|
2000
|
|
|
Benetan, alimaleko lana egin dute, bai egoitzako eraberritze lanetan, sbai kanpainako jardueretan eta hau guztia dohaintasun osoz, jakina. Bere euskaltasunari zentzu
|
bat
ematen dion gazteria bat da, zinez, Muskildikoa, eta Xiberoko Botzaren egonleku berria ikuskatzerat etorriko zaretenok, muskildiar gazte horien esku hartze oso handiaz gogoratuko zaretelakoan nago. Bisitaldi horretan erakutsiko dizuete, ziur aski, emanaldiak jendaurrean egiteko gela handia.
|
|
|
Estatu espainiarrean gertatutako aurrerapen digitalaren abiapuntua bilatzeko 1995 urtera jo behar dugu. Baliabide telematiko berrien informazio uholdea egunkarietako erredakzioetara ailegatzen den heinean, kazetariak behartuta sentitzen dira erantzun
|
bat
ematera. Hilabete batzuk pasa ondoren, 1996 urtean zehar, gai hau egunkari guztien orrialdeetan azalduko da sakonki jorratuta.
|
|
|
Erabaki horren atzean justifikazio pertsonalak izan arren —Zaitegiren ama bakarrik bizi zen Arrasaten eta honi laguntzeko gogoa azaldu zuen idazleak—, egoera politikoaren aldaketa txiki batzuen inpresioa ere sor zitekeen, zabaltze eskas batena. Hori ikusirik, Zaitegik bultzada berri
|
bat
eman nahi izan zion bere proiektuari, berez irakurlego potentzial nagusia aurkitzen zen ingurura hurbilduz. Horretarako, behin Gipuzkoan, Euzko Gogoa Hego Euskal Herrian argitara zedin zenbait urrats eman zituen.
|
|
|
Iparraldean, geroago Ameriketan gertatuko den bezala, fenomeno bitxi
|
bat
eman zen, alegia, ailegatzen ziren intelektualen lanak bertakoek egindakoekin nahastuko zirela, batzuetan bereizteko zaila izateraino. Historikoki hau ez zen gauza berria izan; esaterako, errealitate hau baieztatzeko, hor dugu Miguel de Unamunoren testigantza, 1925etik 1927ra Hendaian erbesteratuta egon zenean:
|
|
|
Komeni izanen litzateke, beste eremu batzuetarako ere baliagarria izan daitekeen adibide bat besterik ez emateko, lankidetza handiagoa izatea Euskal Autonomia Erkidegoko erakunde eta liburutegiekin, euskarazko lanen ondare bibliografikoa babestu beharrari irtenbideak
|
batera
eman ahal izateko(...) arrazoizkoa da pentsatzea euskarazko ondare bibliografikoa askoz hobeki zain litekeela, Euskal Autonomia Erkidegoan, Nafarroan eta Iparraldean lege gordailua jasotzen duten liburutegiekin partzuergo bat eratuz gero. Edo bestela, partzuergorik ez balitz, itunen bidez, alderdi bakoitzaren betekizunak eta eskubideak zehaztuta.
|
|
2001
|
|
|
Sinboloen mailan batzuetan, ekonomiarenean bestetan, erabilpen publikoarekin zerikusia duen guztiarekinportaera errespeturik gabeko horren adibide asko eman dizkigute.
|
Bat
emateko, Nafar Gobernuak ikastaro unibertsitario deituriko batzuk inprobisatu zituen, ez oin ez buru, saski berean Hemingway eta Egiptoko faraoiak nahasiz, edo plangintza hidrologikoa, inmigrazioa edo gastronomia. Liseri ezinezko konpota desordenatu hori Unibertsitate mailako ikastarotzat aurkezteko kopeta izan zuten, unibertsitate guztiak koordinatzen diren lehen aldia izateari propaganda aparatuaren indarra jarriz.
|
|
|
Azkenez, Eusko Jaurlaritzaren Hizkuntza Politika Sailburuordetza rekin izenpetu dugun egiunea aipatu behar dut, era horretan aurreko urteetako segurtasunik eza eta banan bananeko deialdiekiko menpekotasuna alde batera uzten baikenuen behingoz, eta benetako proiektuak antolatzen hasteko aukera jasotzen. Izan ere, elkartearen barne ikuspegitik hori da, nik uste, joan den urteko gertakaririk garrantzitsuena, elkartea ren hasierako urteak bazter utzita, lehen aldiz gertatzen baita elkarte gisa aurrekontu egoki
|
bat
ematen zaigula, kontrol zorrotzekin bada ere, guk kudeatzekoa.
|
|
|
Honi buruz zerbait esateko gogoa nuen aspaldi, baina, izan ere, nahiago izan dut itxarotea, Euskaldunon Egunkaria n hasitako artikulugurutzaketahorren (XI eta 5) eta, batik bat, ondoren itzultzaile euskaldunen zerrenda elektronikorawe bratutako mezuen tonua kontuan hartuta: ur horietan murgiltzeak beldur pixka
|
bat
ematen didala ezin uka. Pentsatzen dut arazoa patxada handiagoz hartzeko nahikoa denbora igaro ote den.
|
|
|
Txirritaren bizitzarekin sail
|
bat
eman berria dute telebistan. Marrazki bizidunetan, alegia.
|
|
|
Azterlari guzien edo gehienen paperek izan ohi dutena: eskuratu alean, leku
|
bat
ematen diozu, eta besterik ez. Biltzen ari zarela, izan ere, aurrerantzean zer eskuratuko duzun ez dakizu.
|
|
|
Egun batez, ordea, Bilintxen probak zuzentzen bukatutakoan, hain zuzen, nire buru nekatuari atseden pixka
|
bat
ematearren, atera egin nintzen. Kasedaraino joan eta han aitona batekin topo egin nuen.
|
|
|
15 Nafarroan eta 20 EAEn. Ibilbideari begiratu kritiko
|
bat
emateko ordu egokia da agian, ze rtan asmatu dugun eta zertan ez. Autokritika, alegia.
|
|
|
3. Hiruga rren galderaren erantzunean sartuta dagoeneko, oso oso garrantzitsua iruditzen zait serioski sinestea jauzi kualitatibo
|
bat
eman behar dugula erantzun moduan eta apustuaren erronka garrantzitsua Europan pausatu litzatekela.
|
|
|
Euskal Herriko PSOEk berak ere hori nolabait onartu beharrean ikusten zuen bere burua euskararen aldeko sentimenduaren aurrean eta, beraz, berton eurenproiektu espainola kudeatzeari begira (Jauregi kasu, Kintanak duela gutxi kontatu digun legez) espainol kultura ez zabaltzeko euskara era guztietara indartzea onartu beharrean zeuden, hori euren proiektua manten zedin derrigorrezkoa ikusten zutelako, autodeterminazioa aldarrikatzea (PSE 78) bezala. Baina Madrilen bestelako erantzun
|
bat
ematean (Euskararen Legearen erreku rtsoa), Nafarroakokudeaketa euren eskuetan gelditzean eta Jaurlaritzaren bidea zehazten hasten denean, agerian gelditu zen ez zegoela erabateko hizkuntz apustu bat. Frankismoan euskararen aldeko benetako kontzientzia galdu egingo da etnozidioarekiko ahazturan eta hizkuntz politikaren epelean.
|
|
|
Mende luzeetan (iraultzatik kasik) inolako kontzesiorik eman gabe mantendu ahal izan dute estatusa, baina orain zerbait ematen hasi beharrean daude. Apur
|
bat
eman euskalduntasuna sakabanatzeko eta lasaitasun urte batzuk bermatuta. Hortik Seaskarekiko harremanak, hitzarmena... baina ofizialtasunik ez.
|
|
|
Enperadorea aukeratu arte, abokatuek eta komunikabideek hartu dutepa rte berdinketa tekniko eta patetiko batean. Bitartean, jendeak karrika eta etxeetan itxoin du, oihuka edo isilka, komunikabideek eta letraduek berriren
|
bat
eman arte. Ta rtehonetan, komunikabideek adierazi dute America Online eta Time Wa rner elkartu direla planetako enpresa mediatiko handienean (letraduek onartu dute monopolio hau," kontsumitzaileen garaipena delako", hitzez hitz).
|
|
2002
|
|
|
Hori guztia kontuan hartuta, euskalgintzak bere jarduerari buruz gogoeta egin eta datozen urteotan euskararen normalizazioan jauzi garrantzitsu
|
bat
emateko erronka nagusiak zeintzuk diren zehaztea da EuskalgintzarenPlan Estrategikoaren helburua. Zer aldatu behar dugu, zein urrats berri egin behar dugu, normalizazio prozesua errotik bizkortzeko?
|
|
|
Gai honi dagokionez, ez dago konponbide egituratuen zerrenda itxi
|
bat
ematerik. Aukera eta bide asko erabil daitezke, batez ere komunikazioaren gizartean bizi garen honetan.
|
|
|
Bestalde, beste unibertsitateetan dauden ikertzaile hutsen pareko goi teknikaririk ez dago gure unibertsitateetan. Bi gabezia horiek garrantzi handikoak dira, eta ikerkuntza sustatzeko politika eraginkorrak abian jarri nahi badira, ezinbestekoa da gabezia horiei konponbideren
|
bat
ematea.
|
|
|
Honaino iritsi garelarik, ezinbestekoa deritzot eragile bakoitzak egiten duen ikerkuntza jardueraz azalpenen
|
bat
emateari. Hiru ikerketa mota daudela esan ohi da:
|
|
|
Ikuspegi orokor
|
bat
ematen saiatuko gara ondoko lerro hauetan.
|
|
|
Kontua da, ordea, jakintza arlo gutxi batzuk kendurik (eta hemen ere zalantzak sor daitezke) gaur egungo ikerketa gehiena ingelesez argitaratzen dela. Eta kontua da gure artera lehen mailako irakasleak ekarri nahi baldin baditugu, mintegi
|
bat
ematera, ikastaro bat ematera, etab., normalean euskara ez den beste hizkuntzaren bat erabiliko dutela. Horrek hautsiko du, nahi edo ez, hizkuntzaren batasuna.
|
|
|
Kontua da, ordea, jakintza arlo gutxi batzuk kendurik (eta hemen ere zalantzak sor daitezke) gaur egungo ikerketa gehiena ingelesez argitaratzen dela. Eta kontua da gure artera lehen mailako irakasleak ekarri nahi baldin baditugu, mintegi bat ematera, ikastaro
|
bat
ematera, etab., normalean euskara ez den beste hizkuntzaren bat erabiliko dutela. Horrek hautsiko du, nahi edo ez, hizkuntzaren batasuna.
|
|
|
Horrela, kutsadura islamikotik gorde nahi zuen Irak, eta aldi berean Khuzistango petrolioa bereganatu. Haatik, irandar iraultzaileen ezusteko erresistentziak zortzi urte iraun eta bi herrialdeakodolustu zituen gerra luze
|
bati
eman zion hasiera.
|
|
|
15 Arrazakeriaren aurkako jarrera hori erlijio musulmanaren ezaugarririk azpimarragarrienetakoa da Mahomaren garaitik. Adibide
|
bat
ematearren, Bilal, meskita batetik otoitzera deitu zuen lehen imana, esklabo beltz askatu bat izan zen.
|
|
|
Baina, egia da, ezkerretik ere, ikuspegiak beste buelta
|
bat
ematen duela. Hara hor ezkerraren zati handi baten drama:
|
|
|
15 Arrazakeriaren aurkako jarrera hori erlijio musulmanaren ezaugarririk azpimarragarrienetakoa da Mahomaren garaitik. Adibide
|
bat
ematearren, Bilal, meskita batetik otoitzera deitu zuen lehen imana, esklabo beltz askatu bat izan zen.
|
|
2003
|
|
|
Inguruabarrak bestelakoak izatekotan, besteno rtasun bat izanen zuen. " Na tu re and Nurture" (natura gehi elikadura, biak kultur eta natur mailetan ulertuta) nortasun
|
bat
ematen digute, izaera bat, jite bat. Nortasun edo izaera hori hezi eta alda daiteke, baina gizakiarenonez izan behar badu, beti muga batzuen barnean eta lege psikologiko oso zorrotzei jarraikiz.
|
|
|
Beatrice Cenci, Guido Reniren port reta, Kapera Sixtinoko sibila
|
bat
ematen duela. Cenci, XVI. mendean, Erromako familia nobleenetako bat zen.
|
|
|
Adibide
|
bat
emanez hasiko naiz aurreko baieztapenaargitzen. Datuen arabera, euskara etxean jaso duten gazte gehien gehienak euskara txukunaren jabe izatera iristen dira, bai eta kalean ahal dutenean euskaraz aritzeko joeraere erakusten dute.
|
|
|
P roiektu honen berri Ibarretxe lehendakariak 2001ekouztailaren 11n eman zuen, kargua hartzearekin
|
batera
emandako hitzaldian, eta abian jartzeko urtebete behar izan zuten. 2002ko maiatzean Jaurlaritzak hautatu zituen kultur eragileek otsailerako burutu zituzten beren txostenak, eta joan den maiatzaren 28an bigarren faseari ekin zitzaion.
|
|
|
Kalte ekonomikoak kontaezinak dira, gaur pittin
|
bat
eman, bihar moztu, egoera larriak pasaraziz. Ezinean dabiltzan hainbat ikastola txikien etorkizuna, aldiz, kolokan jartzen jarraitzen dute, ematen duten diru eskasaren iturria ahuldu ondoren.
|
|
|
Eusko Jaurlaritzara bulego orduz kanpo deitu, eta" jSeguridad!" dioen hitz hotsa entzuten da telefonoz bestalde, baina harek ere ez du zehazten zein segurtasun bermatzen duen. Iruñean bizi eta udalarekin harremanak euskaraz izan nahi dituenak, zerrenda berezi
|
batean
eman behar du bere izena, baina ez diot inori entzun nazien garaiko Alemanian oinarritutako metodoa denik (fitxatuta daude euskaraz hitz egin nahi duten iruindar guztiak, bai). Eta...
|
|
|
Hasteko, argazki orokor
|
bat
emango dugu, ultzo ultzo dukzio osoa gaietan banatuta agertzen den, gaimbakoitzean zenbat titulu kokatzen diren eta gaimuen pisua zein den azaldu bakoitzak produkzio osoandguran.
|
|
|
Txikiegia ematen du, Europa barneko beste herriekin konparatuta. Catalunyan, hurbileko erreferentzia
|
bat
ematearren, bestalde, gure maila berean dabiltza.
|
|
|
Panorama editorialaren argitzapen honetan beste urrats
|
bat
emanez, argitaletxe indartsuenen lana ikusi behar da. Esan dugu arestian 15 argitaratzaile direla 20 titulutik gora atera dituztenak.
|
|
2004
|
|
|
Azkenik, iruditzen zait" Kantuketan" Parisen ezarriz, parada ezinago hobea dela euskal kulturaren hobeki ezagutarazteko eta Euskal Herriaren irudi baikor
|
baten
emateko. Ge rtakari hau izan dadila ere Parisko Euskal Etxearen onetan, geroan ere gure herrita rrek babesleku goxo eta euskaldun bat ukan dezaten Frantziako hiri nagusira datozenean.
|
|
|
Euskal Herriko zinemagintzaren ekonomi oinarrienaldaketa 1984an etorri zen, bi aldetik gainera. Espainian aukeratu berria zen gobernu sozialistak astindu on
|
bat
eman nahi zion Estatuan egiten ari zen zinemari. Haize berriak nahi zituen zinemagintzan, zinema modernoagoa, duinagoa eta kanpoan erakusteko modukoa.
|
|
|
Batzuetan behaketa azkarra da eta jende zerrenda
|
bat
ematen digu, leku horietan igarotzen, sartzen, ateratzen, esertzen edo zutitzen direnak..., irakurtzen, erretzen, hitz egiten, besarkatzen, edo besterik gabe begirada galduta doazenak... Beste batzuetan jendartean hautaturiko pertsonen deskribapen zehatza aurkitzen dugu:
|
|
|
Baina gazte garaiko lehen olerkietan atzean utzitakoso rterriari, mendiei eta Euskal Herri mitiko bati abesten bazion, 60ko hamarkadan gizarteak bizi zuen errealitatea renispilu eta salatzaile izan nahi zuen poesiagintzari ekingo zion. Urte haietan indartzen hasi zen giro abertzale eta kulturazalean zeharo inplikaturik, eguneroko lan eta zereginekin ez ezik, literaturarekin ere bultzada
|
bat
eman nahi izan zion berpizte sentimendu horri. Poetak euskara eta EuskalHe rria minez bizi ditu; herria ren arazoek eta gatazkek ezinegona eta haserrea sortzen dute harengan.
|
|
|
Amaren irudiak etaoroko rrean amatasunak haren obran duen pisua agerian uzten dute gai horri dedikaturiko olerkiek eta aipamen ugariek. Hinki hanka lehen olerki liburu argitaratuari amari buruzko olerki
|
batek
ematen dio hasiera: " Emazteki bat ene bizian...".
|
|
|
E rdozaintzi ren obrak bide ematen digu amaren arketipo handiak dituen ezaugarri berezkoei gainbegirada
|
bat
emateko. Esan dugun bezala, poetaren irudimenean nahiz ametsetan, etxeari guztiz atxikirik dago.
|
|
|
Telebilbao Euskal Herriko aitzindarietakoa da telebistagintza lokalean, eta telebista lokal komertzialen progr amazio mota baten eredua da: gaztelaniazkoa, noski, albistegiei eta gertakizun lokalei garrantzia ematen diena baina emisioak osatzeko lotsarik gabe programazio merkea eta askotan —ez beti— maila baxukoa erabiltzen duena — teledendak, astrologia, sorginak, publirrepo rtajeak dokumental gisara eskainiak... — Katearen programazioa 24 ordukoa da, zeinetatik haren afiliatuek gutxieneko kopuru
|
bat
eman beharra duten: ordu erdi edo ordu beteko programa tarte batzuk eta bost minutuko publizitateko hiru tarte, guztira lau ordu t’erdi edo bost ordu.
|
|
2005
|
|
|
Hil horren 9an, berrehunen bat lagun bildu ziren Baionako geltokian, tren txartelak euskaraz eskatzeko. Euskarazko kulturak urteari protesta, interpelazio, manifestaldi eta elkarretaratze
|
batekin
eman zion hasiera. Oso sintomatikoa.
|
|
|
Elkarrekin nahiko ondo moldatzen ginen. Abdonek ogerleko
|
bat
ematen zidan ordainetan. Hura poza nirea!
|
|
|
Arizkundarra. Bere baserrian aldi
|
bat
eman nuen, hango euskara aztertzen. 23 baserritan nabil, baina ez dut inon ikusi bere aita Tadeo bezalako gizon garbirik.
|
|
|
Nik hilabete
|
bat
eman nuen Innsbrucken, alemana praktikatzen. Handik hiru urtera atzera joan nintzen Innsb ruckera.
|
|
|
Ez da hori gertatu. Etxe zahar bat duenari esaten bazaio" Zure etxea txarra da, desegin eta etxe eder
|
bat
emango dizugu", etxe txarra txikitu eta berririk eman ez. Horixe gertatzen da, usu.
|
|
|
Guztiok larrugo rri, ur berobe roan arbasta batzuk sartu eta arbasta horiekin zipli eta zapla, gorputza astintzen zuten nire lagunek. Nik zartako
|
bat
eman nion neure sorbaldari eta min handia. Neure baitan esan nuen," Hau ez duk hiretzako, motel", eta atseginezizerditu nintzen, baina arbasta zoko batean utziz.
|
|
|
Askori sariek bihotza altxatu digute idazten jarraitzeko. Sari horiek irabazteak benetan bultzada
|
bat
eman zidaten aurrera begira.
|
|
|
Irakas ereduen egungo egoerari eta bilakaerari buru zko grafiko eta datu ugari ditugu bertan, EAE osorako etalu rraldeka. 20 urtetan ereduen euskalduntze nabarmen
|
bat
eman da EAEn, batez ere 16 urtera bitarteko irakaskuntzan. Bi datu ematearren, Lehen Hezkuntzan, 83 84ikasturtean EAEko ikasleen% 80 ingurukAereduan ikasten zuen, eta 20 urte beranduago% 20 baino gutxixeago dira.
|
|
|
Lehen Hezkuntzari dagokionez, beraz, Dereduarenaldeko bilakaera nabarmen
|
bat
eman da EAEn. Kontuan hartzekoa da, askotan horrelako bilakaera bat aztertzean zenbakien hoztasunetik egiten badugu ere, kopuruetan bilakaera hau eman ahal izateko, gurasoen erabakiez gain, beharrezkoa izan dela hezkuntza komunitate osoaren ahalegin eta eraldatze prozesu garrantzitsu bat, eta izen abizen konkretu askoren eta askoren ahaleginari esker eman ahal izan dela bilakaera hau.
|
|
|
17 Bizenta Mogelekin ikusi dugu eta Amaia Lasarekin ikusiko dugu aurrerago, adibide pare
|
bat
ematearren.
|
|
|
Nina Baymek dioen bezala, emakume idazleak ikusezinak dira; hor daude, pentsatu baino gehiago eta anitzagoak dira, baina ez ditugu ikusten. Normalean ez daude inon (edo baten bat agertzen da agerraldi publikoetan gizonen artean ‘kolore’ pixka
|
bat
emateko).
|
|
|
Baina Txillardegiren originaltasunak badu beste iturri bat Euskal Herria rekin edo Unamunorekin zerikusirik ez duena. Eta iturri hori Paris da, edo zehatzago esanda, Parisko giro intelektual ezkertiarra, edo, izen
|
bat
emateagatik, Jean Paul Sartre.
|
|
|
Eta literaturarena? Eman daitekeen definizioetarik
|
bat
ematen du Aristik. Berea:
|
|
|
Arrunki, informatzailea argitaletxea da. Zenbaitetan kopuru
|
bat
ematen du argitaletxeak; eta ematen ez duen argitaletxearen produkzioa. Edo ISBNren orria betetzen du argitaletxeak eta agentziara bidali.
|
|
|
Dena den, oraingoan ez nator holako deus planteatzera. Grafiko bikoitz
|
bat
eman nahi dut, Precisa ren datuak erabiliz. Esana dut bestetan ere datu horiek optimistegiak iruditzen zaizkidala, baina kasu honetan ez da hori ikusarazi nahi dudana.
|
|
|
1 kapitulua: Begiratu
|
bat
emango diogu eta kito! / 2 kapitulua:
|
|
2006
|
|
|
Ibilaldi berri
|
bati
eman behar diogu hasiera orain: beste 50 urte hastera goaz.
|
|
|
Artikulu hau Jakin aldizkarirako izanik, espoliazioak Euskal Herriarekin zerikusi handia duela argituz hasteak beharbada badu interesik. Estatu kolpea Nafarroan eta Araban nagusitu zela, Molaren osteak Bilbon sartzeko prestatzen ari zirenean, Berlin Erroma ardatzak lagundutako makina birrintzailea jauzi kualitatibo
|
bat
emateko prestatu zen. Ordurako ez zen nahikoa guda gordinean etsaiak ezabatzea; areago, operazio suntzitzaileak gerrako frontetik haragoko eremuetan ere finduz joan behar zuen.
|
|
|
Baina isolamendu horrek beste argitasun
|
bat
eman izan balio bezala hitz egiten zuen. Galdezka saioan egindako elkarrizketan, atentzioa deitu zidan bere burua orakulu bezala sentitzen zuenaren onarpen ez esplizituak, baina inplizituak.
|
|
|
Sortu bezala iritsi nintzen hor nonbait bost urtetara azalberritu egin ninduten zabalduz lau haizetara. Matraileko
|
bat
eman zidaten orbaina hemen dut hara...! Zentsuran mina hiru urtean gainditua neukan jada.
|
|
|
Dena dela, beti gorde dezakegu harro punttu hori, eta esan" Euskadin hezkuntza doakoa da"; oso ondo geratzen da hori gure agintarietako bat bisitan doanean, jo dezagun, Herbehereetara, edo Kataluniara bertara, zertara joan urrutiago. Han hizkuntzari beste pisu
|
bat
ematen diote, baina, tira... dotore dago esaldia... Beharbada gero ahaztu egingo zaigu ez garela gai izan geure curriculuma osatzeko, edota osatuta izanik ere ez dugula garatzerik izan ezinezkoa zaigulako geure ikasmaterial propioa egiteko abenturan sartzea.
|
|
|
Ikastolako testuinguruan kokatzean, integratzean eta elkarren arteko harremanetan sartzean, etorkinak ezezagun zaizkion hizkuntza/ k topatzen ditu. Ikastolako dinamikan sartzeko garaian, era ezberdinetako jarduerak eta laguntzak eskaintzen zaizkio, eta, pixkanaka pixkanaka, errealitate berri horrekiko lehenengo hurbiltze eta hizkuntzaz jabetze
|
bat
ematen da.
|
|
|
Ikuspegi anitzeko erronka horrek beste perspektiba
|
bat
eman dio gure ohiko hezkuntza jardunari; eta hezkuntza komunitatearen aurrean gaia agertzeko, aztertzeko, egungo antolakuntzako ildoak eraberritzeko, beste batzuk jorratzeko, edota erabakiak hartzeko garaian, ikusmolde malguagoez baina era berean zehatzagoez jokatzeko premia erakusten ari zaigu etengabe.
|
|
|
Bere ustez, nazionalismoa printzipio politiko bat da, zeinaren arabera mundua naziotan banatua dagoen eta nazio horietako bakoitzari estatu propio bat eratzea dagokion. Bere ustez, printzipio hori bideraezina da praktikan, munduan dauden nazio potentzialen kopurua kontuan hartuz, horietatik bakoitzari estatu
|
bat
ematea politikoki ezinezkoa delako (Gellner 1983). Hala ere, aipatu bezala, Gellnerren belaunaldiko autoreek autodeterminazio eskubidea zeharka lantzen dute.
|
|
|
Izan ere, ‘nazioa’ termino konplexua eta gatazkatsua da. Zailtasun handiak daude ‘nazio’ kontzeptuari erreferentzia argi
|
bat
emateko, zer den eta zer ez den argitzeko, alegia. Nazioak identifikatzeko arazorik ez dagoen kasuetan ere, ‘nazio’ izendapena gatazkaren parte izatera pasatuko da (Kataluniaren eta Euskal Herriaren kasuetan argigarriak dira).
|
|
|
Unibertsitatean Joaquin Gorrotxategi eta Santos Yanguas garbi mintzatu dira prentsan aztarnen egiazkotasunaren alde, baina beste asko isilik daude. Gutxi dira erabateko iritzi
|
bat
emateko gai sentitzen direnak. Garbi dago Lazarragaren eskuizkribuaren aurkikundeak lehen momentutik lortu zuen erabateko adostasuna kasu honetan ez dela errepikatu.
|
|
|
Hor bazka zitekeen ederto, baina, hau da gure tragedia, poliki poliki, ETAren pisua gero eta astunagoa bihurtu zitzaion, gero eta jasanezinagoa. Erantzun
|
bat
eman nahirik Gizona bere bakardadean idatzi zuen lehenengo eta, ildo berean sakonduz, Soinujolearen semea, aldi berean ETAren historiaren laburpena eta epaia izan nahi duen nobela behin betikoa. Eta hortxe agortu zen.
|
|
|
Protagonistaren estatusaren inguruan, esan behar dugu egun erdia lanean ematen duela; banandua dela eta seme bat duela; gertatzen diren inguruko gaiekin arduratuta bizi dela: Egineko editoriala irakurtzen du, adibide
|
bat
ematearren; kotxea du eta bere irudia zaintzen duen emakumea dugu.
|
|
|
Mintegik, Bai... baina ez (Susa, 1986) nobelan, gizartearen arauak apurtzen dituen istorioa idatziko digu. Maitasunaren ikuspegi berri
|
bat
emango digu Mintegik, euskal nobelagintzara pertsonaia berri bat ekarriz: Rosa.
|
|
|
Memoria, oroitzea, hori da bizitza, biziera bakarra, batak bestean izan dezakeen lekua. Maitasuna ez al da memorian leku on
|
bat
ematea, beste bati tarte bat irekitzea. Zer da bestela maitatzea (84).
|
|
|
1973ko otsailaren 11n Jakin Taldeko barne txosten
|
batek
ematen du asmotako hiztegi bakoitzaren egoera. Teologiakoa eta Filosofiakoa ziren nonbait aurreratuenak; Natur Zientziak ere bai, Aranzadikoen eskutatik, baina horiekin irizpideak bateratu beharraz ohartarazi zuen.
|
|
|
Urte osoa egin genuen horrela, txartel faltsuekin. Amonak duro
|
bat
ematen zidan txartela erosteko eta han gastatu beharrean beste non edo non gastatzen genuen.
|
|
|
Baita Mikel Laboarekin ere. Oleskariakekin edo jaialdiren
|
bat
eman genuen eta orduantxe ezagutu nuen Oskarbi taldea. Eta haientzako lanen bat ere egin nuen.
|
|
|
Baina ikastaroa oso ondo joan zen, jendea oso gustura gelditu zen, eta astea amaitu genuenean, gizon hari esan nion: " Todos los vascos son mejores que yo", eta besarkada
|
bat
eman zidan. Hala ere, kritika batzuk izan nituen hemengo hainbaten aldetik.
|
|
|
Goizean ikastaroa punta batean, hartu autoa eta arratsaldean beste ikastaro bat, beste puntan, Gasteizen igual, eta segi hara! Gogoan dut, 1982ko udan, bi aste egin nituela goizean Arantzazun ikastaro
|
bat
ematen eta arratsaldez Eibarren. Eibarko ikastaroan, hainbeste lagunen artean, Begoña Gandiaga zegoen, Bitorianoren arreba.
|
|
|
Gaixotasuna baieztatu zuten eta, San Antonio egunean, ekainaren 13an operatu ninduten. Inork ez zuen txakur txiki
|
bat
ematen niregatik, baina, hara nola diren gauzak: hogeita hiru urte joan dira harrezkero, eta hemen nago oraindik.
|
|
|
Hau da, gizarte batean bi hizkuntza ezin dira erabili biek funtzio guztiak betez. Noski, horrek ez du esan nahi gizarte" elebidun" bat eraiki ezin denik, ez eta bi hizkutzen arteko bizikidetza osasuntsua utopia hutsa denik; baina bai banaketa
|
bat
ematen dela hizkuntzen artean, eta banaketa hori, gainera, hiztun talde horien arteko indar korrelazioarekin oso lotua egoten dela. Eta banaketa horretan aldaketak gertatzen direnean ere, aldaketa bultzatu duten indar batzuen ondorioz izaten dela.
|
|
|
Hizkuntza minorizatuotako hiztunek, beste gauza asko agian ez ditugu izango... baina pazientzia behintzat, saltzeko adina! Lotsa partitu zuten egunean ere, Sanz jaun (txo) a okupatuta ibiliko zen unibertsitateren batean hitzaldi garrantzitsuren
|
bat
ematen, auskalo zein hizkuntzatan.
|
|
2007
|
|
|
Jakin 1956ko udazkenean jaio zen, eta urte modu hartako euskal bizitza kulturalari begiratu
|
bat
ematea dagokit.
|
|
|
Hortik, sortzen da, uste dut, Jakin aldizkariari balio erantsi
|
bat
emango diona, zera erabakitzean: sortzeko zen aldizkaria ez zela Santutegiko ikasleena bakarrik izango, eta ahal zelarik, Euskal Herri osoko Ikastetxe eliztarretako ikasleen lankidetza ere bilatuko zela.
|
|
|
Historia eta ipi apa doiak beste toki batzuetan idatzitakotzat utzi eta, distantziatik balioespen orokor
|
bat
ematekotan, baiets daiteke, garbi/ mordoilo eztabaidak aldizkariaren traiektorian berehala, eta gerora nabarmenago, efektu ebidenteak izan dituela (hizkuntz ereduan ez ezik, gaietan eta horien trataeran, ikastetxe erlijiosoen arteko harremanen gorabeheretan, aldizkariaren aliatu eta etsaien kanbioetan, etab.), baina polemikaren transzendentziak, Intxaustik planteatu duen eran, filosofia eta teolo... Bataila gurutzeala izan da gerraosteko norabideentzat.
|
|
|
Dibisak ugaritu zirenean, kanpo erosketak areagotu ziren eta lagundu zuten garapen ekonomikoari bulkada
|
bat
emateko. Baina garapen ekonomiko azkarrak, normalki, ez dira orekatuak izaten eta berehala azaldu ziren arazoak:
|
|
|
Gobernuak soldaten igoera esanguratsua onartu zuen baina, denbora berean, enpresa handienetako langileen artean borroka antolatzeko modu berriak sortu ziren. Enpresa haietan ‘enpresa batzorde bat’ eratu zen; gero, beste maila altuago batean, lantegiko batzorde horien beste batzorde bat izendatu zen beraien interesak defendatzeko, botere politikoaren nahiz enpresetako ordezkarien aurrean negoziazioei ekiteko, langile jarduerari egitura
|
bat
emanez. Borroka zortzi astetan zehar luzatu zen; gero errepresioa ederra izan zen, ehunka langile bere bizitokitik deserriratuz eta ‘Batzorde Gorena’ desagerraraziz.
|
|
|
Elizatik zetorren mugimendu hura emankorra izan zen uneko egoeraren azterketa espiritual eta sozialari ekinez, horretaz zenbait hausnarketa burutuz eta batez ere egoera sozial hori aldatzeko asmoz zenbait neurri praktikan jarriz. Horrela izan zen hasieran auzi sozialari begira HOAC (Ekintza Katolikoaren Langile Anaitasuna) eta gero JOC (Gaztedi Langile Katolikoa) eta VOJ (Langile Gazte Abangoardia) mugimendu apostolikoen jarduera, langileria berri horri identitate puntu
|
bat
emanez. Egoera sozial hartan parte hartzea ez zen izan unean uneko gauza bat, prozesu luze baten emaitza baizik; baina azpimarratzekoa da mugimendu apostoliko horiek 1950eko hamarkadan hartu zutela konpromiso soziala, eta horren frogarik argiena da urte haietako grebetan parte hartu izana.
|
|
|
• Administrazioa euskaraz (eu/ contenidos/ informacion/ admin_ euskaraz/ eu_ 3797/ adm eusk_zenbakiak.html). Aldizkari honek administrazioa euskalduntzea du helburutzat, eta aldi berean Euskal Herria euskalduntzeko pauso
|
bat
ematea administrariari eta euskaldun guztiei itzulpen eta idazketa zalantzak argitzeko.
|
|
|
Ibon Egaña eta Iratxe Retolaza hitzaldi
|
bat
ematera gonbidatu zituzten Bilbora. Hitzaldiaren gaia zen:
|
|
|
Aldekoak jartzen duen torlojuari beste bira
|
bat
ematen dio Kortazarrek ordea.
|
|
|
Azken batean, arazo guztiaren gakoa, agian, beste nonbait egon daiteke: nola sortu zen Espainia deritzon izaki politiko hori eta zer egin behar den, gaur egun, okerreko norabide politiko horren ondorioei razionaltasun apur
|
bat
emateko. ‘Los’ jartzen duen lekuan ‘esos’ ipini eta Artetaren hitzak niretzat hartuko ditut:
|
|
|
Literaturaz eta bere esanahiaz galdezka ibili gara atal honetan, eta beste artikulu zoragarri
|
bat
eman du Jon Alonsok Bazka n (www.bazka.info,):
|
|
|
Helburu horrekin, Euskal kultur erakundeak abiatu du lan bat Nafarroa Beherean, Nafarroako Unibertsitate Publikoak eta Euskokultur Fundazioak Nafarroa Garaian egiten duten lan berari segida
|
bat
emanez eta haiek bidean ezarri duten ekimena eredu hartuz.
|
|
|
Lehenik, lehenetsi nahi nuke Zuberoan, Eskiulako herriak apailatu duen sorkuntza: Dinbili Danbala dauka izenburua eta historiaren haria Vivaldiren Lau urtaroak lanetik ondua izana da, sasoi bakoitzari erranahi
|
bat
emanez: negua, lehenagokoen aroa; larrazkena, adin ona; uda, gaztetasuna eta amodiozko jokoak; eta bedatsa, haurtzaroa.
|
|
|
Liburuaren kontraesan horren muina aztertu nahi zuen, Historia dela medio, dilema historiko
|
bati
emandako zenbait irtenbide, alegia: Botereak berari komeni zaion zientzi mota lantzen du, ala Zientzialariak boterean eragiten du berak nahi duen eran?
|
|
|
Bilboko Batzar Nagusietako aretoan hizlari jardun zailean ahaleginetan ibili ginen beraz: ...Bizkaian aspaldi bizi izanagatik bere jatorria, hizkuntza arloan, hazten jarraitzen duen zuberotarra; Battittu Coyos hizkuntzalari trebe eta suharra; Jean Louis Davant eta Txomin Peillen Zuberoako euskaltzain eta idazle oparoak, hegoaldearekin aspaldidanik zubi egileak; lehenago aipu izan dudan Tttitika Rekalt irratilari eta kultur lanetako berritzaile ausarta eta ni neu Zuberoaz aurkezpen orokor
|
bat
emateko behartu nindutena.
|
|
|
Europako Kontseiluko Biltzar Parlamentarioak, ildo berdinari jarraiki, 2007an beste gomendio garrantzitsu
|
bat
eman du: Europaren Eskualde eraketaren inguruko 2007ko 1811 gomendioa.
|
|
|
Adierazpen horretan," gizadiaren aniztasun kultural erkidea" aldarrikatzen da eta honako hau jasotzen da: " Pluraltasun kulturala da aniztasun kulturalaren errealitateari testuinguru demokratiko
|
batean
eman beharreko erantzun politikoa". Orobat, garapen faktorea dela aitortzen du.
|
|
2008
|
|
|
Gertaera kuriosoa da eta zehatz ikertzea merezi luke. Hemen lehen hurbilpen
|
bat
emango da.
|
|
|
Ez dut idazlea ematen!", esan nion pisu kideari. " Eta eskerrak!", erantzun zidan porroari kalada
|
bat
ematen zion bitartean.
|