|
2017
|
|
|
Walkia zinturoian lotuta eta pinganilloa belarrian daraman gizon
|
batek
atea zabaltzen du. Bertsolariak begirada larri bat botatzen dio sartu berriari, honek ordua iritxi dela adierazten dio keinu batekin.
|
|
|
Nafarroa Garaian, Nafarroa Beherean, Zuberoan, Lapurdin, Bizkaian, Gipuzkoan, Araba herrian eta beste anitz lekutan, batak esaten du behatzea eta besteak so egitea; batak haserretzea eta besteak samurtzea; batak ilkitzea, besteak jalgitea;
|
batak
atea, besteak borta; batak erratea, besteak esatea; batak irakurtzea, besteak leitzea; batak liskartzea, besteak ahakartzea; batak auzoa, besteak barridea; batak aitonen semea, besteak zalduna. Azken batean, batbederak bere gisara, antzora eta moldera.
|
|
|
Bi heriotzakoak. Harria jo dut, kax kax, etxean ez dagoen lagun
|
baten
atea jotzen dugun legez, etxean ez dagoen jakitun txirrinari luze sakatzen dionak bezala, etxean egon izan balitz atea inolaz ere jotzera ausartuko ez ginatekeen eran. Hilobia oinez inguratu eta ikuskatu dut gero, ez hilobi bat begiratzen den eran, baizik eta oso moduz erostear naizen bigarren eskuko Volkswagen zuria balitz bezala.
|
|
|
Kuzko baserri zahar
|
baten
ate ostean sartu eta leihatila batetik begira gelditu zen. Bat batean, kanposantutik beste argi danbateko batzuk entzuten ziren eta arima erratu gehiago zubirantz hurbiltzen hasiak ziren.
|
|
|
Sailkatu, kolekzionatu, erosi, saldu edo lapurtu daitezkeen arren, liburuak ez dira edozein merkantziaren pareko gauzakiak. Liburu
|
batek
ateak zabaltzen dizkizu, hala aukeratuz gero, nahi beste mundutara sar zaitezen. Aspalditxo honetan egin diren azterketa guztiak bat datoz:
|
|
|
Horma armairu
|
baten
atea zen Eskozian" press" deitzen dioten horietako bat, eta giltzaz itxita zegoen. Astindu nuen eta bazirudien nahiko arina zela.
|
|
|
Ez ditugu haien ikuspuntuak eta ohiturak ulertzen eta, aukeran, haietatik ihes egiten dugu, manba beltzetik ihes egiten dugun bezala. Neskame oso txukun
|
batek
atea ireki zidanean, ia ezin nuen hitz egin.
|
|
2018
|
|
|
Hamid Ismailoven (Kirgizistan, 1954) Metro liburuan (1991, Lurrazpiko trena) esaten zaigu Sobietar Batasunaren agintaldipean jaio eta hazitako umeentzat Mosku Kremlina zela, eta Kremlin, berriz, bizimodu hobe
|
baterako
atea. Ideia horrek bultzatuta, hainbat uzbekistandarrek hartu zuten Errusiarako bidea XX. mendearen erdialdean.
|
|
|
Nola bihurtuko dugu euskara euskaldunez osatutako gizartearen hizkuntza nagusia, lanerako hizkuntza gisa baliorik ez duen bitartean?. Orain 50 urte euskarak Euskara Batuaren atea zabaltzea lortu zuen, besteak beste, Txillardegi izeneko gazte ausart
|
bat
ate joka ibili zelako. 50 urte geroago Euskarak lantokietako atea irekitzeko premia gorria du.
|
|
|
Keak arnasa hartzea eragozten zigun eta begiak erretzen. Ariete
|
batez
ate nagusiaren kontra jotzen hasi ziren. Atea birrindu ondoren kaperara sartu eta aurrez aurreko borrokaldiari ekin zioten.
|
|
|
Beste bi neskek ere ozenki hitz egin dute. Halako batean, gizonak bazihoala esan, apartamentuan sartu, eta gela
|
bateko
atea daunba itxi du.
|
|
2019
|
|
|
Eskola gelako ateak etxeko korridorera ematen zuen, eta parez pare sukaldeko atea zegoen. Bazuen gortinatxo
|
bat
ateak, eta hantxe egoten ginen txandaka zelatari, maistra bazetorrela ikustean abisatzeko, orduan denok gure tokian eseri eta zintzoarena egiteko. Maistrak hauts laino batean aurkitzen gintuen, eta bertako leihotik ortzadar hits baten modura sartzen zen argien marrak salatzen gintuen.
|
|
|
Agure xahar batekin egin nuen tratu. Denda ttiki
|
baten
atean eserita lo zegoen, zuriz jantzia iugur txapeltxoa buruan eta bizar luze. Bitrina antzeko batean zeuzkan merkantzia guziak, hauek ere denboretan lo, aspaldiko hauts batez estaliak.
|
|
|
Une
|
batez
atea zabalik eduki zuen; aurpegia sorbaldarantz biraturik, bere lanaren gainera makurtuta zegoen nire ilobaren garondoari begiratzen zion, ileak kaoba iluneko kiribiletan jaikitzen ziren garondo ahul eta zurbil hari begira. Eta erabakitasun barezko doinu batean gehitu zuen:
|
|
2020
|
|
|
Egiten duen arte bidaia bat, ezagutzen duen arte Anjel, txoferra, autobusa aparkatzeko garaje finkorik ez duena. Ez da izango, ordea, kromo kanbiatze soila, ez bada bizitza berri
|
baterako
atea. Zalantzati:
|
|
|
Lekukoren
|
batek
ate haren atzean eta alfonbraren gainean, izaren artean, dutxaren azpian gertatutakoa ikusi balu, ez zuen narraziorako beharrezko ez litzatekeen xehetasunik deskribatuko eta, hortaz, ez zuen aspalditik barne barnetik elkar ezagutzen zuten azalen azal zimelen arteko talka aipatuko, nola azalek berriz elkarrekin topo egitearen poztasuna adierazten zuten, izerdia, erauzia, humore anitzen hezetasuna,... Lekukoak, xehetasun horiek guztiak alde batera utzita, gorputzek lurralde aliatu batean dagoenaren segurtasun lasaigarriaz jokatu zutela esango luke, norberaren etxean dagoenaren sentsazioarekin.
|
|
|
Mad Max eta antzeko filmetako fikzioa eguneroko bizitzako kostunbrismoa bilakatu zen. Krisiak jotako jende ugarik, hipoteka edo alokairu bat ordaintzeko diru sarrerarik ez zeukanak, eraikin hauetako etxebizitza
|
baten
atea behera bota eta bertan bilatzen zuten aterpea. Sarritan ez zegoen atea behera bota beharrik ere, aterik ez baitzegoen.
|
|
|
Afalondoan beltz
|
batek
atea jo zuen. Lastozko kapelua eskutan zuen.
|
|
|
Ainarak belarriak eskuez fermuki hertsi zituen eta korrika etxera sartu eta danbateko bortitz
|
batez
atea itxi zuen. Lehen, autoa kiskaltzen ikustean hormatutako odola, orain borborka sumatzen zuen zainetan, irakiten.
|
|
|
Txirrin, txirrin...! Instantean apaiz zahar
|
batek
atea zabaldu zien.
|
|
|
Adivinadora zioen ate ondoko plakak. Handik minutu batera adineko andre
|
batek
atea zabaldu zien.
|
|
|
Etxe zapal eta luzanga
|
bateko
atea zabaldu du emakume ilegorriak. Egurrezko mahai pilo bat dago ondo lerrokatutako ilaratan, eta haien atzean ondo orraztutako neskatila isilak aurrera begira.
|
|
|
Hori dela eta, Gracia Pasealekutik ibiltzea erabaki nuen, erakusleihoei erreparatzea, presarik gabe nonbaiten bazkari legea egitea, neure buruari zerbait oparitzea, akaso film bat ikustea, edo beste edozer egitea. Halako batean eta benetan diotsut ez dakidala nolatan kafe bat lasai hartzeko toki egoki baten bila nenbilela, arte galeria
|
baten
ate ondoan suertatu nintzen, eta, beste ezer pentsatu gabe, barrura abiatu nintzen.
|
|
|
Ordu
|
batean
atea jo zuten eta ireki zuenean, gizon eta emakume bat sartu ziren estropezuka, haize bolada batek bultzaturik. Spillane senar emazteak ziren, haran bakarti batean bizi ziren abeltzainak, ibaitik dozena bat milatara.
|
|
|
Arrosa koloreko keak ematen zuen zorabioak Kalama keren hitz arraro haiek gero eta arraroagoak biurtzen zituen.
|
Bat
atean, zartako batek, alfonbratxoa desagertu zuen, tximista bat balitzan. Une berean gela eta etxea ere desagertu egin ziren.
|
|
|
Kalearen behereko muturrean, lantegi ate eskerga batek kukutua, eta adrilluzko pareta gorria bukatzen zan puntuaren parean, etxe apal
|
bateko
atean jo zuen, eta amak ideki:
|
|
|
Bazeukan oin
|
bat
atean jarrita. Aiorak berak proposatu zion Alain ezagutzea.
|
|
|
Egurrolaren bulegoa izan behar zuen gela
|
bateko
atearen aurrean gelditu zen etxezaina azkenik. Atea jo eta erantzunari itxaron gabe barrura sartu zen.
|
|
2021
|
|
|
Trenetik jaitsi, etxe zahar eta zabarrez eta lantegi hondatuez osaturiko ikuspegia aurrean izan bezain laster, abandonaturiko lantegietako tximinietatik irteten zen ezerezaren eraginez grisetik beltzera aldaturiko eta hormen itzalpean gaztetan pasaturiko ordu luze, asper eta etsigarriak gogoratzerakoan, putzu beltzez zulaturiko galtzadan barna zihoala, bere gurasoen etxe txikerrera ailegatuta, bere herri zikin eta ziztrinarekiko arrangura berpiztu zitzaion, une batez ezustean ospa egitekotan egon zen, hori ez zen bere etxea, bere etxea Vienako Mariahilferstrassen zegoen, ez zen bere herria, ez zen aberria, mundu zabalean zehar auditorio on bat zuen edozein herri baino. Baina, bat
|
batean
atetik beragana lasterka, besoak altxatuta eta ia negar zotinka oldartu zitzaion gizon zaharkitua bere aita zen, ezin zuen zirkin bat ere egin, gizon urtetsu urdinzuri hark besarkatu egin zuen, besoez lurrean iltzaturik zuela barkatzeko eskatuz, eta bere ama etxe barruan zain, galdutako seme maitearen zain, bizitzaren azkeneko hatsari eutsiz. Hunkitu egin zen alafede, ez zuen espero bere aitarengandik halako eta ustekabeko barkazio eskerik, alderantziz, beldurrak zegoen ama hilzorian izanda berak eskatuko zion, bere bat bateko damuaz bere amaren azkeneneko minutuak biguntzearren.
|
|
|
Nire arrebaren azken hitzak ia ezustean haserretik harridurara iragandako Iñaki gogaitu
|
bati
ateraino lagundu egin zion. Nire irakasleak ez zuen, ez, samaritanoarena egiteko egun onik, eta are gutxiago lehengai onik, antza.
|
|
|
zakur zuri
|
bat
atean,
|
|
|
Goarnizioa erresistitu zen. Lagun
|
batek
ateak irekita ere, barnekoek ez zuten etsi eta erasotzaileek borrokatu behar izan zuten jauregi hiria hartzeko. Odoltsua izan zen borroka eta defendatzaile asko hil behar izan zuten, azkenek ihesari eman zioten arte.
|
|
|
Laguntzaileak begirada basati bat bota zuen patio inguru guztian, eta airea eta argia barrote lodiz gurutzatutako leiho bakar batetik sartzen zen ziega moduko guardia gela txiki
|
bateko
atea erakutsiz, erantzun zion:
|
|
2022
|
|
|
Harriduraren ondoren, ez zuen beldurrik sentitu; alderantziz, sentipen atsegina zen hura: hondar errearen kontaktua, eguzkiaren usain beroa eta bera hantxe, inguruaren kontzientzia galdurik, beste mundu atseginago
|
baterako
atean nonbait, gustura.
|
|
|
Eguzkirik gabeko egun bateko argia erortzen zen ilunabarra triste jarriz, oinazea iragartzen bezala, zorte txarrak familia
|
baten
atean joko balu legez. Gaueko lehen seinaleak burdinazko gerrikoaren gainetik azaltzen ziren, kalean ikusten zen jende apurraren hazpegietan animo makur, garratz baten espresioa tindatuz.
|
|
|
Hizketan ari zela, hiri osoa hautsi zen abaraska bezala. Aireontzi
|
bat
ate bidetik sartu zen kai hondatu batera. Talka egin zuen eta lehertu egin zen, galeria guztiak altzairuzko hegalekin zarrastatuz.
|
|
|
Horretarako, Manexek, pixka bat aurreratu eta atea altxatzeari ekin zion, baina argi zegoen berak bakarrik ezin zuela. Horretaz ohartuta, anaiak lagundu nahi izan zion, baina deus ere esan gabe, eta, Manex konturatu gaberik, oholei heldu eta ukaldi handi
|
batez
ate zaharra aida batean altxatu zuen. Hori horrela, Manex ustekabean hartu eta oreka galduta, ez si eta ez no, koltxilatik behera joan zen ziztu bizian, muturrez aurrera.
|
|
2023
|
|
|
Berehalaxe ikusi zen inork ez zuela korritu nahi Frantziako Tourrean edo futbol partida bat jokatu, nork irabazi behar zuen aurrez jakina zelako. Haur bat jaiotzen zenean, gauza polita izaten zen lehenengo hortzak zenbat hilabeterekin ate rako zitzaizkion jakitea, baina eskolan diktaketan lau
|
bat
ate rako zuela edo oporretan besoa hautsiko zitzaiola jakitea ez zen horren polita.
|
|
|
Aukeran Brontesekin askoz ere nahiago zuen olgetan, hark eskatu izan balio. Baina Playa Dafoz eko pasadizoak, euren artekoa erabat hoztu zuen, eta, Brontesek berriki eskutitz batean idatzi zion bezala, Ogueita lau leguaz aparte ko tartea uzteaz gain, milloi
|
bat
ate, Guztiac ichiric laga zituen. Ez zen inoiz Brontesengana bilduko, inoiz gehien maite izan zuen mutila izanagatik.
|
|
|
Ametsentzat, ordea, Euskal Herriko bizitzaren barruko parentesi bat baino askoz gehiago bihurtu zen Madrileko praktikaldia. Mundu berri
|
baten
ateak zabaldu izanaren sentipena zuen: ordura arte izandako lotura guztien kontzientzia hartu zuen, bere izaerari eta nahiei jarritako muga eta baldintza guztiena.
|