|
2000
|
|
|
Ikerketak salatzen duen arazo bat bi euskarrien arteko bateraezintasuna da, hau da, bai Canal Satelitek zein Via Digitalek satelite ezberdin banarekin funtzionatzen dutela, eta, ondorioz, baten batek biak kontratatu nahi baditu bi antena paraboliko eta bi dekodagailu desberdin izan dituela. Kontutan izanik antena baten instalakuntzak 20.000 pezeta (800 libera) inguru kostatzen duela eta honi izen emate bakoitzeko beste 15.000 bat pezeta (600 libera) gehitu behar zaizkiola, erabakia argi dago,
|
bata
ala bestea aukeratu behar da, biak batera sekula ere ez.
|
|
|
Gauza objektiboak etaseguruak dira derrigor... Bide
|
bat
ala bestearen artean, arrazoiak haztatu eta, azkenean zio absoluturik ez baita egongo, arriskatu eta hautatu egin beharkodugu.
|
|
|
Adibide aberatsa da borroka armatuari buruzko balioen salda, baina beste hainbatgairi buruz hitz egitekotan, baliagarri gerta dakigukeena ere. Gertaera bera, antzekoegoera, ekintza
|
bat
ala bestea baloratzeko kinkan, segun eta nongo protagonistak diren, bi diskurtso politiko ezberdin sortzen baitira. –Odolaren mintzoaz?
|
|
|
Existentzialismo ezberdinen iturri komuna daKierkegaard. Kierkegaard-en aurreneko obra handia
|
Bat
ala Beste da, 1843kootsailean Kopenhagen en argitara emana. Idazki hori XIX. mendearen 40ko hamarkadako urteetako idealismoaren eztabaidan kokatzen da.
|
|
|
Gizaki estetikoak libertatea maite du oroz gain, ez du loturariketa uztarririk onartzen, etab. Bizimolde estetikoa egoan zentratua da, sentigarrian, plazerrean (erotikoan bezala, Mozarten musikaren laket artistikoan edo ikerketazientifiko baten plazerrean, etab.; zentzu negatiborik batere gabe, hortaz). Bizimoldeestetikoaren ñabardura ezberdin ugariak
|
Bat
ala Beste ko lehen parte osoan azaltzendira, eleberri gisako Seduzitzailearen egunka ria n bukatuz. Bizimolde etikoa, bigarren partea?, familian zentratua, guk bizimodu kristau zintzoa esango genukeenada substantzian.
|
|
|
Aut aut. Kierkegaard-ek ez dio esatenirakurleari zein bizimolde hautatu behar duen, estetikoa ala etikoa (hirugarrenposibilitatea, erlijiosoa,
|
Bat
ala Beste n ozta ozta dago aipatuta) 3; hori norberakbakarrik erabaki dezakeena da hain zuzen (indibidualismo erradikala), eta berak bakarrik erabaki beharra daukana, norbera izateko. Kategoria fundamentala erabakiarenada.
|
|
|
– Entzuleen hizkuntz erabilpen familiartekotasuna zen
|
bata
ala bestea hobestekoirizpidea, eta ez ulergaitasuna.
|
|
|
Eta euskal musika baldin badago, nola jakin dezakegu zeinden euskal musika eta zein ez? Nola jakin daiteke adierazpen kultural konkretu batgizarte
|
bati
ala besteri dagokionik. Nola jokatu behar dugu geure historia kulturalarenaurrean?
|
|
2001
|
|
|
Honetaz guztiaz gain, Seaskakoek mintzaleku publiko bat antolatu dute eta beren mezua Iparraldeko hautetsi eta botere publiko guztiei ere bidali diete, dena ahalik eta jende gehien eta garrantzitsuenarengana iritsi asmoz. Azkenik, martxoaren 31n Ipar Euskal Herriko ikastola guztietan" ateak zabalik" delako eguna egin zuten, ikasleen gurasoentzat baina batez ere arrazoi
|
bat
ala beste medio orain arte beren seme alabak Ikastolan sartu ez dituzten gurasoei begira.
|
|
|
Zigortutako ingurune honek (kirol portua 2003 urterako bukatua egongo omen da eta dagoeneko paduraren beheko erdia betetzen du), itsasaldiaren arabera aurpegi
|
bat
ala beste bat erakusten du, baina biak ederrak, eta horrez gain padura eta dunek ekosistema bakana osatzen dute, beranduegi izan baino lehen bisitatzea gomendatua.
|
|
|
Jakina, arrazoi hauek ez dira
|
bata
ala bestea eran agertzen; normalean denakbatera, edo bi edo hiru batera izango dira. Baina hori ez zen kezkatzen ninduengaia; besteak beste, zerrendako lehen biak ikaslea aintzat hartuz eta den bezalakoaonartuz konpon daitezkeelako neurri handi batean.
|
|
|
Eredu horren kontzeptu zentrala motibazioa da, zeinek bi prozesu posible izanditzakeen. Ingurune kulturala kontuan izanik,
|
bata
ala bestea, prozesu biak garrantzitsuak dira hizkuntzaren jabekuntzarako. Hizkuntz komunitateetako batek bizitasun etnolinguistiko baxua duen hizkuntz egoeretan, estatus baxua, hiztun gutxi etalaguntza instituzional gutxi, hauek testuinguru kulturbakarrak deituak dira.
|
|
|
Atetik ohera, aulkitik leihora, eguneroko unibertsoak emandako neurri zehatzen barruan bizi naiz eta,
|
bat
ala beste, objektuen objektibitatea ametitu eta natura hilen gogoezera egokituko naiz ala, ostera, saia naiteke zerbait lekuz aldatzen, piztuz amodioak, katastrofeak eta eklipseak, eta gauzen insurrekzioa eraginez...
|
|
|
eroria, tentea, irte  na, zapala, estua, zabala, haragitsua, hezurtsua, gogorra ala biguna... Bezeroak, normalean, aurreraka sartzen zirenez, astia franko ematen zigun,
|
bata
ala bestea, zein zen erantzun zuzena asmatzeko. Hala ere, azkenean, irteterakoan, guretariko batek, txandaka, korrika irten mostradore atzetik eta, nahi gabe balitz moduan, taka!, ipurdian ematen zion alde egitera zihoan bezeroari, aurretiaz kalkulatutakoak ea zuzenak ziren ala ez ikusteko asmoz, alegia.
|
|
|
Nik, behintzat, gauzen berri ikasi ez dudalako edo, maizago jakiten ditut zeharka zuzenean baino. Eta
|
bata
ala bestea hobesteko nahiz saihestekoan irizpideak estalkirik gabe âbidenabar, halere, eta iragaitzaz bezala betiâ azaltzen badira, ez da batere nabari zeinek irten behar lukeen nagusi horrelako bi elkarren etsai ditugunean.
|
|
|
EAEko alkate eta zinegotzi asko bi planen artean harrapatuta daude zeini heldu ez dakitelarik ezagutza egokiaren faltagatik. Eta, sarri,
|
bata
ala besteari heldu diote afinitate pertsonal edota politikoak arrazoitzat harturik. Edonola ere, euskararen normalizazioari mesede gutxi ekarriko dio egoera horrek.
|
|
|
Egun harrigarri eta are gaitzesgarri gertatzen zaizkigunak, faxisten autoritarismo eta aliatuen demokrazia burgesarena rtean
|
bataren
ala bestearen alde garbi agertu ez izana —ez ahantzi aliatuak Errusiako komunista boltxebikeekin bat eginak zirela— konprenigarriago gertatzen da jakitean, Xa rritonek berak kontatu digunez2, goragokoak idazten zituen garaitsuan Miarritzeko San Martin parrokian LeonAgerre erreto rearen eta Saint Pierre apezpikuaren artekoeztabaida filosofiko politikoen lekuko izan zela.... Hura alemanzalea bezain ingeleszalea zen apezpikua, edo hobeki erran, Agerrek uste bazuen alemanek eta japoniarrek irabaziko zutela, besteak sumatzen zuen ingeles, amerikar eta errusiarrak gailenduko zirela.
|
|
|
Planteamendu
|
baten
ala bestearen arteko aldea zein den. Bigarren hipotesian, historian zehar diskriminazio negatibo bat egon bada, kalte ordain gisa diskriminazio positiboa plantea litekeenaren beldur dira.
|
|
|
Aitor dezagun maite genuela horrela erabiliak izatea halaber eri bati zor zaion begirunez bezala. Halatan, eskema galantak, Herriak zinez premiazkoak zituen elementu guztien zortzi zerorekiko zenbakiz hornitu zerrendak elkarrekin marrazten genituen eta segurtasunaren segurtasunez, epeak finkatzen,
|
bata
ala bestea sinesgarri suertatzearren.
|
|
2002
|
|
|
EUSKARAZKO komunikabideetan eta era
|
batera
ala bestera abertzaleen kontrolpean diren medioetan izan du oihartzun maila bat Jon Abril kazetari beratarraren auziak. Estatuko botere mediatiko nagusienen menpe diren medioek kazetarien aurkako erasoak daudenean antolatzen dituztenekin konparatuta oihartzun nimiñoa.
|
|
|
Erabagia?
|
Bat
ala bestea: itsasoratea, ta bestela, etxeguna.
|
|
|
" Arean be inoan bere kolkorako, atea kolore
|
bateko
ala beste koloreko izan, harako alde haundia, zeharo bestelakotua!"
|
|
|
Manu oneen artekoa zan. Beste mutikoak areei begira lotzen ziran, euren gogoa
|
bataren
ala bestearen alde agertuez eta atsegiñez denporea emonez.
|
|
|
Esku telefono horiek deiak jaso eta igortzeko bakarrik balio zuten aspaldi: egun, aldiz, beste hainbat eginkizun ere betetzen (jokoak, musika erreproduzitzea, agenda, etab.) dituztenez, alderdi hauek funtsezkoak dira erabiltzaile askorentzat,
|
bata
ala bestea erostea aukeratzeko unean.
|
|
|
Harreman keinuak: mintzakideen artean harreman maila
|
bat
ala bestea den salatzen dutenak. Ez dira berdin portatzen gizaki bi amorante direnean edo nagusi langile harremana besterik konpartitzen ez dutenean.
|
|
|
Trenera igotzearekin batera giro berezi hau usain liteke, egun argitan are nabariagoa dena. Leihoetatik argitasuna sartzen da eta bidaiarien aurpegiek espresio alaiagoak dituzte, esan bezala, trenean goazen bitartean hau bilakatzen baita geure gidari, bere umorearen arabera sentituko baitugu bidaiariok
|
bata
ala bestea. Bagoiak beteagoak daude, trenari bizitasuna ematen diona.
|
|
|
Ia hutsetik abiatu zen Euskal Herriko Unibertsitatea. Beraz, ezein bide esplora zitekeen EHU eratzeko eta neurrihandi batean bide
|
batetik
ala bestetik abiatzea borondate politikoaren menpe zegoen.
|
|
2003
|
|
|
Azken urte luzeetan ARGIA ere behin baino gehiagotan agertu da susmagarrien zerrenda horietan eta, dagozkion legezko bideak erabiliz eta dagokion lekuan, argi utzi izan du ez duela ezer gordetzeko eta bere etxeko ateak zabalik dituela behar diren azterketak egin eta behin betiko susmagarrien zerrenda eta ikerketa horietatik albo batera uzteko. Beldurra, ezintasuna eta indefentsioa da euskal kulturako sektore zabaletan hedatu diren sentipen nagusiak, seguruenik Madrilgo zenbait bulegotatik bilatzen diren helburu nagusietakoak, eta ez bakarrik euskal kulturari zuzendutakoak, egungo statu quoa era
|
batera
ala bestera zalantzan jartzen duten guztiei baizik.
|
|
|
eta, hizkuntza? ez dira, jakina, Platonen ideien zeruan ikusi behar;
|
bat
ala bestea historian zehar gauzatu dira, eta elkarrekin gurutzatu. Erran behar dugu laburzki, nola kristau fedea, edo hobeki erran, nola kristau fededunak berak, ibili diren harremanetan, azken hogei mendeetan zehar, bidean aurkitu dituzten hizkuntzekin, eta bereziki euskararekin.
|
|
|
— Dirudienez Hermesen oparia litzateke guretzat, ni, Aristodemo, Fedro eta hauentzat, zuek, edatean indartsuenek orain uko egingo bazeniote, gu beti ezinean baikabiltza. Sokrates kanpo utziko dut, bietan ona da-eta, eta guk
|
bata
ala bestea eginda ere, egoki gertatuko zaio. Beraz, bertan gaudenon artean inork ardo asko edateko gogorik ez duela dirudienez, agian ez nintzateke horren desatsegin izango mozkortzearen inguruko egiak esango banitu.
|
|
|
Eta kontu mitikoekin gertatzen den bezala, estilo propioa garatzen du, horren bitartez errealitatea errepresentatzeko —baita sortzeko ere— Eta estilo bakoitzak bere egiaren nozioa lantzen du, eta horrekin batera objektibotasun eta arrakasta kontzeptuak ere bai. Estilo
|
bat
ala bestea aukeratzea gizarte ekintza da, Feyerabenden ustez; historian kokatzen den gizarte ekintza, eta ez egia aldaezina. Baina aukeraketa oso gutxitan izaten da razionala.
|
|
2004
|
|
|
Haur baten hezteko, aita eta ama biak behar dira.
|
Bat
ala bestea baizik ez badu ere berdin dela entzun dut: umezurtza ere ez ote da batekin bizi?
|
|
|
Hau da, ideia eta sentimenduen zurrunbiloa sistematizatzen jakitea baino, hura deskribatzen iaioa izatean datzala, horretarako ditugun lehengaiak behar bezala ordenatuz. Hein batean kontrajarriak izan arren, bi teoriok badute funtsik, eta ez noa ni
|
bata
ala bestea aukeratzeko apetan inor jartzera, azken finean inporta duena emaitza bera baita: artelana, kantua, poema.
|
|
|
Batak eta besteak al dute arrazoi puska bat horrela jokatzean? Edo,
|
batak
ala besteak du arrazoi. Apika, biek dute arrazoi, baina ez hein berberean?
|
|
|
erabaki garai bakoitzetik zer den garrantzitsuena. Batzuk historia politiko militarrari eman diezaiokete garrantzia, beste batzuk ekonomiko sozialari, edo kulturalari, etab. Ez dut hortik sakonduko hezkuntzak historia ikasgaiaren bidez landu nahi dituen balioak ideia oso konkretuei baitaude lotuta (tolerantzia, askatasuna...) eta ez hainbeste iragan aztertzeko ikuspegi historiografiko desberdinei (nahiz egia esan ikuspegi historiografiko
|
bat
ala beste hautatzeak izaten duen lotura balio konkretu batzuk ala besteak lehenestearekin). Hortaz, akademikoki gutxi asko lor daitekeen historiaren sintesiaren gainean bigarren hautaketa bat egin da balio konkretuagoen arabera.7
|
|
|
Horrela bada, esan ahal izanen da ezer ez dela ezerezetik —ex nihilo—sortzen, eta baita ere, ideia berria eta horrek dakarren ikusmoldea eta gauzak ulertzeko modua guztiz berria dela. Azentua aspektu
|
batean
ala bestean jartzeak emango digu une garrantzitsu horrekiko zeihardura ideologikoa.
|
|
|
Zerk erabakitzen? Zerk egiten du
|
bata
ala bestea. Zerk egiten du mintzabide baliotsu, eta zerk hesi eta baztergarri?
|
|
|
Askatasun horri esker nire kabuz erabaki ahal izango dut, bai zerbait egiteko orduan eta baita zerbait sinesteko ala ez sinesteko orduan ere. Askatasunaren indarrez amaigaberainoko aukera izango dugu erabakitzeko ea nahi dugun gauza bat edo bestea baieztatu,
|
bata
ala bestea sinetsi, modu batera ala bestera jokatu eta, gura izanez gero, baita neu existitzen naizela ukatu ere, nabarmena izan arren niretzat arrazoitzen duen zerbait naizela.
|
|
|
Askatasun horri esker nire kabuz erabaki ahal izango dut, bai zerbait egiteko orduan eta baita zerbait sinesteko ala ez sinesteko orduan ere. Askatasunaren indarrez amaigaberainoko aukera izango dugu erabakitzeko ea nahi dugun gauza bat edo bestea baieztatu, bata ala bestea sinetsi, modu
|
batera
ala bestera jokatu eta, gura izanez gero, baita neu existitzen naizela ukatu ere, nabarmena izan arren niretzat arrazoitzen duen zerbait naizela.
|
|
2005
|
|
|
hiru kasu eman dira, hiru kasu gertatu dira esan beharrean. Komunikatiboagoa edo akademikoagoa da
|
bat
ala bestea. Bat euskara ona da eta bestea txarra, traketsa, inoiz gure artean erabili ez dena.
|
|
|
Ikusten denez, ia dena da airean, zabal zabalik. Gobernua era
|
batera
ala bestera gauzatuko da, baina badirudi badela garaia hortik haratago joan eta behingoz sentsibilitate nagusienak asetuko dituen gutxieneko akordio bat lortzeko. Argi dago gizarteak akordioak eskatzen dituela, orain ikusi behar dena da ea klase politikoa hauek ahalik eta modu zabalenean gauzatzeko gai den.
|
|
|
Dotzena erdi bat emazte bere eskuz erail dituen Patrice Alègre batek badu bere emazte fan taldetxoa, presondegira idazten baitiote, xoratuak. Zoazte zerbait konprenitzeBatak ala besteak hutsak egiten dituzte,
|
batak
ala besteak barkatu behar beraz: begiak hesten jakin behar da, ez ikusiarena egiten, barkatzen.
|
|
|
FHV n (326) dakusagunez, mende baleko elae, elai eta erdi ekialdeko enara, beren artean itxura batean aski urru ti izan arren formaz, ·eNaLa 1 ·eLana tik datoz biak (gogora kanpae 1 kanpai edota gaztae 1 gaztai < · ana). Aitzinforma
|
bata
ala bestea har, kontsonan
|
|
|
Unamuno ezagutu duenak ez dauka aaztutzerik, eta alde
|
batera
ala bestera jotzen du. Astindu egiten du, gogor, eta ez dago geroztik txatxukeriatan ibiltzerik.
|
|
2006
|
|
|
Erreferentzia batzuk baino ez dira, beste ugari atera daitezke, baina denetan argi ikusten da EAJk urak
|
batera
ala bestera bideratzeko izango duen garrantzia. Ez da berria egoera, 1977an eta 1979an ere hala gertatu zen eta hala izatea ere normala da, kontuan hartzen badugu EAJ dela EAEko alderdi politiko handiena.
|
|
|
Izen hori eman zaio material militar garestien salerosketetan ordaindutako komisioek Frantziako epaitegietan piztuarazi duten ikerketari. Jujeek aurkitzen dutenaren arabera, ministro
|
bat
ala bestearen karrera politikoa joango da hankaz gora, nork daki Jacques Chirac presidentearena ere. Frantziako zerbitzu sekretuetako goi kargu bat baino gehiagori lepoa seguru moztuko diotela.
|
|
|
Irudi soziolinguistikoak aldakorrak direla erakusten du, beretzako, hizkuntza, dialektoa edo akzentua, errealitate soziolinguistikoak izateaz gain, buruko irudien errepresentazioak dira, esan nahi baita ikusmen, estimazio, ezagutza eta ezagupen ekintzak direla. Funtsean, irudi bakoitzak ebaluaketa bat inplikatzen du eta beraz eduki normatibo bat, zeinek irudi baloratzaile
|
baterantz
ala besterantz norabidetzen duen.
|
|
|
Arrazoia hainbat arrazionaltasun esferatan zatikatuta geratu da, eta bakoitzak autonomiaz gidatzen du bizitzaren ordena
|
bat
ala bestea. Ondorioz, esfera bakoitza oztoporik gabe garatu da, baina galdu dugu interes guztiak batuko dituen arrazoi bakar eta integratzailearen ideia ilustratua.
|
|
|
Kontratu atipikoa ez den arren, PLOk arautzeko asmoarekin eskaintzen dizkion artikulu urriak ez dira nahikoak publizitate kontratuak sortzen duen nahitaezko harremanaren konplexutasuna eta izaera zehazteko; beraz beharrezko suertatzen da lege horrek dioena eta antzeko kontratuentzat legediak aurreikusten duen erregimena integratzea. Hala ere, ikusiko dugun moduan, zailtasunak publizitate kontratua kontratu genero
|
batean
ala bestean sartzetik datoz. Mandatu bakoitzaren arabera, zerbitzu edo obra alokairu bat izango dugu, edo zerbitzu horien guztien multzo bat.
|
|
|
Autore alemanetan ez dago" izpiritu" metafisiko aldez aurrekorik, edozertsutarako ahalmen zedarrigabetu gisa; dago izpiritu (kultura) manifestatu sozial historiko bat –herri bakoitzak berea–, izpiritu (nortasun) baten obra bezala interpretatzen dena. Aitzitik, autore espainolek, alde batetik arraza bat berbaitan suposatzen baitute, bestetik hizkuntza eta kultura bat aparte, arraza hari ahalmen bat eta" izpiritu" bat hizkuntzaurrekoa suposatu beharra daukate, hizkuntza
|
bat
ala bestetik eta ekintza kultural bat ala bestetik menpegabea; hots, izpiritua eta kultura baino lehenagoko izpiritu eta kultura bat. Hori gertatzen zaie –orain Ortega-ren kategorietan mintzatzeko– ez dakitelako natura (arraza) eta historia (izpiritua, kultura) filosofikoki pentsatzen beren arteko erlazioan.
|
|
|
Autore alemanetan ez dago" izpiritu" metafisiko aldez aurrekorik, edozertsutarako ahalmen zedarrigabetu gisa; dago izpiritu (kultura) manifestatu sozial historiko bat –herri bakoitzak berea–, izpiritu (nortasun) baten obra bezala interpretatzen dena. Aitzitik, autore espainolek, alde batetik arraza bat berbaitan suposatzen baitute, bestetik hizkuntza eta kultura bat aparte, arraza hari ahalmen bat eta" izpiritu" bat hizkuntzaurrekoa suposatu beharra daukate, hizkuntza bat ala bestetik eta ekintza kultural
|
bat
ala bestetik menpegabea; hots, izpiritua eta kultura baino lehenagoko izpiritu eta kultura bat. Hori gertatzen zaie –orain Ortega-ren kategorietan mintzatzeko– ez dakitelako natura (arraza) eta historia (izpiritua, kultura) filosofikoki pentsatzen beren arteko erlazioan.
|
|
|
Buru talka deitzen genion jolasaren oso zaleak ginen eskolako lagunak, eta Hermann eta Zezenko deitzen genion mutil kankarro bat izaten ziren beti irabazle. Gimnasia egiten hasi nintzenetik, ez nuen
|
batari
ala besteari irabaztea beste ametsik eta kopeta logelako horma baten kontra jarririk, hankak pixka bat atzeratu eta, bultza eta bultza, indarra egiten nuen buruaz. Goiz batez, Zezenkoren aurka jokatzea egokitu zitzaidan.
|
|
|
Zenbait hiri handitan nolabaiteko lehentasunaren arazoa planteatzen da, 100 hizkuntza dauden lekutan ezinezkoa baita denak irakastea. Nola aukeratu
|
bat
ala bestea. Europako Batasunean, zenbait herritan, baliabideak mugatuak direla eta irakasleriaren prestakuntzak bere mugak dituela-eta, ikasle kopuruaren arabera etorkinen hizkuntzen lehentasunak ezartzea defenditzen da.
|
|
2007
|
|
|
Orkestra zuzendariok lantzen duguna, batez ere, testu hori oratoria bihurtzeko modua da. Musikak hainbat parametro eskaintzen digu, haien bitartez guk bide
|
bat
ala bestea hauta dezagun, eta konpas bakoitzari bizia eman diezaiogun emozioen alorrean. Kixotea duzu, esaterako.
|
|
|
Errepublikako Gobernuak tentuz tratatzen ditu guztiak, eta baita, lantzean behin, ekitaldi ofizialen batera gonbidatu ere. Zein ekitaldi den,
|
bata
ala bestea gonbidatuko dute; sekula ez hirurak batera, ezta bi sikiera.
|
|
|
Errealitatera hurbilduz gero, aurreko sailkapenaren mugak uste baino lausoagoak direla ikus daiteke. Elkarte birekin hitz egin dugu, eta hasiera batean erraza suerta daiteke bakoitza joera
|
batean
ala bestean kokatzea, baina hori zurrunegia litzateke, bai batzuen bai besteen ordezkariek jakinarazi digutenez.
|
|
|
Biak dira egia borobilak. Zergatik hautatu behar dut
|
bata
ala bestea?
|
|
|
Eta, ohikoa ez bada ere, inhalazioz ere sar daitezke esporak biriketara. Bidea
|
bat
ala bestea izan, toxina odol zirkulazioan sartzen da, eta nerbio bukaerak muskuluarekin elkartzen diren lekura iristen da. Hor eragiten du.
|
|
|
Bateraezinak diren baieztapenek ez dute lekurik diskurtso berean:
|
bata
ala bestea hautatu da azkenean.
|
|
|
Baina bistan da esamolde biak konbentzio hutsak direla; errealitatea bera esamoldetik menpegabeki dela. Aldiz, errealitatea, esapide
|
bat
ala beste edo hizkuntza bat ala bestetik bai, baina hizkuntzazkotasunetik ez litzateke mendegabea, autore beraren aburuan:
|
|
|
Baina bistan da esamolde biak konbentzio hutsak direla; errealitatea bera esamoldetik menpegabeki dela. Aldiz, errealitatea, esapide bat ala beste edo hizkuntza
|
bat
ala bestetik bai, baina hizkuntzazkotasunetik ez litzateke mendegabea, autore beraren aburuan:
|
|
|
herrien izpirituaren kanpoko agerpena da; euren hizkuntza da beren izpiritua eta euren izpiritua beren hizkuntza, ezin da biak aski identikoak pentsatu727 Horiek egiaz nola bat egiten duten iturri bakar eta berean, gure aditzearentzat erdiestezinean, esplikaezina gelditzen zaigu guri. Haatik,
|
bata
ala bestearen prioritateaz erabaki nahi gabe, hizkuntzen ezberdintasunaren azalpen printzipio errealtzat eta analisi oinarritzat nazioen indar izpirituala kontsideratu behar da, hori bakarrik dagoelako gure aurrean bizirik burujabe, hizkuntza aldiz hari atxikia dago728.
|
|
|
Hemen ere zailtasun horrekin borrokatu beharra dago. Hizkuntzen forma karakteristikoa euren elementurik ñimiñoenetako bat bederari itsasten zaio; haietako bakoitza modu
|
batean
ala bestean hark zermugatua dago, punttuka punttuka nahi den bezain ezin hautemana izanik ere. Kontrara, ozta ozta da posible puntuak edireitea, esan ahal izateko, horietantxe, banaka harturik, erabakigarriki itsatsia ageri dela hura.
|
|
|
Hala ere, hizkuntza alemanaren, ingelesaren mundu irudi edo mundu ikuskeraz mintzatzea baino egokiagotzat dauka, neutralkiago, hizkuntza
|
baten
ala bestearen «semantika» edo «eraketa semantikoa» esatea beste gabe (Ib., 281).
|
|
|
hala, azaltzen digu Txillardegik, Yukatango indigenek ez dute mendirik ezagutzen, eta beren hizkuntzak ez du ideia horri dagokion hitzik. Eta aukerakoa da hots segida bati adierazki
|
bat
ala beste egokitzea: «beso» hotssegidari euskaraz adierazki bat dagokio eta beste bat gaztelaniaz.
|
|
|
Ib., 176 Boas ek espresuki dio ezen hizkuntzan koloreen klasifikazio
|
bat
ala bestea edukitzeak ez duela hiztunengan haien tonuak hautemateko ahalmena (fisiologikoa) baldintzatzen.
|
|
|
Jakina, perpaus txikietan ez dago alde handirik ordena
|
bata
ala bestea erabili, baina zergatik ez idatzi (1) ordenan eta ez (2) hurrenkeran, horrela errazago irakurtzen bada, eta jakinda horrelaxe egiten dela berba ere. Ikus dezagun batera edo bestera idatzita zelako alde onak dituen hurrenkera batak, eta zelako txarrak besteak.
|
|
|
Nazio ez bagara, erabakia espainol guztien artean hartu behar delako; eta nazio desberdin bat bagara, konstituzio komunak hala aginduta. Hori ez bada nazionalista espainiarra izatea eta hura modu
|
batera
ala bestera inposatu nahi izatea...
|
|
|
Jate kontuak nortasunaren ezaugarri zirela esaten zuen behin eta berriz, eta hori gorde artean, hizkuntza ere ez genuela galduko, batez ere hain ezberdin izanda ingurukoetatik. Dohaina iruditzen zitzaion hori, esaten baitzuen
|
bata
ala bestea hautatzera behartzen gintuela horrek, genituela bi batera nahasian ibili.
|
|
2008
|
|
|
Gose eta egarri izaki, distantzia berera zituen eskuin ezker belarra eta ura. Jana eta edana neurri bereko premia ziren Buridango astoarentzat eta alde
|
batera
ala bestera egiten asmatu ez zuenez, kieto geratu eta gosez hil zen. Aurtengo Donostiako Nazioarteko Zinemaldiko epaimahaiak ere antzeko zerbait egin duela iruditzen zait:
|
|
|
Kontzeptu horrek, euskaraz hitz egiteko gaitasunaz edo gaitasun ezaz gain, gaztelania baino hobeto edo errazago hitz egiteko trebezia ere adierazten du. Horrek berekin dakar, praktikan, etxean normalean hitz egiten den hizkuntza
|
bata
ala bestea (edo biak) izatea eta, ondorioz, seme alabek ikasiko duten hizkuntza ere horixe bera izatea.
|
|
|
Pertsonaren lehen hizkuntza erabakigarria da hizkuntza gaitasun erlatibo
|
bat
ala beste izateko. Horrela, bada, lehen hizkuntza euskara bakarrik duten pertsonek hizkuntza gaitasun erlatiboa dezentez handiagoa izan ohi dute lehen hizkuntza gaztelania dutenek baino.
|
|
|
Herritarrek hedabideen kontsumoa hizkuntza
|
batean
ala bestean egiten duten azaltzerakoan, hortaz, zerikusi argia dute aldagai soziolinguistikoek. Ez dira, ordea, ikerketaren emaitzen argitara, aztertu dugun fenomenoarekin zerikusia duten aldagai bakarrak; sexuaren, adinaren, lanbidearen eta bizitokiaren araberako aldeak ere aztertu ditugu.
|
|
|
Hauek izan daitezke testuinguru jakin batean euskaraz komunikatzeko aukeran eragina izan dezaketen aldagai disposizionalak: hizketakidearen edo taldearen hizkuntza; erreferentzia taldearen hizkuntza erabilerak; edo hizkuntza
|
bat
ala bestea aukeratuz gero aurreikus daitezkeen ondorioak. Horrenbestez, (a) gure solaskideak gure lagun taldeko euskal hiztunak badira eta ez badago osagai berririk, (b) ohikoa bada hizkuntza hori erabiltzea eta (c) baldin badakigu ongi ikusita dagoela euskaraz hitz egitea, euskara aukeratzeko probabilitatea gehienekoa izango da.
|
|
|
Gizarte balioak gizarte talde zabalek partekatutako aurretiazko ideiak (aurreiritziak) dira, eta balio orokortzat hartu ohi dira. Aztertzen ari garen jokabidearen kasuan, oso garrantzitsuak dira testuinguru jakinetan hizkuntza
|
bat
ala bestea erabiltzeko egokitasunari erreferentzia egiten dietenak. Hizkuntzak gutxitze prozesuan barneratuta daudenean, bada aipatu behar den ezaugarri bat, eta hauxe da:
|
|
|
Guk bi helburu ditugu. Alde batetik, hizkuntza aukeratzeko(
|
bata
ala bestea aukeratzeko) jokabidea aztertu nahi dugu, ikuspegi psikologikotik. Horretarako, jokabide hori funtsezko zer aldagaik gidatzen duten identifikatu behar da; hau da, zer aldagaik baldintzatzen duten hizkuntza bat ala bestea aukeratzeko probabilitatea.
|
|
|
Alde batetik, hizkuntza aukeratzeko (bata ala bestea aukeratzeko) jokabidea aztertu nahi dugu, ikuspegi psikologikotik. Horretarako, jokabide hori funtsezko zer aldagaik gidatzen duten identifikatu behar da; hau da, zer aldagaik baldintzatzen duten hizkuntza
|
bat
ala bestea aukeratzeko probabilitatea. Bestetik, gatazka egoera horiei aurre egiteko pertsona arteko baliabideak garatzeko esku hartze eredu bat proposatzea da gure helburua, betiere hizkuntza gutxituko hiztunen ikuspegitik.
|
|
|
Guk bi helburu ditugu. Alde batetik, hizkuntza aukeratzeko(
|
bata
ala bestea aukeratzeko) jokabidea aztertu nahi dugu, ikuspegi psikologikotik.
|
|
|
Jokabideak ebaluatzeko ereduen ezaugarri nagusietako bat eskura dagoen informazio guztia txertatzeko gaitasuna da, jokabidea azaltzeko eta aurreikusteko tresna sortzeko. Kasu honetan, hizkuntza aukeratzeko jokabidean zer aldagaik esku hartzen duten jakiten saiatuko gara; hau da, zerk daraman pertsona bat hizkuntza
|
bat
ala bestea aukeratzera egoera jakin batean.
|
|
|
TLOren 62.8 artikuluak dioenez, tributu betebeharpeko baten zorraren ordainketa eten daiteke oso osoan edo zati batean, bermerik eskaini gabe, eragiketa berean beste tributu zor bat ordaindu zaionean Administrazio berari edo beste
|
bati
ala beste zerga baten jasanarazpena jaso denean, beti ere ordainketa edo jasanarazpen horiek bateraezinak badira orain eskatzen den zorrarekin eta, jasanarazpenaren kasuan, gainera, tributu betebeharpekoak bidegabe jasan duen zerga oso osorik kentzeko eskubidea ez badu. Araudi Orokorraren 42 artikuluak prozedurak zehaztu ditu, zorra azkentzeko eta Administrazioen artean konpentsazioa egiteko.
|
|
|
Bestalde, Lurralde Historikoetan berandutza korritua ordaindu behar dute zordunek, zordun horiek norbanakoak zein Administrazioa izan. Lurralde erkidean, ostera, zordunak batzuetan diruaren legezko korritua zor du (geroratze eta zatikatzeak, abal edo kauzio aseguruarekin bermatutako zorra etetea) eta besteetan berandutza korrituak zor ditu (arau hausteak...), baina ezin da irizpide objektiborik zehaztu korritu
|
bata
ala bestea aukeratzeko.
|
|
|
Haatik, jaulkipenak muga zehatza badu, alegia, jaulkitzaileak jasotako eskaintzak haren beharrizanak gainditzen baditu?, nori adjudikatu behar zaizkio tituluak? Irtenbideak anitz dira (erakunde jaulkitzaileak adieraz dezake diru kopuru jakin bat onartuko duela, lehenengo eskaintzak lehentasuna izanik; eskaintza guztiak proportzioz urri daitezke eskatzen den kopurua lortu arte?), eta jaulkipenaren helburua izango da kontuan,
|
bata
ala bestea aukeratzeko.
|
|
|
Zerga hori Foru Aldundi eskudunak edo Estatuak eskatu behar du, zergaduna Pertsona Fisikoen Errentaren gaineko Zergaren kasuan Administrazio
|
baten
ala bestearen menpe dagoen kontuan hartuta, alegia, zergapean diren ondare osagaiak kokatutako lurraldea aintzat hartu gabe. Subjektu pasiboek zerga ordaindu behar badute betebehar errealaren ondorioz, Foru Aldundiei dagokie zergaren ordainarazpena, baldin eta zergadunaren ondasun eta eskubide guztiak euskal lurraldean badaude.
|
|
|
baina atzerapenak ere berea du? baina eta aurrerapenak aurrera egin nahi badu, atzerapenari moztu behar dio burua,
|
bata
ala bestea, horixe gertatu baitzen, horixe baizik ez, frantses iraultzan!
|
|
|
–Arrazoia duzu, jauna, ihardetsi zion Silverrek?; baina
|
bata
ala bestea izan, zuri eta niri gutxi axola.
|
|
|
Fabula hori Altxor Uharteko XXXII. kapituluaren bukaeran kokatzen da, eta eszenan Silverrek eta Smollett kapitainak hartzen dute parte. Eztabaidatzen ikusten ditugu biak, autorea
|
bataren
ala bestearen alde dagoen erabaki nahian; ona ala gaitzaren alde dagoen, alegia.
|
|
|
Maitasunaren arlokoak ditu maitea eta, harekin batera, poesia eta aberria; azken bi horiek parez pare maite ditu, eta zalantza egiten du
|
bata
ala bestea ipini lehen buruan. Baina biak bat eta bera dira; areago, poesia du aberri, eta hortik gainerakoak.
|
|
|
Elkarren arteko hurbiltasunak berak aunitz eragozten du testu idatzietan esanahia ongi bereizteko, testuinguruak ezpaitu beti aski laguntzen. Dena den, adibideak asko diren arren, gorde> hitzarekin duen txan daketa ugaria da eta ez da ikusten inolako araurik jarraitzen denik
|
bata
ala bestea era biltzean esanahi horrekin. Gorde> hitzak badu beste esanahirik,, zaindu?,, bete?, esa terako, eta hauekin ez da altxatu> hitza nahasten.
|
|
|
Hau, ordukotz adinean aitzinatua nahiz berri kondan eta lumaz bere euskaran paregabea, beti bertsulari munduan ere berekin karreatzen zuen famattoare kin, Mehaineko apez Oxobi beste idazle famatu lagunarekin, zer arraintzariak bestalde Lekuine ta Haltxuko errekatto horietan! Apez ezagutuak ere bai haa tik
|
bat
ala bestea. Ez ahal zituen igandez bezperak ere hutsegitekoak Gerezietakoak, eguerdi aitzin meza nausitik landa emanen bazituzten ere ai tzintzerat herriko elizan, aratsaldeko pilota partida hura ezin utzia izanki eta Hazparne alde hortan.
|
|
|
Forma horiek guztiak protagonista beraiek erabili zituzten, une batean ala bestean. Gainera zerabilten hizkuntzen arabera aukera
|
bat
ala beste egiten zuten (eta ez beti berbera ere).
|
|
|
Jakina, faktore horietako bakoitzak ezaugarri desberdinak izan ditzake, zedarritu ezinezkoak, egoerak, hiztunak, asmoak eta testuinguruak askotarikoak direlako. Horrenbestez, kontestua osatzen duten elementuak (NORK, NOREKIN, ZERTAZ, ZERTARAKO, NOLA... aritu alegia) baldintzatzen dute erregistro
|
bat
ala beste erabiltzea. Dena den, erregistroa ez da ulertu behar gauza finko eta egonkor gisa, bi muturren artean gauzatutako continuum bat bezala baizik.
|
|
|
Eremu ez kurrikularrean.Jolasaldietan, ez genuke dudarik izango eredu familiar bat erabiltzeko; era berean egingo genuke jantokian eta garraioan. Eskolaz kanpoko ekintzetan, berriz, ze ekintza mota den erabaki da,
|
bata
ala bestea erabili. Gainera, begiraleen hizkuntz erabilerari ere erreparatu behar zaio arlo horretan.
|
|
|
Edonola ere ez dirudi herritik kanpo zeudenak gelditu zirenak baino gehiago izatera heldu zirenik. Zeintzuk ote ziren batzuek eta besteek azaltzen zituzten arrazoiak erabaki
|
bat
ala bestea hartzeko. Sarasketak adina eta makaltasuna aipatu ditu arrazoi nagusien artean, baina kasurik okerrenean ere 12 urte eta erdiko aldea baino ez zegoen batzuen eta besteen artean.
|
|
|
Guda garaietan eurek, udaletxearen izenean jasotako zorrak, herri osoak eskuratzen zituen(?) Udal hauek neutraltzat jo zuten euren burua eta arerio biei tratu berdina eman zieten. Pertsonalki jarrera
|
bata
ala bestea izan zezaketen, baina diruari dagokionez, inork ez zuen bestelako portaerarik izan(?) 1813ko Debako Batzar Orokorretan herriek neutraltasun hori bermatu zuten» (Uriarte, 1998: 18).
|
|
|
gillotina halabeharrezko ondorioa izan zen, aurrera egin behar zuenak (zientziak eta askatasunak, adibidez) aurrera egin zezan, XVIII. mendeko biztanleak ezin bizi baitzitezkeen Erdi Aroan baleude bezala. Aurrerapenak bere burua du... baina atzerapenak ere berea du... baina eta aurrerapenak aurrera egin nahi badu, atzerapenari moztu behar dio burua,
|
bata
ala bestea... horixe gertatu baitzen, horixe baizik ez, frantses iraultzan! Baina aizu:
|
|
|
Jolas gaitezen. Izan zaitez nahi duzun bitartean
|
bata
ala bestea. Horrela izanen gara aske, askatasun hitzaz okaturik dagoen herri honetan.
|
|
2009
|
|
|
Lehenengo landarea erabiliagoa izan da Jatabeko ibarrean eta bigarrena Billelabaso eta Marutxeaga auzoetan. Etxeko nagusiari azken teilan jarritako landarea(
|
bata
ala bestea) erakusten zioten eta etxekoek jatordua opesten zieten beharginei. Txarto ikusita zegoen ohitura horri muzin egitea.
|
|
|
Elenak emakume mexikar batekin egingo du topo eta izuak nahiz egoera ekonomiko zailak bultzatuta, bortxazko ekintza bat egitea erabakiko du. Julia hondamendira bidean doa eta modu
|
batean
ala bestean bizitzaren eta heriotzaren artean aukeratu du.
|
|
|
Ez da erraza jakitea Europako zine zuzendari gazteena den ala ez. Erantzuna
|
bat
ala bestea izan, argi du bere etorkizuna zineman dagoela. Bere ibilbide laburrean bi film laburretan aktore gisa parte hartu du eta hirugarren batean zuzendari, gidoilari eta produktore gisa lan egin du.
|
|
|
Bukaeran, talde gipuzkoarrak gauzatu du klausula. Zentralak prentsa aretoan adierazi duenez, klausula
|
bata
ala bestea gauzatuagatik ere baldintza berdinetan renobatuko nukeen. Bi bide zeuden eta biak bete dira.
|