioan; esan nahi baita galdera burura etorri orduko uxatu nahi izan zuela markesa andereak; alferrik, uxatu orduko itzultzen baitzitzaion –obsesioa zurrunbilo baten begia da, galdera marka guztiak begiaren begi bistan biraka jartzen dituena–, harik eta ohartu zen arte –oharkabean ohartu ere, jokabide hura betikoa zuelako, baita oroimenaren kodean erregistratua zuelako ere, ondorioz– hatzaren mugimendu batek erabaki zezakeela auzia, erruduntasun zama bere baitatik kolpetik kenduz: aski zuen hartarako, mila bider praktikatutako teoria haren arabera, berari begira zuèn hatz akusatzailea beste norbaiti begira jartzea; markesa andereak bazekien, apika, jokabide haren mugen berri, arazoa beste arazo
|
batekin
estali nahi izatea nekez izan baitaiteke ezeren irtenbide, baina berdin zitzaion, une hartan bizkar gainean zuèn zama arindu besterik ez baitzuen nahi, ziurki, eta orduan, hatza alabari zuzenduz, beroni bota zion berriro botatzekoa: " Nork esango zidan niri alaba urdanga bat izango nuela?!".
|
|
|
Eta, paradisuaz ari natzaizula, badakizu lehengoan amets zoragarri bat izan nuela? Jardin Botanikoan geunden biok –non bestela? –, zu andregai jantzi zuri
|
batek
estalia. Bakarrik geunden, bat batean zu niregana jiratu eta horrela mintzatu zintzaizkidanean:
|
|
|
esan nahi baita Ama Birjina agertu zeneko harpea bisitatu zuela egun batean, baita hurrengoan eta hurrengoan ere –bazuen markesa andereak esaldi bat, Lourdesen bizi izandako esperientzia laburbiltzen ziona: ...roiak eta neskamea tren geltokian utzita... heldu ziren laurak Zaldiango jauregira halako batean, bidean oinezkoen eta zalgurdietako gidarien protestaoihu bat baino gehiago entzun ondoren, hori bai –oinezko bat baino gehiago ere ikusi zuten lasterka, makinatik ihesi, deabruzko tramankulu bat zelakoan edo–, orain makinaren hotsak zaldiak izutzen zituelako eta orain guztiak hautsezko hodei
|
baten pean
estalita uzten zituelako...
|
|
2009
|
|
|
Bulegoak bazuen etxe aberatseko egongelatik zerbait eta bazuen osagile kontsultatik zerbait. Altzari ilunak, liburuak apaletan horma
|
bat
estaltzen, leiho zabala itxita. Kantoi batean musika aparatu beltz bat ez oso handia, haren aurrean ilaran jarrita hogei bat CD, albo batean kafetera txikia.
|
|
|
Lurrera erori bitartean, pentsatu zuen zakur batek hozka egin ziola, baina berehala ohartu zen oker zegoela. Burua txano
|
batez
estalitako morroi bat zegoen bere gainean. Morroiak larruzko jaka distiratsu bat zeraman eta Oskarren perspektibatik catch eko borrokalari erraldoi bat zirudien.
|
|
|
Tonu gris eta marroi argiak ziren nagusi. Hormetan, egindako kanpainen argazki handiak eskegita; lurrean, bulego gehienetan bezala, moketa sendo
|
batek
estaltzen zuen zoru osoa, idazkari emakumezkoen takoi altu eta txarolatuen hots zorrotz eta biribilak apaltzeko, high heels?, nahiz eta akaroen eta urrats galduen biltegi ere bihurtzen zen.
|
|
|
...ola traizionatuko zuen Gabinok, izan ere, bere lagun mina?; eta, halere, traizionatu beharra zuen noizbait, etxetik alde egin ezean; etxetik alde egiteko zegoen, baina, baldintza haietan?!; zer egin ataka estu hartan?; nola traiziona zezakeen laguna, bestela esanda, traizioaren zama sentitu gabe, tartean kontzientziaren agindu bat bazegoen?; zer buruhauste zen hura, haatik, agindu bat beste agindu
|
batez
estal zitekeenean?; eta orduan, beste pentsamendu bat ere gurutzatu zitzaion ausaz une hartan: ez al zion lagunak berak esan, Maria Bibianaren bidez, osasuna garrantzitsuagoa zela politika guztiak baino??, honela mintzatu zitzaion arrebari:
|
|
|
Ezer ez! Muxu bat eman ziezaiokeen, zerari?, laztan bat, edozer, baina ez zuen, artean, ezertxo ere egin, ez egitezko egiteak errudun uste handi bat sorrarazten ziola; arrazonamendu kate batek agerian jartzen ziona, ordea, bere kulpa hura, konparazio batera?, beste arrazonamendu kate
|
batek
estaltzen zion: zer egin zezakeen, bada, berak, baldin eta afera haren azpian isilpeko akordio bat bazegoen, ez guztien artean espresuki hitzartua, baina bai sentitua eta onartua, eta giroak berak nolabait ezarria?, etxeko guztiak mututasunera kondenatzen zituena?
|
|
|
guztia ikusten zuen: ikusi zuen Maria Bibianak zer errealismorekin eman zuen segundo batzuk lehenago esplikazioa, Drakulak bera bortxatu balu bezala; ikusi zuen izeba Bittoriren keinu nabarmena, Maria Bibianaren esplikazioak goragalea eman balio bezala; entzun zuen Domingoren inpertinentzia, Bittoriri are keinu nabarmenagoa eragin ziona, izerdi hotza sentitzerainokoa, antza, hain zuen zurbil aurpegia, kare geruza
|
batek
estalia bezala; hura guztia ikusi eta entzun zuen, bai, Nazario Orbek, eta orduan, semeari merezi zuèn zaplaztekoa emateko asmotan, muturra okertu eta lekutik altxatzekotan ere egon zen, bibotea heltzeari ere utzi zion une batez?, bere semeak jaurti berri zuèn lotsagabekeria hura ez baitzen inola ere onargarri, baina orduan, halaber, beste gauza bat ikusi zuen, agidanean, hura lezio labur magistral bat emateko abagunea izan baitzitekeen inondik ere, berak. Nazario Orbek?
|
|
|
–Domingo maite dut, segidan, baina, bere buruari entzun ziona izugarrikeria bat iruditu balitzaio bezala, hitzezko estalki
|
batekin
estali nahi izan zuen jada nekez estal zitekeena?: Baina ez da berorrek pentsatzen duena.
|
|
|
Kontuak kontu, komunistek Nazario eta Teofilo Maria begiak benda
|
batez
estali, automobil batean sartu eta eraman egin zituzten, abokatu baten hiri inguruko landetxe bakarti batera eraman ere, hirurehun bat metrora zegoèn etxe multzo bat zen eraikuntzarik hurbilena, auzo txiki baten antza zuena?, nora joaten baitzen jabea, lagunen artean abokatua baino lehenago mutilzaharra zela aitortzen zuena, erdi txantxetan erdi serio, bizpahiru lagunekin, uso pase garaian; behin hara iritsita, erortzen ari ez zen arren, etxea ez zegoen baldintzarik onenetan, geletako kare geruza zuria altxatua baitzuen hanbat tokitan?, begietako benda kendu eta hantxe itxi zituzten bahituak, bi zaintzaile armaturen begiradapean:
|
|
|
Adak ongi gogora zezakeen une hura, baita hitzen ondotikako hurrengo segundoa ere, noiz eta Txarok ezin zorrotzago begiratu baitzion, Adari arimaren barrenaldeak miatzen ariko balitzaio bezala, esaldiari erantsitako eten puntuekin galdera bat ere egiten ari zitzaion, ausaz: . Zer iruditzen zaizu aukera hori???, nahiz eta hurrengo segundoan begiratua irri baten tolesean ezkutatu zuen; eta, eskua beste mahai baten norabidean luzatzen zuela, non adineko bi atso baitzeuden, batek hauts geruza
|
baten azpian
estalita zeraman aurpegia, eta besteak betaurreko ezin lodiagoak zituen?, Txarok honela amaitu zuen hasitako digresioa: –Aitortzen dizut, hala ere, kosta egiten zaidala bi atso zahar horiek musuka irudikatzea?, biak ere. Txaro eta Ada?
|
|
|
Eta horrek halako misterio kutsua ematen zion, ezerezetik etorritako neska balitz bezala. Apenas aipatzen zituen, eta nik uste haien falta sentituko zuela, baina, gabezia hori onartu beharrean, amets
|
batekin
estaltzen zuen: etorkizunean izango zituen seme alabekin, eta haien irri eta oihuekin.
|
|
|
Antzinateko heroi baten irudira hautatua zuen bere mozorroa. Hektor bizkar oker bat, lanak zituena baztangak xehaturiko sudurra trapu
|
batez
estaltzen.
|
|
|
Dukea ohean zetzan, sukarrez eri, bisaiaren erdi kolpatua mantar
|
batez
estalita. Hala ere, bazen mintzatzeko eta are irriz aritzeko gauza.
|
|
|
Ez zen Estefania, neskatiko bat baizik. Paretaren kontra ezarritako lastairaren gainean jarria, zaldi larru
|
batek
estaltzen zion gorputza, besagain biluzietaraino. Frantziako gortean ikusten ez den bezain mehea iruditu zitzaidan.
|
|
|
Haietariko bakar batek ere ez zien noski susmorik piztu. Begi zorrotzagoz so egin balute ohartuko ziren agertu berrietariko baten soinekoa josi zuenak inoiz ez zuela pentsatu barnean konkor
|
bat
estali zuenik. Sartu orduko ezagutu nuen Alençon.
|
|
|
Lekuko zuzenek El País i esan ziotenaren arabera, Jesus Ulaiar, ezkondua, lau seme alaba?, oinez zihoan etxera, bakarrik. Atarian sartzean, burua galtzerdi
|
batez
estalita zeukan gazte batek keinua egin zion haren arreta deitzeko, eta ondoren bost tiro jo zizkion. Jesus Ulaiar lurrean etzanda geratzen zelarik, erasotzaileek ihesari eman zioten kolore zuriko Chrysler markako auto batean, Ataunerantz (Gipuzkoa), Lizarrustitik.
|
|
|
Nazario Orbek mahaia presiditzen zuen eta, zegoèn lekutik –zelatan jartzen zenean, ohi baino maizago heltzen zion biboteari– guztia ikusten zuen: ikusi zuen Maria Bibianak zer errealismorekin eman zuen segundo batzuk lehenago esplikazioa, Drakulak bera bortxatu balu bezala; ikusi zuen izeba Bittoriren keinu nabarmena, Maria Bibianaren esplikazioak goragalea eman balio bezala; entzun zuen Domingoren inpertinentzia, Bittoriri are keinu nabarmenagoa eragin ziona, izerdi hotza sentitzerainokoa, antza, hain zuen zurbil aurpegia, kare geruza
|
batek
estalia bezala; hura guztia ikusi eta entzun zuen, bai, Nazario Orbek, eta orduan, semeari merezi zuèn zaplaztekoa emateko asmotan, muturra okertu eta lekutik altxatzekotan ere egon zen –bibotea heltzeari ere utzi zion une batez–, bere semeak jaurti berri zuèn lotsagabekeria hura ez baitzen inola ere onargarri... baina orduan, halaber, beste gauza bat ikusi zuen, agidanean, hura lezio... seme alabak behar bezala haztea eta heztea bere eginbeharra eta bere obligazioa zen, azken batean!
|
|
|
Ezer ez! Muxu bat eman ziezaiokeen" zerari", laztan bat, edozer, baina ez zuen, artean, ezertxo ere egin, ez egitezko egiteak errudun uste handi bat sorrarazten ziola; arrazonamendu kate batek agerian jartzen ziona, ordea –bere kulpa hura, konparazio batera–, beste arrazonamendu kate
|
batek
estaltzen zion: zer egin zezakeen, bada, berak, baldin eta afera haren azpian isilpeko akordio bat bazegoen –ez guztien artean espresuki hitzartua, baina bai sentitua eta onartua, eta giroak berak nolabait ezarria–, etxeko guztiak mututasunera kondenatzen zituena?
|
|
|
Adak ongi gogora zezakeen une hura, baita hitzen ondotikako hurrengo segundoa ere, noiz eta Txarok ezin zorrotzago begiratu baitzion, Adari arimaren barrenaldeak miatzen ariko balitzaio bezala –esaldiari erantsitako eten puntuekin galdera bat ere egiten ari zitzaion, ausaz: " Zer iruditzen zaizu aukera hori?" –, nahiz eta hurrengo segundoan begiratua irri baten tolesean ezkutatu zuen; eta, eskua beste mahai baten norabidean luzatzen zuela, non adineko bi atso baitzeuden –batek hauts geruza
|
baten azpian
estalita zeraman aurpegia, eta besteak betaurreko ezin lodiagoak zituen–, Txarok honela amaitu zuen hasitako digresioa: " Aitortzen dizut, hala ere, kosta egiten zaidala bi atso zahar horiek musuka irudikatzea", biak ere –Txaro eta Ada– barrez eta barrez hasten zirela; nor zen, baina, benetako Txaro:
|
|
|
–Domingo maite dut –segidan, baina, bere buruari entzun ziona izugarrikeria bat iruditu balitzaio bezala, hitzezko estalki
|
batekin
estali nahi izan zuen jada nekez estal zitekeena–: Baina ez da berorrek pentsatzen duena.
|
|
|
Kontuak kontu, komunistek Nazario eta Teofilo Maria begiak benda
|
batez
estali, automobil batean sartu eta eraman egin zituzten, abokatu baten hiri inguruko landetxe bakarti batera eraman ere –hirurehun bat metrora zegoèn etxe multzo bat zen eraikuntzarik hurbilena, auzo txiki baten antza zuena–, nora joaten baitzen jabea –lagunen artean abokatua baino lehenago mutilzaharra zela aitortzen zuena, erdi txantxetan erdi serio– bizpahiru lagunekin, us... bata Nikolai zen, eta bestea, herren egiten zuèn beste militante komunista bat, Gregorio Mendia, gorpuzkera sendokoa, zeinari Nikolaik Grigori deitzen baitzion; zaintzaileekin batera, beste bi gizon zeuden:
|
|
|
...a traizionatuko zuen Gabinok, izan ere, bere lagun mina?; eta, halere, traizionatu beharra zuen noizbait, etxetik alde egin ezean; etxetik alde egiteko zegoen, baina, baldintza haietan...!; zer egin ataka estu hartan?; nola traiziona zezakeen laguna, bestela esanda, traizioaren zama sentitu gabe, tartean kontzientziaren agindu bat bazegoen?; zer buruhauste zen hura, haatik, agindu bat beste agindu
|
batez
estal zitekeenean?; eta orduan –beste pentsamendu bat ere gurutzatu zitzaion ausaz une hartan: ez al zion lagunak berak esan, Maria Bibianaren bidez, osasuna garrantzitsuagoa zela politika guztiak baino? –, honela mintzatu zitzaion arrebari:
|
|
2010
|
|
|
Edo sentipen hark, oin planoak nituen, eta betaurrekoak, kristal ezin lodiagoa zutenak? beste sentipen barrukoago
|
bat
estaltzen ote zuen. Zeren nire ahalegin guztiak alor hartan aldez aurretik kondenatuta baitzeuden hutsera eta porrotera, neure burua ere itsusi baino itsusiagotzat nuenez gero.
|
|
|
Burutazio haiek nituen, beraz, nire haurtzaroko pertzepzioak estaltzen zituztenak, ordu arte bai bederen, lur azalean moldatutako geruza batek beste geruza
|
bat
estaltzen duen bezala: une hartan, ordea, lurra ikaratu, geruzak itzulipurdikatu eta beheko geruzak gora egin zuen eta goikoak behera, lur astinduaren ondorioz.
|
|
|
esan zuen?, señorito Gabino María? ...eta guztiz ere, ongi bai ongi nabaritu nuen haren esku ukitua neure eskuan, gorputz osora hedatu zitzaidana, esku hark eskutik oinetarainoko azalaren zati bakoitza ukitu balit bezala; hain nengoen deslekuan, non, konplimenduzko hitzak esan nizkionean?. Ongi etorri, Helena, Regina enera??, totelka aritu bainintzaion, Regina enearen. R, an hiru aldiz trabatzen nintzela, trabaldi haiek irri bortxatu
|
batekin
estaltzen ahalegindu banintzen ere; ez dut uste anai arrebok hartaz konturatu zinetenik, Damaso, edo, konturatu bazineten, aparteko garrantzirik eman zeniotenik, nire agurraren garaia igaro orduko halaxe esan baitzuen Helenak, ezer gertatu ez balitz bezala, eskua luzatua zuèn Bibiren parean jarrita: –Etxeko alaba Maria Bibiana??.
|
|
|
erakusgarri: ?, imajinatzen duenak ezen Jainkoagandik gehiago jasotzen duela liluraldien, estasi eztien eta mesede berezien mende dagoenean, sutondoan edo ukuiluan dagoenean baino, Jainkoa bere mende hartu, burua kapa
|
batez
estali eta banku baten azpira bultzatu bezala egiten du. Izan ere, Jainkoa modu batera edo bestera bilatzen duenak, modua bereganatzen du eta Jainkoa galtzen, zeina moduaren azpian ezkutatuta dagoen?.
|
|
|
Basilikaren kupula 37,80 metrokoa da altueran eta 33,40 metrokoa diametroan. Domo honen barruko aldea mosaiko bizantziar eta paleokristau
|
batek
estaltzen du, bortz milioi tesela baino gehiago dituenak. Santiago Padrósen mosaikoan, koruaren aldean, pantokrator maiestatiko batek dena jagoten du.
|
|
|
mobilizazioaren egia modernoa estaltzen eta desestaltzen da, Guernica koadroa bezala. 2003ko otsailaren 3an, New Yorkeko Nazio Batuen egoitzan, Picassoren maisulanaren erreprodukzioa oihal urdin erraldoi
|
batekin
estali zuten, diplomatikoak eta funtzionarioak mintzo zirela, Iraken aurkako erasoa geroz eta hurbilago eta EEBBetako hegazkin militarren motorrak gero eta beroago). Totalitarismo futuristak ikasbide argi eta ilun hau eman digu, Marinettik. Hil dezagun ilargigunea!?
|
|
|
Aitonak orkatila pomada berde
|
batez
estaltzen zion bitartean, telefono bidezko elkarrizketa errepasatzen saiatu zen Amaia. Bazuten ahots bat:
|
|
|
Bigarren saioan, hagina mehetu zidaten, estalaktita baten itxura eman arte. Mingainarekin paisaia bolkaniko berria laztandu nuen, harik eta haginlariak, pudoreagatik segur aski, ordura arte baino narratsago eta presatuago, behin behineko pieza
|
batez
estali zuen arte.
|
|
|
Gero, haginkada leunez, katakumeari lotzen zion apurtu zuen. Jaioberriak sator itxura zeukan begiak itxita eta geruza lirdinga
|
batez
estalita zegoen. Lilik miazkatzen zuen bitartean, bigarrena etorri zen, zuri kolorekoa.
|
|
|
Nivea geruza potolo
|
batez
estali genituen eskuak.
|
|
|
Hots batzuek bizkorrarazi egin zuten gizon dotorea irakurtalditik. Ate joka ari zen norbait eta gizona, nahigabeturik bat bateko etenagatik, liburua besaulkian utzi kuxin
|
batez
estalirik eta atea zabaltzera joan zen.
|
|
|
Burutazio haiek nituen, beraz, nire haurtzaroko pertzepzioak estaltzen zituztenak, ordu arte bai bederen, lur azalean moldatutako geruza batek beste geruza
|
bat
estaltzen duen bezala: une hartan, ordea, lurra ikaratu, geruzak itzulipurdikatu eta beheko geruzak gora egin zuen eta goikoak behera, lur astinduaren ondorioz.
|