|
2001
|
|
|
|
Baina
gure historia pertsonala ere ez da baldintza saihestezin gisa erabili behar eta arrakastatsu izan daitezkeen aukerei atea itxi.
|
|
|
Alderdi bietan hobera goaz,
|
baina
gure ikerlari kopurua inguruko beste herrialde batzuen aldean oso txikia eta ikerketan inbertitzen den dirua kontuan hartzen badugu (hori ere txikiagoa da), Espainiako komunitate zientifikoak badu meritu bat: oso produktiboa da.
|
|
|
Alternatiba guztiak dira posible,
|
baina
gure oreka emozionalarekiko errukiorrenak geure gorputzean gustura sentiaraziko gaituztenak dira, beti ere askatasunez jokatuz eta gure balore sistema errespetatuz.
|
|
2002
|
|
|
eraikuntzatik, ur hoditerietatik, pinturetatik, kontserba latetako soldaduretatik, jostailuetatik (gogoan al dituzte berunezko soldadutxoak? ), ardo botilen bilgarrietatik edo gasolinaren detektoreetatik,
|
baina
gure esposizioa oraindik ere handiegia da. Nahikoa da esatea berunezko perdigoi bakar bat, Espainian ehizaren edo kirol tiroaren gisako kiroletan urtero sakabanatzen diren 50.000 milioi ingurutik, gai dela 12.000 litro ur kutsatzeko Europako Batasunak baimentzen duen berun maximoraino (0,01 mg/ litro).
|
|
|
Horren adibide asko ikus ditzakegu gure hirietan, aspaldi modan jarri zen eraikinen fatxadak marrazki artistikoekin apaintzea, efektu lasaigarria eta estetikoki ederra lortuz.
|
Baina
guk ere teknika hori erabil dezakegu gure etxeko dekorazio lanetarako. Hona hemen zenbait urrats, ate bat edertzeko baheketaren teknika erabil dezazun.
|
|
2003
|
|
|
Penintsulan ez dago espazio basati bakar bat ere,
|
baina
gure planetako biodibertsitatea gordetzeko 200 eko eskualde nagusien artean Mediterraneoko eskualdea ageri da, garrantzitsuen, aberatsen eta mehatxatuenen artean kokatuta.
|
|
|
Abantailak eta eragozpenak Olestra hirurogeiko hamarkadan aurkitu zen. Gantz oinarria duen gantzaren ordezkoa da; sakarosaren poliesterra, kate luzeko gantz azidoekin elkartuta, gantzen propietate fisikoak partekatzen dituena,
|
baina
gure traktu gastrointestinalean xurgatzen ez dena; beraz, ez du kaloriarik ematen. Abantailak* Ez du kaloria edo gantzik ematen, hestean ez baita xurgatzen.
|
|
|
Horren ondorio nagusiak hauek dira: purinen eta pirimidinen sintesia eta dietan soberan dauden aminoazidoak kopuru txikiagoan
|
baina
gure organismoak behar bezala funtziona dezan beharrezkoak diren beste batzuetan bihurtzea. Azido folikoaren urritasuna oso larria izan daiteke gure organismoarentzat, eta DNA sintetizatzeko ahalmen zelularra murriztu eta, ondorioz, erreplikatzeko gaitasuna galarazi dezake.
|
|
|
Diego Yeste eta Antonio Carrascosa doktoreek egindako lanaren arabera, bitaminaren urritasunak edo errakitismoak modu selektiboan eragiten die Saharaz hegoaldeko Afrikatik eta Marokotik datozen arraza beltzeko edo azal iluneko haur etorkinei, amaren esnez eta bitamina gehigarririk gabe soilik babesten baitira, eta eguzkitan gutxi egoten baitira. Espainian, rakitismoa iraganeko gaixotasuna zen gaur egun arte, nahiz eta oraindik ere morbilitate kausa izaten jarraitzen duen garapen bidean dauden herrialdeetan,
|
baina
gure inguruko aldaketa demografikoekin eta migrazio fluxuekin Mendebaldeko gizarteetan berpizten ari da. Ohitura errotuak Azterlanaren arabera, etorkinak oso errotuta daude beren ohitura soziokulturaletan, hala nola gorputzaren zatirik handiena estaltzen duen janzkera erabiltzea edo funtsean etxebizitzen barruan gertatzen den eta aire zabalean jarduera gutxi duen gizarte bizitza izatea.
|
|
|
Sukaldean, batez beste, kilo bat hondakin sortzen dugu eguneko. Neurri handi batean, elikagaiei estaldura eta babesa eskaintzen dieten ontzi eta enbalajeak dira,
|
baina
gure kuboan ere materia organikoaren kopuru handi bat pilatzen da, ia erdia, landutako janari hondarretatik edo gure eguneroko platerak prestatzeko prozesutik datorrena.
|
|
2004
|
|
|
|
Baina
gure zeregina ez da, ezta ere, Amenabarren Los otros estreinatzea, halako filmak ikusle gehiagoren aurrean jartzeko eginak baitira.
|
|
|
Horren arabera, ingurugiroa errespetatzea obligazioa litzateke
|
baina
gure gizarte honetan ez da horrelakorik, oraingoz.
|
|
|
Etxean ere erraz asko egin dezakegu edari isotonikoa
|
baina
gurea merkeagoa izango da, ez du osagai artifizialik edukiko eta edari komertzialak bezalako onurak ekarriko dizkigu.
|
|
|
Gomasioa edo sesamo gatza kaltzio askoko osagarria da, eta entsaladetan, barazkietan, zopetan edo kremetan erabil daiteke gozagarri gisa. Lekaleek, fruitu lehorrek, haziek, hosto berdeko barazkiek eta osoko zerealek kaltzioa dute,
|
baina
gure organismoak minerala gutxiago aprobetxatzen du esnekiek baino. Arrautza jateko hainbat modu.
|
|
|
“UARS” sateliteak neurtu zuen zenbat lurrun metatzen den troposferan, 10 eta 14 kilometro arteko altueran. Ken Minschwanner ek ondorioztatu zuenez, “gure azterlanak berresten du atmosferan ur lurruna dagoela,
|
baina
guk uste baino gutxiago dagoela ikusi dugu”. “Journal of Climate” aldizkarian argitaratutako aurkikuntza horrek balioko du klima aldaketa zer neurritan gertatzen den kalkulatzeko erabiltzen diren eredu birtualak askoz fidagarriagoak izan daitezen.
|
|
|
Ez. Espainiako legeriak nutrizio osagarritzat jotzen ditu,
|
baina
guk nutrazeutiko zigilua jartzen diogu. Herbolarioko produktuen eta nutrazeutikoen eta farmakoen arteko muga argia ezarri behar da.
|
|
|
Baliteke natura pintatzen duten bezain jakituna ez izatea. «Organismoari ez zaio gizentasuna interesatzen,
|
baina
gure kulturak egoera ez oso natural bati erantzuten dio, ez gara animalia koipez elikatzeko diseinatu» Organismoari ez zaio gizentasuna interesatzen, baina gure kultura egoera ez oso natural bati aurre egiten ari da. Norberak bankuan dituen aurrezkiekin bezala gertatzen da:
|
|
|
Baliteke natura pintatzen duten bezain jakituna ez izatea. «Organismoari ez zaio gizentasuna interesatzen, baina gure kulturak egoera ez oso natural bati erantzuten dio, ez gara animalia koipez elikatzeko diseinatu» Organismoari ez zaio gizentasuna interesatzen,
|
baina
gure kultura egoera ez oso natural bati aurre egiten ari da. Norberak bankuan dituen aurrezkiekin bezala gertatzen da:
|
|
2006
|
|
|
Agian, gure artean geure burua gehiegi babestu ordez, elkarrenganako konfiantzaz jokatzen ikasi dugu,
|
baina
gure historiak, genetan daramagun horrexek, noiznahi jazarkundeak pairatu ditugula diosku eta horren ondorioz senak taldea babestera bultzatzen gaitu.
|
|
|
Bestela esateko, libratzea errazten digute eta baliteke arinago gabiltzala pentsatzea
|
baina
gure organismoak daukan gantza karga aurreko berbera da.
|
|
|
Ez dago arrainei buruzko informazioa duen datu baserik? Bai, badira iktologoentzako oso datu base onak,
|
baina
guk datu base estandarizatu bat nahi genuen, ahalik eta osoena eta zehatzena. Fishtracek bi generen segidari buruzko informazio taxonomikoa, iktiologikoa eta genetikoa ematen du, eta horrek segurtasuna ematen du identifikazioan.
|
|
|
“Marrazoak kontinua arriskuan zeuden mundu osoan, arrantza jardueraren intentsitatearen ondorioz.
|
Baina
gure aurkikuntzak iradokitzen du ahulagoak izan daitezkeela orain arte uste zena gehiegi ustiatzeko. Ikus dezakegun bezain urrun, ez dago marrazoen erreserba ezkuturik ozeanoko abisu sakonetan”.
|
|
|
Arrazoia begi bistakoa da, Kiotoko Protokoloan emisio kutsatzaileak murrizteko aurreikuspenetatik urrunen dagoen herrialdea izateaz gain, Espainiari esleitutako co2 aren bolumena %38 baino gehiago gainditzen dugu, eta energia xahutzen dugu baimendu ezin ditugun magnitudeetan. Urteko hazkunde ekonomikoa %4 ingurukoa da,
|
baina
gure energia kontsumoa %6 inguru handitzen da urtero. Etxeko kontsumoa modu desordenatuan areagotzen delako eta gaur egun herritarrei enpresei baino gehiago eragiten dien ingurumen kontzientziarik ez dagoelako soilik azal daiteke hori.
|
|
|
Askotariko proiektua oraindik beta fasean dauden baina egon daitezkeen irteerak iraultzaile izaten amaitzea. “Pentsatzen ari gara nola irtenbide komertziala ematea, berez duen proiektuari GPL lizentzia (software librea),
|
baina
gure jabetzakoa dena”, azaldu du Pérez Oruek. Badirudi hori kontraesankorra, zentzua du:
|
|
|
Tamainak badu garrantzia «Bihotz gutxiegitasunaren larritasuna oso desberdina da gizon baten eta emakume baten artean» Emakumeen aldeko abantaila hori azaltzeko, Kaok dio emakumeen organismoak muskulu masa txikiagoa duela, baita txikiagoa ere; beraz, oxigeno kontsumoa ere txikiagoa izango litzateke. «Ez dugu, egia esan, azalpen fidagarririk,
|
baina
gure ikerketaren asmoa transplanteetako programen klinikoei eta kudeatzaileei mentalizatzea besterik ez da. Agian, emakume kardiopatak behar baino lehenago transplantatzen ariko gara, eta paziente horiek arrazoirik gabeko arrisku batean jarriko ditugu eta beste hartzaile potentzial batzuei kalte egingo diete».
|
|
2007
|
|
|
Hala ere, dietilenglikola aurkitu zen Spearmint markako hortzetako hodietan, ospitaleetan, airelineetan eta hotel establezimenduetan opari ematen duten nezesetan. Horrez gain, Escherichia coli heste bakterioaren presentziaz ohartarazi zuen Kanadak; bereziki arriskutsua da sistema immunologiko ahuldua duten haur eta pertsonengan,
|
baina
gure herrialdean ez da baieztatu hori. Arriskurik gabe Osasun eta Kontsumo Ministerioak gomendatzen du osasun berme handienak eskaintzen dituzten establezimenduetan erostea produktuak.
|
|
|
Hala ere, ikerketaren arabera, sarearen erabileraren hazkunde hori “ez da nahikoa izan”, esan zuen Gimenok. Txostenak dioenez, Espainia “IKTen garapenean inbertsio txikiagoa egiten duten herrialdeen artean dago”,
|
baina
gure herrialdea telefonia mugikorraren garapen handiena duten herrialdeen taldean finkatu da, herritar bakoitzeko linea mugikor bat baino gehiagorekin. Gainera, txostenak datu “oso positiboak” eskaintzen ditu “on line” bankua Espainian sartzeari eta Web 2.0 aplikazioak erabiltzeari buruz.
|
|
|
Halaber, soja gotortua, sesamo hartzitua (gomasioa edo misoa) eta kaltzio ugariko algen osagarri batzuk (“Wakame” edo “Klamah”) dituzten produktuak kontsumitzea gomendatzen da. Hosto berdeko barazkiak, fruitu lehorrak eta haziak ere kaltzio iturri dira,
|
baina
gure organismoak minerala gutxiago aprobetxatzen du esnekiek baino. Gutxienez bi errazio esne edo deribatu hartzea gomendatzen da, hezur masa behar bezala garatu eta mantentzeko.
|
|
|
gertatzen zaigunaren eta gertatzen zaigunaren interpretazioaren arteko interfazea; edo interpretazio horrek gure osasun fisikoa baldintzatzen duen modua. Buru ongizateak, bizitzaren aurrean pentsatzeko, sentitzeko eta erreakzionatzeko gure moduak gure nortasuna konfiguratzen du eta gure gizarte harremanak zehazten ditu;
|
baina
gure tentsioak kudeatzeko modua ere definitzen du, erakundearen beraren mezuak interpretatzen ditugu eta geure burua zaintzen dugu. Gorputza jakintsua da, baina ezin du zehaztu itoaldia BGBK edo asma baten ondorio den.
|
|
2008
|
|
|
Egonaldi baten antzekoa,
|
baina
gure Zuzenbidean ez dago lekurik halakoentzat.
|
|
|
Espero izatekoa zen Montaraz etxeko urdaiazpikoak oleiko kontzentrazioa handiagoa izango zuela, ezkur urdaiazpikoa delako, eta ezkurrak ugari dituelako oleikoak,
|
baina
gure azterketak ez du erakutsi halakorik.
|
|
|
Berriki egindako ikerketen arabera, epe luzera, txirrindularitzak aldaketa arritmogenikoak eragin ditzake eskuin bentrikuluaren mailan, gizabanako potentzialetan. “Kirola osasuntsua da,
|
baina
gure gaitasunez jabetu behar dugu, eta adin jakin batzuetatik aurrera ez dugu errendimendu handirik eskatu behar”, ondorioztatu du ikerketa honetako koordinatzaile Lluís Montek, Ospitale Klinikoko Toraxaren Institutuko mediku ikertzaileak. Espero izatekoa da azterlan berriek informazioa ematea, arriskuaren tamaina eta zein ariketa mailatik gora handitzen den zehazteko.
|
|
2009
|
|
|
Batzuek irratia jarrita izaten dute, besterik gabe,
|
baina
guk, helburua, behintzat adituak izatearena jarri diogu geure buruari.
|
|
|
Normalean merkaldia izateko bost edo hamar urte pasatu behar izaten dira
|
baina
guk aztertu ditugun hamarretan aseguru etxea aldatuta ere, errespetatu egiten zaizkio gidariari hobariak.
|
|
|
Daen etxekoak etiketan esaten du eskuzapi txikiak dakartzala, ilea ez dadin hain azkar atera,
|
baina
guk erabili ditugun batzuek ez dute eduki.
|
|
|
Fruitu lehorrak jatea oso osasungarria izaten da, oro har (landare jatorriko gantza dute, zuntz asko eta balio biologiko handiko proteina ugari),
|
baina
gure analisiak erakutsi du kaloria asko ematen dituztela koktel hauek: batez beste, 535 kaloria ehun gramo bakoitzeko (467tik 637 bitartean dabiltza).
|
|
|
Interneten era guztietako zurrumurruak daude, tanpoiak dioxinak dituztela esanez
|
baina
gure azterketak funtsik gabeko esanak direla erakusten du.
|
|
|
Egon badaude aplikagailurik gabeko tanpoiak nahiago dituzten andreak
|
baina
gure erabilera proban gehienek aplikagailua nahiago zuten, plastikozkoa zein kartoizkoa, tanpoia errazago jartzeko.
|
|
|
ez zuten nahi marea beltza aipatzerik ere,
|
baina
guk egin genuen gure erreportajea, eta Marea da morte izenarekin eman genuen.
|
|
|
Auziren bat izanez gero, egile froga bat sortzen duzu: alde batetik, negatiboa bada, kopiatu egingo naute, lana gaizki erabiliko didate… Proba bat azkarrago, doanago eta behar bezain indartsuago lortzeko modu bat da, judizio batean erabil daitekeena,
|
baina
gureaz gain beste proba batzuk ere egongo dira. Bestalde, obra Safecreative.org helbidera igotzean, segurtasun kopia bat dago beti eskura.
|
|
|
Koipeak: elikagaiei zaporea ematen diete,
|
baina
gure osasuna arriskuan jartzen dute
|
|
|
Zaila al da kopuru hori lortzea? Boluntarioen batez besteko denbora bi urtekoa izaten da,
|
baina
guk aise gainditu ditugu hirurak. Beraz, gurekin bost urte baino gehiago daramatzaten pertsonak omentzen saiatzen gara.
|
|
|
GKEetan planteatzen den arazoetako bat boluntarioak leialtzea da. Batzuk lana aldatzen dutelako joaten dira, beste batzuk familia kontuak direla eta, eta beste batzuk, berriz, helduak direlako eta ezin dutelako boluntariotza egiten jarraitu,
|
baina
gurea boluntario sendo eta sendoa da. Horregatik antolatzen dugu aintzatespen ekitaldi publiko bat.
|
|
|
gure azalak oroimena du, bizitzan zehar jasandako kalteak pilatzen ditu eta arazoak sor daitezke eguzkia gaizki hartu eta urte askotara. CONSUMER eroski ko adituek aholkatzen dute badaezpadako neurriak hartzea eta ohitura egokiak hartzea, udako eguzki izpiek beltzaran ederra eman diezaguten,
|
baina
gure azala kaltetu ez eta gure osasuna kaltetu ez dezaten. Mito faltsuak Melanomaren eragina handitu egin da Europan, hainbat arrazoirengatik.
|
|
|
Merezi al du aro digitalean paperaren alde egitea? “Argitaletxe tradizionalek DRMren aldeko apustua egiten dute oraingoz,
|
baina
guk uste dugu hedapena zailtzen duela” Jakina. Bi formatu horiek elkarrekin biziko dira, gutxienez, etorkizun hurbilean.
|
|
2010
|
|
|
Jendeak uste du astegunez joatea merkeagoa dela,
|
baina
gure azterketak ia ez du alderik sumatu.
|
|
|
Ras al Hanut gozo eta berezia da, eta maiz erabiltzen da Marokoko sukaldaritzan,
|
baina
gure herrialdeko sukaldeen artean ez da oso ezaguna. Egiteko, 20 eta 40 espezie bitarte erabiltzen dira, eta ez dago jatorrizko errezetarik egiteko.
|
|
|
“Aldez aurreko azterketa askok edari azukretsuen eta diabetes arriskuaren arteko erlazioa aztertu dute. Gehienek elkarte positiboak aurkitu dituzte,
|
baina
gure azterlanak, dauden lanen bilduma bat izanik, arriskuaren larritasunaren eta ebidentzien sendotasunaren irudi orokorra ematen du”, adierazi zuen Vasanti Malik ikerketaren arduradunak. “Zopen kontsumoaren eta diabetes arriskuaren artean ikusten dugun elkarketa kausa efektu erlazioa da, ziur aski; izan ere, beste azterketa batzuek dokumentatu dute edari azukretsuek pisua handitzen dutela, eta hori lotuta dago 2 motako diabetesaren garapenarekin”, azaldu zuen Frank Hu lanaren egilekideak.
|
|
2011
|
|
|
Industriak eta politikariek erantzukizun handia dute,
|
baina
guk ere bai.
|
|
|
Zenbait pertsonak asko maite dute beroa, eta ordu luzeak ematen dituzte eguzkipean,
|
baina
gure gorputza ez dago prestatua bero itogarria jasateko.
|
|
|
Berehalako mezularitza zerbitzua eskaintzen duten beste aplikazio batzuekin, nahitaezkoa izaten da erabiltzailea aplikaziora konektatua egon dadin,
|
baina
guk aztertu ditugun hirurek ez dute baldintza hori ezartzen.
|
|
|
Hala dio Nottinghameko Unibertsitateko (Erresuma Batua) ikertzaileek egindako azterlan batek, eta emaitzak “Journal Evolución and Human Behaviour” aldizkarian argitaratu dira. “Jende gehienak uste du azalaren kolorea hobetzeko modurik onena eguzkia hartzea dela,
|
baina
gure ikerketak erakutsi du fruta eta barazki asko jatea eraginkorragoa dela, benetan”, azaldu zuen azterketa honetako buru Ian Stephenek, Nottinghameko Unibertsitateko Psikologia Fakultateko irakasleak. Stephen en taldea ohartu zen egunean fruta eta barazki gehien jaten zutenek kolore urrekorragoa zutela karoteno izeneko substantziei esker.
|
|
|
Horixe gertatu da zazpi hartz arrerekin, 40 ugatz ugatzekin, 114 arranoa inperial, 348 sai zuri, 168 arranoa erreal, 638 putre beltz, 2.355 milano erreal eta beltz eta 2.146 putre leonaturekin, Life+ Veneno Proiektuko Pozoiaren aurkako borrokarako I. Topaketan emandako datuen arabera. “Pozoia leku guztietan kokatzen da,
|
baina
guretzat lehentasuna dute biodibertsitaterako arazo larria eragiten duten eremuek”, azaldu zuen Juan Carlos Atienza SEO/ BirdLife ko kontserbazio zuzendariak. Haren iritziz, pozoitzen diren izaki bizidun babestuak “albo kalteak” dira, “oso jende gutxik nahi baitu arranoa hil”.
|
|
|
Oraingoz, ez dute funtzionatzen Espainian, baina beste aukera interesgarri batzuk daude gure herrialdean. Musika mugikorrean, ordenagailuan edo tabletan entzun daiteke,
|
baina
gurea bakarrik eta beste erabiltzaileekin partekatu gabe.
|
|
2012
|
|
|
Edukia berbera da,
|
baina
gure garunak uste du birtualak gutxiago balio duela.
|
|
|
Sekula ez dira bota behar edukiontzi horira,
|
baina
gure inkestan, bostetik batek hara botako luke.
|
|
|
Adibidez, mina arintzen duen sendagai bat ematen zaio, substantzia horrek zakurraren heriotza azkartzen duela jakin arren. Erabakitzeko gaitasuna Txakurrek ezin dute horrelako erabakirik hartu; beraz, jabeek egin behar dute,
|
baina
gure sentimenduek gaizki pasatuta jolas gaitezke eta gauzak modu subjektiboan ikusarazi, animaliaren ongizatea kontuan hartu gabe. Horregatik, lagungarria izan daiteke animaliari eutanasia egiteko erabakia hartzea konfiantzako pertsonekin batera, hala nola senideekin edo lagunekin.
|
|
|
“Sendatzea baino garrantzitsuagoa da prebenitzea, eta zabalkunde lana behar da”, eskatu zuen. “Medikuok biltzar zientifikoetan parte hartzen dugu,
|
baina
gure ahotsa hor geratzen da eta ez da iristen herritarrengana”, esan zuen. Espainian, bularreko, umetokiko eta kolorrektaleko minbiziaren aurkako diagnostiko goiztiarrerako eta prebentziorako hiru kanpaina daude.
|
|
|
bat bateko jateko gogorik eza edo ohi baino afektiboagoa agertzea gure laguntza behar duela ohartaraz dezakete. Txakur psikologo bat izan daiteke, maskotetan espezializatua,
|
baina
gure txakurra gogokoen dituen jarduerak egitera eta gustuko dituen lizentzia batzuk ematera animatu dugu.
|
|
|
Paziente zeliakoak artatzen dituztenak pediatriako espezialistak direnez, gero eta kasu gehiago diagnostikatzen dira, 90eko hamarkadako kasuen kopurua 10 aldiz biderkatzera iritsi arte, eta Espainia haur populazioan eragin handiena duten Europako herrialdeen artean kokatu da. “Kasu kopuruari dagokionez, Europako batezbestekoan gaude,
|
baina
gure pediatren prestakuntzari eta diagnostiko teknika berriei esker, detekzioa areagotzeko gai gara, eta horrek etorkizunean hainbat gaixotasun prebenituko ditu”, ondorioztatu du Peñak.
|
|
|
Erresuma Batuak eta Alemaniak bakarrik dituzte garatuta sare horiek estandar bateragarrian, eta gozatu ahal izango dute.
|
Baina
gure herrialdean arazorik gabe erabili ahal izango da egungo HSDPA sareetan, gainerako smartphone teknologiekin lortzen diren abiaduren antzekoekin. Hala ere, WiFi konexioa hobetu egiten da, duala egiten da eta, 2,4 gigahertzetan ez ezik, 5 gigahertzetan ere zabaltzen da.
|
|
|
1 Zakurrean odol-jarioa geldiaraztea Animaliak morderra egin dezake lehen sorospenetan; horregatik, komeni da babestea eta muturrekoa erabiltzea Zauritutako animalia batek mina izan dezake. Kalte horrek portaera oldarkorrak sortzen ditu batzuetan,
|
baina
gure lagun iletsuak ez du bortizki erreakzionatzen. Horregatik, animalia gogaikarri bat manipulatzen denean, garrantzitsua da babestea eta ez dugula hilko segurtatzea.
|
|
|
Ez da gauza bera ebaki bat hankan estaltzea sabel aldean urratu bat babesteko. Larrialdietako aposituak erabat estali behar du lesioa,
|
baina
gure lagunari presio handiegia egin gabe: zenbat eta handiagoa izan oihalarekin estaltzen dugun eremua, orduan eta hobeto banatuko da tentsioa.
|
|
2013
|
|
|
|
Baina
gure etxea girotzeko eta polita jartzeko, ez dago ingurumena hondatu beharrik.
|
|
|
Badira burdina ugari ematen duten elikagaiak,
|
baina
gure organismoak ez ditu berdin barneratzen burdina mota guztiak.
|
|
|
Fitbiteko pasaguneetan bezala, Nikeko eskumuturreko honek ere ez du erabiltzailearen jarduera neurtzen beste kirol batzuetan, hala nola txirrindularitzan edo igeriketan, eta, beraz, jarduera horiek ezin dira eguneroko jarduera fisiko gisa erregistratu. Oraingoz, eskumuturrekoa ez da saltzen Nike dendan,
|
baina
gure herrialdetik eros daiteke, Erresuma Batuko dendara iristeko, eta urrats batzuk egin ondoren. 139 euro balio du.
|
|
|
Hori egin badute, delitu larri bat egin lukete. Beste gauza bat da gure datuekin,
|
baina
gure nortasuna aipatu gabe, merkatu azterketak egitea eta marketin enpresei saltzen dizkieten txostenak egitea, hori legezkoa baita. Bertan esaten duguna mundu guztiak irakur dezake.
|
|
|
Katuek ez dute pertsonek adina izotzen, baina ur ugariek beren mihitik beroa galtzen laguntzen die Horrek esan nahi du katuak eta txakurrak ez direla izutu? Egia esan, ez,
|
baina
gurea baino erritmo askoz txikiagoan egiten dute. Felidoak transpiratzen dituzte, baina ez dira gai izaten beren burua apurtzeko, beroa gehiegizkoa denean edo erabiltzen ari garenean.
|
|
|
Hausnarketa horien bidez azaldu nahi da herritarrek «natural» hitza osasungarri den zerbaitekin lotzen duten bitartean, egia esan, fabrikatzaileak aldaketa fisiko kimiko ugari izan dituen baina, zalantzarik gabe, natura jatorri duen landare baten laburpenean erabil dezakeela. Edo laborategian egindako
|
baina
gure unibertsotik datozen bitamina, mineral eta aminoazidoz osatutako konposatu batzuetan. Baina gehiago ere badaude, substantzia bat «purua» eta landare batekoa izateak (oso urrun joan gabe, kokainak) ez baitu bermatzen haren osasungarritasuna, ondoren azalduko den bezala.
|
|
2014
|
|
|
Era horretan hobeki aurre egingo litzaieke lehorteei,
|
baina
gure politikariak ez dira batere ahalegintzen.
|
|
|
Hori gertatzen da, adibidez, labana bera erabiltzen denean elikagai bat baino gehiago mozteko (haragiak eta berdurak, adibidez),
|
baina
gure eskuen bitartez ere kutsa daitezke, edo hozkailuan elkarren ondoan daudelako.
|
|
|
Bestalde, elikagaiei zapore emaileak eransteko joera zabaltzen ari da, glutamato monosodikoa (E) esaterako,
|
baina
guk aztertu ditugun tomate saltsetan ez dugu halakorik antzeman.
|
|
|
Gatzari dagokionez, berriz, osasun erakundeek esaten dute elikagai batek gatz asko duela baldin eta 1,25 gramo baino gehiago baditu 100 gramo bakoitzeko,
|
baina
guk aztertu ditugun saltsa guziak2 horren azpitik dabiltza (gehien duenak 0,5 gramo dauzka 100 gramo bakoitzeko).
|
|
|
Zer gertatu da? Zalantzarik gabe, adin txikikoak jokoaren baldintzak hobetzeko modua aurkitu du, mailak, bizimodu berriak edo tresna hobeak erosiz,
|
baina
gure bizkarrean eta gure poltsikoaren kontura. Nola saihestu horrelako istripuak?
|
|
|
Chris Hunkeler Osasun premia batzuek, hala nola hortz inplanteek, asko murriztu dezakete familiaren aurrekontua Faktura elektrikoan, telefonoan edo modu arduratsuagoan kontsumitu? Hori guztia oso ondo dago eta beti desiragarria da,
|
baina
gure ondarerik onena osasuna dela pentsa daiteke. Eta ez bakarrik osasun arloan, baita arlo ekonomikoan ere.
|
|
|
Aukerarik azkarrena da dagoeneko egindako masa komertziala erostea.
|
Baina
guk geuk ere egin dezakegu. Enpanada orea bezalakoa da, baina alde batekin:
|
|
|
Dieta zenbat eta «muturrekoagoa» izan, orduan eta handiagoa izango da pisua handitzeko aukera. Hainbat mekanismo biologiko daude, eta hori azaltzen dute. Horietako bat, esan dugun bezala, «eraginkortasun metaboliko» handiagoa da; hau da, gure gorputza kaloria gutxiago gastatzen da bere bizi funtzioei eusteko,
|
baina
gure apetitua ez da murriztu intentsitate berarekin. Beraz, berriro ere elikadura normala egiten denean (dieta murriztaileak baino kaloria gehiago izango ditu), pixkanaka pisua irabazten hasten da, baina ez da ezinbestekoa.
|
|
|
Salda, zopa eta krema industrial asko prest datoz berotzeko eta kontsumitzeko,
|
baina
gure ukitu pertsonala eman daiteke gehien gustatzen zaizkigun osagaiak erantsiz
|
|
2015
|
|
|
Bai olibek eta bai oliba olioak ekarpen handia egiten diote Espainiako ekonomiari (oliba gehien sortzen duen herrialdea da),
|
baina
gure kulturaren zati funtsezkoak ere badira, laurehun urtetik gorako historiarekin, eta baita Mediterraneoko dietarenak ere.
|
|
|
susivinh Neurobiologiak esan nahi du solidarioak jaiotzen garela. Pertsonen ezaugarri hori burmuinean kokatzen da,
|
baina
gure ekintzek indartzen dute. Giltzarrietako bat enpatia da.
|
|
|
Hori bai, telebistarekin edo mugikorrarekin konbinatutakoek letra txikia dute, zerbitzuren batean irauteko moduan.
|
Baina
gure paketeak ez badu iraupenik, baina bai instalazio aldia, linea martxan egon arte itxarotea da onena. Une horretatik aurrera, ezin izango digute zigorrik ezarri prozesua ez amaitzeagatik.
|
|
2016
|
|
|
Afari erromantiko bat prestatzea bikotearekiko sentimenduak erakusteko modu polita da.
|
Baina
guk egindako afari berezi batek plangintza kontu handiz, maitasunez, eskatzen du. Xehetasunak oso garrantzitsuak dira:
|
|
|
Metodo objektiboa zentzumenen subjektibotasunaren aurrean Analisi sentsoriala funtsezko metodoa da freskotasuna zehazteko.
|
Baina
gure zentzumenak tresna subjektiboa dira. Hori dela eta, Arrainaren eta Produktu Izoztuen (FEDE PESCA) eta Avilés-eko Rula de Avilés-eko (Asturiasko lonja nagusia) arteko Enpresaburuen Elkarte Nazionalekin elkarlanean ari dira Aztiko ikertzaileak, arraina lehen salmentan kategorikoki kategorizatzeko aukera ematen duen teknologia garatzeko.
|
|
|
Irudia: Mybloodtypeis offe Erosketa ordaintzeko mugikorra erabiltzea zientzia fikzioaren bidez egin daiteke,
|
baina
gure herrialdeko herritarrak ohituta egongo dira laster. Artikulu honetan, ordainketa sistema horrek nola funtzionatzen duen eta smartphone arekin Espainian abonamenduak nola eta nola egin daitezkeen azaltzen da.
|
|
|
Abenduko jaiegunak egutegian metatzen dira,
|
baina
gure organismoan ere bai, baldin eta elikagai eta menu erakargarriak hartzen ez badira. Abenduaren 6tik urtarrilaren 6ra bitartean, opari, argi eta musika tradizionalen jaialdia bizi dugu. familia ospakizunak, une magikoak, maitasuna eta bakea nahi ditugu… Baina, hala ere, sedentarismoa eta kontsumoa areagotu egiten ditugu, gomendatutakoa baino gehiago kategoria ezagun guztiak:
|
|
2017
|
|
|
Bestalde, elikagaiei zapore emaileak eransteko joera zabaltzen ari da, monosodio glutamatoa (E) esaterako,
|
baina
guk aztertu ditugun tomate saltsetan ez dugu halakorik antzeman.
|
|
|
Neurri hori izan zen Ciudades taldeak aurreko urtean Mariano Rajoy Gobernuko presidente izateko inbestidura bultzatzeko Alderdi Popularrarekin adostutako klausuletako bat. Neurriari kritikak «eskasa» eta «gaizki diseinatua» izateagatik Lau aste horiek, ezin dira eskualdatu, ez eta haurra jaiotzen den unetik aurrera ere; edo haurra adopzioan hartzea Europako batez bestekoa baino dezente gehiago dira bigarren gurasoarentzat (bi aste, gutxi gorabehera 12,5 egun),
|
baina
gure herrialdeko amatasun baimena osatzen duten 16 asteak baino askoz gutxiago dira. Hori da, hain zuzen ere, parte hartzen duten erakundeek protesta egiteko arrazoi nagusia:
|
|
|
Zesareen beste eragin batzuk Mitteroeckerrek argitu zuen bere taldearen asmoa ez zela zesareen aurkako kritika egitea, baizik eta adieraztea hamarkada gutxi batzuetan izan duen bilakaera ebolutiboa. Esku hartze horien beste ondorio batzuk espezialistek adierazi dituzte, eboluzionatu ez baina garai batean existitzen ez ziren
|
baina
gure garaian ohikoak ziren egoerekin lotuta. Gehiegizko pisua eta obesitatea dira horietako bat.
|
|
|
Madrilgo Plaza Nagusia, Bartzelonako Santa Luzia azoka eta Bartzelonako Familia Santua, Sevillako Artisautza, Badajozeko Castuera eta Granadako artisautza.
|
Baina
gure herrialdean ez dago bakarrik: Lisboatik Budapestera eta Atenastik Stockholmera, Europa osoa argiz, janariz eta kolorez betetzen da Gabonak ospatzeko.
|
|
2018
|
|
|
Aldi berean, dieta desegokia egiteak (produktu ultraprozesatuetan aberatsa, gantz saturatuak, azukre eta kaloria gehiegi dituztenak) kaltegarria da gure osasunean, batez ere, lana eta aisialdi sedentarioak nagusi diren garaian.
|
Baina
gure herrialdean programa publikoak daude elikagaien kalitatea zaintzeko eta gure jateko modua hobetzeko. Ondoren horietako hiru berrikusten dira.
|
|
|
Digitalizatutako produktuek eskaintzen duten pribatutasun mailak hautatzeko irizpide bat izan behar du. 5 Aztarna digitala ezabatzea zaila da “Sare sozialei esker, behin betiko ezaba dezakegu gure profila,
|
baina
gure aztarna digitala ez da hain erraza” Sare sozialek aukera ematen dute gure profila behin betiko ezabatzeko. Batetik, profila desaktibatzea dago, eta horrek ez dakar datu pertsonalak ezabatzea.
|
|
|
Instalazio horietako askotan, hazteko erabiltzen diren txakurrak pilatzen dira, zainketarik gabe, elikadura eskasarekin eta maitasunik eta albaitaritzako zaintza egokirik gabe. «Guk ikusi genituen txakurkume haztegi izugarriak Internet bidez beste herrialde batzuetan,
|
baina
gure etxetik kilometro gutxira ikustea oso zirraragarria izan zen. Asturiasen txakurkume haztegi batekin topo egiteak martxan jarri gintuen:
|
|
|
Eguzkitik babesteko kremak babes fisiko edo kimiko mota bat dira, eta hesi bat sortzen dute gorputzean, izpi ultramoreak larruazalean sar ez daitezen eta aipatutako kalteak sor ez ditzaten.
|
Baina
gure gorputza ere hesi fisikoekin babestu behar dugu, hala nola betaurrekoak, kapelak, txapelak, kamiseta eta abar. bestelako arropa. Zer esan nahi du eguzki babeslearen zenbakiak?
|
|
|
4 Sare sozialak begien bistatik ez galtzea Buletinetan gertatzen den bezala, sare sozialak kanal bat dira, eta markek maiz erabiltzen dituzte beren eskaintzak partekatzeko eta erabiltzaileei era guztietako informazioa emateko.
|
Baina
gure denda gogokoenen sare sozialetan profilei jarraitzeaz gain, aukera gehiago ditugu sektore eta marka jakin batzuen eskaintzak partekatzen dituzten talde eta foroetan izena emateko, edo, bestela, kanal horiek ere erabiltzen dituzte, kanal horiek beherapenetan beren erosketak erakusteko. 5 Hobeto planifikatu app en bidez Plangintza funtsezkoa da ia edozein egoeratan edo jardueratan, eta horrek ere baditu udako beherapenak.
|
|
|
Espainian 20.000 onddo espezie, likenak eta goroldioak daude. Denak ez dira jangarriak,
|
baina
gure errezetei balioa emango dien barietate handi baten artean aukeratu dezakegu. Perretxiko gutxi batzuk aukeratu ditugu, eta komeni da horiek dietan ezagutzea eta integratzea.
|
|
|
Katu edo txakur bat ez da jostailu bat, baizik eta lagun iletsu bat, haur eta heldu oso zoriontsuak lagun ditzakeena, are urte gehiago bizi ditzakeena ere,
|
baina
gure esku dagoena bere zaintzarako, osasunerako eta ongizate fisiko eta emozionalerako. Eta kontuz!
|
|
2019
|
|
|
Eta horrek hainbat ondorio negatibo ditu. «Adibidez, bitamina eta mineral gehigarri batean konfiantza badugu,
|
baina
gure dietari jaramonik egiten ez badiogu, dietak behar bezala ematen ez dituen beste elikagai batzuen defizitak gara ditzakegu eta ezta hartzen ari garen gehigarriengatik ere», dio María Puy Portillok, Euskal Herriko Unibertsitateko Nutrizio eta Obesitate taldeko ikertzaile eta lehendakariak. Espainiako Nutrizio Elkartea. Eta azpimarratu du elikagaiek, elikagaiez gain, beste konposatu batzuk ere ematen dituztela, hala nola:
|
|
|
«Beraz, kontuz ibili osasuntsuago jango dugula pentsatzean. Seguru jaten jarraituko dugu,
|
baina
gure esku egongo da osasungarria aukeratzea. Eta osasuntsu egoteko ez da beharrezkoa gatza, azukrea edo gantz saturatuak jaistea», dio Del Cañok.
|
|
|
Badira kontuan hartu beharreko beste neurri garrantzitsu batzuk elikagaiak egoera onean mantentzea (eguzki argitik edo intsektuen eta beste animalia batzuen irismenetik urrun), baina aipatutakoak dira oinarrizkoenak. Azkenik, kontuan izan behar dugu erosten ditugun elikagaiak, oro har, seguruak direla,
|
baina
gure aldetik gaizki manipulatuz gero, elikagai izateari utz diezaiokete. Azken finean, elikadura segurtasuna katearen maila guztien kontua da haziak garatzen dituenetik elikagaiak prozesatu eta prestatzen dituenera, eta horrek esan nahi du kontsumitzaileok geure erantzukizun zatia dugula.
|
|
|
Espainiako errealitatea izan daiteke? Oraindik ez dago ezarrita,
|
baina
gure herrialdean enpresek eta enplegatuek gero eta malgutasun handiagoa bilatzen dute, lan modalitate honen abantaila nagusia hain zuzen ere. Arazorik handiena. Zereginak murrizteak soldata murriztea dakar, eta langile espainiar asko ez lirateke prest egongo.
|