|
2017
|
|
|
Pankreatitis akutua pankrearen hanturak eragindako gaixotasun onbera da. Haren eragile nagusiak behazun bideetako kalkuluak eta alkohola dira (1), eta mundu mailan haren intzidentzia gorantz doa, obesitateari loturik
|
batik
bat (2). Uneotan, ospitaleratzea eragiten duten digestio aparatuko patologien artean nagusiena da (3, 4).
|
|
2018
|
|
|
3
|
Bat
bateko ikusmenaren alterazioa
|
|
|
4 Mugimenduen koordinazioaren galera.
|
Bat
bateko zefalea ezohikoa
|
|
|
Iktusa
|
bat
batean garunera doan odolaren behin betiko etena edo gabezia iragankorra da. Zirkulazioaren alterazio horrek, buxadura edo odol fluxuaren murrizketaren eraginez, entzefalo area baten funtzionamenduaren etena eragiten du.
|
|
|
Datu hauek adierazten dute baldintza sozial eta ekonomikoek osasunean eragina daukatela, umearengan eta amarengan,
|
batik
bat. Osasuneko Eragile Sozialen Batzordeak (Commission on Social Determinants of Health) azaltzen du mekanismo sozial, ekonomiko eta politikoek maila sozioekonomiko jakin batzuk sorrarazten dituztela.
|
|
|
Gaur egungo obesitatearen banaketa soziala ez da lehengo berdina, baina oraindik desberdintasun nabariak daude maila sozioekonomiko desberdina dutenen artean. Errenta baxuko herrialdeetan adin ertaineko helduak (emakumeak
|
batik
bat) kalterik handiena jasaten dutenak. Errenta altuagoko herrialdeetan, aldiz, adin guztietan obesitateak antzera eragiten die bi sexuei, baina maila sozioekonomiko baxukoen artean obesitatearen prebalentzia altuagoa da (5).
|
|
|
Honako kasu hauetan egin da:
|
bat
bateko GIa agertzean (b.e. premiazkoa) eta sintoma neurologikoen agerpen berriaren aurrean.
|
|
|
·
|
Bat
bateko GIa.
|
|
|
nahigabeko gernu galera gernu egiteko premiazko sentsazioarekin erlazionatuta dagoenean. Emakumeak
|
bat
bateko gernu egiteko behar bortitza sentitzen du eta ezin du atzeratu (2). Gernu egiteko premiazko sentsazio hori «gernu maskuri hiperaktiboaren sindromea»ren sintoma nagusia da; gainera, honako hauek ere ager daitezke:
|
|
|
Noizbait, gernu egiteko
|
bat
bateko sentsazio kontrolaezina nabaritzen duzunean txiza galtzen al duzu?
|
|
2019
|
|
|
Pazienteen eta zaintzaileen eskura dauden diagnostiko eta tratamendu medikoak gero eta gehiago dira; alabaina, haien efektibitateari buruzko ezagutza,
|
batik
bat, efektibitate konparatiboari dagokiona, ez da hein berean handitzen. Horren atzean aldaketa tasa dago, hein batean, baina baita profesionalen lanbide trebakuntza ere, guztiz garatu gabea eta zatikatua izan ohi baita, eta horren ondorioz, lanean desberdintasunak, eraginkortasun eza eta bat ez etortzeak gertatzen dira.
|
|
|
Institutuan erabili eta ezarri zuten Ad Verheul eta Jan Hulsegge terapeutek estreinakoz (1). Orduko hartan, Snoezelen emozioetan oinarritutako terapia multzo baten partetzat jotzen zen, eta xedea,
|
batik
bat, oinarrizko ikaskuntza prozesuetan desgaitasun nabarmena zuten gaixoen ongizatean ardaztu zen; baita eguneroko ohiko zereginak egiteko zailtasunak adierazten zituzten pazienteen erlaxazioan ere (1). Geroztik, Europako hainbat herrialdetara, Estatu Batuetara, Kanadara, Australiara eta Asiako herrialdeetara hedatu zen.
|
|
|
Izan ere, dementzian, ZAT barne barneko estrategia eraginkor eta banakotzat hartzen da, non pazienteek, prozesu ulergarri eta atsegingarri baten bitartez, afektu eta zentzumen mundua berraurkitzen duten, beren komunikazio trebetasuna eta emozio osasuna hobetuz (20). Azken urteotako ikerketen arabera Snoezelen gelek
|
bat
bateko efektu mesedegarri eta onuragarriak eragiten dituzte dementzia pairatzen duten pazienteetan, lan konpromisoa suspertuz (21), artegatasuna murriztuz (22), bihotz erritmoa gutxituz (23), minaren pertzepzioa kudeatuz (24), gizarte elkarrekintza bultzatuz (21), aurre egiteko gaitasuna sustatuz (21), elikagaiekiko normaltasuna berreskuratuz (11) eta gogo aldartea zoriontasunera bideratuz (22), ... Horrez gain, aurreratze esanguratsua antzeman da gaixoen hizketa bidezko komunikazioan, baita hizketaz kanpoko komunikazioan ere (25).
|
|
|
Hedgehog (Hh) fenotipoa Drosophila n aurkitu zen segmentu polaritatearen mutazio gisa. Hh k giza garapenean hainbat funtziotan parte hartzen du, eskuin ezkerreko ardatzaren zehaztapenean
|
batik
bat.? –
|
|
|
Dena den, neuromediatua edo erantzun bagala da kirolarekin erlazionatutako sinkopearen mekanismo fisiologikorik ohikoena, bihotzarekin loturarik ez duena. Ariketa
|
bat
batean etetean gertatzen da, tentsio arterial sistolikoaren erorketa bortitz baten ondorioz agertzen da, barorreflexu mindu baten, basodilatazioaren eta hanketako muskuluen bonba funtzioa galtzearen ondorio (25, 26). Deshidratazioak eta hipertermiak ere izan dezakete eragina; baita hipogluzemiak, erritmoa igo izanak, hipokapniak eta antidepresibo trizikliko edo H1eta H2histamina hartzaileen antagonisten erabilerak ere (27, 28).?
|
|
|
Kirolariei, hori gerta ez dadin, gomendatzen zaie ariketa
|
bat
batean ez etetea eta, lasterketan zehar, ondo hidratatzea eta odoleko glukosa mailak kontzentrazio egokietan mantentzea.? –
|
|
|
Asma intrintsekoa da kirolari gazteetan agertu ohi den gaixotasunik ohikoena. Baina oso maiz ikusten da ariketak eragindako bronkoespasmoa ere,
|
batik
bat arnasbidean hotz-bero kontrastea denean, hasiera 5 minutu artean izan daiteke eta kirola amaitu eta ordubetera arte agertu ahal da. Biztanleria orokorrean,% 10 da prebalentzia; eliteko kirolarietan,% 10 arte igo daiteke (53).?
|
|
|
|
Bat
bateko heriotza. Adin ertaineko pertsonei gertatu ahal zaie, gertatu aurretik ezezaguna den kardiopatia batengatik.
|
|
|
Intzidentzia oso txikia du lasterketetan, biztanleria sedentarioan baino baxuagoa. Esan daiteke, beraz, ariketa fisikoa faktore babeslea dela
|
bat
bateko heriotzarekiko. Intzidentzia datuak aldatu egiten dira ikerketa batetik bestera, baita lasterketa motaren eta ariketaren intentsitatearen arabera ere.
|
|
|
|
Bat
bateko heriotza, oro har, kirolari helduengan gertatu ohi da gehiago, batez ere lasterketaren azken ekinean. Oinarrian dauden gaitzak, maizenik, arteriosklerosia edo miokardiopatia hipertrofikoa dira, adinak adin.
|
|
|
|
Bat
bateko heriotza izandako kirolariek, normalean, aurrez izan dute sintoma iragarleren bat. Baina aintzakotzat hartu ez edo gutxietsi egin dute; eta askotan ez dira jakiten, dela kirolariaren heriotzagatik, dela amnesiagatik.
|
|
|
Izan ere, estres iturri izan daitezkeen kezka psikosozial garrantzitsuak hauteman dira populazio honetan: ugalkortasunaren, harreman sexualen, lanaren eta bikote eta familiarteko harremanen inguruan
|
batik
bat (22). Depresio sintoma klinikoak zituzten emakumeetan aurkitutako TNF, maila handiak bat datoz aurretiko beste ikerlan batzuekin (16,17), baita depresioaren hanturaren hipotesiarekin ere (15).
|
|
2020
|
|
|
Erronka berriak azaltzen dira ordea: atxikidura falta, elkarrekintza eta toxikotasunarazoen ondorioz
|
batik
bat (1). Hala izanik, MAAAk arrisku handiko sendagai gisa sailkatuta daude Institute for Safe Medication Practices eta Joint Commission en arabera (2).
|
|
|
Literatura zientifikoari jarraikiz, zahartzaroan arrisku faktore ezberdinak elkar daitezke, askotariko nahasmendu eta gaixotasunen garapena erraz ditzaketenak. Nahasmendu emozionalei dagokienez, antsietatearen eta depresioaren prebalentziak altuak dira adineko pertsonengan,
|
batik
bat, egoitzaratutako adinekoengan. Horrek berebiziko garrantzia hartzen du biztanleriaren zahartzea jazotzen ari den egungo testuinguruan.
|
|
|
Gainera, urtez urte, Interneten lehenengo aldiz sartzen direnen adina jatsi egiten da (momentu honetan, batez besteko adina 7 urtekoa da), eta haurrek zein nerabeek egunero gailu digitalei eskaintzen dieten denborak gora egiten du (Gamito, 2019). Erabileraren helburua
|
batik
bat aisialdia izan ohi da: jolastu (online), bideoak ikusi (YouTube n eta TikToken) eta berdinen artean komunikatu (WhatsApp edo Instagram bidez).
|
|
2021
|
|
|
QT luzearen sindromea,
|
bat
bateko heriotzaren atzean Beñat de Alba Iriarte 123
|
|
|
Ospitaleko
|
bataz
batez besteko egonaldia
|
|
|
Beheranzko hipotonia edo hipotonia global baterantz joko lukete, sialorrea biziarekin, suminkortasunarekin eta negar ahularekin. Koadro klinikoa aldakorra izan daiteke, gaixotasun arin batetik haurra
|
bat
batean hiltzeraino. Zaurien ondoriozko botulismoa: gaixotasunaren ohiko sintomak aurkituko genituzke zuzenean, aldez aurretik fase prodromiko bat ikusi gabe.
|
|
|
Osagaiz 2021 5 bolumena zk. izanik, eta midriasi arreaktibo bilaterala aurkitu genion.
|
Bat
batean, bihotz biriketako gelditzea izan zuen eta bizkortzeak 20 minutu iraun zuen pultsua berreskuratu zuen arte. Garuneko eta toraxeko tomografia konputarizatuak normalak izan ziren.
|
|
|
■ Ondorio bisualak: Ikusmen zorroztasunaren
|
bat
bateko galera, nistagmoa, begi ninien erreflexu aldaketak, midriasia, papiledema eta behin betiko itsutasuna ikusmennerbioaren atrofiaren eraginez.
|
|
|
|
Bat
batekoa
|
|
|
Gure seriean, disnea izan zen BTEdun pazienteak larrialdietara joateko arrazoi nagusia, normalean ez
|
bat
batekoa eta nagusiki 24 orduko eboluziokoa. Kasuen herenean bularreko minarekin, beheko gorputz adarretako klinikarekin edo sinkope/ presinkopeekin batera agertu zen, konbinazio hori diagnostikorako susmo altukoa delarik.
|
|
|
Gainera, ez dugu ECMOarekin (gorputzez kanpoko mintz bidezko oxigenazioa) inolako esperientziarik, ez dugulako terapia horretarako sarbiderik gure ospitaleetan, nahiz eta haren erabilera justifikatuta legokeen zenbait kasutan (39,40). Ez dugu, ezta ere, Gipuzkoako autopsietako daturik, BTEa
|
bat
batean hildako zenbat pazienteren atzean legokeen jakiteko, ziur askoheriotza kausa hau infraestimatu egiten baita (41).
|
|
2022
|
|
|
Pandemia
|
bat
batean iritsi zenean, jada martxan jarrita zeuden paziente askorentzako, beren proiektua bertan behera lagatzea suposatu zuen. Batez ere lehengo konfinamendua hiru hilabetetako parentesia bortitza izan zen.
|
|
|
Egungo mundu zoro honetan, gelditzeko eta arnas egiteko aukera izatea, onuragarria izan da askorentzat. Baina gehienentzat, eta larrienentzat
|
batik
bat, kaltegarria izan da.
|
|
|
Administrazio gehienek aurrez aurreko arreta eskaintzeari utzi zioten pandemiaren hasiera dela eta. Prebentzio arrazoiak zeuden honen atzean baina arreta telematikoa
|
bat
batean iritsi zen denontzat, eta gehienok ez geunden prest.
|
|
|
Toki batetik bestera aldaketa egitea ez zen erreza izan, biltegiak, tresneria, Hitzaldiak: hirugarren mahai ingurua arnasgailuak, botikak, etab., gauza asko eta asko dira kontutan hartu behar direnak eta
|
bat
batean aldatu behar direnak. Aldaketa egiteko haur gutxi zeuden egun bat aukeratu genuen.
|
|
|
Gurasoek eta langileek haur hauek ez kutsatzeko neurri zehatzak prestatu genituen bai esparruaren barruan eta baita erditzeko geletan. Emakume haurdun asko iritsi ziren Covid, gehienak sintomarik gabe baina
|
baten
bat nahiko gaizki. Erditzeko gela bat prestatu zen Covid zuten emakumeentzat, bertan jaioberriak behar izatekotan, suspertzeko sehaska batekin.
|
|
|
Pandemia
|
bat
batean iritsi zenean, jada martxan jarrita zeuden paziente askorentzako, beren proiektua bertan behera lagatzea suposatu zuen. Batez ere lehengo konfinamendua hiru hilabetetako parentesia bortitza izan zen.
|
|
|
Egungo mundu zoro honetan, gelditzeko eta arnas egiteko aukera izatea, onuragarria izan da askorentzat. Baina gehienentzat, eta larrienentzat
|
batik
bat, kaltegarria izan da.
|
|
|
Administrazio gehienek aurrez aurreko arreta eskaintzeari utzi zioten pandemiaren hasiera dela eta. Prebentzio arrazoiak zeuden honen atzean baina arreta telematikoa
|
bat
batean iritsi zen denontzat, eta gehienok ez geunden prest.
|
|
|
Toki batetik bestera aldaketa egitea ez zen erreza izan, biltegiak, tresneria, Hitzaldiak: hirugarren mahai ingurua arnasgailuak, botikak, etab., gauza asko eta asko dira kontutan hartu behar direnak eta
|
bat
batean aldatu behar direnak. Aldaketa egiteko haur gutxi zeuden egun bat aukeratu genuen.
|
|
|
Gurasoek eta langileek haur hauek ez kutsatzeko neurri zehatzak prestatu genituen bai esparruaren barruan eta baita erditzeko geletan. Emakume haurdun asko iritsi ziren Covid, gehienak sintomarik gabe baina
|
baten
bat nahiko gaizki. Erditzeko gela bat prestatu zen Covid zuten emakumeentzat, bertan jaioberriak behar izatekotan, suspertzeko sehaska batekin.
|
|
|
Baheketa sistemak ezarriz eta BAME prozesuan zehar egoera hauei aurre egiteko estrategien tailerrak edo hitz egitekouneak/ guneak ahalbidetuz. Aldi berean, ikerketa lan gehiago behar direla uste dugu, antsietatearen eragina pazientearekiko tratuan esanguratsua den egiaztatzeko,
|
batik
bat.
|
|
|
13
|
Bat
bateko beldur edo larritasun sentsazioak ditut: (3) Oso maiz (2) Askotan (1) Ez askotan (0) Inoiz ez
|
|
2023
|
|
|
Edukiaren alderdi teknikoarekin laguntzen digute (ezagutza teknikoa). Osasun Eskola osatzen dugunok,
|
batik
bat, lana koordinatu eta dinamizatzeaz arduratzen gara, baita edukia egokitu, argitaratu eta zabaltzeaz ere. Egindakoaren jarraipena egiten dugu.
|
|
|
Esan bezala, gaur egun psoriasia gaixotasun sendaezina da eta tratamendua sintomak eta zeinuak arintzean datza. Hala ere, azken urteotan sendagai ugari agertu dira, terapia biologikoen alorrean
|
batik
bat, eta aurrerapen handia ekarri dute psoriasiaren terapeutikan, oso sendagai eraginkorrak baitira.
|
|
|
Heriotzen %79, 2 jatorri bortitzekoak izan dira eta %20, 8 naturalak. Bortitzen barruan, istripuak %37, 5 izan dira, suizidioak %33, 3 eta homizidioak %12, 5 Istripuen barruan droga gaindosia edota droga eta farmakoen arteko interakzioak izan dira gehienak; suizidioen barruan, urkatzea; eta naturalen artean,
|
bat
bateko heriotza kardiakoa. Intoxikazioagatik hildako pertsona guztiek zuten droga menpekotasun edo abusua diagnostikatuta.
|
|
|
QTLSren lehenengo sintomak zorabioak, palpitazioak eta sinkopeak dira eta, normalean, berez konpontzen diren arren, batzuetan
|
bat
bateko heriotza eragin dezakeen" Torsades de Pointes" (TdP) izeneko arritmia bentrikular mota baten eragile izan daitezke.
|
|
|
Heriotzen %79, 2 jatorri bortitzekoak izan dira eta %20, 8 naturalak. Bortitzen barruan, istripuak %37, 5 izan dira, suizidioak %33, 3 eta homizidioak %12, 5 Istripuen barruan droga gaindosia edota droga eta farmakoen arteko interakzioak izan dira gehienak; suizidioen barruan, urkatzea; eta naturalen artean,
|
bat
bateko heriotza kardiakoa. Intoxikazioagatik hildako pertsona guztiek zuten droga menpekotasun edo abusua diagnostikatuta.
|
|
|
QTLSren lehenengo sintomak zorabioak, palpitazioak eta sinkopeak dira eta, normalean, berez konpontzen diren arren, batzuetan
|
bat
bateko heriotza eragin dezakeen" Torsades de Pointes" (TdP) izeneko arritmia bentrikular mota baten eragile izan daitezke.
|