|
2002
|
|
|
Kontsumitzaileek hainbat produkturen jatorriari dagokionez elkarte bat sortzeko aukera edo arriskua nahikoa da desleialtasuna oinarritzeko. Egintza nahasien balorazioa konplexua da, eta kontuan hartu behar ditu zenbait elementu, hala nola, polemikaren xede diren zeinuen edo elementuen antzekotasuna eta ezarpen maila, eta
|
batez
besteko kontsumitzaileak imitaturiko zeinuari ematen dion arreta. Lehia desleiala eta produktuaren aurkezpena Auzitegiek lehia desleialeko kasuak izan dituzte behin baino gehiagotan, eta, besteak beste, artikulu honetan gure herrialdeko hestebete enpresa ezagun biren aurka egin zuena aipatuko dugu.
|
|
|
Horri «aztarna ekologikoa» esaten zaio, hau da, natur baliabideen kontsumoa, hau da, suntsitutako habitat naturalen, espezie mehatxatuen eta desagertuen, lurzoru degradatuen, aire eta ur kutsatuen eta berotze globalagatik urtzen diren izotz geruzen batura. Afrikako eta Asiako
|
batez
besteko kontsumitzailearen aztarna ekologikoa 1,4 hektareakoa zen pertsonako 1999an —hala ere, Mozambike, Sierra Leonona edo Burundi, eta Bangladesh edo Pakistanen?, berriz, 0,5en inguruan daude Europako mendebaldeko mendebaldeko batez besteko aztarna 5 hektareakoa zen, eta iparramerikarrarena 9,6 ingurukoa. Ingurune naturalaren gaineko presio horrek ekosistemak murrizten ditu.
|
|
|
Hipoteka eskatzeko orduan gogoan izan behar dugun gauza nagusia da gure eskubideak erabat bermatuta egon behar direla. Kontua da
|
batez
besteko kontsumitzaileak ez duela hipoteka bat deuseztatzeko mekanismoa ezagutzen. Ez da gauza zaila, baina bi urrats dira, eta, ezagutzen ez baditugu, dugu ziurtatu beteko ditugula.
|
|
2003
|
|
|
Josephek auzia jarri zuen Maringo Auzitegi Nagusian, San Frantziskoren iparraldean, Kaliforniako kode zibileko klausula batean oinarrituta. Klausula horrek herri produktuen fabrikatzaileei egozten die erantzukizuna, baldin eta
|
batez
besteko kontsumitzaileak ez badaki zein diren elikagaiaren osasunerako arriskuak. Estatu Batuetako establezimenduetan saltzen diren janarien %40k koipe partzialki hidrogenatuak dituzte, AEBko Nekazaritza Sailaren datuen arabera.
|
|
|
Eskaera Kaliforniako kode zibileko klausula batean oinarritzen da, non “Oreo” gailetak eta bihotzerako erloju bonba bat parekatzen baitira, koipe partzialki hidrogenatu asko baitute. Kode horrek produktu herrikoien fabrikatzaileei egozten die erantzukizuna, baldin eta
|
batez
besteko kontsumitzaileak ez baditu ezagutzen produktu jakin batek osasunerako dituen ondorio kaltegarriak. Alde horretatik, Stephen Joseph demandaren abokatu arduradunak dio “partzialki hidrogenatutako koipeen kontrako kasua tabakoarena baino sendoagoa dela, jendeak ez dakielako zer arrisku duen”.
|
|
|
Abokatua Kaliforniako Estatuko Kode Zibilaren klausula batean oinarritzen zen. Klausula horrek herri produktuen fabrikatzaileei egozten die sor zitzaketen kalteen erantzukizuna, baldin eta
|
batez
besteko kontsumitzaileak ez badaki zein arrisku dituen elikagaiak osasunerako. Hala ere, mundu osoko komunikabideek kasuaren berri eman ondoren, Joseph-ek uste du nahikoa dela koipe kaltegarri horien inguruan sortu den publizitatearekin.
|
|
|
Elikagai organikoak Europako
|
batez
besteko kontsumitzailearen lehentasunen artean finkatzen dira
|
|
|
«Funtsezkoena, zehaztu behar duzuna», Baloo hartzak Disneyk oihaneko liburuari buruz egin zuen egokitzapenaren kanta ezagunean aipatua, bere foruetatik itzultzen da. Europako
|
batez
besteko kontsumitzaileak gero eta arreta handiagoa jartzen dio erosten dituen elikagaien berme ekologikoari, eta ez da moda berdea, ezta osasun kezka ere. «Landako gauza onek» frogatzen dute mendeak osasungarriak direla, ia jakinduria bat, eta kontsumitzaile ertainak huts egiten duela aurrerapen bioteknologikoetatik eratorritako produktuetan.
|
|
2004
|
|
|
Lagunarteko “Es” deritzenak dira.
|
Batez
besteko kontsumitzaileak ez daki letren eta zenbakien nomenklatura konplexuaren ondoren zer substantzia ezkutatzen diren. Ez dago kezkatzeko arrazoirik ere, erakunde guztiek zorrotz kontrolatzen baitituzte gehigarriak:
|
|
|
Azterketa Enpresa Institutuak egin du, eta herrialde osoko 14 urtetik gorako pertsonei egindako 5.000 inkestetan oinarrituta dago. Horri esker, Espainiako
|
batez
besteko kontsumitzailearen profila zehaztu daiteke: oso zorrotza da, elikagaien kalitate eta segurtasunean konfiantza du, indibidualista eta autonomoa da, eta bere buruaz kontsumitzaile den aldetik iritzi handia du, urtetik urtera eboluzionatu egiten da eta etxerako kualifikazioan aurrera egiten du, produktu eta zerbitzuen hobekuntza fisikoak asko estimatzen ditu, kezkatu egiten du.
|
|
|
Horrek informazioa aldaraz dezake, eta, beraz, kontsumitzailearen osasunari zuzenean eragin.
|
Batez
besteko kontsumitzailearen prestakuntzak eragiten ahal dioten faktore guztiak kontuan hartzeko egokia dela uste den arte, elikatze arriskuari buruzko erantzukizunaren esparruak fabrikatzaileari ere eragiten dio, kontuan hartu bailituzke bere produktuak kontsumitzen dituenaren profila eta egin ditzakeen jarduerak. Kasu horietan, batzuetan irudimentsua izatea komeni da, eta irtenbide praktikoak ematea borondatezko esparrutik, legezko araua hertsiki betetzetik haratago doan eginbidea egiaztatuz.
|
|
2005
|
|
|
Kontsumitzaileek gehigarriei buruz duten pertzepzioa da arriskutsuak izan daitezkeen substantziak direla eta industriak bereziki argiak ez diren xedeetarako erabiltzen dituela. Nahiz eta jakien etiketetan berariazko kodeekin agertzen diren,
|
batez
besteko kontsumitzaileak ez ditu jakiten zer esan nahi duen eta, oro har, batukariaren propietateak edo zein substantzia erabiltzen diren. Mesfidantzak, nolanahi ere, ez du esan nahi elikagaiak erabat baztertzen direnik, baina bai nolabaiteko prebentzioa.
|
|
2006
|
|
|
b.
|
Batez
besteko kontsumitzaile arrunta
|
|
|
Lehenik eta behin, jakin behar da hartzaileek zer esanahi ematen dioten publizitatearen adierazpenari, baina, horretaz, esan beharra dago aintzat hartzen den hartzailea
|
batez
besteko kontsumitzaile arrunta izango dela, eta ez gai jakin horretan aditua129.
|
|
|
Bigarrenik, iragarkia bere osotasunean aztertuko da, esate baterako, iragarkian eskaintzen den produktua, erabilitako hedabidea, inguru soziala, ekonomikoa eta kulturala ere kontuan hartuko dira; beraz, in dubio pro consumatore printzipioa aplikatuko da beti; hau da, mezuaren eskaintzari buruzko erabakia hartzeko
|
batez
besteko kontsumitzaile arruntak aintzat hartuko dituen eragile guztiak neurtuko dira (García Cruces, 1998: 464; Feliu eta Bendito, 1989:
|
|
|
|
Batez
besteko kontsumitzaile arrunta kontzeptua zehaztu nahi denean, kontuan hartu behar da kontsumo zabaleko kontsumitzaileak ez direla publizitatearentzako helburu; izan ere, publizitate mezuaren jasotzaile edo hartzaileak gutxi gorabehera bi muturren erdian kokatu dira, hau da, arreta gutxien eta gehien jartzen dutenen artean, mezuak inolako arazorik gabe sinesten dutenen eta susmo txar handiz jasot... Batez besteko kontsumitzaile arrunta publizitate hartzaile normala izango da, publizitatearekiko ez da zorrotzena izango ezta sinesterrazena ere; ongi informaturik eta adi egongo da; halaber, publizitate komunikazioaren mezuaren konbentzigarritasunaz jabetzen den pertsona arrunta izango da (Massaguer, 1999:
|
|
|
Batez besteko kontsumitzaile arrunta kontzeptua zehaztu nahi denean, kontuan hartu behar da kontsumo zabaleko kontsumitzaileak ez direla publizitatearentzako helburu; izan ere, publizitate mezuaren jasotzaile edo hartzaileak gutxi gorabehera bi muturren erdian kokatu dira, hau da, arreta gutxien eta gehien jartzen dutenen artean, mezuak inolako arazorik gabe sinesten dutenen eta susmo txar handiz jasotzen dutenen artean, alegia.
|
Batez
besteko kontsumitzaile arrunta publizitate hartzaile normala izango da, publizitatearekiko ez da zorrotzena izango ezta sinesterrazena ere; ongi informaturik eta adi egongo da; halaber, publizitate komunikazioaren mezuaren konbentzigarritasunaz jabetzen den pertsona arrunta izango da (Massaguer, 1999: 235; Tobío, 2000:
|
|
|
Hori dela eta, pertsona talde batzuk babesik gabeko egoera berezi batean egoten dira, beren maila kulturalarengatik edo hizkuntza ez ezagutzeagatik. Garbi dago horiek ezin direla
|
batez
besteko kontsumitzaile arruntatzat hartu, eta beste talde batzuetan kokatu lirateke, besteak beste, «azpikontsumitzaile» edo «kontsumitzaile ahulenen» taldeetan. Puerto Ricoko etorkin nekazarien adibidea dugu azpikontzeptu horren adierazgarri, jatorri horretako langile batzuk kutsatu egin baitziren erabili behar zuten produktu baten jarraibideak ingelesez irakurtzeko gai ez zirelako (Hubboard Hall Chem.
|
|
2007
|
|
|
etxebizitza eta aseguruak), eta, hala ere, Internet Teknologia Berrien Garairako egokitzapena hobetzen jarraitzen du. Hauek dira Espainiako
|
batez
besteko kontsumitzailearen ezaugarri batzuk, Eroski Fundazioaren Kontsumo Barometroa martxoaren 15ean aurkeztua, Kontsumitzailearen Nazioarteko Eguna, Madrilen. Azterlan hori erreferentzia gisa finkatu da kontsumitzailearen iritziari buruz hitz egiten denean, eta inkesta zabala da (2001 urteaz geroztik, Enpresa Institutuak egina) 14 urtetik gorako 3.218 pertsonari herrialde osoan egindako inkesta.
|
|
|
informazio gehiago eta hobea eskatzen du produktu eta zerbitzuei buruzkoa. Ekipamendu teknologikoari dagokionez,
|
batez
besteko kontsumitzaileak ordenagailua du etxean eta Internetera konektatuta dauka; ahal dela, Sarea erabiltzen du web ean nabigatzeko eta mezu elektronikoak bidaltzeko, ez du Internet bidez erosten eta ez du onartzen Sareko musika eta filmak jaisten direnik. Halaber, mugikorra du, baina ez mp3 musika erreproduzitzailea, ez GPS nabigatzailea, ez agenda elektronikoa (PDA).
|
|
|
Estatu Batuetan edo Japonian %90 eta %70 gainditzen duten bitartean, hemen kopuru hutsala da, eta ez dago kuantifikatuta ere. Ez da bezeroen aukeraketa bat, baizik eta
|
batez
besteko kontsumitzailearen ezjakintasun erabatekoa, kasu askotan ez dakiena bere existentziaz ere. Isatsari hozka egiten dion merlenka da:
|
|
|
Horietatik, datu positibo gisa, alkohol maila edo kaloria edukia gutxitzea besterik ezin izanen da alegatu. Kontsumitzailea babesteko, garrantzitsua da elikadura adierazpenak eta propietate osasungarriak erabiltzea soilik baimenduko dela, baldin eta
|
batez
besteko kontsumitzaileak aitorpenean adierazten diren ongintza efektuak ulertzea espero bada. Bibliografía ARAUDIA Europako Parlamentuaren eta Kontseiluaren 1924/ 2006 (EE) Erregelamendua, 2006ko abenduaren 20koa, elikagaietako nutrizio adierazpenei eta propietate osasungarriei buruzkoa.
|
|
|
EQOk Espainian duen eragozpen nagusia ez dago berez, baizik eta benetako datu tarifa laua falta da,
|
batez
besteko kontsumitzailearentzat arrazoizko prezioan. A ezaugarri nagusiak, EQO ahots programa bat da IP gutun azala telefono mugikorretan instalatzen da, … (e) n ordez ordenagailua.
|
|
|
Hala, EQO, antzeko beste lehiakide batzuekin batera, hala nola Nimbuzz, aukera ona da Europan gozatzeko, eta Ipar Amerika (zonak funtzionatzen duen une honetan) IP telefoniako deskontuetatik, atzerrira telefonoz deitzea. EQOren aukera handienetako bat da bateragarria dela 3G telefono mugikor moderno gehienekin Ez bahitura EQOk Espainian duen eragozpen handia ez dago berez ez, baizik eta benetako datu tarifa finkorik ez
|
batez
besteko kontsumitzailearentzat arrazoizko prezioa, beste batzuentzat ez bezala Europako herrialdeak. Baina, gutxienez, eskaintzen dira tarifa “lau” batzuk, baina murrizketak dituztenak hileko zenbat megabyte transmititu diren.
|
|
2009
|
|
|
Hamar urteko beherakadarik handiena da.
|
Batez
besteko kontsumitzaile batek urtean 36 euro inguru aurreztuko ditu
|
|
|
Zenbateko hori diru sarrerak zatituz lortzen da operadoreen guztizkoak minutu kopuruaren artean kontsumituak eta Espainia erdiko zatian dagoela erakusten du EBko alta kostuaren arabera. Horrela,
|
batez
besteko kontsumitzaile batek 308,56 euro urtean, batez bestekoa baino 26 euro gehiago EBko gainerakoa. Europako gastu handiena duen herrialdea Frantzia da, batez beste 426 euro.
|
|
|
Frantzia(% 83), Malta(% 95), Letonia(% 96) eta Eslovakia (%98). Espainiako
|
batez
besteko kontsumitzaile batek 308,56 euro gastatzen ditu urtean, EBko gainerakoek baino 26 euro gehiago, baina frantsesek baino gutxiago Mezu laburrak operadoreen fakturazioaren zati garrantzitsua. Honen arabera:
|
|
2010
|
|
|
Etxeko tarifaren
|
batez
besteko kontsumitzaile batek urtean 1.287 euro ordaintzen ditu elektrizitatean
|
|
|
Adobe Photoshop CS5 pakete osoaren kostuari dagokionez, bertsio estandarra 850 euro da; bertsio hedatuak, berriz, 1.200 euro balio du. Azken hori egokiagoa da zaletasun artistikoak dituzten profesional eta erabiltzaileentzat,
|
batez
besteko kontsumitzailearentzat baino, bertsio estandarra nahikoa baita harentzat.
|
|
2011
|
|
|
Aduriz Energía, Compañía Escandinava de Electricidad de España, Eléctrica Serosense, Endesa Energía, Enerco Cuéllar, E.ON Energía, Gas Natural Servicios, Gerternova, HC Energía, Iberdrola, Nexus Energía eta Orus Energía. Horretarako, hiru kasu sortu dira
|
batez
besteko kontsumitzaile batek argiaren fakturan hilean zenbat ordaindu lukeen egiaztatzeko: 50 metro koadroko etxea, bi logela eta sukaldea dituena.
|
|
2012
|
|
|
Beraz, enpresaburuek kontsumitzaileekin dituzten harremanetan, merkataritzako jokaera bat desleiala izango da baldin eta profesioaren ardura urratzen badu, betiere kontsumitzaileen portaera ekonomikoa produktuarekiko eraldatuz edo eraldaraziz. Portaera ekonomikoa zehazteko, aintzat hartuko da
|
batez
besteko kontsumitzailea, ez zorrotzena ezta arinena ere. Era berean, merkataritzako jokaera xede talde jakin batera zuzenduta baldin badago, kontsumitzailea talde horretako subjektu ertaina izango da.
|
|
|
9). Gure iritziz, berriz, eta azken jurisprudentziari jarraituz, egungo
|
batez
besteko kontsumitzailea, publizitatea jasotzean, kontratazioan eragin dezaketen arlo zail eta korapilatsuenak aztertzen ohituta dago, eta, beraz, mezuaren amuak ez luke eraginik izango eta, ikuspuntu horretatik begiratuz gero, amu horrek ez lioke engainuzko izaerarik emango iragarkiari (De la Cuesta, 2002: 144).
|
|
|
Hori dela-eta, Lehiaketa Desleialaren Legearen 8 artikuluak horrela jasotzen du jokaera erasotzaileei buruzko definizioa: jokaera horiek, beren testuingurua eta hainbat ezaugarri eta egoera kontuan harturik,
|
batez
besteko kontsumitzailearen aukeratzeko askatasuna aldatu edo aldarazi dezakete jazarpena, derrigortzea edo ez indar edo eragin bidegabea erabiliz, betiere ondasun edo zerbitzu bati dagokionez, eta horren ondorioz, kontsumitzaile horren portaera ekonomikoa aldatuz. Hitz batez, jokaera horien bidez kontsumitzaileak transakzio baten inguruko erabakia hartuko du, hartuko ez zuena jokaera horri esker izan ez balitz.
|
|
|
Definizioa hau da: «Merkatuko jokaera batek
|
batez
besteko kontsumitzaile baten portaera ekonomikoa aldatuko du edo aldaraziko du, kontsumitzailearen erabakitzeko gaitasuna, era hautemangarri batean, murrizten badu, eta horren ondorioz, erabaki ekonomiko bat hartzen badu, hartuko ez zuena jokaera hori gauzatu izan ez balitz».
|
|
|
Doktrinak emandako kontzeptuaz, jazarpena egoteak enpresaburuaren eta kontsumitzailearen artean gutxieneko erlazioa egotea eskatzen du. Horretaz gain, jokaera erasotzaile honek eskatzen du
|
batez
besteko kontsumitzaileak (normal informatuta dagoena, arreta egokia jartzen duena eta adi egon ohi duena) nabaritzea kontaktu horrek bere aukeratzeko askatasuna murriztu egiten duela. Beraz, ez gara ari edozein erlaziori buruz, baizik eta erlazio pertsonalari buruz.
|
|
|
192 2005eko Zuzentarauak hobeto zehaztu zuen
|
batez
besteko kontsumitzailea edo hartzailea Europako Auzitegi Gorenak baino. Izan ere, honek Bundesgerichtshof delakoak emandakoa hartu zuen oinarri, eta horrek batez besteko kontsumitzailearen kontzeptuan ez zuen aurreikusten batez besteko kontsumitzaile ahula (López, 2006:
|
|
|
192 2005eko Zuzentarauak hobeto zehaztu zuen batez besteko kontsumitzailea edo hartzailea Europako Auzitegi Gorenak baino. Izan ere, honek Bundesgerichtshof delakoak emandakoa hartu zuen oinarri, eta horrek
|
batez
besteko kontsumitzailearen kontzeptuan ez zuen aurreikusten batez besteko kontsumitzaile ahula (López, 2006: 1).
|
|
|
192 2005eko Zuzentarauak hobeto zehaztu zuen batez besteko kontsumitzailea edo hartzailea Europako Auzitegi Gorenak baino. Izan ere, honek Bundesgerichtshof delakoak emandakoa hartu zuen oinarri, eta horrek batez besteko kontsumitzailearen kontzeptuan ez zuen aurreikusten
|
batez
besteko kontsumitzaile ahula (López, 2006: 1).
|
|
|
Esan dugun bezala, merkataritzako jokaera batek derrigortze izaera izango du, baldin eta
|
batez
besteko kontsumitzaileak (normal informatuta dagoena, arreta egokia jartzen duena eta adi egon ohi dena) eskaintza bidegabea onartzen badu, ez onartzearen ondorio kaltegarriak ekiditeko asmoz. Eskaintza, beraz, bidegabea izango da edo erreala ez den onura bat aldarrikatuko du.
|
|
|
Horretaz gain, gaur egun, publizitatean agertzen diren irudiek eta jokaerek Konstituzioaren balioak eta pertsonaren eskubideak urratzen dituzten zehazteko,
|
batez
besteko kontsumitzaileak edo hartzaileak, normal informatua, zorrotza eta adi dagoenak egin dezakeen interpretazioa hartzen da aintzat. Hau da, ezin da aintzat hartu hainbat elkartek edo hainbat kolektibok egiten duten interpretazioa iragarki bati buruz, zeren interpretazio hori erabat subjektiboa izateaz gain, ez bat batez besteko hartzaileak egingo lukeenarekin108 Beraz, batez besteko kontsumitzaileak argi duenean jasotako irudiak edo mezuak erabat irrealak edo gezurrezkoak direla, irudi edo iragarki horiek ezin dira Konstituzioan jasotako eskubide eta balioen aurkako mezutzat hartu109.
|
|
|
Horretaz gain, gaur egun, publizitatean agertzen diren irudiek eta jokaerek Konstituzioaren balioak eta pertsonaren eskubideak urratzen dituzten zehazteko, batez besteko kontsumitzaileak edo hartzaileak, normal informatua, zorrotza eta adi dagoenak egin dezakeen interpretazioa hartzen da aintzat. Hau da, ezin da aintzat hartu hainbat elkartek edo hainbat kolektibok egiten duten interpretazioa iragarki bati buruz, zeren interpretazio hori erabat subjektiboa izateaz gain, ez bat batez besteko hartzaileak egingo lukeenarekin108 Beraz,
|
batez
besteko kontsumitzaileak argi duenean jasotako irudiak edo mezuak erabat irrealak edo gezurrezkoak direla, irudi edo iragarki horiek ezin dira Konstituzioan jasotako eskubide eta balioen aurkako mezutzat hartu109.
|
|
|
Batzuetan, publizitateak egiten duen eskaintzak murriztapen esanguratsuak izaten ditu, eta horiei buruzko garrantzizko informazioa beste toki batean ematen da igorpen zeinu bat erabilita (adibidez, izartxo txiki bat erabiliz); jokaera horren ondorioz, hartzailea nahasten bada, alderdi erakarlearen mezuak engainuzko izaera izango luke (Tato, 2003: 9) 159 Halere, 90eko hamarkadan, indarra galdu zuen mezuan amuak duen garrantziak, eta jurisprudentziak mezuaren arreta erakarleari buruzko beste interpretazio bat eman zuen; izan ere,
|
batez
besteko kontsumitzaileak jakin badaki publizitate promozio baten murriztapenak edo mugak letra txikian kokatzen direla, horretara ohituta dago, normalean mezuan agertzen diren igorpenek murriztu egin ohi baitute produktu edo zerbitzuak eskaintzen duena (Tato, 2003: 9) 160.
|
|
|
b.
|
Batez
besteko kontsumitzailea
|
|
|
Lehenik eta behin, jakin behar da hartzaileek zer esanahi ematen dioten publizitatearen adierazpenari, baina, horretaz, esan beharra dago aintzat hartzen den hartzailea
|
batez
besteko kontsumitzailea izango dela, eta ez gai jakin horretan aditua165.
|
|
|
Bigarrenik, iragarkia bere osotasunean aztertuko da, esate baterako, iragarkian eskaintzen den produktua, erabilitako hedabidea, inguru soziala, ekonomikoa eta kulturala ere kontuan hartuko dira; beraz, in dubio pro consumatore printzipioa aplikatuko da beti; hau da, mezuaren eskaintzari buruzko erabakia hartzeko
|
batez
besteko kontsumitzaileak aintzat hartuko dituen eragile guztiak neurtuko dira (García Cruces, 1998: 464; Feliu eta Bendito, 1989:
|
|
|
|
Batez
besteko kontsumitzaile edo kontsumitzaile arruntaren kontzeptua zehaztu nahi denean, kontuan hartu behar da kontsumo zabaleko kontsumitzaileak ez direla publizitatearentzako helburu: izan ere, publizitate mezuaren jasotzaile edo hartzaileak gutxi gora behera bi muturren erdian kokatu dira, hau da, arreta gutxien eta gehien jartzen dutenen artean, mezuak inolako arazorik gabe sinesten dutenen eta susmo txar handiz jasotzen dutenen artean, alegia.
|
|
|
izan ere, publizitate mezuaren jasotzaile edo hartzaileak gutxi gora behera bi muturren erdian kokatu dira, hau da, arreta gutxien eta gehien jartzen dutenen artean, mezuak inolako arazorik gabe sinesten dutenen eta susmo txar handiz jasotzen dutenen artean, alegia.
|
Batez
besteko kontsumitzailea publizitate hartzaile normala izango da, publizitatearekiko ez da zorrotzena izango ezta sinesterrazena ere; ongi infornaturik eta adi egongo da; halaber, publizitate komunikazioaren mezuaren konbentzigarritasunaz jabetzen den pertsona arrunta izango da (Massaguer, 1999: 235; Tobio, 2000:
|
|
|
Hori dela-eta, pertsona talde batzuk babesik gabeko egoera berezi batean egoten dira, beren maila kulturalarengatik edo hizkuntza ez ezagutzeagatik. Garbi dago horiek ezin direla
|
batez
besteko kontsumitzailetzat hartu, eta beste talde batzuetan kokatu lirateke, besteak beste, «azpikontsumitzaile» edo «kontsumitzaile ahulenen» taldeetan. Puerto Ricoko etorkin nekazarien adibidea dugu azpikontzeptu horren adierazgarri, jatorri horretako langile batzuk kutsatu egin baitziren erabili behar zuten produktu baten jarraibideak ingelesez irakurtzeko gai ez zirelako (Hubboard Hall Chem.
|
|
|
Ildo horretatik, informazio bat engainuzkotzat jotzeko oinarritu da, ezinbestez, haren hartzaileen artean eragiten duen interpretazioan. Lehen esan dugun bezala, Lehiaketa Desleialaren Legeak
|
batez
besteko kontsumitzaileari egiten dion aipamena argi dago dela «kontsumitzaileari, eskuarki informaturik dagoena eta zentzuarekin erne dagoena eta azkar dabilena». 1998ko uztailaren 16ko Europar Batasuneko Justizia Auzitegiaren epaiaren arabera, kontsumitzaile figura hau erabiliko da publizitate mezuaren egiazko edo engainuzko izaera ezartzeko parametro gisa.
|
|
|
1998ko uztailaren 16ko Europar Batasuneko Justizia Auzitegiaren epaiaren arabera, kontsumitzaile figura hau erabiliko da publizitate mezuaren egiazko edo engainuzko izaera ezartzeko parametro gisa.
|
Batez
besteko kontsumitzailea, ez dezagun ahaztu, mezua bideratzen den hartzaile taldekoa. Ondorioz, jarduera baten engainuzko izaeraren azterketaren aurretik egin da haren hartzaile taldearen mugatze bat.
|
|
|
Ondorioz, jarduera baten engainuzko izaeraren azterketaren aurretik egin da haren hartzaile taldearen mugatze bat. Ondoren, jardueraren egokitasun okerra sortzeko baloratu da hartzaile talde haren barruan hark
|
batez
besteko kontsumitzailearengan eragiten dituen itxaropenen arabera.
|
|
|
Hurrengo suposamenduetan omisioz hitz egin daiteke: omisioa zentzu hertsian; informazioa eskaintzen da baina ezkutuan dago (informazioa hedatutako iragarkian dago baina sartzeko modua kontuan izanik ikusezina edo irakurtezina bihurtzen da
|
batez
besteko kontsumitzailearentzat); eta, hautemangarria den informazioaren kasuan hura ulertezina edo anbiguoa denean (erabilitako hizkera lar teknikoa denean, oro har ezezaguna batez besteko kontsumitzaile batentzat, laburdurak erabiltzea oro har ezezagunak, eta abar); ezkutuko publizitatea, informazioaren publizitate helburua isiltzen (ezkutatzen) baita.
|
|
|
Hurrengo suposamenduetan omisioz hitz egin daiteke: omisioa zentzu hertsian; informazioa eskaintzen da baina ezkutuan dago (informazioa hedatutako iragarkian dago baina sartzeko modua kontuan izanik ikusezina edo irakurtezina bihurtzen da batez besteko kontsumitzailearentzat); eta, hautemangarria den informazioaren kasuan hura ulertezina edo anbiguoa denean (erabilitako hizkera lar teknikoa denean, oro har ezezaguna
|
batez
besteko kontsumitzaile batentzat, laburdurak erabiltzea oro har ezezagunak, eta abar); ezkutuko publizitatea, informazioaren publizitate helburua isiltzen (ezkutatzen) baita.
|
|
|
Hori guztia, hiru oinarri betez gero: mezuan bertan jasota etorri behar da kontsumitzaileek informazioa osatzeko kontsulta ditzaketen bestelako hedabideen erreferentzia bat; hedabide horiek
|
batez
besteko kontsumitzailearentzat doakoak eta eskuragarriak izan behar dira eta, azkenik, hedabide horiek erabili behar dira soilik publizitate mezu baten bitartez aurretiaz eskainitako informazioa osatzeko, hura ezeztatu edo era aipagarrian mugatu gabe.
|
|
|
Beraz, enpresaburuek kontsumitzaileekin dituzten harremanetan, merkataritzako jokaera bat desleiala izango da, profesioaren ardura urratzen badu, betiere kontsumitzaileen portaera ekonomikoa produktuarekiko eraldatuz edo eraldaraziz. Portaera ekonomikoa zehazteko, aintzat hartuko da
|
batez
besteko kontsumitzailea, ez zorrotzena ezta arinena ere. Era berean, merkataritzako jokaera xede talde jakin batera zuzenduta baldin badago, kontsumitzailea talde horretako subjektu ertaina izango da.
|
|
|
Definizioa hau da: «Merkataritzako jokaera batek
|
batez
besteko kontsumitzaile baten portaera ekonomikoa aldatuko du edo aldaraziko du, kontsumitzailearen erabakitzeko gaitasuna, era hautemangarri batean, murrizten badu, eta horren ondorioz, erabaki ekonomiko bat hartzen badu, hartuko ez zuena jokaera hori gauzatu izan ez balitz» (LDL 4.1 in fine artikulua).
|
|
|
c)
|
Batez
besteko kontsumitzailea
|
|
|
Merkataritzako jokaeraren eraginkortasuna, kontsumitzailearen portaera ekonomikoarekiko baloratzeko unean,
|
batez
besteko kontsumitzailearen portaera ekonomikoarekiko aztertu da.
|
|
|
Hori dela-eta,
|
batez
besteko kontsumitzaileaz ari garenean, kontuan hartu dugu merkataritzako jokaera hori publiko orokorrari, publiko espezializatuari edo ahula den publikoari zuzenduta dagoen. Horixe jasotzen du Lehiaketa Desleialaren Legeak, 4.1 artikuluan, esaten duenean jokaera batek batez besteko kontsumitzaileen portaera ekonomikoa aldatu behar duela era esanguratsu batean edo jokaera horren xede taldearen batez besteko hartzailearen portaera ekonomikoa aldatu behar duela.
|
|
|
Hori dela-eta, batez besteko kontsumitzaileaz ari garenean, kontuan hartu dugu merkataritzako jokaera hori publiko orokorrari, publiko espezializatuari edo ahula den publikoari zuzenduta dagoen. Horixe jasotzen du Lehiaketa Desleialaren Legeak, 4.1 artikuluan, esaten duenean jokaera batek
|
batez
besteko kontsumitzaileen portaera ekonomikoa aldatu behar duela era esanguratsu batean edo jokaera horren xede taldearen batez besteko hartzailearen portaera ekonomikoa aldatu behar duela.
|
|
|
|
Batez
besteko kontsumitzailea edo xede taldearen batez besteko hartzailea finkatutakoan, batez besteko kontsumitzaileak dituen berezitasunak edo ezaugarriak zehaztu behar dira. Hori zedarritzeko aintzat hartuko dugu bai Europar Batasuneko Justizia Auzitegiak zehazten duena, bai 29/ 2009 Legearen Zioen Azalpenean jasotzen dena:
|
|
|
Batez besteko kontsumitzailea edo xede taldearen batez besteko hartzailea finkatutakoan,
|
batez
besteko kontsumitzaileak dituen berezitasunak edo ezaugarriak zehaztu behar dira. Hori zedarritzeko aintzat hartuko dugu bai Europar Batasuneko Justizia Auzitegiak zehazten duena, bai 29/ 2009 Legearen Zioen Azalpenean jasotzen dena:
|
|
|
Hitz batez, ez zorrotzena ezta arinena ere. Izan ere, ezin da
|
batez
besteko kontsumitzailetzat hartu jokaera horien hartzailerik sineskorrenak, aldakorrenak edo formazio eta informazio eskasa dutenak.
|
|
|
Kontsumitzaile ertaina zehazteko aurrekoa aintzat hartzeaz gain, bai 2005eko Zuzentarauak bai 29/ 2009 Legeak aurreikusi zuten beste irizpidea ere hartu behar da kontuan. Hau da, lurralde bakoitzeko auzitegiek,
|
batez
besteko kontsumitzailea zehazteko, Europako Justizia Auzitegiak esandakoari jarraituko diote baina beren irizpide propioak erabiliz. Ildo horretatik jarraituz, esan beharra dago Europako Auzitegia ikerketa demoskopikoen alde atera bada ere, merkataritzako jokaera baten aurrean kontsumitzaileen erreakzioa ezagutzeko, bultzatu egin duela epaileek azterketa jokaera aztertzea berezko duten ezagutza eta eskarmentuen arabera.
|
|
|
|
Batez
besteko kontsumitzailearen ezaugarriak zehazterakoan, Lehiaketa Desleialaren Legeak beste salbuespen bat aurreikusten du (4.3 artikulua). Izan ere, enpresaburuek kontsumitzaile eta erabiltzaile arruntei zuzendutako merkataritzako jokaeren artean, zentzuz aurreikusten badute jokaerak kaltetu dezakeela kontsumitzaile edo erabiltzaile talde identifikagarri ahul (kaltebera) baten portaera ekonomikoa, ezgaituak, adingabeak edo sineskorrak direlako jokaera horiekiko edo eskaintzen den produktu eta zerbitzuekiko, talde horretako batez besteko kontsumitzailea hartuko dute aintzat jokaera horren eraginkortasuna aztertzeko garaian, eta ez batez besteko kontsumitzailea edo kontsumitzaile arrunta.
|
|
|
Batez besteko kontsumitzailearen ezaugarriak zehazterakoan, Lehiaketa Desleialaren Legeak beste salbuespen bat aurreikusten du (4.3 artikulua). Izan ere, enpresaburuek kontsumitzaile eta erabiltzaile arruntei zuzendutako merkataritzako jokaeren artean, zentzuz aurreikusten badute jokaerak kaltetu dezakeela kontsumitzaile edo erabiltzaile talde identifikagarri ahul (kaltebera) baten portaera ekonomikoa, ezgaituak, adingabeak edo sineskorrak direlako jokaera horiekiko edo eskaintzen den produktu eta zerbitzuekiko, talde horretako
|
batez
besteko kontsumitzailea hartuko dute aintzat jokaera horren eraginkortasuna aztertzeko garaian, eta ez batez besteko kontsumitzailea edo kontsumitzaile arrunta.
|
|
|
Batez besteko kontsumitzailearen ezaugarriak zehazterakoan, Lehiaketa Desleialaren Legeak beste salbuespen bat aurreikusten du (4.3 artikulua). ...en artean, zentzuz aurreikusten badute jokaerak kaltetu dezakeela kontsumitzaile edo erabiltzaile talde identifikagarri ahul (kaltebera) baten portaera ekonomikoa, ezgaituak, adingabeak edo sineskorrak direlako jokaera horiekiko edo eskaintzen den produktu eta zerbitzuekiko, talde horretako batez besteko kontsumitzailea hartuko dute aintzat jokaera horren eraginkortasuna aztertzeko garaian, eta ez
|
batez
besteko kontsumitzailea edo kontsumitzaile arrunta.
|
|
|
|
Batez
besteko kontsumitzailea 165
|
|
|
Horretarako, hainbat aukera daude: herrialde horietako enpresen akzioak erostea,
|
batez
besteko kontsumitzailearentzat nahiko zaila den zerbait, edo inbertsio funts batean parte hartzea. Aukera hori errazagoa da eta hainbat abantaila ditu bakarka jardutearen aldean.
|
|
|
gutxi gorabehera 15.000 dolar, eta konpainia beraren koloretako piezak, target=»_ blank»–ZPrinter 250 prezio estimatua 25.000 dolarrekoa da.
|
Batez
besteko kontsumitzailea inprimaketako produktuak negozioen bidez garatzen dira inprimaketaren emaitzak prezio egokietan eskaintzen dizkizutenak objektu eta zirriborro edo irudiena. Madrilgo denda batzuek 300 eta 600 euro arteko prezioak proposatzen dituzte, hiru pertsona dimentsiotan erretratuak egiteko.
|
|
2016
|
|
|
Proba zientifiko baliagarriek babestuta egon daitezela, eta frogatuta egon dadila
|
batez
besteko kontsumitzaileek ulertu egiten dituztela gisa horretako adierazpideak eta aurkezpena.
|
|
2021
|
|
|
Kontsumitzaileen elkarteek oso bestela ikusten dute gobernuaren helburu hori. Facuak adierazi du
|
batez
besteko kontsumitzaile batek 115,18 euro pagatu dituela azaroan araututako tarifarekin, hau da, duela urtebete baino %68, 1 gehiago. Urritik zertxobait jaitsi da argindarra, %1, 7 hain zuzen, baina, dekretuak dekretu eta neurriak neurri, 2018ko fakturaren maila urrun dago.
|
|
2022
|
|
|
Jaitsiera hori %15, 7koa da, baina herritarrek ez dute maila horretako merkatzerik ikusi: CNMC Espainiako merkatuen gainbegiratzailearen arabera,
|
batez
besteko kontsumitzaileak hilean 101,2 ordaindu zituen abenduan, eta 96,6 euro urtarrilean (%4, 5). Iazko urtarrilarekin alderatuta, 34,6 euro garestiagoa izan da, nahiz eta orduan Filomena ekaitzak Iberiar penintsularen zati handi bat jo zuen, eta argindarraren garestitze handi bat ekarri.
|