|
2000
|
|
|
Gure Irratiak, entzute eremu nagusia Lapurdin du (48.000 euskal hiztun baino gehiagorekin), eta24.000 entzule ditu Ipar Euskal Herrian, hauetarik 22.000 Lapurdin; hau %44, 4 da.Xiberoko Botzak, aldiz, 9.000 entzule ditu bakarrik; hau da, euskal hiztunen %1240 41.Azken inkesta honen arazoa da, euskal entzuleak bakarrik hartzen dituela kontuan; baina jada zehaztu dugun bezala, Irulegiko Irratiak eta Xiberoko Botzak badituztezenbait emankizun, inkesta, elkarrizketa... frantsesez. Gainera, musika emankizunbatzuk,
|
batez
ere euskal rockarenak, euskaldunak ez diren gazteek ere entzuten dituzte.Euskal irrati soziatiboen iraunkortasuna eta indarra, emankizunen ekoizpen kostuamurriztea lortzen duen beren arteko lankidetza estuaz gain, dituzten elkartasun etasostengu sareetatik datoz: entzuleria, Euskal Kultur eta Kirol Elkarteak, Euskal Kultura Institutua, Euskal Presoen aldeko Sostengu Elkartea42, mugaz gaindiko hedabideak... Batez ere,, entzuleriaren diru-laguntza erregular eta harrigarriak dira finantzamenduiturri nagusi eta berezienak?.
|
|
|
Epe horretan, dena den, ez zen faltatu beste kultur errealitate
|
bat
ere euskal gizartean, paraleloki zebilena, herrietan, egunerokoagoa? –ez hurbilagoa ezinbestean, eta, hein handi batean, ordura arteko dinamikak eta joerek bideratzen zutena.
|
|
2001
|
|
|
Merkatua
|
batez
ere Euskal Herria da, ekoizten diren gazten %75 hementxe saltzen delako; gero Madril eta Bartzelona ditugu, eta %5 esportatzen dugu, batez ere EEBBetara eta Alemaniara.
|
|
2002
|
|
|
SAKONEAN ez dirudi Batasunak proposatu berri duen bake proposamenak ezusteko handirik sortu duenik gainerako eragile politikoetan, nahiz eta zenbait osagaietan doinu berria somatu den,
|
batez
ere Euskal Herriaren pluraltasuna eta norbere proiektu politikoa alboratzearen kontuei dagokienez. Gabezien artean, ETAren aurrean jarrera berririk ez agertu izana azpimarradu da.
|
|
|
Bestalde, taldea osatzen dutenen artean kultura unibertsal zabala duten kideak nagusi badira ere, gehienek ez zuten unibertsitate ikasketarik egin eta autodidaktak izan ziren. F. Krutwig, A. Irigoien, G. Aresti, J. San Martin, J. L. Alvarez Enparantza" Txillardegi", T. Peillen eta J. Mirande sartzen ziren talde hartan; haien asmoa zen euskal literatura eguneratzea, europar literaturen proposamen modernoak gureari txertatuz, baina
|
batez
ere euskal literatura morrontza politiko, erlijioso edo folklorikotik askatzea, azken finean funtzio estetikoa nagusi zedin literaturan.
|
|
|
Nik hemen kontatzen ditudan gertakizunak, gehienak, neronek azken 35 urteotan
|
batez
ere Euskal Herriko zazpi probintzietako baserrietan ikusitakoak dira. Baserritarrei bai Iparraldean eta bai Hegoaldean ezaguna zaie nire zakurzaletasuna.
|
|
2003
|
|
|
|
Batez
ere euskal nazionalismo historikoaz ari naiz hori aipatzean, ezker abertzaleak neurri handi batean nazionalismo historikoaren ikuspegia gainditu duelako: herriaren kontzepzioa, euskarari ematen zaion garrantzia, aniztasuna...
|
|
|
Ez garamatzate inora. Ez daukagu martxan estrategia sinesgarri bakar
|
bat
ere euskal herria garatzeko.
|
|
|
Pelotarien aipuak GemItur elaberrian, EuskM elaberri honetan ere egiten dira, ia atal osoa eskaintzen diola Recoletos eko frontoian egiten den pelota partiduari. 22 Esana dugu bere pinturagintzako motiboetariko
|
bat
ere euskal pilota dela.
|
|
|
Hots, UEU era askotako taldeen, multzoen eta pertsonen bilgunea eta topagunea zen; eta aniztasun horrek, alde batetik indartu egiten zuen, baina, bestetik, lan bateratu iraunkorra oztopatzen zuen. UEUren hasierako partaide asko lan mundu desberdinetara eraman zituen eguneroko soldata ziurtatu beharrak, gehienek irakaskuntzara jo zuten eta horietako askok unibertsitatera, Deustukora, UNEDera eta
|
batez
ere Euskal Herriko Unibertsitatera. UEUki de horiek leialtasun bikoitzarekin jokatu behar izan zuten, UEUren egitasmoari eusteko, batetik, eta eguneroko lanaren lehentasunaren menpe, bestetik.
|
|
2004
|
|
|
Elkarrik baikor aurkeztu du Bake Konferentziaren bigarren fase hau,
|
batez
ere euskal politikagintzan giro berri bat sumatzen duela adieraziz. Ez da samurra zehaztea giro berri hori zertan den agerraraztea, baina egia da irailetik aurrera zabalduko den kurtsoak zerbait mamitzeko testuinguru aproposa zabaltzen duela:
|
|
|
Euskaldunoi gure zilborrari begira aritzen garela leporatu izan zaigu maiz eta gure kultura zabaltzeko eginahalean antzeratsu jokatu izan dugula. Atzerrian afera politikoagatik ezagutzen da
|
batez
ere Euskal Herria. Gure kulturaren berri gutxi izaten dute.
|
|
|
Elkartearen txinpartak erbesteraino ere iristen dira. Une hartan Amerikan aurkitzen den EAJ Aberriko Eli Gallastegi errefuxiatu politikoak Cultura Vas ca izeneko elkarte bat sortzen du, Amerika osoan zehar barreiaturik dauden euskal erbestetuen artean Aberriaren aldeko atxikipenari eusteko,
|
batez
ere euskal gaiez diharduten liburuak irakurriz eta bide hori bultzatuz (194).
|
|
|
2 grafikoak erakusten duen bezala, Euskalmediarenazken urtean asko jaitsi zen diru inbertsioa Euskal Herrikozinemagintza rentzat,
|
batez
ere Euskal administrazioarenpartetik. Urte hartan handiagoa izan zen, erruz gainera, ICAA ren ekarpena Euskalmediarena baino.
|
|
2005
|
|
|
Joan den urtekoak 3 milioi kilo antxoa izan ziren. Arrain hori Kantauri aldeko,
|
batez
ere Euskal Herriko, 3.500 familiaren bizibidea da. Bizkaiko golkoko uretan aurten izandako antxoa kanpainaren hondamendiak agerian utzi du berriro ere orain aspaldi AZTIko adituek iragartzen zuten hura, inguruaren ikerketa lanak egin eta gero azken asteotan berretsi dutena:
|
|
|
Horretarako elkarrizketatuak berak idatzitako liburu batean oinarritu naiz, Demokratak eta biolentoak (1997) izeneko entsegua hain zuzen. Nire ustez, interes globaleko gaia da,
|
batez
ere Euskal Herrian bizi dugun gatazka egoera sustraitik oratzen duen autoreetako bat dugulako Azurmendi. Bere lan honetan euskal biztanleriari kontuan hartzea txarto etorriko ez litzaiokeen apunte esanguratsu batzuk ageri dira.
|
|
|
Gaztazale on batek huts egin ez lukeen lehiaketa dela eta, sekulako jaia egin zuten Lizarran. Irabazleak, berriz, denok izan ginen, baina
|
batez
ere Euskal Herriko artzainak eta gaztagileak.
|
|
|
Nolanahi ere den, programazio eta hizkuntza politika guztiez gain, ikusleak behar ditu telebistak. Eta ikus entzuleak erakartzeko borondate onena jarri eta ahalegin guztiak egin arren, ikusleen,
|
batez
ere euskal ikusleen inplikazio falta sumatzen da.
|
|
|
Jesuita sartu zara jendea Jaungoikoarengana eramateko. Niretzat
|
batez
ere euskal kulturaren inguruan dabiltzanei laguntzea izan da horretarako bidea.
|
|
|
Humboldten estudio antropologiko pedagogikoek, bestela, arreta berezia eskaintzen diote hizkuntzaren fenomenoari,
|
batez
ere Euskal Herrian egon ondoren; eta bere obra linguistiko eskerga ikusita, hura" hizkuntzalari" edo" hizkuntzaren filosofo" dela ere esan dezakegu. Aztergai honekiko interesa, egiaz, handituz doa bere bizitza guztian zehar eta, zinez dakigun bezala, ia esklusiboki ematen ditu bere azken hamabost urteak hizkuntzaren aspektu sakonenak aztertzen eta hizkuntzen aspektu ezberdinak ikertzen.
|
|
|
–...
|
Batez
ere Euskal Herrian, kantuak dioenez! –hitza jalgi zitzaion ziztuka, hortz artetik.
|
|
2006
|
|
|
Feminista bezainbat feminismo daude. Zein da
|
batez
ere Euskal Herrian nagusitu den feminismoaren eredua: berdintasunarena edo diferentziarena?
|
|
|
Zapaterok eta bere aldekoek Estatuaren sarean duten indar maila; ETAk eta Gobernuak adostutako akordioetan zer urraketa maila dagoen; ENAMen baitan zein adostasun mailarekin ari den jarraitzen prozesu hau edota gertatzen ari ei diren akordio urraketak nola interpretatzen ari diren eta zer eragin duten prozesuan. Eta funtsean, edukiei dagokienez, alde bakoitzak egiten duen interpretazioa,
|
batez
ere euskal herritarren erabaki eskubideari dagokionean. Jakina, adierazitako guztiak eta beste zalantza asko ezagutu nahi izateak, seguruenik negoziazioetan dabiltzanek baino gehiago ezagutu nahi izatea da, prozesu hauen dinamikotasunak ez duelako erabateko bermerik, ezta aktore nagusientzat ere.
|
|
|
Beste fenomeno
|
batek
ere euskal kultura zurrunbilo zurrungatsua inarrosikozuen 80ko hamarkadan: emazte idazleen plazaratzea, ez pirtta pirttaka aitzinekomendeetan nola, baina eskuko behatzen kopuruan aldion.
|
|
|
Gehienetan, edo presoen kolektiboei, edo Bai Euskarari edo AEKri ematen diogu.
|
Batez
ere Euskal Herria bultzatzen duten elkarteei.
|
|
|
Horrekin batera, testuliburuaren kalitatea pobretzea lekarke maileguak,
|
batez
ere euskal testugintzari dagokionez. Izan ere, testulibururik ekoizten duten argitaletxeek inbertsio handiak gauzatu behar izaten dituzte testu horiek sortzeko ezinbestekoak diren lantaldeak sortzeko, eta hiruzpalau urteko zikloa behar izaten dute erabilitako diru baliabideak berreskuratzeko.
|
|
|
Hurrengo hamarkadetan espainiar nazionalismoa frankismoarekin berdindu ohi zen eta, ondorioz, sustrai liberaleko nazionalista espainolak unibertsalismo antinazionalistaren zazpigarren zerura propultsatuak izan ziren; gaur egun gehienek oraindik han diraute, nazionalismo ororen (eta
|
batez
ere euskal nazionalismoaren) kontrako aldarrikapen barregarriak jaurtiz, beren guraso intelektualak lotsagorritzeko modukoak. Baina agian gure lana da beren inkoherentziak salatzea.
|
|
2008
|
|
|
Urte askoan ahal izan dugun leku guztietan jo dugu, eta badirudi horrek fruituak eman dituela. Gure helburua zen azken hamaika urteotan eragin diguten taldeei omenaldia egitea;
|
batez
ere Euskal Herriko taldeei. Hasieran punk eta Oi!
|
|
|
Garrantziaren araberako hurrenkeran, BIEMH azoka sektoreko laugarrena da munduan, eta industria esparruko erakusketa handiena Espainiako Estatuan.
|
Batez
ere Euskal Herrian kokatu dira makina erremintaren sektoreko enpresak, EAEn bereziki, eta, berebiziko indarrez, Bizkaian eta Gipuzkoan. Laurogeita hamarreko hamarkadako krisialdiak ixtera bultzatu zituen enpresa batzuk, eta kontzentratzera beste batzuk; horrek guztiak enpleguen galera eragin zuen.
|
|
|
Horretaz gainera, guztiontzat ageri agerian dago ezker abertzalearen pentsamendua zein hizkuntzatan plazaratzen den eguneroegunero. Hor nonbait esana dugun moduan, Egin en eta Gara n sozializatzen den ezker abertzalearen pentsaera, ez da
|
batez
ere euskal hitz nazionalaren lantegikoa. Lantegi hori, irakurleak ongi dakienez, hizkuntza menderatzailearen eremukoa da nagusiki.
|
|
|
Badakit arlo honetan oraindik arazo anitz dagoela argitu gabe. Pentsatzen dut eztabaidatzeko bizitza guztia eramango gaituen denbora luze izango dugula (ba tzuentzat luzea izango da, besteentzat laburra, baina gizarteari dagokionez luzea izan go dela pentsatuz eta nahian ari naiz, eta gizarte filologikoari buruz mintzatzen ari naizen ezkero,
|
batez
ere euskal gizarte filologikoari eta nire iritzia eman behar baldin badut, Filologia eztabaida dagoen lekuan nahitaez aurkitzen dela esan nuke.
|
|
|
Hirugarren partean, mendez mende aipatzen ditu euskal letretan agertu diren obrak eta idazleak. Menturaz, ohar interesgarrienak XX garren mende ari buruz egiten ditu,
|
batez
ere Euskal ikerketak aipatzen dituelarik sorkun tzarekin batean. Euskal ikerketen garapena eta literaturaren indartzea elkarri lotzean garbiki erakusten du beste garai batean sartua dela euskal literatura.
|
|
|
448 Izatez, euskara hutsez egon zen beste saio aitzindari
|
bat
ere Euskal Herrian: Agosti Xahoren Uskal Herriko Gaseta, 1848 Baina bi zenbakitara mugatu zen, jarraipenik gabe.
|
|
|
Hala ere, bazen berrikuntzarik, irakaskuntza tokiko ardura izateko eskatzeaz gain, euskal hezkuntza proiektu bat errebindikatzen baitzen: euskaraz (edo gutxienez) eta curriculum propioa irakats zedila, ez erdara hutsez eta Espainiakoa; irakasleak atzerritarrak barik bertokoak izan zitezela, eta
|
batez
ere euskal irakaskuntzarako prestaketa izan zezatela (behinolako euskal maisu «mertzenarioengandik» bereiztuz).
|
|
|
Euskaltzaindiak eta Eusko Ikaskuntzak Gernikan 1922an egindako kongresuan landu zituzten
|
batez
ere euskal hezkuntzaren inguruko egitasmoak, auzo eskolen jatorrizko proiektua berreskuratzen saiatuz. Nazioarteko esperientziak ere ezagutu ziren bertan (Galeskoa, Belgikakoa, etab.) Euskal Herrirako erreferente izan zitezkeenak.
|
|
|
Beste arrazoia Azkue beraren bokazio alderdikoi urria zen, aukeran gurago baitzuen kultura arloan jardun. Eduki arloko diferentzia gehiago ere bazituen jeltzaleekin,
|
batez
ere euskal nazioa (arlo linguistiko kulturalean bereziki) ulertzeko moduaren inguruan46 Eta maila politikoagoan, aipatzekoa da Azkuek alderdi jeltzalearen aukera estrategikoekiko zuen distantzia. Hola, Bilbon 1918ko martxoan eman zuen hitzaldi publiko batean, bere nortasun nazionalista aldarrikatu zuen, baina aldi berean jeltzaleekiko zituen aldeak nabarmenduz:
|
|
|
Irekiera ekitaldian ez ziren falta izan Espainiako Gobernuko presidente zen Eduardo Dato arabarra, eta euskal probintzietako gobernadore zibilak eta agintari militarrak ere. Eduki aldetik, hizkuntza, antropologia, historia, arte, irakaskuntza eta zientzia politikosozial sailetako hitzaldiak egin ziren, Euskal Herrian zegoen unibertsitate gabezia, eta
|
batez
ere euskal gaien inguruko ikerketa gabezia bete guran. Hitzaldi akademikoak gaztelaniaz egin ziren, baina euskara ez zen kongresutik kanpo geratu.
|
|
|
|
Batez
ere euskal musika jotzen dute Koskolakoek, nahiz eta, atzerrikoa ere jotzen duten. «Garrantzi handia ematen diogu abestiak aukeratzeari.
|
|
|
33 Euskal gizarteak immigrazioarekiko erakusten dituen jarrerei dagokienez, garrantzi handiko gaia denez, hemen lantzen den baino askoz ere sakonago eta zehatzago aztertu behar da; izan ere (besteak beste), zenbait sektorek,
|
batez
ere euskal gizarteko sektore politikoek, eta bereziki espainiarrekoek, arrazismoaren, nazionalismoaren eta euskal identitatearen arteko lotura ezarri dute. Hemen, argudio horiek faltsuak direla egiaztatu nahi dugu bakarrik, hala adierazten baitute datuek eta azterlanek (espainiarrek berek egindakoek ere bai):
|
|
2009
|
|
|
Iraganean errege, santu, heroi historiko, Bibliako eta historiako pertsonaien gainekoak izaten ziren. XX. mendearen erditik aurrera
|
batez
ere euskal gai eta pertsonaiak dira ardatzak.
|
|
|
1916an hasi zen irakasle, 22 urterekin, eta 1936 urtera arte iraun zuen bertan, gerrak ezkutura eta gerra osteak erbestera bidali zuten arte. Gai askotan aritu zen irakasle, baina
|
batez
ere Euskal Literaturan eta Arkeologian sakondu zuen. Garai honetako idazlanak hiru arlotan sailka daitezke:
|
|
|
Horrekin lotuta, betarramistek Montevideon sortutako eliza izan zen gune garrantzitsua, euskaldunen eliza bezala ezagutzen zena alegia (bertan euskaraz, gaztelaniaz eta frantsesez ematen baitzituzten elizkizunak) (Rodríguez, 1991). Beraz, hura ere euskaldunen bilgune garrantzitsua izan zela azpimarratu beharra daukagu,
|
batez
ere Euskal Herriari buruz zuten ideiaren ondorioz. Euskaldunek beren betiko ohiturekin jarraitzea erabaki zuten; pilota partidak antolatu, tabernan ibili eta igandetan beren elizkizunetara joaten ziren.
|
|
|
Oñatiko turismo bulegokoek esan digute, ohiko den bezala, gehienbat katalanak izan direla gure herriak bisitatu dituztenak. Eta, gaineratu digute, uztailean
|
batez
ere euskal herritarrak izan zirela bisitari gehienak.
|
|
|
Azken oroitzapen gogoangarria Kopako finalerdietarako txartela lortu zuenekoa da. Jokalarientzat ez ezik, zaleentzat ere gustukoa da Molinon,
|
batez
ere Euskal Herritik gertu dagoelako. Horregatik, nahiz eta sarri askotan arazoak izan Sportingeko zaleekin, asko dira autoa hartu eta Gijonera abiatzen direnak.
|
|
|
Koldo Garziak hamar urte daramatza sukalde lanetan, sanferminetan. Urte horietan guztietan giroa erabat aldatu dela dio,
|
batez
ere euskal giroa. Duela urte batzuk, txosnak eta gaztetxea ziren geratokia.
|
|
|
1997an sortu zen Jordi Vazquez eta Jose Castelloren eskutik, biek ere talde horrekiko miresmena zutelarik. Geroztik, kontzertu ugari eman dituzte,
|
batez
ere Euskal Herrian. Baina atzerrian ere ibiliak dira.
|
|
|
Hobe dugu herritarrek jakin dezaten etorkizuna batez ere euren esku dagoela, inoiz baino gehiago eta garbiago dagoela euren hizkuntza jokabidearen esku, bai elebakarrek elebakartasunari atea itxi eta elebitasunari irekitzearen esku, eta
|
batez
ere euskal hiztunen hizkuntza jokabidearen esku. Kontzientzia lasaigarri da, utzikeriarako gonbitea, praktikan, errua beti hirugarren bati botatzea.
|
|
|
Hori gaur ez da lurraldearen barruti itxira mugatzen. Bistan da euskararen etorkizuna
|
batez
ere Euskal Herrian erabakiko dela, eta eremu urriko gainerako hizkuntzena bakoitzari dagokion lurraldean, baina ez hor bakarrik. " Euskarak zortzigarren lurralde bat du" esan eta esplikatu zuen Anjel Lertxundi idazleak.
|
|
|
Aipaturikoa ez ezik Unescoren bederatzi eremuen argitan erabakigarria da, halaber, hiztunek hizkuntzarekiko duten jarrera eta atxikimendua. Horretan ere aldeak daude euskararen hiru lurraldeen artean,
|
batez
ere euskal hiztun ez diren herritarrei dagokienez. Baina horretan ere, Unescoren atlasaren eta ikerketa soziolinguistikoen emaitzen arabera behinik behin, lantua jotzeko baino motibo gehiago daude euskararen egoerak oro har hobera egin duela esateko.
|
|
|
Erdaldun elebakarrak gutxitu egin dira Euskal Herrian oro har. Gutxitu dira
|
batez
ere Euskal Autonomia Erkidegoan, zer edo zer Nafarroan, baina gorantz jarraitu dute Iparraldean. Esan daiteke, bada, elebitasuna gora doala Euskal Autonomia Erkidegoan eta Nafarroan; indartsu Euskal Autonomia Erkidegoan eta apalago, baina etengabe, Nafarroan.
|
|
2010
|
|
|
Euskal idazleen artean, eta
|
batez
ere euskal idazle gazteen artean, lehenengoetakoa izan zinen ETAren aurka agertzen. Arazorik izan zenuen horren ondorioz?
|
|
|
Nik garbi daukat.
|
Batez
ere euskal herritarron onerako, batez ere abertzaleontzako eta zer esanik ez herritar independentistentzako. Geure onerako da Espainiako Estatuaren aurrean jarraitu dugun borroka beste bide batzuetatik jarraitzeko.
|
|
|
• Errespetua eta salaketa
|
batez
ere euskal prentsari lotzen zaizkio, deia, diario notiCiaS, berria eta garari. Erasoaren aipamena agertzen da gehienbat gara egunkariari lotua eta Legea/ Dekretua diario de notiCiaS’i lotua.
|
|
|
21.Karmel aldizkaria kulturaz eta literaturaz,
|
batez
ere euskal kulturaz eta literaturaz arduratzen da (beste gai askoren artean). Ezer gehitu nahi al duzu irakurleentzat?
|
|
|
Oro har,
|
batez
ere Euskal Autonomia Erkidegoko isurialde atlantikoari dagokionez, nahiko degradatua eta urratua dago bertako ingurumena. Historikoki izanden giza presioa handia dela, gaur egun daukagun paisaia guztiz kulturala dela esandezakegu, alegia, Euskal Herri osoan ez dagoela gizakiaren eraginetik at geldituden lekurik.
|
|
|
Euskaldun sentitzen al zen galdetu zion Danielari. Ez zuen galdera espero eta, egia esanda, ez zitzaion inoiz burutik pasatu, baina baietz erantzun zion,
|
batez
ere Euskal Herrian egon zenetik odolean zeraman euskaldun zatia erraz identifikatzen zuela, ordu arte bere burua beti italiar jatorrikotzat jo bazuen ere. Bedaiopen egin zuen lanari buruzko xehetasun batzuk eman zizkion orduan.
|
|
|
Erraza da desegiteko xedez botoak gehitzea, baina zailagoa da zerbait eratzeko politika bateratua garatzea,
|
batez
ere euskal politika eta etorkizuneko erabakiak Alderdi Popularrak eta Alderdi Sozialistak Madrilen izango duten estrategiari begira eta haren mendean daudenean. Espainiako politikak erabakiko du euskal politikak etorkizun hurbilean izango duen bilakaera, hori da egia.
|
|
|
Baina, hala eta guztiz ere, ez nau kezkatzen ezkontza horrek duen arriskuak, arrisku hori beti izango delako" kontrolatua"; alabaina, gehiago arduratzen nau haien arteko liskarrak beste guztiok eta
|
batez
ere euskal gizarte osoak ordaindu behar izateak.
|
|
|
Estatutua oso osorik betetzeko eskumen guztiak eskualdatu behar dira, eta
|
batez
ere euskal gizartearen oraingo eta geroko ongizateari lotuta daudenak. Honako eskumenez ari naiz:
|
|
2011
|
|
|
Kirol oso landua da, bai fisikoki, baita mentalki ere. Prestatuta egon behar duzu, motibatuta uretara sartzeko;
|
batez
ere Euskal Herrian, baldintzak ez direlako oso onak. Kirol indibiduala denez, itsasoarekin lotura handia sentitzen duzu.
|
|
|
Mahai inguruari hasera emateko aipatu dezadan alde batetik, BAT Soziolinguistika Aldizkariaren 20 urteurrena ospatzen ari garela aurten. denbora tarte honetan azpimarratzeko artikulu asko eta asko eman ditu argitara aldizkariak,
|
batez
ere euskal soziolinguistikaren esparruan. Bestalde, aipatu nahi nuke aurten Soziolinguistika eskuliburuak argia ikusi duela. hasteko, euren iritzia eskatuko nieke mahai kideei BAT aldizkariaren inguruan. zer ekarpen egin du zuen iritziz BAT aldizkariak dibulgazioaren aldetik?
|
|
|
Niri asko kostatzen zait nire pelikulekin aurkezpenak egitea:
|
batez
ere Euskal pilota rekin, baina baita Lucía y el sexo rekin ere, nahiago izan nuen zirkuitua kanpoan hasi, Torontoko jaialdian, horrela ez dudalako pelikula lurretik utziko duen taldetxo hori atzean abiatzeko unean?.
|
|
|
Baina ez dela hala azpimarratu du donostiarrak, eta ikusle kopuruak gainditu egin zuela batez bestekoa. . Kontua da ikusmin izugarria piztu zuela filmak,
|
batez
ere Euskal pilota eta gero, eta ez zen aurreikusitakoa bete?. Gaizki pasa zuela dio, eta berak porrot gisa hartu zuela,, baina ez erabatekoa?.
|
|
|
Izan ere, Lino Akesolok euskal literaturan askotariko emaitza utzi badigu ere, oro har haren izena aipatzean burura datorkiguna horixe da: gizon jakintsua zela, jakintsua
|
batez
ere euskal letren eta gure historiaren arloan, baina hor agortu gabe. Hura hil ondoren, Euskaldunon Egunkariako 243 zenbakian, 23 orrialdean Joan Mari Lekuonaren eta Patxi Altunaren idazlan bana zetorren.
|
|
|
DRM ditxosozkoaren alde egin dute gurean Elkar eta enparauek gurebook denda sortzean. Erosketa zaildu, irakurketa oztopatu, eta erosketa protokoloak zailtzen dituen aukeraren alde egitean, ez dira konturatzen bere buruaren kontra, eta
|
batez
ere euskal kulturgintzaren hedapenaren aurka ari direla.
|
|
2012
|
|
|
Tira, baina harri jasotzearen aitzakian kanpora ateratzeko aukera ere izan duzu...
|
Batez
ere Euskal Herri inguruan ibiltzen gara, baina Parisen, Malaga aldean (Espainia)... ibili izan gara, bai. Gustura, egia esan.
|
|
|
Euskararen kasua EAEn dartzat edo zentrokotzat jotzen duten EAEko erdaldun gehienek (%58k inguru) uste du euskara euskal herritarren hizkuntzetako bat dela; eta gauza bera pentsatzen dute euskal abertzale ez diren gehienek (%66, 1ek), ez abertzale eta ez ez abertzale diren gehienek (%52, 2k), soilik edo batez ere espainiar sentitzen direnek (%64, 7k), eta euskal herritar bezain espainiar sentitzen diren gehienek ere (%61, 3k). Beren burua ideologikoki ezkertiartzat jotzen duten erdaldun gehienek, aldiz, (%58, 8k) uste dute euskal herritarren hizkuntza nagusia dela euskara; eta gauza bera pentsatzen du euskal abertzaleen artean gehiengo zabal batek (%75k), eta soilik edo
|
batez
ere euskal herritar sentitzen diren gehienek ere (%70, 2k).
|
|
|
Yes We Jai! ko taldeak Peyresourden kanpatuko du eta antolatu den erromerian izango dira, euskal musika, txistorra eta sagardoaz euskal giroan murgildu eta gozatzeko, eta
|
batez
ere Euskal Herritik joandako milaka zaleekin festa partekatzeko. Hurrengo egunean, Peyresourde mendatera igoko dira txirrindulariak animatu eta ondo pasatzeko gogoz.
|
|
|
Are, apropos ahaztu gura dela esango litzateke, zundarik eta hausnarketarik egon izan dela lehenago: ETAren hastapenetan eztabaidatu da bortxazko ala bakezko hautuaz, eztabaidatu da Gandhiren etsenpluaz; Kristiane Etxaluzek egunotan gogoratu digu nola antzerki
|
bat
ere euskal herrietan jokatzen zen, Ibañeta, P. Larzabalena (1968). Karlos Santamaria Pax Christi Internazionaleko idazkaria zen, erruz idatzi du bortxaz, Gandhiz, gerraz, eta zuzen ala zeharka ETAren borroka armatuaz ere (ik. www.karlossantamaria.com).
|
|
|
Carlos Maria Isidroren. Fernandoren anaia? alde egin zuten Espainiakoerrege izateko,
|
batez
ere Euskal Herrian. Gerrate karlistek, horietako bi Baskonianeta hiru Katalunian eta Espainian, gerra ahalegin oso handia eragin zuten:
|
|
|
Euskararen aldeko jarrera eta portaera sorrarazten dituen eraginik indartsuena, gaur egun, euskal herritar identitatearena da,
|
batez
ere euskal nazionalismoarenideologiapean. Horrexegatik eta gizarteak euskararen bestelako premiarik asebetetzeko beharrik sorrarazten ez duenez, abertzaletasunarekin bat egiten ez duenak, salbuespenak salbuespen, ez du hizkuntza horren aldeko motibazio sendorik.
|
|
|
Izaera ekonomiko eta soziala duten beste euskal instituzio batzuekinkooperatzea,
|
batez
ere euskal langile klaseak sustatzen dituenekin.
|
|
|
Horretaraz gero,
|
batez
ere euskal intelligentsiak argitaratu zituen testuak izanditut aztergai, eta ematen ditudan iritziak eta interpretazioak hortik atereak edomoldatuak ditut. Testu zati batzuk aldatuko ditut, eta beste batzuetan igorpenakegingo ditut idazlan hau sobera ez luzatzearren.
|
|
|
Bestalde, herrialde bakoitzeko Batzar Nagusien dinamikan, iraultza liberalen eraginez, parlamentarismoaren ildoa lantzen eta antolatzen hasi ziren.
|
Batez
ere euskal herrialdeetako borondate kolektiboaren isla ziren arautegiak eginez. Herrietako ordezkariak ziren, eta beraz oraindik iraganeko korporatibismoaren luzapena agerikoa zen.
|
|
|
Joan den mendeko hirurogeiko hamarkadan, erregimen frankistarekiko oposizioa klero nazionalista eta progresistako zenbait sektoretara zabaltzen hasia zen,
|
batez
ere Euskal Herrian. Abagune hartan, apaiz euskaldun talde batek Herriaren defentsan hartutako konpromisoa azken ondorioetaraino eramatea erabaki zuen.
|
|
|
Azken galdera hauek ez dira batere txantxetakoak. Gure arteko mota guztietako hainbat eta hainbat bakezalek ahalegin horretan diraute eta baietz uste dute,
|
batez
ere euskal lurraldeetan, azken 40/ 50 urteetan edo hodei guztien gainetik eta harri guztien azpitik eratu den Ezkerraren aurka aurreratzen dituzten diatriba demokratiko parte hartzaile kultur anizkoidun eta toleranteetan.
|
|
|
1992ko erorketaren ondorioz, nabaria zen" higadurazko gerla iraunkorra" ez zela Estatua makurtzeko gauza izan. Babespen neurriak zirela eta, lehen urteetako goi kargu militarren eta errepresio indarren aurkako ekintza zuzenak taktikoki gero eta zailagoak bilakatu zirenean eta 1985tik aurrera bereziki, helburu nahasi edo zibilen aurkako bonba kotxez ordezkatu zituzten(
|
batez
ere Euskal Herritik kanpoan), baina horiek ere ez zuten ETAk nahi zuen negoziazioa ekarri. 1992ko parada galduta, estrategia militarraren aldaketa bat gertatzen da:
|
|
|
Bost egun horretan egoten dira normalean lo egin barrik eta hori oso gogora da. Gero irainak, zure kontra, zure familiaren kontra, herriaren kontra eta hori salatu izan da dagoenez, ez da bakarrik pertsonaren kontra,
|
batez
ere euskal gobernuaren kontra. Hori ikusten da guztion kontrako gauza bat dala eta orain aste honetan 9 atxilotu egon dira hegoaldean eta horrek torturak jasango dabe.
|
|
2013
|
|
|
Erdarazko irakurgaien eskaintza handiagoa izanagatik, euskaraz aniztasuna badela gogoratu du Igor Idoetak, eta garai batean euskarazko liburuak
|
batez
ere euskal literaturara mugatzen ziren arren gaur egun itzulpen ugari dagoela. Orduan, zergatik mailegatzen dute euskaldunek nagusiki erdaraz?
|
|
|
) orokorrean, eta bereziki euskal identitatea eta euskara identitatea, euskara aldekotasunarekiko: zatitzailea izatetik indar gunea izatera pasatzea?, zergatik identitatea ukatzen dutenak,
|
batez
ere euskal kultura eta hizkuntzarekiko gurean ematen denarekiko aritzen dira, baina ez espainiar kultura eta hizkuntzarekiko ordea?, boteretsuagoen eta dominatzaileen eraginaren adibidea da?... Horrela, gauza bat da jakitea identitatea badagoela beti, funtzionatzen duela pertsonetan denetarako, eta bestea noraino komeni den edo ez erabiltzea ez bada izango euskara aldekotasuna bultzatzeko, ikusita egunean batzuen diskurtsoak nolakoak diren.
|
|
|
Dena den, ez du uste jokabide orokorra denik: «Salbuespen batzuk kenduta, Espainian, baina
|
batez
ere Euskal Autonomia Erkidegoan, politikariak nahiko tentuz ibili direla esango nuke. Europako beste lurraldeetan ez da hala gertatu:
|
|
|
(Axular, 1643, 19). Liburuak sortu eta argitaratzeko beste hizkuntzetako erabiltzaileek betetzen zuten posizio bera euskaldunek(
|
batez
ere Euskal Herri penintsularrekoek) ere betetzeko modurik ote zuten da galdetu beharrekoa.
|
|
|
Euskarari guztiz interesatua zelako, frantses hizkuntzalari horrek hainbat ikerketa, itzulpen eta idazlan eraman eta diruz ordaindu zituen. Mitxelenak, Bonaparteren ekarpenarekin batera, Antoine d. Ababdierena() aipatzen du,
|
batez
ere Euskal Pestenbitartez Abbadie lortu zuen euskal kulturaren gizarteratze prozesuarengatik.
|
|
|
Batez ere, nik uste dut ikastaroen garapena baino, ikastaroek ere garapena izan dute, noski, bai plataforma aldetik, ematen diren baliabide eta errekurtsoak garatzen joan dira, baina batez ere nik somatu dudana, azkenean nik hemen 12 urte daramatzat, hau da, fundazioa sortu baino lehen Eusko Ikaskuntzan lanean nengoen, da gizartearen jakintza. Gu hasi ginenean, Eusko Ikaskuntza hasi zen 1996an lehenengo internet bidezko masterrarekin, eta garai hartan populazioaren, hemen
|
batez
ere Euskal Herrian edo Espainian esango genuke, populazioaren ehuneko 5ak erabiltzen zuen interneta. Gaur egun, berriz, ez dakit zer datutan gabiltzan, baina nik uste dut ehuneko 70 izango dela ziur asko.
|
|
|
Gure inguruan, eta
|
batez
ere Euskal Autonomia Erkidegoko hezkuntza erakundeen artean, TQM egikaritzeko kudeaketa ereduen artean, EFQM ereduak du lehentasuna (Arrizabalaga eta Landeta, 2008). Gure ustez, hezkuntza erakundeen informazio, plangintza eta kontrol sistema eraginkorrak diseinatzeko orduan, EFQM ereduaren adierazle sistemak aztertzea ezinbestekoa da:
|
|
|
Ibon Altuna abokatua eta EIZetako administratzaileak azaldu duenez, apirilaren 4an erreposizio helegite batzuk erantzuteko azken eguna izango du Jaurlaritzak. Altunaren ustez, prozesuarekin ez jarraitzea “ez litzateke batere justua,
|
batez
ere euskal irratientzat, esleipena behin behinean lortu dugunontzat, berriro ere lehiaketa batera aurkeztu beharra, euskararentzat erreserbak mantenduko diren jakin gabe eta zein oinarriak izango diren ezagutu gabe”.Lehiaketa bertan behera uztea okerragoa litzatekeGainera, Agus Hernan Antxeta irratiko kideak ohartarazi duenez, Urkulluren Jaurlaritzak sortu ez baina esku artean duen “pat... “prozesu judizialak urteak eta urteak emango lituzke eta Jaurlaritzak nekez atera lezake beste deialdi berri bat 34 lizentzia horiek ebazteke dauden bitartean.
|
|
2014
|
|
|
Mende erdi eta diktadura bat geroago, 1982an, halako egun bat antolatzeko beharra ikusi zen. Agian 1981ean Donostiako Balda pilotalekuan egindako 1.000 lagunentzako bazkariaren arrakastak hauspotuta, baina
|
batez
ere euskal prentsaren egoera prekarioak bultzatuta, ekin zitzaion Argia Egunari.
|
|
|
Diseinuaz Dabunker diseinatzaile katalana arduratu da, Euskal Herriko kirol tradizionaletako irudiak musikako elementuenekin uztartuz. Proiektua zuzeneko emanaldien bitartez aurkezteari ekingo diote aurki, baina programatutako emanaldietan oraingoz ez dago bakar
|
bat
ere Euskal Gerrian. Hilaren 18an Gironan izango dira (Herrialde Katalanak), eta gero Asturias eta Kantabriara joko dute (Espainia).
|
|
|
Ezinegonaz edo haserrez baino, atsekabez ikusten ari naiz euskal ezkertien eta
|
batez
ere euskal gazteri abertzalearen jokaera Ukrainiaren inguruan. Altsasun Donbaseko gudaroste iraultzailearen aldeko ekitaldi, kontzertu eta diru jasotzea, Deban, Mamarigan eta beste herri eta auzo batzuetan deklarazioak, Lekeition pankartak Denak, Europar Batasuna eta NATO eta AEBk defendatzen duten Kieveko gobernuaren aurka, arrazoi onargarriengatik, eta eskolaurreko manikeismo batez gidaturik gobernu honen aurka ari diren matxinoen alde:
|
|
|
Kasuren batean hizkuntza ere izan da arrazoietariko bat, adibidez, Sorkun Rubioren kasua. Izan ere, hainbat komunikazio proiektutan ez dugu SorkunRubioren lekukotzarik izan, akaso euskaraz jario handirik ez duelako, eta hori mugada diskurtsoa garatzeko,
|
batez
ere euskal kulturako zenbait esparrutan.
|
|
|
Beraz, nahiz eta euskal errepublikanoen artean euskararen erabilera gutxitzen joan,
|
batez
ere euskal nazionalismoarekiko aurkakotasunaren ondorioz, eta baita poliki poliki euskara tresna politiko bihurtu izanaren ondorioz ere, etxeko bizimodutik haratago ere sarri erabili zuten hizkuntza izan zen. Industrializazioak eta migrazioek euskararen erabilera zaildu eta mugatu zuten aldi berean, eta euskararekiko jarrera politiko ezberdinak azaleratu ziren, baina II. Errepublika arte behinik behin, euskal probintzien iragan loriatsua gogoratzeko lehendabiziko komunikazio bidea euskarak izaten jarraitu zuen, Gernikako Arbolak edo II. Gerra Karlistaren inguruan abestu ziren bertso eta olerkiek adierazten dutenez.
|
|
|
Kike Amonarrizi naturaltasunez milaka lagun euskarara gerturatzen egindako lana eskertuko zaio Bai Euskarari Laguna sariarekin. Soziolinguista, umorista eta telebista aurkezlea da eta oso ezaguna da euskaldunon artean,
|
batez
ere euskal telebistan jardun duelako aktore, gidoilari edota aurkezle lanetan, esaterako, Hitz eta Pitz, Txiskola, Mihiluze eta Tribuaren Berbak programetan. Azken saio honekin Gasteiz ere bisitatu zuen, non hemengo euskara eta euskaldunak izan ziren protagonistak.
|
|
2015
|
|
|
Donostiako alkate zenean, batzuetan alderdi sozialistaren lerro ofizialetik kanpora ibili izan zen bere adierazpenekin,
|
batez
ere euskal gatazkari dagozkion gaietan. Baina Espainiako Diputatuen Kongresuan ere hautsi du PSOEk ezarritako boto diziplina.
|
|
|
izan zirela: . Etsaiak,
|
batez
ere Euskal Herrian kokatutako helburu pertsonalen bunkerizazioarekin, Erakundeari zailtasun handiak sortu dizkio, batez ere arduradun politikoen aurka kolpatzeko garaian?. 154
|
|
|
|
Batez
ere Euskal Herriko, Estatu Batuetako eta Herbeheretako lagun eta kideei nahi dizkiet eskerrak eman, beren laguntza beharrezkoa izan baita liburu honen ideia on posibleak existitzeko. Ez badira existitzen, nire errua da, jakina.
|
|
|
|
Batez
ere Euskal Herriko, Estatu Batuetako eta Herbehereetako lagun eta kideei nahi dizkiet eskerrak eman, beren laguntza beharrezkoa izan baita liburu honen ideia on posibleak existitzeko. Ez badira existitzen, nire errua da, jakina.
|
|
|
Beste kontu esanguratsu bat: prentsa diglosiko abertzalea abiarazi zutenean, helburu nagusietako bat Hego Euskal Herriko erdaldunak informatzea zela zioten prentsa mota horren sustatzaileek; haatik, lortu dute helburu hori ala
|
batez
ere euskal prentsaren bazka potentziala ziren (eta diren) irakurle euskaldunak izan dira prentsa diglosikoaren kontsumitzaile nagusi?
|
|
|
Fineandena fikzio dela zioskun Estik, eta Zalduaren ipuin bilduma bikainari ongi egokitzen zaio baieztapena. 38+ 1 ipuinez osatutako liburu honetan, errealitate/ fantasiaarteko muga ezinezkoa da, ezer baino lehen, hizpide.Ipuin asko «hemen» kokatuta daudela onartuta ere,
|
batez
ere euskal gatazka politikoari buruzko narrazioakbiltzen dituen bigarren atalekoak, Zaldua fantasiazbaliatzen da egunerokotasun edo errealitate deitzendugun horren pitzadurak azaleratzeko. Fikzioa, beraz, bizitza deitzen dugun horren egia eta miseriak azaleratzeko bide egoki gisara.
|
|
|
Luxu handia, Luis bezalako pertsona bat Usurbilen izatea.Zergatik ez dugu galdu behar. J.A.: Ikusi behar da, batez ere ikastola herritik ateratakoa dela, herritarrek antolaturikoa. Herritik ateratako erakundea dela, herriarentzat eta
|
batez
ere Euskal Herriarentzat.Proiekzioa eta gero, dokumentala zabaltzeko asmoa duzue. A.E.: Eskuragarri izango da, geure helburuetako bat baita.EstreinaldiaEguna: ekainak 5, ostirala.Ordua:
|
|
|
Fiskalitatea izango da, hain zuzen,
|
batez
ere euskal ogasunek dituzten Itun eta Kontzertuen erabilera, ELAk euskal instituzioekin izango duen eztabaidagai nagusietakoa eta, dudarik gabe, agintari abertzaleei min gehien emango diena.
|