|
2008
|
|
|
Artatxiki uztaren jaian kanta bera behin eta berriz errepikatuz elkarren atzean zirkuluan egiten dute dantza.
|
Bat
bateko kantutik ere badu une batean. Koplatan hasi dira,. Egun da Santimamiña?
|
|
|
euskal tradizioaren abestiak berreskuratu eta proposamen garaikideak egin. Lan honetan ere,
|
batik
bat kantu tradizionalak biltzen dituen arren, ekarpen propioa egin du, taldekideen ustez: «gure erritmo eta estiloa eman nahi izan diegu abestiei, ez ditugu kalean abesten diren bezala abestu».
|
|
|
Entzun berriro ere, entzun gogoz, entzun hamarmilagarren aldiz, nola dioten America, ingelesez noski, ça va sans dire, eta
|
batik
bat kantuetan: in A me ri ca eta abar, ezpainak luze luze eginda.
|
|
2009
|
|
|
Bertsolaritza
|
bat
batean kantuan bertsoak sortzea da, gai baten edo batzuen inguruan. Saio tankeraren arabera, batzuetan gai jartzaile batek eman edo zuzentzen die gaia bertsolariei hori da gaur egungo joera nagusia, berez modernoa, gudu ostetik honakoa batez ereedo bertsolariek eurek euretara jarduten dute, gehienetan bik, elkarren artean dialektika modukoa sortuz, elkarri bertso bidez ziria edo kontrako iritzia erakusten dutela ia beti.
|
|
2011
|
|
|
Aipa ditzagun banan banan: Alberto Gorritiberearen Arriya, baserri giroko drama; Asier Altunaren Bertsolari,
|
bat
bateko kantuari buruzko dokumentala; Telmo Esnalen Urte berri on, amona! komedia beltza; Imanol Rayoren Bi anai, Bernardo Atxagaren testuan oinarrituriko esperimentu bisuala; Juanjo Elordi eta Asisko Urmenetaren Gartxot, Kanpionek idatzitako leienda marrazki bizidunetara eramana.
|
|
2012
|
|
|
Azkenik, Marabunta izen bereko filmean oinarrituriko suminaldia da. Isiltasunetik abiatzen da, bateria hotsak entzuten dira urrunean, eta
|
bat
batean kantuak orro egiten du, jungla kraskatu eta bihotzak zartarazi arte. Halere, inurri uholdeak lanak izango ditu lau musikari hauek oihanetik ateratzeko, oihanean jotzeko jaio baitira”.Gora Gora KidsTaldekideak: Koldo (baxua eta ahotsak), Igor (gitarra), Xabier (gitarra eta ahotsak), Arka (bateria). Grabazioa:
|
|
2013
|
|
|
Eta sorkuntza bien emaitza dela aldioro. Indibidualtasun konbinatuen performanzea da
|
bat
bateko kantua. Norbanakotasun indartsurik gabe ez du ondoegi funtzionatzen.
|
|
|
Buruhauste bereziak zegozkion, egia esan, bertsolaritzari.
|
Bat
bateko kantuaren ezaugarriak nahiko ezohikoak dira. Bere ezaugarriek urrundu egiten dute masa kulturaren parametroetatik.
|
|
|
Bertsogintzaren muina sinplea da:
|
bat
bateko kantu biluzia. Muin hori bere soiltasunean garatzen ari den bitartean, bere bidean doa.
|
|
|
Kanona zen haien planteamenduen korapilo bat nire ustez.
|
Bat
bateko kantua genero (genero izatera iristen bada) anekdotiko periferiko bat da kultura" aurreratuetan", eta gurean garrantzia hartu badu, zerbait gaizki dago, edo desberdintasuna azpimarratzeko egiten dugu, edo beste generoei lekua kentzen ari gara, edo erridikulua egiten ari gara. Sakonean, kanonekiko konparazioa dago, homologazioa, gugan zerbait desberdina ikusteko erresistentzia.
|
|
|
Muga handiak ditu
|
bat
bateko kantuak, gure jolas ezdeus honek. Beste aukera batzuk ematen ditu idazteak, denbora mugarik gabe musika edo beste edozer sortzeak.
|
|
|
esanez hasi zenean. Konexioa izan genuen
|
bat
bateko kantuaren espiritua ulertzeko moduan. Handik bi urtera elkarrekin emanaldi bat egin genuen Euskal Herrian, eta hartarako euskaltasunari buruzko gogoeta bat prestatu nuen bere hizkuntzan.
|
|
|
Bertsolaritzak bere modura egin du trentza azken hamarraldiotan. Jarraiduraren eta irekiduraren arteko ariketak dentsitate propioa hartu du
|
bat
bateko kantuan.
|
|
2015
|
|
|
|
Bat
bateko kantuaren muin bat gertu sentitu dut, bertsolaritzan bainoago gauza batzuetan. Berbaren zirkulazioa, luze eta lasai, presarik gabe eta arrunt, larunbat goizean, horizontalitate handiz.
|
|
|
Bakarren bat soilik omen, tradizioan emakumeen jarduna ere bazen arren. Oro har,
|
bat
bateko kantuaren unibertsoan leku askotan gertatzen ari dena: bizilege tradizionalari lotua dago hitzaren jario berezi eta patxadatsu hau, eta kulturbide garaikidean ertzean ari da geratzen, adin batetik gorakoen zirkuluetan.
|
|
2017
|
|
|
Bilbok badu paradoxa handi bat bertsoekin: ez dago Bilboko bertso eskolarik, ez bere burua bilbotar izendatzen duen bertsolari saldorik, baina hiriburuaren lurretan
|
bat
bateko kantu errimatuarekin lotutako pasadizo eta gertakari ugari aurki daitezke.
|
|
2018
|
|
|
2.BOLLO BERTSO SAIOABizkaiko eta Euskal Herri osoko plaza eta agertoki anitzetan ohikoak diren bertso saioek jaialdiaren izaerari helduta bestelako gai batzuk taularatuko dituzte.
|
Bat
bateko kantuak heteropatriarkatuaren aurkako aldarri bilakatuko dira Amaia Agirre, Maider Arregi eta Saioa Alkaiza bertsolarien ahotan. Ainhoa Aranburuk zuzenduko du saioa, gaiak aukeratu eta jarrita.
|
|
|
Manifestazio herrikoi baten instituzionalizazioak arriskuak dakartzan arren, glosadoreak, pixkanaka, glosa funtzionalitateaz hornitzen joan ziren, eta ordu arte ezezagunak izan ziren gizarteko zenbait esparrutan sartzen. Glosadoreek irrati eta telebistetan presentzia handiena izan zuten urteak izan ziren,
|
bat
bateko kantuaren ezagutza eta zabalkundea hauspotzen zuten programekin, desiratutako kalitatea beti lortzen ez zen arren.
|
|
2020
|
|
|
Herrialde Katalanetan
|
bat
bateko kantuak forma aldetik aberastasun eta aniztazun izugarria erakusten du: izan ere, ohiko kantutegi genero ia guztiek, baladak eta kantu erlijiosoak izan ezik, interpretea erabat aske uzten zuten abestiaren testua inprobisatzeko, bertso heptasilabikoen gainean artikulatua askotan (metrika katalanak silaba kontaketa azken silaba tonikora arte egiten du).
|
|
|
Abrego arduratzen da
|
batik
bat kantuen hitzez, eta, alderdi horretan, adierazi du umorerantz gerturatzen saiatu direla. «Umorea zaila egiten da gure eszenan, eta guk faltan hartzen dugu».
|
|
2021
|
|
|
Hemerografia historikoan egindako bilaketetan gaiari arreta jarri bazaio ere, apenas topatu ahal izan da
|
bat
bateko kantu errimatuak nazioartean dituen beste fenomenoen erreferentziarik. Lore Jokoen zikloan testu bakarra topatu da, eta frankismo garaiko zikloan beste bost.354 Pieza bakan horiek harribitxi ederrak dira, esaterako, Basarrik La Voz de Españan hasi berritan, 1949an, Kubako inprobisatzaileei buruz bi piezatan idatzi zuena, 355 baina pieza horien bakanta354 Hau da zerrenda osoa:
|
|
|
Xaho izan zen bertsolaritza ikur nazional izateko bidean jarri zuena. 1844an egin zuen apologian bat bateko bertsolaritza euskal nazioaren bereizgarritzat jotzen du, eta 1845ean argitaratuko Aitorren kondaira taulada baten gainetik
|
bat
bateko kantuan ari den bardo baten ahotan jarri. Bertsolarien janzkerak jarri zizkion euskaldunon patriarkari.
|
|
|
1) yodel estrofa bat duten gstanzlak; 2) yodel estrofa erdia duten gstanzlak; 3) yodel erako bertso labur bat duten gstanzlak; 4) 2 lerrokoa. Yodel estribilloek funtzio garrantzitsua betetzen dute, adibidez, gstanzlen
|
bat
bateko kantu lehiaketetan: talde osoa —abeslari zein entzule— yodelean ari den bitartean, abeslariak ondoren zer kantatuko duen pentsatzen du.
|
|
2022
|
|
|
Iñaki Murua bertsulariak, Euskal Herriko Bertsozale Elkarteko lehendakari ohiak du txapela eskainiko finalistari, 2 saria Irantzu IdoateFunosas hazpandar bertsulari gazteak du emanen, ondotik Sagrario Aleman euskaltzain kideak 3 eta 6 sariak banatuko ditu, Edurne Azkarate aktoreak beste bi sariztatuko ditu, Paulu Zeddak Sardiniako cantada
|
bat
bateko kantuaren inprobisatzaileak du azken saria emanen. Erran gabe doa txartel guziak aspaldidanik salduak direla.
|
|
|
Terraza batean gaueko haize epeletan azaldu dizkit
|
bat
bateko kantuaren kontu batzuk. Unibertsotxo konplexua da, poliki noa kartografia egiten.
|
|
|
Mundutik etorrita ezagutu ditugun
|
bat
bateko kantuaren adierazpide gehienetan ez bezala, itxura denez, hemen kantu inprobisatuak duen dentsitateak ahalbidetzen du funtzio, tonu, modalitate eta gai desberdinak garatzea. Gai sozialak, politikoak, nekazari girokoak, urbanoak, ziria, umorea.
|
|
|
Gauean taberna batean Marinho anaien kontzertua dago, eta aukera bikaina omen da poesia popularraren eta
|
bat
bateko kantuaren unibertsoan sartzeko.
|
|
|
|
Bat
bateko kantuaren bultzatzaile edo jakitunak ezagutu nahi nituela. Hemen dira ba batzuk.
|
|
|
Eskualde harekin loturaren bat badute inguruan tokatu zaizkidan gehienek.
|
Bat
bateko kantua eta poesia herrikoia ipar ekialde zabalean eta Brasil kontinente osoan hedatua bada ere, eskualde horretan dentsitate berezia hartu behar du kontuak.
|
|
|
Hurrengo baterako, ezinbesteko eskala: Pajeu,
|
bat
bateko kantuaren eltzea.
|
|
|
Kalean inprobisatuz" kantuz dirua biltzen" zebiltzanak ikusten ziren han eta hemen, eta halako batean parean tril egin nuen arlo horretako goi mailako profesional batekin, Edmilsonekin, bertako mugimendu sozialen jaialdi erraldoi batean. Lurrari lotutako mugimenduek deituta, milaka eta milaka aktibistak unibertsitateko kanpuseko zelaiak hartu zituzten lau egunez, debate, ospakizun eta kulturazko zorabio batean, nire memorian mitiko bihurtu den pobreen Woodstock hartan.1 Edmilson, inprobisatzaile profesionala izateaz gain, aktibista ere bazen, elkarte bat zutela aipatu zidan, eta
|
bat
bateko kantuak Brasilen zuen panorama orokorra marraztu.
|
|
|
Ez nengoen ni
|
bat
bateko kantuaren kontuei erreparatzeko aroan. Haizeak zakar zerabilen hostoa nintzen, neurriz zegozkidanak baino handiagoko dilema eta minen artean solte zebilena.
|
|
|
Batzuetan halako astinduak izaten ditu bizitzako erromesaldiak, maite dituzun gauzen ertzak ere desitxuratzeraino. Bestetik, Brasilgo mugimendu sozialen unibertsoan izandako hiru hilabeteko murgiltze hartan, hainbesterainokoak zitzaizkidan inpaktuak...
|
bat
bateko kantua bazterreko kontua besterik ez zitekeen izan.
|
|
|
Auskalo. Baina ditugun zantzuen arabera, ziurrenik mundu mailan
|
bat
bateko kantuaren gune nagusietakoa izan liteke Brasil, nagusia ez bada. Eta bereziki, Brasilgo ipar ekialdea.
|
|
|
Eta bereziki, Brasilgo ipar ekialdea. Bertsozale Elkarteak eta Mintzolak asmo duten moduan munduko
|
bat
bateko kantuaren mapa egin behar badugu, kontinenteetan lehengusuak bilatu behar baditugu, hauek ere ezagutu behar genituzke. Eta beharbada zubi
|
|
|
|
Bat
bateko kantua, neurtitzaren errima jolasa, familietan, koadriletan, etxeko ospakizunetan, tabernetan... barreiaturik irudikatzea. Hori izan liteke mugimendu bizigarri baten oinarria, hortik gora egin litezkeen maila eta sofistikazio guztien abiapuntu.
|
|
|
|
Bat
bateko kantua, kasu honetan cantoria de viola modalitatea, barazki bat da, bere forma propioa duena. Baina barazki hori baratze zabalago baten emaitza eta parte da.
|
|
|
Aurreko astean
|
bat
bateko kantutik eta herri poesiatik hartutako ahapaldiekin opera bat estreinatu omen zen hiriko antzoki batean. Pena galanta eman dit opera hori galdu izanak hain egun gutxigatik.
|
|
|
Hainbat genero sortu ditu hemengo herri poesiaren baratzeak, baina esan liteke bi bide handi nagusitzen direla, gure bertsolaritzaren kasuan bezala: ahozkoan, cantoria de viola
|
bat
bateko kantua, eta idatzizkoan, kordel foiletoak.
|
|
|
Eskala txiki samarrean ari gara. Munduko
|
bat
bateko kantuaren geografia zabaletan, ordea, tresna baliagarria izan liteke.
|
|
|
Gaia zera du: norgehiagoka desafioak edo lehiaketak
|
bat
bateko kantuan. Horretaz nire iritzia eta euskal bertsolaritzaren esperientzia ezagutu nahi du.
|
|
|
Kabiliarren mosaikoan, hara non ponentzia batean aipatzen duten
|
bat
bateko kantuaren gaia. Gehienetan bezala, bat bateko kantua ez da elementu isolatua.
|
|
|
Kabiliarren mosaikoan, hara non ponentzia batean aipatzen duten bat bateko kantuaren gaia. Gehienetan bezala,
|
bat
bateko kantua ez da elementu isolatua. Kultura komunitario zabalago baten adierazpide da, gizartean mini funtzio jakin batzuk betetzen dituena.
|
|
|
Nekazari gizarte baten taupada komunitarioaz ari dira hizlariak, eta hor
|
bat
bateko kantuak betetzen zuen lekuaz. Gauza horiek dokumentatu, berreskuratu eta biziberritu nahian ari dira.
|
|
|
Hizlariak
|
bat
bateko kantuaz eta komunitate bizitzaz ari direla, Oumaimak burua biratu du nire aldera. Auzolan moduko baten ondoren egiten zituzten kantu saioak gogoratu zaizkio:
|
|
|
Bertsozale Elkarteak kudeatzen duen Mintzolatik etxeko lan xinple samarra jarri didate: munduko
|
bat
bateko kantuaren datu baserako informatzaile iraunkor izan daitekeen pertsona identifikatzea. Eta gehi dezagun betikoa:
|
|
2023
|
|
|
|
Bat
bateko kantua
|
|
|
Munduko herrialde guztietan,
|
bat
bateko kantua presente dago, indar handiagoarekin edo txikiagoarekin. Gizarte ekintza ororen agerraldi gisa aitortua da:
|
|
|
Elkarrizketa horretan estilo irudi asko agertzen dira eta etengabe hainbat ideia iradokitzen. Gainera, poetak ahots ederra eta tinbre melodiatsua baldin baditu, maisutzat hartzen da eta
|
bat
bateko kantua goraipatzen laguntzen du. Hori dela eta, poeta ezagunen arteko hitz jolasek beti erakarri izan dituzte jendetzak; ohikoa da, bestalde, goi mailako inprobisatzaileen arteko topaketa ospetsuak kontatzen dituzten bertsoak aletzea.
|
|
|
Animaleko berrikuntza zekarren Abadiak
|
bat
bateko kantuaren lehiaketa aintzat hartu izanak, ez zen horrelakorik egiten beste Lore Jokoetan, baina ez zen horretara mugatu bertsolaritzak euskal kulturgintza modernoaren hastapen haietan izandako eragina; idatzia bertso jarrien lehiaketa zen, bat batekoaren doinuetan egina, eta bertso lehiaketa deitzen zitzaion espresuki, ez poesia lehiaketa: «Koplarien guduak» 1860ko kartelean, «Bertsutako gudua» 1869koan, edo «Bertsularien gudua» 1887koan, besteak beste.
|
|
|
Egia da garaiko eragileek
|
bat
bateko kantu errimatuaren aldeko apustua egin zutela, hau nortasun ikur bihurtu nahiz jendarte modernoaren parametroetara egokitzeko ahalegina egin zutela. Apustu originala izan zela ere egia da, kultura idatzia lehenesten zuen korronte hegemonikoaren kontra hartutakoa, baina garaiko bat bateko bertsolari onena, Pello Errota, idatziaren eredura gerturatu ziren Iparragirre, Bilintx edo Otañorena bezalako figurekiko bigarren plano batean gelditu izanak argi uzten du benetan zaila zela korrontearen aurka igeri egitea.
|